صندوق‌های اهرمی

صندوق بیمه (Insurance Funds) و نقش آن در معاملات اهرمی ارزهای دیجیتال

اخیراً در بازار ارزهای دیجیتال، عبارت صندوق بیمه یا Insurance Fund زیاد شنیده می‌شود. این صندوق به بخشی از خدمات صرافی‌ها بدل شده است که امکان انجام معاملات اهرمی یا لوریج ( Leverage ) را با امنیت بیش‌تر فراهم کرده و نقش مؤثری در معاملات مشتقات مانند فیوچرز و مارجین، متمرکز و غیرمتمرکز ادا می‌کند. معامله‌گران حرفه‌ای بیش‌ترین سود را از صندوق‌های بیمه دریافت می‌کنند و مطمئن هستند که کل سود خود را از یک معامله دریافت خواهند کرد حتی زمان کمبود شدید نقدینگی در یک صرافی. این یک مزیت برای آن‌ها محسوب می‌شود.

در این مقاله، قصد داریم به سازوکار و مزایای استفاده از صندوق بیمه در صنعت ارزهای دیجیتال بپردازیم. در پایان این مقاله، به سؤالاتی نظیر سازوکار صندوق‌های بیمه و دلیل نیاز صرافی‌ها به این سازوکار پاسخ خواهیم داد. پیش از هرچیز لازم است در خصوص معاملات اهرمی یا لوریج ( Leverage ) و مفهوم لیکوییدیشن ( Liquidation ) توضیحاتی ارائه کنیم.

معاملات اهرمی و لیکوییدیشن

به زبان ساده، این نوع معاملات امکان معامله‌کردن بیش از دارایی موجود را برای معامله‌گر فراهم می‌کند. سرمایه‌ی اولیه‌ی تریدر در این روش وثیقه ( Collateral ) نامیده می‌شود که می‌تواند مبالغی بسیار بیش‌تر از آن را معامله کند.

معاملات اهرم با ضریب آن‌ها مشخص می‌شود؛ مثلاً یک معامله‌ی اهرم چهاربرابری به معامله‌گر اجازه می‌دهد یک موقعیت لانگ یا شورت را به ارزش چهاربرابر وثیقه یا سپرده‌ی اولیه‌اش بگیرد. روی دیگر سکه‌ی معاملات اهرمی این است که مثلاً، اگر تریدر در موقعیت معاملاتی لانگ باشد و قیمت ارز وثیقه‌ی او پایین بیاید، او می‌تواند آن را زودتر از شرایط معمول از دست بدهد. به این اتفاق لیکویید ( Liquid ) شدن یا انحلال گفته می‌شود. در یک معامله‌ی اهرم در صرافی‌های متمرکز مانند بایننس قطعاً یک طرف معامله بازنده و طرف دیگر برنده است. به ‌این ‌ترتیب، می‌توان نتیجه گرفت که معاملات اهرمی یا لوریج، سود و زیان را تقویت می‌کنند.

هر صرافی برای معاملات اهرمی سقفی دارد. به ‌عبارت ‌دیگر، کاربر می‌تواند با ضریب مشخصی وارد این نوع معاملات شود. برخی صرافی‌ها امکان معاملات اهرم را تا صدبرابر وثیقه‌ی اولیه هم فراهم می‌کنند.

ضرورت وجود صندوق بیمه

سه‌مورد مهم وجود دارد که نشان می‌دهد چرا Insurance Fund برای معاملات لوریج مهم است. این سه شاخص عبارتند از:

• قیمت لیکویید یا منحل ‌ شدن ( Liquidation Price ): قیمتی است که تریدر در آن به ورشکست‌شدن نزدیک می‌شود.
• قیمت ورشکستگی ( Bankruptcy Price ): قیمتی است که تریدر به ‌اندازه‌ی وثیقه‌اش ضرر می‌کند.
• قیمت بسته‌شدن ( Closing Price ): قیمتی است که در آن، موقعیت تریدر بسته می‌شود. در یک بازار لیکویید با نقدینگی بالا، این عدد برابر با عدد لیکویید‌شدن است اما در غیر این صورت و در یک بازار با غیرلیکویید، می‌تواند حتی زیر قیمت ورشکستگی هم باشد.

بازار لیکویید یا نقد به شرایطی از بازار گفته می‌شود که در آن خریداران و فروشندگان زیادی حضور دارند و هزینه‌ی تراکنش‌ آن‌ها نیز پا‌یین است. بازار هر دارایی ممکن است در طول برهه‌های مختلف، لیکویید یا غیرلیکویید شود.

مثال برای درک اعداد در معامله ‌ ی اهرم

برای درک بهتر قیمت‌های ذکر شده در بخش قبل، به این مثال توجه کنید. فرض کنید یک تریدر به‌ اندازه‌ی قیمت یک اتریوم مثلاً ۱۸۰۰ دلار در یک صرافی وثیقه می‌گذارد. سپس چهارقرارداد مبادله‌ی دائمی ETH/USD را با استفاده از معاملات لوریج می‌خرد. حال اگر قیمت اتریوم به ۲۵۰۰ دلار صعود کند، او به ‌اندازه‌ی چهاربرابر (اختلاف قیمت اتریوم در زمان وثیقه‌گذاری با قیمت فعلی آن که برابر با ۲۸۰۰ هزار دلار می‌شود) سود می‌کند. از طرفی دیگر، اگر قیمت اتریوم به ‌اندازه‌ی ۴۵۰ دلار سقوط کند، چهار برابر همین مقدار یعنی ۱۸۰۰ دلار و کل وثیقه‌اش را از دست می‌دهد. به این قیمت، یعنی ۱۳۵۰ دلار، قیمت ورشکستگی در این معامله می‌گویند.

