صرافی غیرمتمرکز (DEX) چیست؟ + معرفی بهترین صرافیهای غیرمتمرکز
صرافی غیرمتمرکز یا DEX (Decentralized Exchange) یک صرافی آنلاین رمز ارز است که امکان تبادل رمزارز به صورت همتا به همتا و بدون واسطه را برای طرفین معامله فراهم میکند.
صرافی غیرمتمرکز چیست؟
واژه «غیرمتمرکز» شاید یکی از پرتکرارترین و پرمخاطبترین واژه و اصطلاح این روزهای دنیای فناوری و بهخصوص رمز ارزها باشد. روح غیرمتمرکز در تمام دنیای بلاکچین و کریپتو دمیده شده و یکی از ستونهای اصلی این فناوری نوظهور است.
درواقع صرافیهای غیرمتمرکز یا DEXها با هدف جایگزینی صرافیهای متمرکز به میدان آمدند و با ارائه ویژگیهای مختلفی علاقه مردم و معاملهگران را به خود جذب نمودند. تعداد این صرافیهای غیرمتمرکز تاکنون به بیش از 30 صرافی رسیده است. پلتفرمهایی مانند یونیسواپ (Uniswap)، کایبر (Kyber) و بانکور (Bancor) از شناختهشدهترین صرافیها هستند. تا ماه اکتبر سال 2020 حجم مبادلات ماهانه صرافیهای غیرمتمرکز چیزی حدود 20میلیارد دلار بوده است. این یعنی مبلغی غیرقابل چشمپوشی و همچنین جالبتوجه برای آیندهی حوزه کریپتو.
صرافیهای غیرمتمرکز رویکرد متفاوتی برای تسهیل خرید و فروش داراییهای دیجیتال اتخاذ کردند و برای تسویه تراکنشها، چیزی بهنام قراردادهای هوشمند خودکار را به اجرا درآوردند. در این صرافیها شما کلیدهای خصوصی خودتان را در اختیار دارید و خبری از واسطه و نقطه تمرکز و … نیست. در ادامه به بررسی تفاوتهای صرافیهای متمرکز و غیرمتمرکز، نقاط مثبت و منفی و ابعاد دیگر آنها میپردازیم.
تفاوت صرافی متمرکز با صرافی غیرمتمرکز چیست؟
صرافیهای سنتی و فیات، خریداران و فروشندگان را در یک نقطه جمع کرده و با واسطهگری بین آنان، امکان خرید و فروش دارایی را برایشان فراهم میکنند؛ درحالیکه صرافیهای رمزارز مبادله ارزهای دیجیتال مبتنی بر بلاکچین را تسهیل میکنند که میتوانند متمرکز یا غیرمتمرکز باشند. صرافیهای متمرکز با ذخیرهسازی و حفظ کلیدهای خصوصی و اموال شما، نقشی واسطهای یا حراستی را ایفا میکنند. این درحالیست که در صرافی غیرمتمرکز شما مسئول حفظ و نگهداری کلیدها و اموال خود هستید.
در صرافیهای غیرمتمرکز اگرچه جریان کاری مشخص و ساده است و ابزارهای مختلفی در اختیار شما گذاشته میشود، اما استقلال کمی دارید؛ یعنی برای تبادل پول باید به صرافی اعتماد کنید. درنتیجه همیشه مقداری ریسک وجود دارد. اگر صرافی با پولهای عزیزتان فرار کند و برود چه؟ البته این ریسک برای بسیاری از کاربران قابل قبول است. آنها سعی میکنند با صرافیهای معتبر کار کنند.
پس برای جمعبندی تفاوتهای بین صرافیهای متمرکز و غیرمتمرکز میتوان گفت که صرافی متمرکز گزینهای با رابط کاربری بهتر، حجم مبادلات بیشتر، خدمات پیشرفته مشتری، ریسک بالاتر درمقابل حملات، و سرعت بالاتر، ولی صرافی غیرمتمرکز گزینهای با رابط کاربری سادهتر، حجم مبادلات کمتر، خدمات نهچندان متنوع، ریسک پایینتر درمقابل حملات و کنترل کامل داراییها است.
مزایای صرافی غیرمتمرکز
بیشتر DEXها توان خود را از معماری توزیعشده و حذف نهاد کنترلکننده مرکزی گرفتهاند.
امنیت
صرافیهای غیرمتمرکز داراییهای کاربران را ذخیرهسازی نمیکنند. نه حمله هکرها و نه از کار افتادن کامل صرافی نمیتواند باعث از دست رفتن داراییهای کاربر شود. نبود یک نهاد مرکزیِ واحد برای دسترسی به دادهها و داراییها، کار را برای هکر دشوار میکند و همین خود یک نقطه تمایز بزرگ بین صرافی غیرمتمرکز و متمرکز است.
ریسک پایین دستکاری و خرابکاری
دوباره از آنجایی که ساختار متمرکز و کنترلکنندهای در این DEXها وجود ندارد، امکان جعل کردن حجم معاملات و دستکاریهای دیگر بسیار بسیار پایین است. در یک صرافی غیرمتمرکز هیچ حساب کاربری، تایید هویت و ثبت آدرس و ایمیل و اطلاعات شخصی وجود ندارد؛ درنتیجه محرمانگی کاربر حفظ خواهد شد.
دوری از تیغ قانونگذاران
معماری توزیعشده، صرافی را از چشم بینا و تیغ بُرنده قانونگذاران محلی و بینالمللی دور نگه میدارد. درمورد ساختارهای متمرکز، پیروی از قانون به معنای مسدودیت کامل یا جزئی خدمات است، یعنی خدمات براساس موقعیتها و انتخابها محدود خواهند شد.
تاکنون بیش از 4000 رمزارز وارد بازار شده است. صرافیهای متمرکز کنترل شدیدی بر لیست رمزارزهای قابل معامله خود دارند و تنها آنهایی که فعالیت مبادلاتی کافی و استانداردهای امنیتی موثر داشته باشند را تایید خواهند کرد. بسیاری از آلتکوینها تنها از طریق DEXها قابل دسترسی هستند. پس استفاده از یک DEX تنوع بیشتری در خریدوفروش آلتکوینها برای کاربر فراهم میکند.
