معاملات بورس
حد ضرر در بازار بورس از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در هر خریدی باید میزان حد ضرر را تعیین نمایید پس باید توجه ویژه ای به این موضوع داشت. در این پست تعریف کاملی از این موضوع خدمتتان ارائه می نماییم تا این نکته ابتدای و مهم بورسی را بدانید و البته به آن به نحوی درست عمل نمایید.
ھیچ کس نمی تواند بازار را پیش بینی کند و نتایج گذشته ممکن است در آینده دقیقا صدق نکنند، تنھا راھی که می ماند محافظت از سود می باشد.
نوسانات قیمت سهام مختلف در بازار و اهمیت تصمیم گیری درست و به موقع در خصوص خروج یا ادامه حضور در بورس یکی از دغدغه های اصلی سهام داران است. تشخیص زمان فروش سهام نیاز به تجربه و اطلاعات کافی دارد.
سرمایه گذار با مطالعه و شناخت بازار مورد نظر و تعیین مقدار سرمایه ای که قصد ورود به آن بازار را دارد، عملا برای خود اهدافی را به صورت کلان و خرد تعیین می کند. این اهداف دامنه وسیعی را پوشش می دهد که می توان به قیمت خرید / فروش و سپس به مقدار سود / زیان اشاره کرد.
باید بدانیم زمان ورود به یک سهم در چه محدوده قیمتی خرید یا فروش کنیم و همزمان انتظارات خویش را تعریف کنیم.
به عبارت دیگر باید بدانیم سهم را که قصد خرید یا فروش داریم در چه قیمتی معامله می کنیم، چه سودی مورد انتظار ما است و چه ضرری بابت این مقدار سود حاضریم متحمل شویم.
زمانی که ما از پیش برای خود مقدار ضرری را معین نموده ایم و در صورت رسیدن به مقدار تعیین شده بی درنگ و بدون کلنجار رفتن با خود و یا جستجوی دلیلی برای عمل نکردن به آن (به هر طریق ) حد ضرر را اجرا می نماییم در واقع از قانون طلایی حد ضرر استفاده نموده ایم.
البته اکثر سهامداران و فعالان بازار مفهوم فوق را می دانند اما در بازار سرمایه دانستن کافی نیست در واقع اصول سهامداری موفق آنقدر ساده و سهل می نماید که حتی دانش آموزان دبستانی قادر به یادگیری آن هستند اما آنچه فعالیت در بازارهای مالی را طافت فرسا و بسیار سخت و حتی برای بعضی اشخاص غیر ممکن می سازد بکارگیری دانسته هاست.
تعیین حد ضرر در وهله اول برمی گردد به وضعیت شخص سرمایه گذار و مقدار سرمایه وی، قصد وی از سرمایه گذاری (بلند، میان یا کوتاه مدت)، انتظارات وی از سهم ، تاریخچه نوسانات آن سهم و خطوط مقاومت و حمایت قیمتی سهم . البته همه اینها باید در کنار رند انجام شود.
در این میان هستند کسانی که معتقدند چون "روند تکرار شدنی است"، بنابراین نیازی به تعیین حد ضرر نیست و قیمت سهم مورد نظر حتی با فرض منفی شدن اما باز هم به قیمت خود برمی گردد. اما باید پرسید آیا بهتر نیست جلوی ضرر را زودتر بگیریم و متعاقبا پس از مدتی که سهم مورد نظر افت خود را کرد دوباره وارد آن شویم؟یا وارد موقعیت معاملاتی بهتری شویم؟
البته موارد زیادی پیش می آید که ممکن است سهم ما فروخته شود و سپس سیر صعودی پیشه کند و ما را در غم از دست دادن سهم خویش داغ دار کند. این قسمت - که البته واقعیت هم دارد - همان بخش گول زننده ای است که بسیاری از سهام داران را دچار مشکل حاد می کند.اگر حد ضرر شکست و نماد نزولی شد و شما فروخته بودید، حداقل یک پاسخ برای آرامش روح خود دارید و آن هم اینکه بنده به استراتژی معاملاتی خودم پایبند بوده ام. اما اگر با شکست حد ضرر خارج نشدید و قیمت هر روز 4 درصد نزول کرد، چه پاسخی برای خود دارید.؟!
مطمئنا دوباره فرصت ورود مناسب مهیا خواهد شد. بزرگترین مشکل در عملیاتی نمودن حد ضرر عدم پذیرش اشتباه و قبول ضرر می باشد.
حد ضرر جایی خواهد بود که ما به این نتیجه میرسیم که یا الگوی ورودی رو اشتباه درک کردیم و یا خیر این الگودرست درک شده ولی خود الگو نقض شده است .
به زبان ساده مقدار پولی که بابت افت قیمت از دست میدهید همان ضرر شماست و اینجاست که برای جلوگیری از ضرر بیشتر حدضرر را تعریف میکنیم و مقدار درصدی که از قیمت خرید شما کم میشود تا بیشتر از آن ضرر نکنیم همان درصد حدضرر است.
بنابراین تعریف حدضرر یکی از الزامات سرمایه گذار بوده اما تعیین حد آن مقوله ای است که محدوده ی وسیعی را پوشش داده و از خصوصیات فردی و روحی شخص سرمایه گذار شروع شده و تا مقدار سرمایه و اندازه ریسک و نوع بازار و شناخت سابقه تاریخی سهم پیش می رود.
اهمیت حد ضرر برای معاملات مطلب دوم
حد ضرر چیست؟
تعریف ساده حدضرر یا حد توقف زیان این است: وقتی قیمت سهام به حدضرر تعیین شده رسید، سهام موردنظر را باید فروخت تا از ضرر بیشتر جلوگیری شود.
باید توجه کنید که کم شدن سود هم نوعی ضرر است، بنابراین در زمانی که قیمت سهام بالا رفت، حد ضرر را نیز باید متناسب با قیمت، افزایش داد.