حال در یک صرافی با بازار بسیار لیکویید یا نقد، قبل از رسیدن تریدر به موقعیت ورشکستگی، صرافی، معامله‌گر دیگری را برای تصاحب موقعیت تریدر در حال سقوط، پیدا کرده و آن موقعیت را با قیمت لیکوییدیشن تریدر اول به او می‌دهد. این قیمت معمولاً در نزدیکی قیمت ورشکستگی است و در مثال ما می‌تواند ۱۳۵۲ دلار یا صندوق‌های اهرمی عددی در همین حوالی باشد. با این ‌حال، ممکن است موقعیت معاملاتی موردنظر با کمی اختلاف به تریدر دوم مثلاً در قیمت ۱۳۵۱ دلار واگذار شود. این قیمت نهایی، همان قیمت بسته‌شدن موقعیت معاملاتی است.

بدهکارشدن تریدر و نقش حیاتی صندوق بیمه

حال سؤال این است که اگر قیمت اتریوم به ‌اندازه‌ای کاهش پیدا کند که تریدر بدهکار شود، شرایط چگونه خواهد بود؟ در مثال ما، اگر قیمت اتریوم به زیر ۱۳۵۰ دلار برسد و موقعیت معاملاتی تریدر فرضی ما بسته نشود، او بدهکار خواهد شد. در این موقعیت، مسلماً پلیس به‌دنبال تریدر نخواهد آمد اما تکلیف تریدری که در آن طرف معامله باید سود کند چیست؟ درواقع، اگر قیمت اتریوم به ۱۳۳۰ دلار برسد، تریدر برنده‌ی معامله‌ی اهرم باید بتواند ۸۰ دلار بیش‌تر سود کند. در این شرایط، Insurance Fund وظیفه‌ی پرداخت مابه‌التفاوت را بر عهده می‌گیرد.

صندوق بیمه از کجا تأمین می‌شود؟

در بازارهایی با نقدشوندگی بالا یا همان بازارهای لیکویید، موقعیت‌های معاملاتی معمولاً بالاتر از قیمت ورشکستگی و برابر یا پایین‌تر از قیمت لیکوییدشدن بسته می‌شوند. موقعیت تریدر، درواقع به قیمت ورشکستگی او فروخته می‌شود و مابه‌التفاوت آن را با قیمت بسته‌شدن صندوق بیمه بر می‌دارد. به‌ عبارت‌ دیگر، کسر قیمت ورشکستگی از قیمت بسته‌شدن معامله، مقداری است که به حساب Insurance Fund واریز می‌شود. از دیگر منابع تأمین صندوق‌های بیمه، کارمزدهای مبادلات یا سرمایه‌گذاری مستقیم صرافی‌ها را می‌توان ذکر کرد.

تمام ‌ شدن ذخیره ‌ ی صندوق بیمه

اگر ذخیره‌ی صندوق بیمه تمام شود، تکلیف معامله‌گران برنده در معاملات اهرم چه خواهد بود؟ در بسیاری از صرافی‌ها مکانیسمی با عنوان مکانیسم ضرر جمعی یا Socialized Loss Mechanism وجود دارد که ضررهای تریدرها را بین همه‌ی برنده‌های معاملات اهرمی پخش می‌کند. به ‌این ‌ترتیب، معامله‌گرانی که سود مثبت دارند، این ضرر را به نسبت سودی که کرده‌اند در پایان یک session بین خود تقسیم می‌کنند.

این‌جا یک مفهوم دیگر نیز به نام اسپرد ( Spread ) مطرح می‌شود. اسپرد به اختلاف بین کم‌ترین سفارش فروش و بالاترین سفارش خرید گفته می‌شود. درواقع، این عدد در زمانی که بازار بسیار غیرلیکویید است و موقعیت تریدر زیر عدد ورشکستگی او بسته می‌شود، معنی بیش‌تری پیدا می‌کند. در این شرایط، اسپرد به اختلاف قیمت لیکوییدشدن تریدر و قیمتی که معامله‌ی او در آن بسته شده است، اطلاق می‌شود.

به این معنی، Insurance Fund برای همه‌ی معامله‌گرانی که لیکویید می‌شوند، یک هزینه است و درعوض، معامله‌گران هوشمندتر می‌توانند مطمئن باشند که در بازار پرنوسان ارزهای دیجیتال، آرامش‌خاطر خواهند داشت.

دیگر روش‌های جبران سود اضافه

برخی صرافی‌ها از روش جبران ضرر جمعی و نیز روش ADL کردن یا لیکوییدکردن خودکار معامله‌گران بازنده، استفاده می‌کنند. صرافی بایننس، اصلی‌ترین صرافی استفاده‌کننده از ADL است. ADL مخفف Auto-Deleveraging بوده و به‌معنی خارج‌کردن خودکار معاملات در شرایط بسیار نوسانی از اهرم است. به ‌این ‌ترتیب، در شرایطی که معامله‌گر به‌شدت در حال ضرردادن است، موقعیت‌های سودآورترین معاملات اهرم برای پوشش ضرر او کاهش می‌یابند؛ موقعیتی که قطعاً خوشایند تریدهای در حال سود نخواهد بود.