حریم خصوصی
شاید یکی از بهترین مزایای استفاده از DEX این است که کسی نمیتواند پی ببرد چه مقدار رمزارز مبادله کردهاید یا کلیدهای خصوصیتان چیست یا اینکه برای چه کسی رمزارز فرستادهاید. این حفظ حریم خصوصی و ناشناس ماندن یکی از جذابیتهای DEXهاست.
کارمزدهای پایینتر
به دلیل استفاده DEXها از قراردادهای هوشمند خودکار، کارمزد اندکی میگیرند؛ مثلاً Uniswap چیزی حدود 0.3 درصد کارمزد میگیرد که نسبتاً پایین است. ساختار کارمزد DEXها همان ساختار گاز اتریوم است. اگرچه شاید کارمزدها بسته به میزان استفاده از شبکه متغیر باشند اما نسبت به رقبای متمرکز خود در سطح پایینتری قرار دارند.
معایب صرافی غیرمتمرکز
مقیاسپذیری
مقیاسپذیری بلاک چین به تعداد تراکنشهایی که شبکه پیش از تکمیل ظرفیت خود پردازش میکند بستگی دارد. بهعنوان مثال، شبکه بیتکوین در ثانیه 4.6 تراکنش پردازش میکند، درحالیکه اتریوم 15 تراکنش در ثانیه را انجام میدهد. DEXها با استفاده از قراردادهای هوشمندی که در شبکههای بلاک چین فعال هستند کار میکنند، پس محدودیتهای زیرساخت شبکهشان آنها را محدود خواهد کرد.
تجربه کاربری
DEXها در مراحل ابتدایی توسعه خود هستند و شاید کار با آنها برای کسانی که آشنایی کمتری با فناوری بلاک چین دارند اندکی چالشبرانگیز باشد. ابتدا باید کاربر با پلتفرمهای دیگر کیف پول آشنا شود تا بتواند با یک DEX کار کند. سپس باید با انتقال پول فیات یا رمزارز، کیف پول خود را شارژ کنند. درنهایت این کیف پول را به رابط کاربری DEX برای انجام معامله متصل میسازند. این فرآیند واریز به حساب در صرافی بازار غیرمتمرکز چیست؟ متمرکز سادهتر است.
نقدینگی
چون DEXها نسبتاً جدید بوده و از جفتهای معاملاتی متنوعی پشتیبانی میکنند، تقسیمبندی بازار تاثیری منفی بر نقدینگی بازار دارد؛ یعنی DEXها نقدینگی پایینتری نسبت به همتایان متمرکز خود دارند. با اینحال نقدینگی دارایی با رشد DeFi شاهد افزایش چشمگیری بوده است.
عدم امکان بازیابی داراییها
به این دلیل که شما کنترل داراییها و کلیدهای خصوصیتان را در اختیار دارید، درصورت از دست رفتن یا گم شدن هرکدام از اینها، بازیابیشان چیزی درحد غیرممکن است. اگر کلیدهای خصوصیتان را گم کنید، کسی نیست که در بازیابیشان به شما کمک کند، چون اساساً کسی غیر از خودتان آنها را ذخیره نکرده است. اگر هم به یک آدرس اشتباه کریپتو بفرستید، دیگر قابلیت برگشت آن وجود ندارد، چون هیچ اطلاعات هویتیای برای آدرسهای کیف پولها ثبت نشده است.
اجزای یک صرافی غیرمتمرکز
صرافیهای غیرمتمرکز شامل اجزایی هستند که فرآیند خرید، فروش و اجرای تراکنشها و امور دیگر را برعهده دارند.
قراردادهای هوشمند
یکی از بخشهای یک صرافی غیرمتمرکز، قرارداد هوشمند بلاک چین است که آیتمهای ثبتشده در آن مانند معاملات یا ثبت آنها در بلاک چین را بهصورت خودکار و غیرقابل بازگشت انجام میدهد.
چارچوب غیرحضانتی (Non-Custodial)
همانطور که در بالا گفته شد، DEX هیچکدام از اطلاعات کاربر اعم از کلیدهای خصوصی، اطلاعات هویتی و دارایی کاربر را بهصورت امانت نگه نمیدارد. این چارچوب غیرحضانتی باعث ارتقای امنیت اموال و اطلاعات و همچنین ناشناس ماندن کاربر میشود.
پلتفرم معامله همتابههمتا
در همه صرافیهای غیرمتمرکز یک پلتفرم معامله همتابههمتا (Peer-to-Peer) وجود دارد که امکان معامله مستقیم دو طرف یا کاربر بدون نیاز به اعتماد به یک نهاد واسطه را فراهم میکند.
بهترین صرافیهای غیرمتمرکز رمزارزها
بسته به معیار و شاخصی که برای معرفی بهترین صرافیهای غیرمتمرکز انتخاب میکنید، میتوانید لیستهای مختلفی داشته باشید. در اینجا لیستی از صرافیهای غیرمتمرکز برتر براساس حجم و سهم بازار تهیه کردهایم.
صرافی | حجم مبادلات 24 ساعت | سهم بازار | تاریخ شروع به کار |
1. Uniswap (V2) | 2.254.143.538 دلار | 34.72 درصد | نوامبر 2018 |
2. MDEX (BS) | 1.138.814.882 دلار | 17.55 درصد | آوریل 2021 |
3. BurgerSwap | 511.534.998 دلار | 7.88 درصد | – |
4. Sushiswap | 466.498.420 دلار | 7.19 درصد | سپتامبر 2020 |
5. Pancakeswap | 434.293.882 دلار | 6.69 درصد | سپتامبر 2020 |
6. Pancakeswap (V2) | 303.265.546 دلار | 6.67 درصد | – |
نتیجهگیری
اگرچه صرافیهای متمرکز هنوز بر بازار رمزارزها تسلط دارند و نیاز معاملهگران و سرمایهگذاران را تامین میکنند اما گزینههای غیرمتمرکز زیادی نیز ظهور یافتهاند تا موازنه قدرت را بر هم بزنند و بر بازار غلبه پیدا کنند. DEXها با استفاده از قراردادهای هوشمند بلاک چین روش بدون واسطهای برای اتصال خریداران و فروشندگان ایجاد کردهاند. این DEXها در تلاشاند تا نقدینگی، کارایی و بهرهوری خود را افزایش دهند و با ویژگیهای خوبی که دارند بسیاری از معاملهگران و سرمایهگذاران را جذب خود کردهاند. با ظهور هرچه بیشتر سرمایه غیرمتمرکز، DEXها هم رونق زیادی یافتهاند.