تعیین نقطه توقف یا حدضرر نیاز به اهمیت حد ضرر برای معاملات کمی تجربه و داشتن اطلاعات کافی از تحلیل تکنیکال دارد.
تعیین حدضرر در سهمها متفاوت است و هیچ قانون کلی وجود ندارد اما نکات کلیدی زیر میتواند در تعیین حدضرر به شما کمک کند.
چند نکته کلیدی در تعیین حدضرر
– حدضرر را در معاملات کوتاه مدت روی محدوده حمایت در موج نزولی قبلی قرار دهید (به شرطی که بین 8 تا 10 درصد باشد)
– حدضرر را در خریدهای میانمدت و بلندمدت روی محدوده حمایتی معتبر تعیین کنید (بین 10 تا 20 درصد پایینتر از قیمت خرید)
– وقتی مقاومت یک سهم شکسته شد و قیمت سهم در بالای محدوده مقاومتی تثبیت کردید، حدضرر را روی مقاومت شکسته شده که حالا به عنوان حمایت عمل میکند قرار دهید.
– اگر حدضرر را در فاصله کوتاهی از قیمت خرید قرار دهید، در معاملات کوتاه مدت ممکن است به دلیل نوسان زیاد قیمت، خروج زودهنگامی از بازار داشته باشید (سهم خیلی زود فروخته شود.)
– اگر حدضرر را در فاصله زیادی از قیمت خرید قرار دهید، باعث زیان بیشتر شما میشود. (سهم خیلی دیر فروخته میشود)
بنابراین یافتن حدوسط در تعیین حدضرر استراتژی هوشمندانه و بهتری میباشد.
– همیشه به حدضرر تعیین شده عمل کنید. اگر پس از عمل کردن به حدضرر، رشد سهم شروع شد، نیازی نیست خودتان را ملامت کنید و از آن به بعد در تعیین حدضرر دقت و مطالعه بیشتری انجام دهید. به جای ناراحت بودن، در عوض خوشحال باشید که براساس استراتژی تان معامله را انجام داده اید.
و اما یک فایل آموزشی با ارائه چند مثال عملی از سهام بازار بورس تهران، تا مفهوم حد ضرر را کامل دریابید.
برای دانلود این فایل اینجا کلیک کنید. (حجم فایل 313 KB)
اگر امکان دانلود فایل آموزشی فوق را ندارید ایمیلی با عنوان stop loss برایمان ارسال نمایید تا این فایل آموزشی را برایتان ارسال شود.
ممنون که با پربیننده ترین وبلاگ بورسی کشور همراه هستید.
این یک وبلاگ بورسی است که آخرین وقابع بورس تهران در طی چندین بار بروز رسانی در طول روز خدمت بینندگان وبلاگ ارائه مینماید. هر روز صبح از ساعت 8:30 تا ساعت 12:30 دیده بان بازار خدمت شما ارئه میگردد و در طول هفته با خدماتی متنوع شامل سبد طلایی، سهم سوپر طلایی، سهم نوسانی، سهم طلایی و . خدمت شما ارئه میگردد. این وبلاگ روزانه چندین بار با جدیدترین تحلیل های تکنیکال و بنیادی، آخرین خبرهای بورس و مطالب آموزشی بروز می گردد. برای ارتباط با ما فقط از آدرس [email protected] و یا لینک "ارتباط با ما" اقدام نمایید.
لبه در فارکس به چه معناست؟ معرفی و بررسی کامل edge
آیا تا به حال اصطلاح لبه معاملاتی به گوشتان خورده است؟ چقدر نسبت به اهمیت این واژه مطلع هستید؟ بسیاری از معامله گران آماتور واقعا دوست دارند بدانند که چه چیزهایی به آنها کمک می کند تا تبدیل به یک معامله گر حرفه ای شوند. آیا همینکه بتوانند بر احساساتشان کنترل داشته باشند کفایت می کند یا حتما باید یک حساب معاملاتی بزرگ داشته باشند؟ داشتن مانیتورهای بزرگتر و بیشتر چطور؟!
واقعا چه چیزهایی می تواند معامله گران آماتور را به تریدرهای حرفه ای تبدیل کند؟ شاید با صراحت بتوان گفت که کنترل احساسات یکی از فاکتورهای مهم در موفقیت تریدرهای حرفه است ولی دوتای دیگر یعنی داشتن یک حساب معاملاتی بزرگ و مانیتورهای بیشتر شاید هیچ اهمیتی نداشته باشد.
ولی قطعا یک اهمیت حد ضرر برای معاملات چیز است که در فرآیند حرفه ای شدن تریدرها بسیار مهم است و آن چیزی نیست به جز داشتن یک لبه معاملاتی. در یکی دیگر از سری مقالات ارزشمند وبسایت دنیای ترید اینبار قصد داریم تا شما را با یکی دیگر از واژه ها و اصطلاحات فارکس یعنی لبه معاملاتی آشنا کنیم.
لبه معاملاتی چیست؟
لبه معاملاتی یا Edge یک نوع نگرش، رویکرد و یا تکنیک است که باعث می شود شما یک سروگردن نسبت به دیگر معامله گران بالاتر باشید. به زبانی ساده تر، لبه یک برتری است که به شما می گوید مادامیکه از برتری تان در معاملات استفاده بهینه کنید، تریدهای شما پرسود خواهد بود.
اگر هنوز هم متوجه نشده اید که لبه معاملاتی چیست ما آن را برای شما از این هم ساده تر خواهیم کرد؛ در حقیقت منظور از لبه معاملاتی، داشتن یک اهمیت حد ضرر برای معاملات برنامه، استراتژی و یا یک سیستم معاملاتی سودده مداوم است.