حتی برخی از صرافی‌هایی که صندوق بیمه‌ی کوچکی دارند، در شرایط بسیار پرنوسان، چاره‌ای جز ADL‌ کردن موقعیت‌های پربازده ندارند. این‌جاست که مزیت یک صرافی با صندوق بیمه‌ی بزرگ مشخص می‌شود.

مزایا و معایب صندوق بیمه

در سیستم‌های ADL و جبران ضرر جمعی، موقعیت‌های معامله‌گران برنده برای جبران موقعیت معامله‌گران ورشکسته، منحل یا لیکویید می‌شود. این دوروش برای معامله‌گرانی که به‌دقت ریسک خود را کنترل می‌کنند و خلاصه در معامله رفتار حرفه‌ای‌تری دارند، بسیار مخرب و زیان‌ده است. درواقع، آن‌ها هیچ‌گاه به سودی که واقعاً استحقاقش را دارند نمی‌رسند. به ‌این ‌ترتیب، Insurance Fund می‌تواند پتانسیل‌های موقعیت‌های معاملاتی را برای این دسته از معامله‌گران به‌خوبی شکوفا کند.

به‌دلیل جدیدبودن این مفهوم، برخی از صندوق‌های بیمه عملکرد شفافی ندارند و گردانندگان آن‌ها تنها به فکر رشد صندوق بیمه‌ی خود هستند. مکانیسم تأمین صندوق از محل اسپرد، سبب شده است این صرافی‌ها کمی تهاجمی عمل کنند. به این معنی که به‌منظور جلوگیری از لغزش بیش‌ازحد قیمت، معامله را بالای قیمت لیکوییدیشن ببندند که درنتیجه، معامله‌گران ورشکسته بیش‌تر متضرر می‌شوند. عدم شفافیت در قانون‌گذاری، مشکل بسیاری از صندوق‌هایی است که به شیوه‌ای به‌شدت تهاجمی در منحل‌کردن معاملات عمل می‌کنند.

صرافی‌هایی که صندوق بیمه دارند

پلتفرم معاملات مشتقات Binance Futures یکی از سریع‌ترین پلتفرم‌ها ازنظر رشد حجم معاملاتی است. صندوق بیمه‌ی این پلتفرم توانسته است ذخایر خود را از ژانویه‌ی ۲۰۲۰ به ۱۱ ٫ ۵میلیون دلار برساند که ۱۰میلیون دلار از این مقدار، مستقیماً توسط بایننس تأمین شده است.

بزرگ‌ترین Insurance Fund متعلق به صرافی BitMEX با ارزشی بیش از ۲۸۰میلیون دلار است. این صندوق از سال ۲۰۱۹ شروع به کار کرده است. با این ‌حال، برخی استدلال می‌کنند که با توجه به عدم رشد حجم معاملات بیت مکس نسبت به رشد صندوق بیمه‌اش، این صندوق در مدیریت و تأمین خود شفاف نیست و اهداف دیگری را دنبال می‌کند. یعنی ممکن است این صرافی به این صندوق، به‌عنوان یک دارایی برای کسب سود بیش‌تر از معاملات نگاه کند.

صرافی OKex که یک انحلال ۵۰۰میلیون دلاری را در کارنامه‌ی خود دارد، صندوق Insurance Fund خود را از سال ۲۰۱۹ راه‌اندازی کرده است و در حال حاضر، ارزشی برابر با ۲۰۰۰ بیت کوین دارد. صرافی‌های Huobi و ByBit نیز از دیگر صرافی‌های معروفی هستند که این مکانیسم را ارائه می‌کنند.

به‌طور کلی، درصورتی‌که رشد حجم معاملات یک صرافی با رشد صندوق بیمه‌اش همخوانی نداشته باشد، می‌توان به عملکرد تهاجمی آن صرافی در انحلال زودهنگام موقعیت‌های معاملاتی و تنبیه بیش‌تر معامله‌گران با سود منفی، شک کرد. در این زمینه، صرافی بایننس بهترین عملکرد را دارد. از طرف دیگر، کوچک ‌ بودن بیش‌ازحد ذخایر یک صندوق بیمه نسبت به حجم معاملات نیز می‌تواند نشان‌دهنده‌ی عدم توانایی تأمین سود کامل معامله‌گران برنده از سوی آن صرافی باشد.

سخن پایانی

Insurance Fund یکی از مفاهیم تازه در عرصه‌ی معاملات مشتقات ارزهای دیجیتال است. درحالی‌که صرافی‌ها به‌طور سنتی از روش‌هایی مانند ADL کردن معاملات یا مکانیسم ضرر جمعی برای پوشش ضرر معامله‌گران با سود منفی استفاده می‌کنند، Insurance Fund راه‌حل عادلانه‌تری ارائه می‌دهد و آن، تأمین یک ذخیره‌ی پشتوانه از محل اختلاف قیمت بسته‌شدن معامله و قیمت ورشکستگی معامله‌گران لوریج با سود منفی است. البته، این صندوق از محل کارمزد تراکنش‌ها و گاه به‌طور مستقیم، توسط صرافی‌ها نیز تأمین می‌شود.