آنچه در این مقاله آوردیم کوششی برای آشنایی شما با مفهوم صرافی غیرمتمرکز، کاربردها، نقاط قوت و ضعف و نمونههای موفق این صرافیها بود. شاید شما هم روزی از یک صرافی غیرمتمرکز برای رد و بدل کردن رمزارز استفاده کنید؛ آنجاست که این اطلاعات به دردتان خواهد خورد.
یادتان باشد قبل از انجام معامله روی یک صرافی غیرمتمرکز حتماً از حسن شهرت و اعتبار آن اطمینان حاصل کنید تا متحمل ضرر و زیان نشوید.
خدمات مالی غیر متمرکز چیست؟
دیفای (DeFi)، مفهومی که با جهان مالی و بلاک چین عجین شده، در راستای حذف واسطهها از حوزه مالی فعالیت میکند. این مفهوم که در حوزه معاملات مالی نقش انکارناپذیری دارد، به تازگی محبوبیت زیادی کسب کرده است. در حال حاضر ارزش مبالغ سپردهگذاریشده در پلتفرمهای دیفای از 9 میلیارد دلار فراتر رفته است. این صنعت، خدمات بانکی سنتی را با تکنولوژیهای غیرمتمرکز مثل بلاک چین، ادغام و عملکردهای پولی را گستردهتر میکند.
توکنهای دیفای اخیراً با عملکرد چشمگیر خود، توجه بسیاری را جلب کردهاند. در این مقاله، اکوسیستم دیفای را به زبان ساده معرفی کردهایم تا به درک بهتری نسبت به داراییهای سپردهگذاریشده روی این پروتکل دست یابیم. با ما همراه باشید.
DeFi کوتاهشده کلمهDecentralized Finance به مفهوم خدمات مالی غیرمتمرکز گویند که به مجموعهای از برنامههای کاربردی اشاره دارد تا بتوانند امور مالی مهمی را بهصورت غیرمتمرکز و بدون نیاز به واسطه انجام دهند. در واقع این پروتکل، استفاده از شبکههای غیرمتمرکز و نرمافزارهای منبع باز را برای ایجاد انواع مختلف خدمات و محصولات مالی مقدور میسازد.
به تعبیری دیگر، دیفای مجموعهای از صدها پروژه متعدد بوده که شامل داراییهای دیجیتال، پروتکلها، قراردادهای هوشمند و نرمافزارهای غیرمتمرکز بر بستر بلاک چینهای عمومی مانند بیت کوین و اتریوم است. ایجاد یک اکوسیستم خدمات مالی متنباز که بدون نیاز به مجوز، به صورت شفاف و بدون واسطه مرکزی برای کاهش هزینهها، فعالیت کرده و در دسترس همه باشد، از اهداف دیفای است..
برنامههای غیر متمرکز و دیفای
دیفای بهطور غیرقابل انکاری با اپلیکیشنهای غیر متمرکز (dApps) گره خورده است. برنامههای غیر متمرکز، برنامههایی هستند که برای عملکرد با شبکههای غیرمتمرکز طراحی شدهاند. این شبکهها میتوانند به بلاک چینها، شبکههای تور (Tor Networks) یا تکنولوژی دفتر کل توزیعشده (Distributed Ledgers Technologies) اشاره داشته باشد. جزء اصلی این پروتکلها، طبیعت غیر متمرکز آنها است.
کاربرد
- سیستم دریافت وام و وامدهی
- بازار اینترنتی غیر متمرکز
- انتقال پول
- استیبل کوینها
- خدمات بانکی پولی
- صرافیهای غیرمتمرکز
دیفای و اتریوم
اتریوم در حال حاضر پرچمدار صنعت دیفای بوده و بیش از ۷ درصد از کل موجودی در گردش اتریوم در پروتکلهای دیفای سپردهگذاری شده است. در حال حاضر، برنامههای مالی متعددی بر بستر اتریوم وجود دارد. البته اتریوم تنها پلتفرم بلاک چین قادر به پیادهسازی دیفای نیست.
امتیازات
در زمان کنونی، دیفای نقش مهمی در تکامل حوزه مالی ایفا میکند و تحلیلگران، این بخش را بهعنوان مهمترین قسمت روبهرشد در فضای ارزهای دیجیتال و بلاک چین میدانند. از مزایای دیفای میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
صرافی متمرکز و صرافی غیرمتمرکز چه تفاوتهایی دارند و چطور کار میکنند؟
تفاوت های اصلی صرافی متمرکز و صرافی غیرمتمرکز و چگونگی عملکرد آن ها!
درست زمانیکه حجم معاملات ارزهای رمزنگاری شده بیشتر شد، هکرها به وسوسه افتادند و تعدادی از صرافیهای متمرکز را مورد حمله قرار دادند. اینجا بود که صرافی غیرمتمرکز پا به دنیای معاملات رمز ارز گذاشت.
کلماتی مانند رمز ارز، ارزهای رمزپایه و ارزهای رمزنگاری شده حالا به کلمات پرتکرار دنیای امروز ما تبدیل شدهاند. در چنین شرایطی که ما با پولی جعل نشدنی و غیرفیزیکی روبهرو هستیم، یکی از مهمترین مسائلی که مطرح میشود، صرافی ارز دیجیتال است. ما در ادامه این مطلب میخواهیم درباره صرافی متمرکز و صرافی غیرمتمرکز رمز ارزها صحبت کنیم و تفاوتها و کارکردهای آنها را بهتر بشناسیم. با افزایش تعداد ارزهای رمزنگاری شده تقاضای تریدرها برای معاملات مختلف با این نوع ارزها بالا میرود. ادامه این معاملات مساوی است با توسعه بلاک چین هر کدام از رمز ارزها.
آشنایی با صرافی ارز دیجیتال
قدم اول برای درک تفاوت انواع صرافیهای متمرکز و غیرمتمرکز، این است که ما بدانیم مفهوم صرافی ارز دیجیتال به چه معناست و کارکرد آن چیست؟
صرافی ارز دیجیتال بازار معاملاتی رمز ارزها محسوب میشود که معاملهگران میتوانند با کمک این صرافیها خرید و فروش خود را انجام بدهند. این بازارها قوانین خاص خود را دارند و امکان دسترسی و معامله تعداد زیادی از رمز ارزها را ایجاد کردهاند. صرافیهای ارز دیجیتال به دو نوع: صرافی های متمرکز و غیرمتمرکز تقسیم میشوند. در ادامه به معرفی هر کدام از این صرافیها میپردازیم.