به عنوان مثال یکی از باورهای رایجی که درباره لبه معاملاتی وجود دارد این است که چون فلان تریدر چیزهایی می داند و استفاده می کند که دیگر معامله گران نمی دانند و انجام نمی دهند، همین یک فاکتور باعث برتری آن تریدر و موفق شدنش است.
مثلا یک تریدر به محض مشاهده عدد 84 در اندیکاتور RSI همراه با چیزهای دیگر، به این نتیجه می رسد که باید دست به فروش دارایی خود در فلان تایم فریم بزند. همین یک فاکتور باعث برتری این تریدر نسبت به دیگر معامله گران می شود.
حال، یا شما در استراتژی خود این لبه معاملاتی را دارید و یا ندارید. اگر که شما این Edge را دارید، قطعا نسبت به مزیت های آن آگاه هستید و اگر هم که این لبه معاملاتی را ندارید، به احتمال بسیار زیاد در حال ضرر کردن هستید و یا کلا ترید کردن را با ضرر فراموش نشدنی کنار گذاشته اید.
برای مارکت هیچ تفاوتی ندارد که شما در چه بازاری هستید و چه نوع دارایی هایی را ترید می کنید؛ اسکالپر کوتاه مدت هستید؟ معامله گر میان مدت هستید و یا تریدر بلند مدت؟ هر چه که هستید و هر کجا که معامله می کنید، باید برای خودتان یک لبه معاملاتی طراحی کنید.
اهمیت داشتن لبه معاملاتی
حال که متوجه معنای اصطلاح لبه معاملاتی در بازار شدید، وقت آن است که اهمیت داشتن Edge را برای شما بیشتر شرح دهیم.
اگر همین الان یک تحقیق ساده از طریق موتور جستجوگر هوشمند گوگل درباره آمار دقیق معامله گرانی که ضرر می کنند انجام دهید، به احتمال زیاد شوکه خواهید شد. چیزی در اهمیت حد ضرر برای معاملات حدود 90 تا 95% تریدرهای بازارهای مالی ضرر می کنند! شاید با خواندن این سطر متعجب شده و بگویید: وااااای خدای من واقعا راست می گویید یا شوخی می کنید؟ متاسفانه پاسخ ما به شما این است که بلی این یک واقعیت تلخ است که بسیاری از معامله گران سعی می کنند آن را انکار کنند.
دلایل زیادی وجود دارد که تریدرها پول های خود را از دست می دهند که در ادامه به برخی از مهمترین آنها خواهیم پرداخت.
مهمترین دلایل شکست تریدرها
اولین دلیل اصلی که باعث می شود بیشتر معامله گران شکست بخورند، عدم یادگیری صحیح بازارهای مالی است. طبق یک تحقیق انجام شده، اکثر تریدرها یا اصلا هیچ اقدامی برای یادگیری اصول ابتدایی مارکت نمی کنند و یا خیلی مختصر و سرسری آموزش می بینند.
این اکثریت، وقتی می بینند که باید برای اهمیت حد ضرر برای معاملات حرفه ای شدن هم تحلیل تکنیکال، هم تحلیل فاندمنتال و هم روانشناسی مارکت را بیاموزند، سریعا و با استفاده از توجیه های مختلف جا می زنند و از بار این مسئولیت مهم شانه خالی می کنند.
در نتیجه اولین جایی که آنان سر می زنند، راه های کوتاه تر و میانبرهای ضررده مثل دریافت سیگنال از دوستان و یا خرید سیگنال های به درد نخور است.
حال اگر به هر دلیلی تعدادی افراد از این مرحله به سلامت عبور کنند، در گام بعدی دچار مشکل می شوند. مرحله بعد، ترید کردن در فضای مجازی است. آنها وقتی می بینند که آموزش های ابتدایی و مهم را از سر گذرانده اند، به دلیل آگاه نبودن به اصول مهم روانشناسی و عدم کنترل احساسات و هیجانات خود، سریعا وارد فضای واقعی یا Real می شوند و بلافاصله شروع به ترید کردن یا بهتر بگوییم قمار کردن می کنند.
نکته مهم بعدی، انتخاب یک بروکر درست و مطمئن مخصوصا برای کسانی است که ساکن ایران هستند. به دلیل اینکه کشور عزیز ما سالهاست در تحریم های بین المللی به سر می برد، تریدرهای ساکن ایران این امکان را ندارند تا از مزایای بروکرهای قابل اطمینان بین المللی استفاده کنند. در نتیجه مجبور می شوند به هر بروکری و تحت هر شرایطی تن در دهند که همین مساله باعث ضرر بسیار زیادی از معامله گران در بازارهای مالی شده است.
فاکتور بسیار مهم بعدی، رعایت نکردن مدیریت ریسک در معاملات است. وقتی از تریدرها این سوال را می پرسید که چقدر از سرمایه خود را در هر معامله ریسک می کنید، با پاسخ های عجیب و غریبی مواجه می شوید. گویی که این تریدرها اصلا درباره این اصل مهم معاملاتی بی خبر هستند.
بسیاری از آنها با واژه هایی چون حد سود و حد ضرر بیگانه هستند. خیلی از اینگونه تریدرها حتی قادر نیستند روند اصلی مارکت را تشخیص دهند و به قول معروف همیشه در حال شنا کردن در جهت مخالف جریان آب هستند.
اکثر آنها اصلا کلمه ژورنال معاملاتی به گوششان نخورده و پنداری در کرات دیگری زندگی می کنند. متاسفانه این لیست همچنان ادامه دارد و پرداختن به تمام دلایل ضررهای اینگونه تریدرها از حوصله این مقاله خارج است.
فراموش نکنید بزرگترین مزیت داشتن لبه معاملاتی، تریدهای منظم، به جا، هدفمند و سودده است. شاید با این سوال مهم مواجه شوید که چطور می شود معاملاتی با فاکتورهای بالا را داشت. پاسخ این سوال ما را به قسمت مهم و بعدی این مقاله رهنمون می کند.