معاملات اهرمی یا لوریج معاملاتی هستند که سود و زیان معاملات را چندبرابر می‌کنند. در این روش معاملاتی، تنها تریدرهای هوشمندی که قادر به مدیریت ریسک‌های خود هستند می‌توانند سودهای کلان کسب کنند و از ورشکست‌شدن بپرهیزند. قطعاً یک طرف معامله‌ی لوریج، بازنده خوهد بود. در شرایطی که قیمت بسته‌شدن معامله از قیمت ورشکستگی بازنده کم‌تر باشد، سود اضافه‌ی معامله‌گر برنده که قاعدتاً نمی‌تواند توسط تریدر بازنده پرداخت شود، از محل Insurance Fund تأمین می‌شود.

صرافی‌هایی مانند بایننس، بای بیت، OKex و Huobi صندوق‌های بیمه‌ی بزرگی دارند. به گفته‌ی کارشناسان رشد، یک صندوق بیمه‌ی صرافی باید همواره در توازن با رشد حجم معاملاتی آن باشد؛ در غیر این صورت، احتمال انحراف یک صندوق از اهداف اصلی خود و تبدیل‌شدن به محلی برای کسب سود از سوی صرافی، وجود خواهد داشت.

سؤالات متداول

۱- آیا صرافی‌های ایرانی هم صندوق بیمه دارند؟

بله! برخی صرافی‌هایی که معاملات اهرم را ارائه می‌کنند، Insurance Fund دارند.

۲- بهترین صرافی خارجی با صندوق بیمه، برای ایرانیان کدام است؟

بسیاری از صرافی‌های معتبر مانند بایننس، کاربران داخل ایران را تحریم کرده‌اند. در این شرایط، صرافی‌هایی مانند Kucoin و برخی صرافی‌های دیگر که نیاز به احراز هویت ندارند، برای کاربران ایرانی مناسب هستند.

۳- آیا سازوکار Insurance Fund در صرافی‌ها فرقی دارد؟

بله! هر صرافی در جزئیاتی مانند زمان انحلال معاملات و… با هم‌دیگر تفاوت‌هایی دارند که باید با مراجعه به وب‌سایت صرافی از قوانین آن مطلع شد.

نخستین صندوق اهرمی بازار با ۳ نوع واحد

بازارگردانی روی واحدهای صندوق انجام خواهد شد تا قیمت واحدها در بازار انحراف معناداری با ارزش ذاتی پیدا نکند.

به گزارش بورس نیوز ، مراسم معارفه صندوق اهرمی کاریزما نخستین صندوق سرمایه گذاری اهرمی در ایران برگزار شد. گویا در عرض ۱۳۰ ثانیه، ۷۲۰میلیون سهم بیمه زندگی کاریزما به ارزش ۳۶میلیارد تومان پذیره نویسی شد.

عزت الله طیبی، مدیرعامل سبدگردان کاریزما در این مراسم گفت: صندوق اهرمی کاریزما نخستین صندوق اهرمی در بازار سرمایه است که با استفاده از آن می توان در شرایط باثبات ۵۰ الی ۲۰۰ درصد و در شرایط خاص از ۱۰۰ الی ۳۰۰ درصد اهرم گرفت. این صندوق از ترکیب ۲ صندوق سرمایه گذاری در سهام و صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت تشکیل شده است. سرمایه صندوق متغیر است که در ابتدا ۵۰۰ میلیارد تومان است و با همین میزان پذیره نویسی خواهد شد و بعدا امکان افزایش سقف صندوق وجود دارد. امکان سرمایه گذاری همزمان برای سرمایه گذاران ریسک گریز و ریسک پذیر وجود دارد.

وی افزود: عمر صندوق نامحدود و مدیریت فعالی دارد. حد نصاب صندوق همانند صندوق های عمومی است. مدیریت صندوق اهرمی کاریزما با شرکت سبدگردان کاریزما است. این صندوق ۳ نوع واحد سرمایه‌گذاری خواهد داشت واحد ممتاز نوع اول که موسسین خریداری خواهند کرد و ۱۰ میلیارد تومان وارد این صندوق کرده اند؛ ممتاز نوع دوم برای اشخاص ریسک پذیری که در پذیره نویسی شرکت کرده‌اند و دنبال اهرم هستند و واحدهای عادی که برای افراد ریسک گریزی است که تمایل به بازدهی ثابت دارند و بازدهی ۲۰ تا ۲۵ درصدی برای این افراد به همراه خواهد داشت. به نوعی از خریداران واحدهای عادی منابع را به خریداران واحدهای ممتاز نوع دوم قرض می دهند. بازارگردانی روی واحدهای صندوق انجام خواهد شد تا قیمت واحدها در بازار انحراف معناداری با ارزش ذاتی پیدا نکند.

صندوق اهرمی کاریزما برای ریسک پذیرها و ریسک گریزها

روز گذشته شرکت بورس اوراق بهادار شاهد معرفی صندوق اهرمی کاریزما با حضور محمود گودرزی مدیرعامل بورس تهران، رضا نوحی سرپرست مدیریت نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس، علی تیموری شندی مدیرعامل گروه خدمات مالی کاریزما و عزت اله طیبی مدیرعامل سبدگردان کاریزما بود.