آشنایی با صرافی متمرکز ارز دیجیتال
درست است که ماهیت رمز ارزها غیرمتمرکز است اما صرافی متمرکز یکی از محبوبترینها است. صرافی متمرکز ارز رمزنگاری شده بستری است که در آن میتوانید داراییهای دیجیتال را خریداری کنید یا بفروشید. در اینجا، شما باید برای نظارت بر معامله و تامین دارایی از طرف خریدار و فروشنده، به شخص ثالث اعتماد کنید. برای چنین مبادلاتی لازم است که اطلاعات شخصی خود را برای تایید ارسال کنید. از طرف دیگر، اگر یک سازمان هستید، باید اطلاعات سازمان خود را در صرافی ارائه دهید تا بتواند حساب شما را تایید کند.
در صورت استفاده از صرافی متمرکز ارزهای دیجیتال میتوانید با بروز هرگونه خطای فنی یا در از دست دادن رمز ورود، با تیم پشتیبانی صرافی تماس بگیرید. در واقع باید گفت صرافیهای متمرکز شباهت خیلی زیادی به بانکها دارند. آنها ضمن برخورداری از قوانین خاص، سرمایه مشتریان را تحت کنترل دارند و امن هستند. شما میتوانید بهراحتی یکی از این صرافیها را انتخاب و از خدمات آنها استفاده کنید. از معروفترین نمونههای صرافی متمرکز ارز دیجیتال میتوان به این موارد اشاره کرد:
- Binance
- Coinbase
- LocalBitcoins
آشنایی صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال
درست زمانیکه حجم معاملات ارزهای رمزنگاری شده بیشتر شد، هکرها به وسوسه افتادند و تعدادی از صرافیهای متمرکز را مورد حمله قرار دادند. اینجا بود که صرافی غیرمتمرکز پا به دنیای معاملات رمز ارز گذاشت. یک DEx یا یک صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال شباهت زیادی به صرافی بازار غیرمتمرکز چیست؟ متمرکز دارد؛ با این تفاوت که شخص ثالثی ندارد که بتوانید به آن اعتماد کنید و سرمایه خود را تحت کنترل او قرار دهید. همچنین تمامی وجوه موجود در این نوع صرافیها در بلاکچین ذخیره میشوند.
صرافی غیرمتمرکز چگونه کار میکند؟
این سرویس امکان معاملات P2P را برای کاربران فراهم میکند. صرافی غیرمتمرکز کمک میکند تا افراد دارایی خود را روی بلاک چین ذخیره کنند و مدیریت سرمایه خود بهدست بگیرند. کاربران بهصورت مستقیم معاملات رمز ارز را انجام میدهند. در واقع هیچ نفر سومی وارد این معاملات نمیشود و همه چیز به سمت غیرمتمرکز بودن سوق داده میشود. صرافی غیرمتمرکز یا بهصورت خودکار یا به واسطه افراد درگیر شبکه نظارت میشوند. امنیت داراییها توسط فناوریهای دفتر کل توزیعشده یا DLT تضمین میشود. در واقع صرافی غیرمتمرکز از قراردادهای هوشمند استفاده میکند. این قرارداد روی بلاک چین قرار دارد و دستور خاصی را اجرا میکند.
روند انجام کارها در چنین صرافی بدین ترتیب است:
۱. معاملهگر کیف پول دیجیتال خود را به صرافی متصل میکند.
۲. سفارش خرید/فروش خود را ثبت میکند.
۳. خریدار/فروشندهای دیگر سفارشی مطابق با سفارش تریدر یا همان معاملهگر اول ثبت میکند.
۴. داراییها داخل قرارداد هوشمند وارد میشوند، در قرارداد هوشمند مبادله انجام شده و مبلغ به کیف پول خریدار و فروشنده واریز میشود.
تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز چیست؟
پس از اینکه با ماهیت هر دو نوع صرافی ارز دیجیتال آشنا شدیم، وقت آن است تا درباره تفاوتهای آنها صحبت کنیم.
کنترل: در صرافی متمرکز کنترل حساب و سرمایه شما بر عهده یک شخص ثالث است. اما در صرافی غیرمتمرکز این واسطه حذف میشود و شما همه چیز را برعهده دارید. شاید همین یکی از دلایل محبوبیت این صرافیها باشد.
امنیت: صرافیهای غیرمتمرکز امنیت بیشتری نسبت به صرافیهای متمرکز دارند. خطری که متوجه صرافی متمرکز است، هکرها هستند. آنها میتوانند شخص ثالثی را بازار غیرمتمرکز چیست؟ که از کلیدهای خصوصی برای دسترسی به منابع مالی کاربران استفاده میکند، هک کنند و ممکن است سرمایه شما را مورد تهدید قرار دهند. در صرافی غیر متمرکز، کلید خصوصی در دست خود کاربران است و احتمال هک و دسترسی به آن خیلی دشوار است. مگر اینکه صرافی مورد حمله و آسیب جدی قرار بگیرد. برای رفع همین چالش برخی از صرافیهای متمرکز شروع به ارائه حساب های غیرمتمرکز به مشتریان خود کردهاند.
محبوبیت: در حال حاضر، صرافی متمرکز از محبوبیت بیشتری نسبت به صرافی غیر متمرکز برخوردار هستند، زیرا پیشتاز ورود به عرصه بازار هستند و حتی اگر صرافیهای غیرمتمرکز مزایای خاصی نسبت به همتای متمرکز خود در کیف پول و حساب داشته باشند، باز در میزان محبوبیت از رقیب خود عقب میمانند. به این دلیل که صرافی متمرکز زیرساخت و نقدینگی مقبولتری را ارائه میدهند.
هزینهها: صرافیهای متمرکز برای انجام تراکنشها و تایید معاملات، کارمزد تراکنش دریافت میکنند که البته متغیر است. اما این عدد در صرافی غیرمتمرکز صفر یا کاملاً ناچیز است.
امکانات: وجود امکانات بیشتر و بهنوعی سفارشی سازی معاملات یکی دیگر از ویژگیهای رقابتی صرافی متمرکز است.