اگر شما هم جزو اهمیت حد ضرر برای معاملات افرادی هستید که هنوز برای خود یک لبه معاملاتی دست و پا نکرده اند، نگران نباشید. بسیاری از تریدرها حتی اصطلاح لبه معاملاتی در بازار هم به گوششان نخورده است. ما در این قسمت از مقاله قصد داریم تا نکاتی ارزشمند درباره فراهم کردن یک لبه معاملاتی به شما آموزش می دهیم.
قبل از اینکه بخواهیم به سراغ درست کردن یک لبه معاملاتی برویم، ابتدا بهتر است بدانید که یک لبه معاملاتی باید واقع بینانه و به دور از هرگونه چشم بندی و جادو باشد.
به عنوان یک تریدر باید بدانید که یک لبه معاملاتی قرار نیست 100% درست کار کند بلکه باید با توجه به رعایت قوانین مدیریت ریسک، تعداد سودهایی که به شما می دهد بیشتر از تعداد ضررهای آن باشد.
فراموش نکنید که هر زمان برای خود یک لبه معاملاتی دست و پا کردید، ابتدا باید آن را در فضای مجازی تست کنید و نتایج آن را یادداشت کنید.
1- فارکس را خوب یاد بگیرید
اولین گام برای موفق شدن در هر چیزی یادگیری صحیح و اصولی آن چیز است. این تئوری شامل بازارهای مالی نیز می شود. اگر خواهان موفقیت در عرصه های جهانی هستید، باید دلایل حرکات قیمت را به خوبی یاد بگیرید.
واقعا چه عواملی باعث می شود یک ارز در مقابل ارزی دیگر افزایش یا کاهش یابد؟ مشاهده برخی الگوهای قیمتی به چه معنی است؟ چرا با بالا رفتن قیمت دلار، طلا کاهش می یابد؟ چرا به محض اینکه بانک های مرکزی کشورهای پیشرو در جهان نرخ های بهره را بالا می برند ارز آن کشور قوی تر می شود؟
پاسخ تمام این سوالات شما را وادار می کند تا بروید در گام اول بازار فارکس و در گام های بعدی تحلیل تکنیکال، فاندامنتال و روانشناسی مارکت را بیاموزید.
2- استراتژی خود را خلق کنید
بعد از اینکه اصول های بنیادی بازارهای مالی به خصوص مارکت فارکس را یاد گرفتید، زمان آن است تا یک استراتژی مخصوص به خودتان خلق کنید. در حقیقت استراتژی یک فرمول یا روش معاملاتی است که قابل تکرار است و می تواند به شما سودهای دائمی برساند.
شما با توجه به شناختی که از خودتان دارید باید از قبل مشخص کنید که آیا می خواهید یک تریدر کوتاه مدت یا اسکالپر باشید و یا میان مدت و بلند مدت؟ چند ساعت می توانید پای سیستم بنشینید و ترید کنید؟ چه نوع شخصیتی دارید و دنبال چقدر سود هستید؟
اگر فردی ریسک گریز هستید پس بازارهای سهام و فارکس مناسب شما نیستند و شما بهتر است وارد باند مارکت یا همان بازار اوراق قرضه شوید. اگر برعکس شخصیت ریسک کننده ای دارید، شما می توانید وارد استاک مارکت و یا معاملات جفت ارزهای بین المللی شوید.
آیا دوست دارید یک سرمایه گذار بلند مدت باشید یا یک تریدر؟ همانطور که مطلع هستید سرمایه گذار بلند مدت فردی است که یک سهم ارزشمند را می خرد و به امید رشد آن ماه ها و حتی سال ها صبر می کند. ولی معمولا یک تریدر با استفاده از سودی که از خرید و فروش یک دارایی نصیبش می شود، معامله اش را سریعا می بندد.
تمامی اینها مواردی هستند که یک فرد دارای استراتژی باید آنها را در لبه معاملاتی خود لحاظ و اجرا کند.
3- استراتژی خودتان را تست کنید
بعد از اینکه استراتژی خودتان را مشخص کردید زمان آن است که آن را تست کنید. به عنوان مثال سازندگان سیستم های امنیتی اتومبیل ها پس از خلق و ایجاد سیستم های خود ابتدا آنها را آزمایش می کنند و سپس پس از اطمینان از کارایی آنها، آن موارد را لحاظ می کنند.
استراتژی بازار فارکس هم درست همینطور است. شما باید بلافاصله بعد از ایجاد استراتژی معاملاتی مخصوص به خودتان آنها را در فضای دمو یا مجازی امتحان کنید. امروزه اکثر بروکرها به شما اجازه می دهند تا یک حساب معاملاتی کاملا رایگان در فضای مجازی باز کنید.
بعد از باز کردن یک حساب دمو باید استراتژی خود را آزمایش کنید و مهمتر از همه آن را یادداشت کنید. یادداشت کردن به شما کمک می کند تا درصد برد این استراتژی را ارزیابی کنید.
4- استراتژی خود را اصلاح کنید
اگر در حین استفاده از استراتژی تان دچار مشکلاتی شدید ناامید نشوید این تازه ابتدای کار شما است. شما باید به طور مرتب در صدد اصلاح آن باشید. به عنوان مثال شاید استراتژی که شما برای جفت ارز دلار به فرانک درست کرده اید برای جفت ارز یورو به دلار بهتر کار کند و یا بالعکس.
5- ریسک تان را مدیریت کنید
فراموش نکنید که اگر در استراتژی شما جایی برای مدیریت ریسک وجود ندارد، فاتحه سرمایه خود را از همین الان بخوانید. داشتن مدیریت ریسک از نان شب هم واجب تر است.
شما قبل از ورود به هر تریدی باید بدانید که چند درصد از سرمایه ارزشمندتان را حاضرید در این معامله به خطر بیندازید؟ حد ضرر شما در این ترید چقدر است؟ این معامله قرار است چه مدت باز باشد و غیره.