لزوم ارائه ابزارهای جدید برای توسعه بازار سرمایه

علی تیموری شندی مدیرعامل گروه خدمات مالی کاریزما برای معرفی این صندوق جدید با بیان اینکه بازار سرمایه باید ابزارهایی را ارائه کند تا از طریق آنها بتوان دامنه بازار را توسعه داد، خاطر نشان کرد: سال قبل بازار سرمایه اوضاع مساعدی نداشت و از نهادهای مالی برای بهبود وضعیت استمداد می شد، گفت: در آن مقطع، منابعی در بازار وجود داشت اما کسی ریسک تغییرات قیمت را قبول نمی کرد. به همین منظور نهادهای مالی مترصد طراحی ابزاری برای خروج از این وضعیت شدند.

وی افزود: البته کارگزاری ها به مشتریان در مورد اهرم های بیشتر اعتبار می دادند ولی به واسطه حجم ریسک کار، حجم اعتبار اعطایی کم بود و سرمایه گذاران حتما باید برای دریافت اعتبار، تضامینی ارائه می کردند. راه اندازی صندوق اهرمی در همان مقطع پیشنهاد و فرآیند تدوین اساسنامه و امیدنامه و… در سازمان بورس با سرعت اتفاق افتاد و سال جاری دستورالعمل آن ابلاغ شد. با توجه به ظرفیت های این صندوق ها، درخواست تاسیس ارسال و تشکیل شد.

این مقام مسئول ادامه داد: توسعه بازار سرمایه نیازمند ابزار سازی است تا بتوان تعداد بیشتری از سرمایه گذاران را جذب کرد. ساز و کارهای تعریف شده در موضوع مدیریت ریسک ایجاب می کند در بازار مثبت عرضه های رو به بالا و در روندهای نزولی، پرتفوی گیری مناسبی انجام شود.

تیموری شندی تصریح کرد: یکی از آسیب های بازار سرمایه روندهای صعودی کوتاه مدت و روندهای نزولی بلندمدت است که امید است با کمک این ابزارها این شرایط را تا حدودی بهبود بخشید. نهادهای مالی در حال حاضر به سطحی از بلوغ رسیده اند که ابزارهای پیچیده تری طراحی کنند تا سطح دانش مالی در بازار سرمایه بصورت مناسب‌تری رشد کند. این اتفاق در کنار طراحی ابزارهای پیچیده تر و جدید تر می تواند بازار سرمایه را حرفه ای تر کند.

صندوقی منعطف برای سرمایه گذاری

عزت اله طیبی مدیرعامل سبدگردان کاریزما با بیان اینکه کاریزما نخستین صندوق اهرمی در بازار سرمایه است که با استفاده از آن می توان در شرایط باثبات ۵۰ تا ۲۰۰ درصد و در شرایط خاص از ۱۰۰ تا ۳۰۰ درصد اهرم گرفت، گفت: این صندوق از ترکیب ۲ صندوق سرمایه گذاری در سهام و صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت تشکیل شده است. سرمایه صندوق متغیر و در ابتدا ۵۰۰ میلیارد تومان است و با همین میزان پذیره نویسی خواهد شد و بعداً امکان افزایش سقف صندوق وجود دارد. امکان سرمایه گذاری همزمان برای سرمایه گذاران ریسک گریز و ریسک پذیر وجود دارد.

وی افزود: عمر صندوق نامحدود و مدیریت فعالی دارد. حد نصاب صندوق همانند صندوق های عمومی است. این صندوق ۳ نوع واحد سرمایه‌گذاری دارد. واحد ممتاز نوع اول که موسسین خریداری و ۱۰ میلیارد تومان وارد این صندوق کرده اند، ممتاز نوع دوم برای اشخاص ریسک پذیری است که در پذیره نویسی شرکت کرده‌اند و دنبال اهرم هستند و واحدهای عادی که برای افراد ریسک گریز است که تمایل به بازدهی ثابت دارند و بازدهی۲۰ تا ۲۵ درصدی برای آنها به همراه خواهد داشت. بازارگردانی غیر رسمی بر روی واحدهای صندوق انجام خواهد شد تا قیمت واحدها در بازار انحراف معناداری با ارزش ذاتی پیدا نکند.

صندوق اهرمی، راهی برای کانالیزه کردن پول در بازار سرمایه

مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران با اشاره به اقدام مجموعه کاریزما در راستای توسعه بازار سرمایه اظهار کرد: صندوق اهرمی در کنار آپشن های موجود در بازار سرمایه به افزایش کارایی بازار به ویژه کارایی تخصصی می انجامد.

محمود گودرزی با اشاره به ویژگی‌های اثربخش صندوق‌های اهرمی عنوان کرد: صندوق های اهرمی می توانند در کانالیزه کردن پول در بازار سرمایه گره‌گشا باشند، زیرا شرکت‌های کارگزاری با توجه به معیاری که برای تخصیص اعتبار به متقاضیان دارند قادر به اعتبار بخشی به همه متقاضیان نمی‌شوند.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر ۹۶ درصد از کل سهامداران حقیقی افرادی هستند که زیر ۵۰ میلیون تومان سرمایه دارند، تصریح کرد: در میان این افراد، سرمایه گذاران ریسک پذیری هستند که با توجه به سایز پرتفوی خود قادر به دریافت اعتبار نمی شوند.