قوانین و مقررات: تنظیم مبادلات متمرکز آسانتر از مبادلات غیر متمرکز است. صرافیهای متمرکز به مجوز نیاز دارند و باید به قوانین مرجع نظارتی محلی منطقه خود پایبند باشند. در عوض این موضوع صرافیهای غیرمتمرکز مقررات ندارند زیرا انجام این کار به لطف بلاکچین توزیع شده آنها، بسیار چالش برانگیز است. این بدان معناست که اگر دولت مبادلات رمزنگاری را ممنوع کند، هنوز صرافی غیر متمرکز میتواند در آن مناطق فعالیت کند.
نقدینگی: صرافی متمرکز ارزهای رمزنگاری نقدینگی بیشتری دارند زیرا چندین کاربر با توجه به روند بازار، سفارشات خاصی میگیرند.صرافی غیرمتمرکز به این جهت که بهاندازه صرافی متمرکز نقدینگی ندارد، سفارش تطبیق آنها نیز زمانبر است. البته دلیل دیگر را میتوان بازار غیرمتمرکز چیست؟ کم بودن محبوبیت آنها دانست.
سرعت: صرافی غیرمتمرکز کندتر از سیستمهای متمرکز عمل میکنند. براساس تجزیه و تحلیل، مبادلات صرافی متمرکز برای انجام سفارشات به طور متوسط ۱۰ میلی ثانیه زمان نیاز دارند در حالیکه این عدد در صرافی غیرمتمرکز حداقل ۱۵ ثانیه است. علاوه بر این، انجام یک سفارش غیرمعمول ممکن است یک دقیقه طول بکشد که در مقایسه با مرکز مشابه آن، زمان قابل توجهی است. در کنار موارد ذکر شده یک موضوع دیگر که وجود دارد و آن تبدیل فیات به کریپتو است. صرافیهای متمرکز این امکان را دارند که شما با واریز فیات به حسابشان پول خود را به رمز ارز تبدیل کنید.
تفاوت | صرافی متمرکز | صرافی غیرمتمرکز |
---|---|---|
کنترل توسط شخص ثالث | × | |
امنیت بالاتر | × | |
محبوبیت بیشتر | × | |
کارمزد کمتر یا صفر | × | |
امکانات بهتر | × | |
وجود قوانین و مقررات | × | |
نقدینگی بیشتر | × | |
سرعت بالاتر | × |
مشهورترین صرافیهای متمرکز جهان عبارتند از:
- صرافی بایننس (Binance)
- صرافی پولونیکس (Poloniex)
- صرافی بیترکس (Bittrex)
- صرافی بیتفینکس (Bitfinex)
- صرافی هوبی (Huobi)
- مثالی از صرافیهای غیر متمرکز:
- صرافی بیت شیرز (Bitshares)
- صرافی IDEX
- صرافی DEX
- بیسکیو (Bisq)
- صرافی بنکور (Bancor)
- صرافی کایبرسواپ (Kyberswap)
- صرافی یونیسواپ (Uniswap)
- صرافی واناینچ(1inch.Exchange)
در این مقاله تلاش کردیم تا درباره چیستی هر دو نوع صرافی توضیح بدهیم و تفاوتهای آنها را بهتر بشناسیم. شما کدام صرافی را ترجیح میدهید؟ تا کنون با کدام یک از آنها تجربه معاملهگری را داشتهاید؟
خیلیها بر این باورند که آینده صرافیهای غیرمتمرکز امیدوارکننده است و برخی صرافیهای متمرکز مجبور میشوند چنین پلتفرمی را هم به مشتریان خود ارائه بدهند. به هر حال باید دید که استقبال مردم از آن چگونه است. چرا که در دنیای رمز ارزها این مردم هستند که تصمیم میگیرند چه اتفاقی بیفتد. شما هم نظرات و پیشبینی خود را در این زمینه با ما به اشتراک بگذارید. همچنین میتوانید این مطلب را از طریق شبکههای اجتماعی با دیگران شریک شوید و در توسعه آگاهی همراه شوید.
صرافی غیرمتمرکز چیست؟ معرفی بهترین آنها و نحوه کار صرافی ها
به یادمان می آید، اما نوع دیگری از صرافی ها وجود دارند که توسط هیچ سازمانی کنترل نمی شود، این نوع صرافی ها در بستر بلاک چین برنامه نویسی شده اند و معاملات را بدون وجود واسطه انجام می دهند، به این نوع صرافی ها، صرافی غیرمتمرکز (Decentralized exchange) گفته می شود.
صرافی غیرمتمرکز
ذات ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز است و این مفهوم با صرافی های متمرکز در تضاد می باشد. در واقع صرافی های غیرمتمرکز یا (DEX) با ایجاد بستری بین دو کاربر، این امکان را ایجاد می کنند که کاربر بتواند آزادانه معامله خود را با شخص مقابل انجام دهد. همچنین بر خلاف قوانین صرافی های متمرکز، در این نوع از صرافی ها، احراز هویت اجباری نیست و چنانچه صرافی غیرمتمرکز معتبر باشد و در کدنویسی آن مشکلی وجود نداشته باشد، می توان گفت خطر بلوکه شدن دارایی وجود ندارد چون این صرافی ها تنها با متصل شدن به کیف پول شخصی، ارزهای دیجیتال را برداشت و واریز می کنند و این دارایی توسط شخص ثالثی کنترل نمی شود.
نحوه کار صرافی های غیرمتمرکز
همان طور که گفته شد صرافی های غیرمتمرکز بر بستر بلاک چین ساخته می شوند. علاوه بر این صرافی های غیرمتمرکز امکان انجام قراردادهای هوشمند را نیز فراهم می کنند.
نحوه انجام معامله در صرافی های غیرمتمرکز به این صورت می باشد که ابتدا کاربر یک با اتصال کیف پول ارز دیجیتال خود به صرافی غیرمتمرکز، درخواست خرید ارز دیجیتال X را به مقدارY ثبت می کند. کاربر دو نیز با اتصال کیف پول ارز دیجیتال خود به صرافی غیرمتمرکز، درخواست فروش ارز دیجیتال X را به مقدار Y ثبت می کند. سپس دارایی نام برده، وارد قراردادهوشمند میشود و این معامله در قراردادهوشمند انجام میشود. در نهایت دارایی و مبلغ بین خریدار و فروشنده جابه جا میشود.