اکثر تریدرهای حرفه ای با هم و یک صدا فریاد می زنند: هرگز بیشتر از 1 یا 2% از سرمایه خود را ریسک نکنید. این مساله بدین معنی است که اگر به عنوان مثال سرمایه شما 10.000 دلار امریکا است، شما نباید در هر معامله ای حتی اگر به شما وحی شده این معامله سودده است، بیشتر از 100 تا 200 دلار خود را به خطر بیندازید.
6- روانشناسی معاملات را یاد بگیرید
به خاطر بسپارید که داشتن یک استراتژی مهم است ولی اگر شما در معاملاتتان نظم نداشته اهمیت حد ضرر برای معاملات باشید، برآیند تریدهای شما قطعا باعث ضرر رساندن به شما می شود.
اگر فرصت معاملاتی دیدید که مطابق استراتژی شما نیست، هرگز وارد آن نشوید. اگر به این معامله ورود کنید، این مساله حاصل عدم کنترل احساسات و هیجانات شما است که مربوط به یادگیری روانشناسی معامله است.
آمارهای رسمی نشان می دهد بسیاری از تریدرهایی که سرمایه گرانبهای خود را از دست می دهند به دلیل ترس ها، طمع ها، خشم ها و عصبانیت های کنترل نشده شان است.
یکی از راه هایی که می تواند به شما کمک کند تا این مشکل ویرانگر را در خودتان کشف کرده و ببینید، داشتن یک ژورنال معاملاتی و یادداشت کردن تمام احساساتتان قبل و بعد از معامله است. چه شد که شما دست به این ترید زدید؟ آیا فقط به این دلیل نبود که در معامله قبلی تان ضرر کرده بودید و فقط قصد داشتید آن را با عصبانیت پس بگیرید؟!
فراموش نکنید که مارکت دشمن کسانی است که هیچ برنامه و استراتژی و یا لبه معاملاتی درست و حسابی ندارند.
7- یک ژورنال معاملاتی برای خودتان دست و پا کنید
اگر تا همین الان هم برای داشتن یک ژورنال معاملاتی دست-دست کرده اید، بدانید و آگاه باشید که راه های بهتری هم برای از بین بردن سرمایه تان وجود دارد.
ژورنال معاملاتی در واقع دفتر یادداشتی است که شامل تمامی افکار، احساسات و عقاید شما به علاوه جزییات تریدهای شما قبل و بعد از ورود به هر معامله است؛ اینکه مثلا دلیل باز کردن فلان معامله شما فقط عصبانیت و خشم بوده یا آگاهی و داشتن استراتژی؟
نقطه ورود، نقطه خروج، مقدار حد ضرر، نسبت ریسک به پاداش شما (ریوارد)، نتیجه تریدهای شما و ده ها نکته ارزشمند دیگر همه و همه می توانند در ژورنال معاملاتی شما جای داشته باشند.
8- لبه معاملاتی خود را ارزیابی کنید
هر زمان که تمامی موارد بالا را تمام و کمال انجام دادید، زمان بررسی ارزیابی نتایج حاصله از بکارگیری لبه معاملاتی است. بدین منظور کارشناسان حرفه ای بخش فارکس وبسایت دنیای ترید فرمولی برای شما فراهم کرده اند که می تواند شما را یاری کند.
این فرمول بیشتر درباره انتظارات شما از این معاملات است. خیلی ساده این فرمول قرار است به شما نشان دهد که برآیند استفاده از این لبه معاملاتی چقدر تا الان برای شما سودده بوده است. فرمول شما به شرح زیر است:
انتظارات شما = (درصد سود * میانگین سود) – (درصد ضرر * میانگین ضرر)
خیلی ساده درصد معاملاتی که به سود منتج شده را ضربدر میانگین معاملات سودده خود کنید و درصد معاملاتی که ضررده بوده را نیز ضربدر میانگین معاملاتی که به ضرر شما ختم شده بکنید و این دو را از هم کم کنید، نتیجه حاصله عددی است که از این معاملات انتظار داشتید.
نتیجه گیری
از این اینکه تا پایان این مقاله ما را همراهی کردید از شما سپاسگزاریم. امیدواریم که با مطالعه این مقاله ارزشمند توانسته باشیم کمکی ارزنده در راستای معاملاتی بهتر و پر سود به شما کرده باشیم.
حد سود و ضرر در بورس چیست و چه اهميتی دارد؟
معامله در بازارهای مالی بزرگ مثل نگاه کردن به پازلی است که همیشه چند تکه از آن را ندارید.
در این بازارها حتی اگر تمام عوامل تاثیر گذار بر روند قیمت را در نظر بگیرید، تحلیل تکنیکال بدانید، به اخبار و تحلیل فاندامنتال توجه کنید
و بر احساسات خود کنترل داشته باشید، باز هم باید بدانید که معامله شما با ریسک همراه است.
با استفاده از این ابزارها شما فقط میتوانید ریسک معاملات خود را کنترل کرده و کاهش دهید،
اما هیچ وقت خبری از حذف کامل ریسک در معاملات نخواهد بود.
تفاوت معامله گران حرفهای با تازه کارها در این است که آنها ریسک معاملات خود را مشخص میکنند و بر اساس مقدار ریسک موجود، سرمایهگذاری میکنند.
دو رکن اساسی در سرمایه گذاری و معامله کردن در بازار سرمایه تعیین نقطه ورود و نقطه خروج است.
اینکه در کدام نقطه از بازار خارج شویم همیشه دغدغه ای بوده که همه سهام داران با آن سروکار دارند.
در زمان ورود به معامله باید تعیین کنیم که به طور مثال سهمی که خریداری شده تا چه قیمتی رشد خواهد کرد
و اصطلاحا یک هدف قیمتی برای سهم مشخص کنیم و در زمان رسیدن به آن، از آن سهم خارج شویم.