مدیرعامل شرکت بورس تهران ادامه داد: با توجه به جذابیت این صندوق ها، این نوع صندوق‌های اهرمی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری قادر به پاسخگویی به این نیاز با اهمیت بازار هستند. همچنین قادر هستند در تامین نقدینگی برای حمایت از بازار گام موثری بردارند.

گودرزی نقش این صندوق‌ها را در ورود منابع از بازار پول به بازار سرمایه با اهمیت برشمرد.

ایجاد زنجیره های ارزشی در بازار به کمک ابزارهای نوین

رضا نوحی، مدیر نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه این نشست بیان کرد: بازارسرمایه همواره در حال توسعه است. با ایجاد ابزارهای مالی جدید، زمینه ها و زنجیره های ارزشی لازم برای یک بازارسرمایه توسعه یافته فراهم می شود.صندوق‌های اهرمی

وی با بیان اینکه شکل گیری ابزارها با توجه به رویکرد سازمان بورس مبنی بر توسعه ابزارهای سرمایه گذاری غیرمستقیم هم راستا است، تاکید کرد: بازار سرمایه باید بتواند روی پای خود بایستید و هر عامل که رشد بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار دهد، باید به حداقل برسد.

نوحی با بیان اینکه صندوق‌ها سرمایه‌گذاری اهرمی نقطه مشترک و تلاقی دهنده سرمایه گذاران ریسک پذیر و ریسک گریز است، خاطر نشان کرد: برخی سرمایه گذاران بازار سرمایه ریسک گریز هستند و برای آنها تعیین کف بازدهی و تامین بازدهی مهم است. در مقابل، سرمایه گذارانی قرار دارند که حاضرند در برابر ریسک بالاتر اما با یک ساختار نظام مند به سود بالاتر برسند. با ایجاد صندوق اهرمی، این دو دسته سرمایه گذار به یکدیگر می پیوندند.

سرپرست نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس ادامه داد: صندوق اهرمی نخستین صندوقی است که هم بخشی از واحدهای سرمایه گذاری آن معامله می شود و هم بخشی از واحدهای آن در فرایند صدور و ابطال انجام می شود.

وی ادامه داد: با سرمایه گذاری در این صندوق ها و با توجه به سهامی بودن بخشی از آن، سرمایه گذاران می توانند از تخصص کارشناسان در این زمینه استفاده کنند که این موضوع ماندگاری سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه را نیز افزایش می دهد.

وی با بیان اینکه این صندوق تا دو برابر میزان واحدهای ممتاز خود صدور می پذیرد ادامه داد: با سرمایه گذاری در این صندوق ها و با توجه به سهامی بودن بخشی از آن، سرمایه گذاران می توانند از تخصص کارشناسان در این زمینه استفاده کنند که این موضوع ماندگاری سرمایه گذاران در بازار سرمایه را نیز افزایش می دهد.

نوحی با اشاره به ویژگی منعطف بودن حرکت صندوق اهرمی همزمان با افزایش ارزش و تعداد واحدهای سرمایه گذاری گفت: این ویژگی به مثابه قدرت استفاده از این ابزار با درآمد ثابت برای صندوق تلقی می شود.

وی گفت: بازارسرمایه در شرایطی که با کاهش ارزش رو به رو بوده و روند کاهشی داشته، سرمایه گذارن در صندوق های سرمایه گذاری درگیر این نزول نشده و از شرایط پایدارتری برخوردار بودند که این مهم از ویژگی های مثبت سرمایه گذاری به روش غیرمستقیم است.

وی گفت: بازارسرمایه در شرایطی که با کاهش ارزش رو به رو بوده و روند کاهشی داشته، سرمایه گذارن در صندوق های سرمایه گذاری درگیر این نزول نشده و از شرایط پایدارتری برخوردار بودند که این مهم از ویژگی های مثبت سرمایه گذاری به روش غیرمستقیم است.

این مقام مسئول تصریح کرد: متوسط بازدهی صندوق های سهامی طی ٩ سال اخیر نزدیک به دو هزار و ١٠ درصد بوده است. این موضوع نشان می‌دهد که به رغم نوسانات مختلف در این بازه زمانی سرمایه گذاری غیر مستقیم و صندوق ها با ثبات بیشتری ادامه حضور سهامداران را در بازارسرمایه فراهم کردند.

اساسنامه و امیدنامه «صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی» تصویب شد

رئیس اداره امور صندوق‌های سرمایه‌گذاری سازمان بورس از تدوین مقررات مربوط به صندوق سرمایه‌گذاری سهامی اهرمی با امکان سرمایه‌گذاری همزمان سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز و ریسک‌­پذیر خبر داد.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از سازمان بورس و اوراق بهادار، رضا نوحی از تدوین مقررات مربوط به صندوق سرمایه‌گذاری سهامی اهرمی با امکان سرمایه‌گذاری همزمان سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز و ریسک‌پذیر خبر داد و گفت: این نخستین نوع صندوق سرمایه‌گذاری خواهد بود که هم‌زمان از هر دو سازوکار صدور و ابطال و بورس‌ها جهت سرمایه‌گذاری و انتقال مالکیت واحدهای سرمایه‌گذاری بهره می‌گیرد.