با توجه به اینکه امکان توقف قراردادهوشمند وجود ندارد، خیال خریدار و فروشنده کاملا از بابت معاملات راحت می باشد.
از ویژگی های معامله در صرافی های غیرمتمرکز می توان به :
- کارمزد پایین برای انجام معامله
- سرعت پایین انجام معاملات به دلیل کم بودن مقیاس پذیری
- ارزهای دیجیتال محدودی در این سیستم قابل معامله هستند
- با توجه به اینکه حجم معاملات پایین است، انجام معامله ممکن است زمان بر باشد
- برای انجام معامله احتیاجی نیست که دارایی را به کیف پول صرافی منتقل کنید
معایب و مزایای صرافی های غیرمتمرکز و تفاوت آن با صرافی های متمرکز
- در صرافی های غیرمتمرکز سازمان و گروه خاصی مسئولیت کنترل دارایی کاربران را بر عهده دارند. لذا در صورت بروز هر گونه مشکل، افراد اداره کننده صرافی متمرکز، طرف حساب می باشند. اما در صرافی های غیرمتمرکز این چنین نیست، در واقع بازار غیرمتمرکز چیست؟ این صرافی ها توسط کامپیوتر های زیادی از سراسر دنیا اداره می شوند و در پشت آن فرد یا سازمان خاصی قرار ندارد. اساس کار صرافی های غیرمتمرکز، قراردادهای هوشمند می باشد که امکان توقف و خطا در آن ها وجود ندارد.
- برای شروع کار در صرافی های متمرکز ابتدا لازم است که شما با ارائه مدارک، احراز هویت کنید. اما در صرافی های غیرمتمرکز این چنین نیست، در واقع اشخاص معامله کننده در این صرافی ها برای همیشه ناشناس می مانند، چرا که برای انجام معامله تنها لازم است کیف پول ارز دیجیتال خود را به صرافی غیر متمرکز وصل کنید.
- از آن جایی که در صرافی های غیرمتمرکز نیازی به انتقال دارایی به کیف پول صرافی نمی باشد در نتیجه ارزهای دیجیتال کاربران در صرافی ها نگهداری نمی شود. با توجه به چنین شرایطی، امکان هک و سرقت دارایی ها بسیار سخت و دشوار می باشد. از این رو امنیت صرافی های غیرمتمرکز (DEX) زیاد می باشد.
- با توجه به اینکه امکان فعالیت در صرافی های متمرکز برای ایرانی ها و کاربران دیگر در کشورهای تحریم شده، با محدودیت رو به رو است و دائما امکان مسدود سازی دارایی ها برای این افراد وجود دارد. صرافی های غیرمتمرکز می تواند جایگزین مناسبی برای کشورهای تحریم شده باشد چراکه هیچ گونه محدودیت و مسدودیتی در آن، برای هیچ کس وجود ندارد.
- کارمزد انجام تراکنش در این صرافی ها پایین است اما لازم به ذکر است که به دلیل حجم پایین معاملات و تعداد کم ارزهای دیجیتال پشتیبانی شده، سرعت انجام معاملات پایین می باشد.
بهترین صرافی های غیرمتمرکز
1_ یونی سوآپ (Uniswap Exchange)
صرافی غیرمتمرکز یونی سوآپ در سال 2018 بر بستر بلاک چین اتریوم ساخته شد. در این صرافی شما می توانید به راحتی با استفاده از قراردادهای هوشمند، توکن های ERC20 را معامله کنید. همچنین کارمزد این صرافی 0.3 درصد است که از طریق توکن هایی که از شبکه اتریوم پشتیبانی می کنند، پرداخت می شود.
با توجه به اینکه کارمزد این صرافی نسبت به دیگر صرافی های غیرمتمرکز رقیبش کم تر است، رو به روز حجم معاملات این صرافی در حال افزایش می باشد. در حال حاضر حجم معاملات روزانه این صرافی بیش از 1 میلیارد دلار می باشد. علاوه بر امکان مبادله توکن ها، از استخر نقدینگی نیز می توان برای درآمدزایی از این صرافی غیرمتمرکز استفاده کرد.
توکن این صرافی نیز یونی سوآپ می باشد (UNI) که در ابتدای ورود قیمت این توکن به 7 دلار رسید و در تاریخ 20 فوریه به 32 دلار رسید و سقف تاریخی خود را به ثبت رساند. هم اکنون نیز قیمت این ارز دیجیتال، حوالی 21 دلار می باشد.
2_ وان اینچ (1inch Exchange)
این برنامه در واقع خود از چندین صرافی تشکیل شده است. به همین خاطر از این صرافی غیرمتمرکز به عنوان گردهم آورنده ی DEX ها یاد می شود. همین ویژگی صرافی غیرمتمرکز وان اینچ باعث می شود، کاربرانی که قصد کسب سود آربیتراژی را دارند، از این صرافی استفاده کنند. در این صرافی تنوع خوبی از ارزهای دیجیتال در اختیار کاربران قرار گرفته است.
با توجه به اینکه این پلتفرم از چندین صرافی غیرمتمرکز تشکیل شده است، وقتی شما سفارشی ثبت می کنید، این سفارش در لیست سفارشات چندین صرافی قرار میگیرد و با توجه به سیاست های صرافی غیرمتمرکزی که معامله در آن انجام میشود، میزان کارمزد تعیین می شود.
ارز دیجیتال این صرافی نیز وان اینچ (1inch) می باشد که قیمت آن حوالی 2 دلار است. در صرافی وان اینچ علاوه بر امکان ترید و کسب سود آربیتراژی، امکان شرکت در پروژه های وام دهی و استخر نقدینگی نیز وجود دارد.
3_ صرافی غیرمتمرکز بایننس (Binance DEX)
صرافی بایننس در سال 2019 از صرافی غیر متمرکز خود رونمایی کرد. بایننس برای انجام معاملات این صرافی نیز از هسته پردازشی اصلی بایننس متمرکز(Binance Chain) استفاده کرده است. در نتیجه سرعت انجام تراکنش ها تفاوتی ندارد. اما کارمزد انجام تراکنش در صرافی غیرمتمرکز بایننس 0.1 درصد می باشد.
توکن اختصاصی این صرافی همان BNB می باشد که اگر شما از این توکن برای فعالیت در صرافی استفاده کنید کارمزد بسیار ناچیزی معادل 0.04 پرداخت خواهید کرد.