حد سود چیست؟
حد سود به محدوده ای از قیمت گفته می شود که معامله گر بر اساس تحلیلی که بر روی سهم انجام می دهد،
آن محدوده را برای ذخیره سود و خروج از سهم مناسب پیش بینی می کند.
حد ضرر چیست؟
حد ضرر در یک معامله مشخص می کند که شما تا چه مقدار ریسک و ضرر را در این معامله قبول کرده اید.
وقتی شما حد ضرر تعیین نمی کنید یعنی تا تمام سرمایه شما وارد ضرر شود مشکلی ندارید!
این مورد متاسفانه در بین عده ای از معامله گران رواج پیدا کرده است که بدون توجه به مدیریت سرمایه و بدون تعیین حد ضرر وارد معامله می شوند
و معمولا در همان ماه اول ورود به بازار، سرمایه خود را از دست می دهند.
حتما برای معامله خود حد ضرر تعیین کنید تا بیشتر از ۱ تا ۲ درصد سرمایه خود را در هر معامله از دست ندهید.
روشهای تعیین حد سود و زیان
روشهای مختلفی برای تعیین حد سود و زیان در بازار سهام وجود دارند که در اينجا ما به چند مورد به صورت تيتر وار اشاره مي کنيم
و در جلسات بعدي به طور مفصل در موردشان صحبت خواهيم کرد.
- تعيين نقاط ورود و خروج
- انديکاتورها
- سطوح حمايت و مقاومت
- الگوهاي قيمتي
- و …
نکته پاياني
اگر مستقیماً به طور آنلاین اقدام به خرید و فروش سهام در بازار بورس می نمایید،
حتماً به حد سود و ضرر خود پایبند باشید تا در باتلاق ضرر گرفتار نشوید.
چرا که در موارد بسیاری دیده شده که سهامداران کوتاه مدت با معاملات احساسی خود حوصله شان از صبر کردن برای رشد سهم سر رفته
و سهم را با ضررهای بالای حد ضرر به فروش رسانده اند تا به خیال خود با یک خرید مناسب دیگر، ضرری که در سهم قبل متحمل شدند را جبران کنند
اما در سهم جدید نیز بار دیگر طعم تلخ افت قیمت سهام را می چشند و اینگونه در باتلاق ضرر گرفتار می شوند.
آموزش نحوه کار با حد ضرر متحرک (Trailing Stop) در متاتریدر
شاید بسیاری از شما به عنوان معاملهگر حداقل یکبار در موقعیتی قرار گرفته باشید که یک معامله خرید یا فروش را باز کنید، دستور برداشت سود را به فاصله ۵۰-۷۰ واحد (پیپ) از نقطه ورود و حد ضرر را به فاصله ۳۰-۴۰ واحد از نقطه ورود قرار دهید ولی مجبور شده باشید که میز کارتان را ترک کنید تا به دیگر کارهایشان بپردازید. اما زمانی که بازگشتید متوجه شدید که قیمت تا چند پیپی تارگت پیش رفته اما به آن نرسیده؛ در عوض برگشته و به استاپلاس برخورد کرده است. حال این سوال مطرح میشود که آیا واقعا میشد به روشی از بروز چنین وضعیتهایی پیشپیری کنیم؟ بله، با استفاده از حد ضرر متحرک یا تریلینگ استاپ (Trailing Stop) البته که میشد.
اینجاست که اهمیت موضوع حد ضرر متحرک (Trailing StopLoss) یا حد ضرر شناور به عنوان ابزار معاملهگر مشخص میشود.
حد ضرر متحرک یا تریلینگ استاپ چیست و چه کاربردی دارد؟
همانطور که میدانید حد ضرر ابزاری برای محدود کردن ضرر است در زمانی که قیمت در خلاف جهت معامله حرکت میکند. وقتی که پوزیشن به سود میرسد، شما میتوانید استاپلاس را به صورت دستی به سطح سر به سر (سطحی که استاپلاس از نقطه ورود شما فراتر میرود) یا محدودهای که حد ضرر وارد سود میشود، جابجا کنید. به عبارت دیگه دستور حدضرر فقط در جهت سود حرکت میکند.
وقتی که معاملهگر نتواند یا نخواهد تمام وقت پای معاملات بماند، حد ضرر شناور به طور اتوماتیک برای ساماندهی برنامهها استفاده میشود. حدضرر دنبالکننده نسخه بهینه شده حد ضرر ساده (استاپ لاس) است، که بهطور قابل ملاحظهای سود را افزایش میدهد.
به لطف این ابزار، معاملهگرها میتوانند استاپلاس را مطابق با شرایط و تغییر قیمت، ایجاد و اصلاح کند، بدین ترتیب سود آنها از نوسانات غیرمنتظره قیمت محافظت میشود.
این ابزار بهخصوص در صورت حرکات سریع و شدید قیمت بسیار کاربری است، و همچنین در مواردی که معاملهگر فرصت و وقت کافی برای تماشا و چک کردن بازار را ندارد به کار میرود.
کار با حد ضرر متحرک
حد ضرر متحرک همیشه به معامله باز محدود است یعنی قبل از قرار دادن حدضرر شناور معاملهگر باید معامله ای را باز کند. الگوریتم حد ضرر دنبالکننده در ترمینال معامله گر انجام میشود نه در سرور بروکر مثل حد ضرر. بنابراین اگر پلتفرم خود را ببندید، حد ضرر متحرک کار نمیکند.
برای قرار دادن حدضرر دنبالکننده در متاتریدر ۴، ابتدا ترمینال را باز کنید سپس context menu را کلیک کنید و تریلینگ استاپ (trailing stop) رو انتخاب کنید.
سپس از لیست فاصله مورد نطرتان را بین حدضرر و قیمت فعلی انتخاب کنید.
برای هر معامله باز تنها یک حد ضرر دنبالکننده میتوان قرار داد.