رئیس اداره امور صندوق‌های سرمایه گذاری سازمان بورس در این خصوص به پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، گفت: مقررات مربوط به این نوع از صندوق‌های سرمایه‌گذاری طوری تدوین شده است که صندوق ملزم به رعایت نصاب صندوق‌های سهامی است. در این صندوق‌ها عمده پرتفوی صندوق را سرمایه گذاری در سهام و حق تقدم سهام تشکیل خواهد داد؛ همچنین مدیریت پرتفوی صندوق به شکل فعال بوده و مدیر صندوق می‌تواند بر اساس نصاب تعریف شده، نسبت به سرمایه گذاری در سهام و حق تقدم سهام اقدام کند.

نوحی، این صندوق‌ها را دارای واحدهای ممتاز و عادی عنوان کرد و افزود: واحدهای عادی صندوق دارای کف بازدهی بوده و از طرف دیگر برای آن‌ها سقف بازدهی در نظر گرفته شده است. تأمین حداقل بازدهی تعیین شده برای دارندگان واحدهای عادی در شرایطی که بازدهی صندوق کمتر از نرخ مذکور باشد، از محل واحدهای ممتاز انجام می‌شود و چنانچه بازدهی صندوق بیش از حداکثر نرخ بازدهی تعیین شده برای واحدهای عادی باشد، مازاد بازدهی واحدهای عادی نسبت به سقف تعیین شده به واحدهای ممتاز تعلق می‌گیرد. بازدهی مذکور به شکل روزانه مورد محاسبه قرار گرفته و باید اعلام شود.

شرایط واحدهای عادی

وی توضیح داد: در این صندوق‌ها برای ورود و خروج متقاضیان سرمایه گذاری در واحدهای عادی از سازوکار مبتنی بر صدور و ابطال استفاده می‌شود و ورود و خروج متقاضیان سرمایه گذاری در واحدهای ممتاز از طریق معاملات واحدهای ممتاز در بورس انجام می‌شود؛ به عبارتی این نخستین نوع صندوق سرمایه گذاری خواهد بود که هم‌زمان از هر دو سازوکار صدور و ابطال و بورس‌ها جهت سرمایه گذاری و انتقال مالکیت واحدهای سرمایه گذاری صندوق‌های اهرمی بهره می‌گیرد.

شرایط واحدهای ممتاز

رئیس اداره امور صندوق‌های سرمایه گذاری افزود: با توجه به اینکه واحدهای ممتاز در این صندوق به عنوان پشتیبان صدور واحدهای عادی هستند، لذا قابل ابطال نبوده و صرفاً از طریق بازار قابل معامله است. از طرف دیگر به منظور توسعه صندوق، صدور واحدهای ممتاز در طول دوره فعالیت صندوق به نام مدیر صندوق پیش‌بینی شده است. مطابق مقررات تدوینی، در طول دوره فعالیت صندوق، صدور واحدهای عادی تا ۲ برابر ارزش کل واحدهای ممتاز صادر شده امکان‌پذیر است.

نحوه شکل گیری و ارکان صندوق

نوحی در خصوص نحوه شکل‌گیری و ارکان صندوق اظهار داشت: مقررات مربوطه طوری تدوین شده است که صندوق حداقل تعداد ارکان را داشته باشد. ارکان این صندوق شامل مدیر صندوق، مدیر ثبت، متولی و حسابرس هستند. در این صندوق‌ها واحدهای ممتاز در دو نوع اول و دوم ارائه می‌شود. صرفاً دارندگان واحدهای ممتاز نوع اول دارای اختیار شرکت در مجامع و رأی گیری بوده و در سایر موارد ویژگی‌های واحدهای ممتاز نوع اول و دوم مشابه یکدیگر است.

وی ادامه داد: واحدهای ممتاز غیرقابل ابطال بوده و در بورس قابل معامله هستند. این صندوق‌ها با پذیره نویسی واحدهای ممتاز به مبلغ حداقل ۵، ۰۰۰ میلیارد ریال مجوز فعالیت دریافت می‌کنند و صدور واحدهای عادی صرفاً بعد از دریافت مجوز فعالیت امکان پذیر است.

مهمترین مزیت صندوق اهرمی

رئیس اداره امور صندوق‌های سرمایه گذاری سازمان بورس، بزرگترین مزیت این نوع صندوق‌ها را امکان سرمایه گذاری همزمان سرمایه گذاران ریسک گریز و ریسک پذیر در واحدهای این صندوق‌ها بیان کرد و گفت: براین اساس، اشخاص ریسک‌پذیر می‌توانند نسبت به سرمایه گذاری در واحدهای ممتاز این صندوق اقدام کنند و اشخاص ریسک‌گریز با سرمایه‌گذاری در واحدهای عادی این صندوق، حداقل بازدهی عنوان شده در امیدنامه صندوق را به دست می‌ آورند.