اما مشکل اساسی برای استفاده ایرانی ها از بایننس، در صرافی غیرمتمرکز بایننس نیز برقرار می باشد و صرافی بایننس اعلام کرده است که به کشورهایی که در لیست سیاه خود قرار دارند، هم چنان در صرافی غیرمتمرکز نیز، سرویس ارائه نمی دهد.
4_ کایبر سواپ (Kyberswap)
یکی دیگر از صرافی های غیرمتمرکز فوق العاده و جدید، کایبر سواپ می باشد که بر روی بلاک چین اتریوم ساخته شده است. این صرافی نیز مانند دیگر صرافی های غیرمتمرکز، از قراردادهای هوشمند به منظور انجام معاملات استفاده می کند. یکی از ویژگی های خوب این صرافی این است که از ذخایر پویا استفاده می کند، به همین دلیل است شبکه می تواند با فراهم کردن نقدیندگی، خدمات خود را ارزان تر ارائه دهد.
5_ بالانسر (Balancer)
بالانسر در اصل یک سیستم سبد سرمایه گذاری و ارائه دهنده نقدینگی می باشد. شما می توانید با اتصال کیف پول ارز دیجیتال خود به معامله انواع توکن ها بپردازید. شبکه اصلی بالانسر در سال 2020 راه اندازی شد و هم اکنون حجم معاملات آن حدود 21 میلیون دلار می باشد.
بازار ساز اتوماتیک
بازار ساز خودکار (Automated Market Maker) یا AMM باعث پیشرفت فوق العاده صرافی های غیرمتمرکز شد. قبل از اینکه استفاده از AMM در صرافی های غیرمتمرکز متداول شود، صرافی های غیرمتمرکز همانند صرافی های متمرکز، از دفتر سفارشات (Order Book) استفاده می کردند. اما هم اکنون بسیاری از صرافی های غیرمتمرکز از سیستم بازار ساز خودکار استفاده می کنند.
این سیستم باعث می شود نقدیندگی موردنیاز صرافی های غیرمتمرکز تامین شود و همچنین این امکان را برای کاربران فراهم میکند تا بدون نیاز اعتماد به طرف مقابل، معامله خود را انجام دهند.
جمع بندی: صرافی های غیرمتمرکز بر بستر شبکه بلاک چین ساخته می شوند و با استفاده از قراردادهای هوشمند، معاملات را بین دو طرف انجام می دهند. در این نوع از صرافی ها احرار هویت اجباری نیست و امکان مسدودیت دارایی نیز بسیار کم می باشد. برای نقل و انتقال دارایی در این صرافی احتیاجی نیست ارزهای دیجیتال خود را به کیف پول صرافی انتقال دهید، تنها اتصال کیف پول ارز دیجیتال کافیست.
با توجه به اینکه دارایی کاربران در صرافی نگه داری نمی شود، امکان هک و سرقت بسیار کم می باشد. از بهترین صرافی های غیرمتمرکز می توان به یونی سوآپ (Uniswap Exchange) و وان اینچ (1inch Exchange) اشاره کرد. استفاده از سیستم بازار ساز خودکار (Automated Market Maker) باعث رشد چشمگیر صرافی های غیرمتمرکز شده است. AMM ها نقدینگی موردنیاز صرافی های غیرمتمرکز را تامین می کنند.
سازمان های غیر متمرکز (DAO) چیست؟
برای اینکه بخواهیم سازمان های غیرمتمرکز را معرفی و مورد بررسی قرار دهیم ، باید بدانید که فعالیت شرکت های ارز دیجیتال به صورت های گوناگونی می باشد . به جای اینکه یک شخص در صدر باشد ، هر شخصی امکان مشارکت دارد . دلیل اینکارشان چیست و آیا تاثیرگذار می باشد ؟
آیا تا به حال برایتان اتفاق افتاده که احساس کنید از مرکز توجه رئیستان خارج شدهاید ؟ این یکی از مشکلاتی است که بسیار در محیط کار رایج است . گونه ی جدیدی از سازمان ها با ساختار مدیریتی ، در حال تغییر این مسئله می باشند . سازمان های غیرمتمرکز به هر شخصی اجازهی مشارکت در گفتگوها را می دهد که این موجب می گردد کار تیمی انجام شود و این سازمان ها توانستند چیزهای جالب توجه بسیاری ایجاد نمایند .
سازمان غیرمتمرکز چیست ؟
یک سازمان غیرمتمرکز به ساختار کسب و کاری گفته می شود که به جای اینکه کنترل بر روی یک شخص در صدر کار متمرکز باشد ، در بین کل اعضای تیم پخش می گردد . اکثر ارزهای دیجیتال از سوی سازمان های غیرمتمرکز ایجاد شده و می شوند . آنها اغلب به شکل جهانی پخش می شوند و فعالیتشان از راه دور است .
چگونگی عملکرد این سازمان ها
ارزهای دیجیتال اغلب به عنوان کد مرجع متن بازی بر روی پلتفرم توسعه ای به اسم Github ایجاد می گردند . اعضای تیم می توانند :
- اقدام به نوشتن کدهای در دسترس عموم کنند
- امکان ارائه پیشنهاداتی به منظور توسعه پروژه دارند
- امکان مشارکت در گفتگوهای موضاعات دیگر را دارند
آیا می دانستید ؟
در ژوئن سال ۲۰۱۸ مایکروسافت ، Github را خرید که موجب شد استقلال آن زیر سوال برود !
مزایای این سازمان ها
سازمان های غیرمتمرکز دارای چندین مزیت هستند :
- قدرت و نیروی انسانی بیشتر : هر فردی از سراسر دنیا این امکان را دارد تا در آن شرکت کند و کد اضافه نماید .
- ارزان تر می باشند : توسعه دهندگان زیادی در زمان های بیکاری به منظور توسعه ارزهای دیجیتال مشارکت می نمایند ، این یعنی اینکه کوین ها قادرند بدون اینکه نیاز به مقدار بسیار زیادی سرمایه داشته باشد ، ایجاد شوند .
- مبتنی بر همکاری : زمانی که صدای هر شخصی به گوش همه ی جامعه می رسد ، موجب می شود که بحث و گفتگو به وجود آید و نگرش بیشتری در خصوص یک طرح پیشنهاد می گردد که موجب توسعه کوین می گردد .