وقتی تمام مراحل به پایان رسید ترمینال به محض تغییرات جدید قیمت، میزان سود معامله باز فعلی را بررسی میکند. وقتی سود با سطح مشخص شده برابر یا بیشتر از آن شود، حد ضرر متحرک به صورت خودکار قرار داده میشود.
حد ضرر در فاصله تعیین شده از قیمت فعلی قرار میگیرد. از این پس، اگر با حرکت قیمت سودآوری معامله بیشتر شود، حد ضرر متحرک به طور خودکار قیمت را دنبال میکند. اگر سودآوری کاهش یابد، حد ضرر تغییری نمیکند. بنابراین سطح ریسک به صورت خودکار بهینه میشود یا سود در آن قفل میشود.در همین حین، هرگونه اصلاح خودکار حد ضرر در زبانه ثبت وقایع (log) سیستم درج میشود.
با انتخاب گزینه “None” در منو میتوان حدضرر دنبالکننده را خاموش کرد. با انتخاب پاک کردن تمامی سطوح (Delete all levels) میتوان حدضرر متحرک را از تمام پوزیشن های باز و سفارشهای در حال انتظار خاموش کرد.
باید همیشه به یاد داشته باشید که حدضرر متحرک در ترمینال برنامه معاملهگر کار میکند، نه در سرور کارگزار. بنابراین اگر ترمینال خاموش شود، حدضرر متحرک کار نمیکند. اگر ترمینال خاموش شود، فقط حد ضرر اولیه قرار داده شده توسط حدضرر متحرک کار خواهد کرد و دیگر جابجایی در کار نخواهد بود.
حدضرر دنبالکننده (Trailing Stop) فقط با ورود هر تیک قیمتی ( یعنی با تغییر قیمت) اجرا میشود. اگر بیش از یک سفارش باز با حدضرر متحرک برای یک نماد وجود داشته باشد، فقط حد ضرر متحرک سفارشی که آخرین بار باز بوده است، اجرا می شود.
توجه: هنگام قرار دادن حدضرر متحرک، توجه داشته باشید که یک واحد در جفت ارزهای با ۵ رقم اعشار با یک واحد در سیستم استاندارد متفاوت است. به عبارت دیگر، ۴۰ واحد در سیستم اعشار ۴ رقمی معادل ۱۰ برابر ۴۰ واحد در سیستم اعشار ۵ رقمی است. (۴ واحد در سیستم ۴ رقمی برابر ۴۰ واحد در سیستم ۵ رقمی است.)
به عنوان مثال، بعد از اینکه قیمت ۴۰ واحد در مسیر انتخاب شده حرکت کرد و به ۱.۱۲۱۰۹ رسید، حدضرر متحرک به طور خودکار حد ضرر را به سطح سربهسر جابجا میکند که ۱.۱۱۷۰۹ است و اگر افزایش قیمت ادامه پیدا کند، حد ضرر به حرکت کردن ادامه میدهد به طوری که ۴۰ واحد با قیمت فاصله داشته باشد.
حد ضرر متحرک (تریلینگ استاپ) به عنوان عنصری از یک سیستم معاملاتی
بسیاری از شما میدانید رصد کردن معامله چیست؛ اما اکثر شما فقط در مورد آن چیزی شنیدهاید.
در اصل بیشتر معاملهگرهای مبتدی تفاوت بین رصد کردن و نگاه کردن ساده پوزیشن باز را درک نمیکنند. حد ضرر متحرک ابزاری برای دنبالکردن (رصد کردن) معاملات است.
به عنوان یک قانون، حد ضرر متحرک (تریلینگ استاپ) در روند یا استراتژی های ایمپالس استفاده میشود؛ اگرچه در هر شرایط دیگری نیز میتواند استفاده شود.
به طورمثال، وقتی قیمت به خط حمایتی خود در کانال صعودی برمیگردد، معاملهگر یک معامله خرید با حد سودی در نزدیکی خط مقاومت و حد ضرری زیر آخرین کف قبلی قرار میدهد. با این وجود، از آنجاکه بازار یک محیط خطی نیست و جهت حرکات میتواند به طور تصادفی در آن تغییر کند، برخی عوامل میتوانند از رسیدن قیمت به حد سود جلوگیری کنند. از این رو، ممکن است دفعه بعد که معاملهگر به معامله نگاه میکند، ممکن است بجای رسیدن به حد سود سود، برخورد با حد ضررش را ببیند. بااینحال، اگر حد ضرری قرار داده نشده باشد، ممکن است در صورت نوسان زیاد منجر به افت حساب جدی و زیادی شود.
در معاملات واقعی، تریلینگ استاپ فقط الگوریتمی برای جابجایی حدضرر به صورت خودکار نیست. این یک مانور تاکتیکی است که معاملهگر میتواند به صورت دستی راه اندازی کند. در چنین شرایطی، معاملهگر از اصل و منطق حرکاتی متفاوتی استفاده میکند. برای این نوع معاملات اندیکاتورهای توقف و معکوس (SAR) استفاده میشود. به طور مثال اندیکاتور های Parabolic Sar ، VoltyChannel_Stop ، Fractals و ….
استفاده از این اندیکاتورها ممکن است بخشی از یک سیستم معاملاتی باشند که در آن معاملهگر نه تنها سطح حد سود را تعیین کند، بلکه درعین حال اگر زمانی قیمت بر خلاف پوزیشن معاملهگر حرکت کرد، با جابجایی حد ضرر معاملهگر میتواند از ضرر یا کاهش سود معاملات خود جلوگیری کند.
خلاصه
حد ضرر متحرک (Trailing Stop) روشی بسیار انعطاف پذیر و راحت برای استفاده از حدضرر (استاپلاس) است. معاملهگر با استفاده از این ابزار میتواند تا از کل پتانسیل بازار استفاده کند و به طور همزمان خطر ضرر زیاد را کاهش دهد. انتقال خودکار حد ضرر به خصوص در زمانی که معاملهگر خود به تنهایی نمیتواند شرایط را کنترل کند، میتواند کمک شایانی برای وی تلقی شود.