محدوده بازدهی

وی تصریح کرد: محدوده بازدهی تعیین شده شامل، کف و سقف بازدهی بوده و در شرایطی که بازدهی صندوق کمتر از کف بازدهی اعلامی باشد، حداقل بازدهی اعلام شده برای دارندگان واحدهای عادی از محل واحدهای ممتاز این صندوق تأمین می‌شود؛ از سویی دیگر چنانچه بازدهی صندوق بیش از سقف بازدهی تعیین شده باشد، مازاد بازدهی ایجاد شده از محل واحدهای عادی نسبت به سقف مذکور، به واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز تعلق می‌گیرد.

مزایای واحدهای ممتاز

نوحی تاکید کرد: سرمایه گذاری در واحدهای ممتاز این صندوق، این امکان را برای سرمایه گذاران یادشده فراهم می‌کند تا از منابع جمع آوری شده از محل واحدهای سرمایه گذاری عادی به عنوان اهرم استفاده کنند. به همین منظور هر گونه تغییرات در کلیات بازار سرمایه، اثر مضاعفی را بر بازدهی واحدهای ممتاز متصور می‌کند.

رئیس اداره امور صندوق‌های سرمایه گذاری اظهار کرد: با توجه به اینکه این صندوق از نوع صندوق‌های سهامی است، اشخاص حقوقی دارای مجوز سبدگردانی معتبر مجاز به ارائه تصدی سمت مدیریت صندوق بوده و پس از ابلاغ مقررات مربوطه می‌توانند نسبت به تأسیس صندوق فوق اقدام کنند.

نوحی در ادامه اظهار کرد: با توجه به بازدهی قابل قبول سرمایه گذاری بلند مدت در بازار سرمایه، انتظار می‌رود با استقبال هر دو طیف سرمایه گذاران از سرمایه گذاری در این صندوق، شاهد پاسخگویی همزمان به نیازهای سرمایه‌گذاران ریسک پذیر و ریسک گریز با استفاده از یک ابزار باشیم.

وی خاطرنشان کرد: اساسنامه و امیدنامه نمونه صندوق یاد شده به مدت یک هفته در تارنمای سازمان جهت دریافت اظهارات فعالان بازار سرمایه قرار می‌گیرد و پس از آن ابلاغ خواهد شد. فعالان بازار سرمایه، می‌توانند علاوه بر مشاهده اساسنامه و امیدنامه این صندوق ها در سایت سازمان بورس، نسبت به ارائه نظرات تخصصی خود از طریق ارسال مکاتبات به اداره امور صندوق‌های سرمایه گذاری در خصوص اساسنامه و امیدنامه نمونه صندوق یاد شده اقدام کنند.

کارایی بازار سرمایه با صندوق های اهرمی افزایش می‌یابد

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، محمود گودرزی در مراسم معرفی نخستین صندوق سرمایه‌گذاری سهامی اهرمی در کشور که عصر دیروز(یکشنبه) در شرکت بورس تهران برگزار شد، راه اندازی این صندوق را یک قدم روبه جلو برای توسعه ابزارهای مالی بازار سرمایه و خصوصیات صندوق های ابزاری را دارای دو ویژگی خوب عنوان کرد و افزود: کارگزاران در دوران رونق و رکودی که در بازار سرمایه وجود دارد سخت گیری های خودشان را دارند. شرکت های کارگزاری در عمل برای دادن اعتبار معیار می گذارند و لزوما تمام کسانیکه می خواهند از اعتبار در بازار سرمایه استفاده کنند موفق نمی شوند. به نظر می رسد که جریان کانالیزه کردن پول به سمت بازار سرمایه گره گشا باشد، چراکه سرمایه گذاری نیاز به اعتبار دارد.

مدیرعامل بورس تهران 96 درصد کل سهامداران حقیقی را دارای سرمایه زیر 50 میلیون تومان اعلام کرد و اظهار داشت: حدود 10میلیون و پانصد هزار نفر که 96 درصد سهامداران حقیقی بازار سرمایه را تشکیل می دهند، پرتفوهای کمتر صندوق‌های اهرمی از 50 میلیون تومان دارند. در بین این افراد سرمایه گذارانی مایل به ریسک می باشند و با این میزان پرتفوی ممکن است کارگزاران به راحتی به آنها اعتبار ندهند.

وی ادامه داد: به نظر می رسد جذابیت این صندوق ها، به خصوص بخش صندوق ممتاز که به صورت قابل معامله در بازار هست، بتواند یک بخش از نیاز با اهمیت بازار را پاسخگو باشد و در تامین نقدینگی مورد نیاز برای حمایت از بازار گام موثری را بردارد.

گودرزی ویژگی دوم و جذاب این صندوق ها را بحث محاسبه nav دانست و گفت: سرمایه گذارانی که می خواهند در بازار بدون ریسک بازدهی کسب کنند، می توانند با کف و سقفی که توسط این صندوق ها در خصوص بازده تضمین داده اند، سرمایه گذاری کنند. به این ترتیب این صندوق ها به طور موثری می توانند بخشی از منابع بازار پول را به صندوق‌های اهرمی سمت بازارسهام سوق دهند.

مدیرعامل بورس تهران تصریح کرد: اداره کردن این صندوق ها بسیار حائزاهمیت است، زیرا مدیرانی که در تخصیص سهام یا" آی پی اس" که برای صندوق، طبق امید نامه تدارک دیده شده است می تواند در موفقیت این صندوق ها بسیار اثر گذار باشند.