خوزه کابالر ، مدیر فرهنگ سازمانی در ConsenSys بیان می دارد :
سازمان های غیرمتمرکز ، خودگردان به حساب می آیند ، که برای اشخاصی که ماجراجو و دارای استقلال می باشند ، عالی هستند .
معایب این سازمان ها
- ساختار تخت : به دلیل نبودن یک مقام بالادست روشن یا زنجیره فرمان ، سازمان های غیرمتمرکز به خاطر طولانی شدن تصمیم گیری ، دارای سرعت عملیاتی کمتری هستند .
- مخالفت ها : هنگامی که جامعه مخالفت شدیدی کند ، ممکن بازار غیرمتمرکز چیست؟ است موجب جدا شدن سازمان به دو قسمت گردد . این زمانی اتفاق افتاد که بیت کوین کش از بیت کوین جدا شد .
طرفداران بیت کوین کش قصدشان افزایش ظرفیت بلاک به بالغ بر ۱ مگابایت بود . این پیشنهاد به اندازه ای منجر به مخالفت شد که موجب گردید این جامعه از هم جدا شود و به دو قسمت تبدیل شود .
سازمان خودمختار غیرمتمرکز (DAO) چیست ؟
DAO یک سازمان خودمختار و غیرمتمرکز محسوب می شود . کدنویسی به وسیله ی یک سازمان غیرمتمرکز صورت می گیرد که موجبات نوعی مکانیزم کنترل و هدایت را فراهم می آورد . این امکان وجود دارد که از یک DAO جهت اختصاص اتوماتیک پاداش بر مبنای عوامل معینی بهره گرفت .
DAO
DAO یکی از اولین و بزرگترین مثال ها برای یک سازمان خودمختار غیرمتمرکز به شمار می رفت که از سوی Slock.it بر روی شبکه اتریوم ایجاد شد . کد آن به صورت متن باز بود ، بدان معنی که هر فردی این امکان را داشت در آن شرکت کند . هدف از طراحی آن فراهم نمودن سرمایه پروژه های ارزهای دیجیتال بود . یک اعلامیه انتشار می یافت و هر فردی با توکن DAO قادر بود جهت تامین سرمایه به پروژه رای دهد . با این وجود DAO هرگز نتوانست به مرحله ی پایانی و انتشار دست یابد .
DAO موفق شد ۱۲.۷ میلیون اتر کسب کند که در آن موقع دارای بالغ بر ۱۵۰ میلیون دلار ارزش بود .
چه مشکلی رخ داد ؟
یک هکر موفق شد در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۶ ، با بهرهگیری از چند خط کد ، ۳.۶ میلیون اتر ، معادل ۷۰ میلیون دلار را انتقال دهد . با این وجود این مبالغ به یک “Child DAO” انتقال داده شده و برای مدت ۲۸ روز نمی توانستند آن را جابه جا کنند که برای جامعه اتریوم فرصتی به حساب می آمد تا به دنبال یک راهکار باشند . آنها موفق شدند اقدام به ایجاد یک فورک سخت کنند که در حال حاضر با نام اتریوم مطرح است و از فورک قدیمی که اتریوم کلاسیک نام داشت ، جدا شوند . در طول این فورک ، بلاک چین به طوری نوشته شد که انگار اصلا این هک اتفاق نیفتاده است ، یعنی اینکه بلاک چین دیگر نمی توانست تغییر کند .
بنیان گذار Slock.it به نام استفان توآل بیان می دارد :
این امر موجب شد تا تعداد زیادی در محور این پلتفرم ، توجهشان جلب شود و هوشیارتر شوند و به بزرگترین پروژه تامین سرمایه عمومی در دنیا تبدیل شد که نشان دهنده ی نیاز واضح به ساختاری غیرمتمرکز به این شکل بود .
چشم انداز آینده
ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال توانست به مبلغ بالغ بر ۸۰۰ میلیون دلار برسد . این میزان نشان می دهد که اعتماد به نفس بالایی در بازار وجود دارد که معمولا از سوی سازمان های غیرمتمرکز ایجاد شده است . آیا این بازار موجب تغییر طریقهی فعالیت سازمان ها می گردد ؟ امکان دارد به زودی در خانه فعالیت نمایید و بحثی در خصوص طریقهی صحیح پیشرفت کسب و کارتان بدون اینکه به دستورهای یک رئیس نیاز داشته باشید برایتان به وجود آید . شرایط در این صورت خیلی بهتر به نظر می رسد .
مطالب زیر را حتما بخوانید
دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ
دستهها
جدیدترین نوشته ها
- رمزارز ETHW یک روز پس از راه اندازی شبکه اصلی 60 درصد سقوط کرد ۱۳۹۹/۰۴/۱۹
- ۵ نکته که پیش از شروع بازار سهام باید بدانید؛ جمعه، 25 شهریور ۱۳۹۹/۰۴/۱۹
- فوری: بایننس طرح مالیت ۱/۲ درصدی برای LUNC و USTC را اجرا خواهد کرد ۱۳۹۹/۰۴/۱۹
- اکنون تنها دو نهاد اتریوم را کنترل میکنند ۱۳۹۹/۰۴/۱۹
- اتاق تجارت دیجیتال به پرونده ریپل و SEC ورود میکند ۱۳۹۹/۰۴/۱۹
من عاشق دنیای ارز رمز و بلاک چین هستم، دنیای بسیار پرسود ولی خطرناک به شرطی که خودمان را با دانش صحیح و بروز مجهز کنیم، آکادمی هلاکوئی را راه اندازی کردم که با حمایت شما به یکی از بهترین پایگاه آموزشی به زبان فارسی تبدیل شود. در این راه با حمایت اعضا و خانواده ی بزرگ آکادمی هلاکوئی، در کنارتان هستم.
پشتیبانی از طریق ارسال تیکت:
وارد داشبورد خود شده و گزینه (تیکت پشتیبانی) را انتخاب و بر روی (ارسال تیکت) کلیک کنید. از همین طریق درخواست خود را پیگیری کنید.
ما را در تلگرام دنبال کنید
کانال درآمد ارز دیجیتال [email protected]
تلگرام کافه ترید ایران [email protected]
کانال نخبگان ارز دیجیتال [email protected]
خبر فوری ارز دیجیتال [email protected]
خبر فوری بازار خارجی [email protected]
کانال وی ای پی [email protected]
دیدگاه شما