نحوه تعیین حد ضرر
این سه سوال از مهم ترین سوالهایی هستن که جواب دادن به هریک از آنها فرق بین مبتدی بودن یا حرفهای بودن شما را مشخص میکند. این سه پرسش به ترتیب اهمیت نوشته نشدهاند بلکه به ترتیب توجه افراد مبتدی به آنها نوشته شدهاند و شاید یکی از اصلیترین دلایلی که افراد بعد از مدتی سرمایهگذاری در بازارهای مالی دچار ضرر و با از دست دادن سرمایه خود با ناراحتی مجبور به ترک آن میشوند، توجه نکردن به همین موضوع ساده باشد. کجا باید فروخت؟ کجا باید فروخت. و یا به اصطلاح تعیین کردن حد ضرر یکی از مهم ترین مواردی است که هر معاملهگر حرفهای قبل از ورود به سهم باید به طور خاص به این مهم توجه داشته باشد. زیرا این مورد تنها موضوعی است که باعث بقای شما در بازارهای مالی میشود و بقا در اینگونه بازارها چیزی نیس جز حفظ کردن ارزش سرمایه خودتان.
از نظر روانشناسی این در طبیعت انسانهاست که شکست را نپذیرند و با آن مخالفت کنند. برای همین، زمانی که قیمتها برخلاف انتظار آنها حرکت میکند سعی در پیدا کردن نشانههایی برای قانع کردن خود مبنی بر برگشت قیمت هستند این موضوع درمواردی که شخص در ضرر باشد بیشتر نمود پیدا میکند. نمونه دیگر از غیر حرفهای عمل کردن چنین است، براساس احساسات تصمیم گرفتن. در شرایط ضرر به دلیل فشار روانی که بر معاملهگر وارد میشود، حتی حدضرر خود را نیز تغییر میدهد. اما برای بیان واضحتر این موضوع که درنهایت مانند ربات عمل نکردن و پایبند نبودن به حد ضرر خود چقدر میتواند برایمان گران تمام شود و حتی در مواردی خساراتی جبران ناپذیر به ما وارد کند توجه شما را به جدول زیر جلب میکنم:
این جدول به ما نشان میدهد که به ازای درصدی ضرر چه مقدار باید سود کسب کنیم، تا تنها به سرمایه اولیه خود بازگردیم! درنتیجه برای بقاء داشتن در بازار بهتر است که قبل از وارد شدن به معامله برای خود حدضرر تعیین کنیم و تحت هر شرایطی به حدضرر خود عمل کنیم. مانند یک ربات، بدون احساس. اما آیا ضرر کردن تنها به معنای از دست دادن اصل سرمایه است؟
در بازارهای مالی ضرر کردن تنها به از دست رفتن اصل سرمایه شما ختم نمیشود بلکه کسب سود کم در بازه زمانی طولانی نیز نوعی ضررمحسوب میشود (هزینه زمان) همچنین از دست دادن سود کسب شده نیز نوعی ضرر است و باید از آن جلوگیری کرد.
در رابطه با زمان و از دست ندادن آن تماماً بستگی به دانش شما از علم تکنیکال دارد که بتوانید با استفاده از آن حداقل فاصله زمانی خرید تا شروع روند صعودی را بدست آورید یعنی بتوانید نقطه ورود را پیدا کنید. اما درخصوص از دست ندادن سودهای کسب شده و اصل سرمایه خودتان باید از حدضرر متحرک استفاده کرد. اجازه بدین با یک مثال توضیح بدهم. فرض کنید شما سهمی را با قیمت 400 تومان خریداری کردهاید و حدضرر خود را با تقبل 10% زیان 360 تومان در نظر گرفتهاید. حال سهم شما روند صعودی میگیرد و به مبلغ 480تومان میرسد. در اینجا شما حدضرر خود را به 456تومان انتقال میدهید. در این مثال حدضرر اول شما حدضرر ثابت و حدضرر دوم شما حدضرر متحرک نام دارد که باتوجه به رشد سهمِ شما بالاتر میآید. اما سوال اینجاست که چگونه باید حدضرر را تعیین کرد و به چه نکاتی باید توجه داشت؟
نحوه تعیین کردن حدضرر روشهای متفاوتی را دربرمیگیرد که با روحیات و شخصیت فرد معاملهگر رابطه مستقیم دارد بنابراین نمیتوان یک نسخه واحد برای تمام افراد پیچید اما به هرحال دارای نکاتیست که در ذیل به اختصار به آنها خواهیم پرداخت و توجه به آنها خالی از لطف نیست.
حجم خرید شما و محدوده تعیین کردن حدضرر نباید به نحوی باشد که بیشتر از دو تا سه درصد از کل سرمایه شما در خطر باشد.
جزءِ حدضررهای ثابت محسوب میشوند و معمولا در شروع معامله از آنها بهره میگیرند از جمله مهم ترین این نواحی کف و سقف تاریخی نمودار است. برای تعیین نواحی حمایتی رویه نمودار قیمت میتوان از نمودار تعدیل نشده و تایم فرمهای بالاتر نیز کمک گرفت که میزان معتبر بودن این نواحی و خطوط حمایت به چهار عامل بستگی دارد: 1- درگیری نمودار قیمت با حمایت 2- برگشت نمودار قیمت پس از برخورد با حمایت 3- بالا رفتن حجم معاملات در آن نواحی نسبت به گذشته 4- نزدیکتر بودن حمایت رسم شده به قیمت فعلی سهم. چهار عامل ذکر شده از جمله عواملی هستند که به حمایت رویه نمودار قیمت اعتبار بیشتری میبخشند و هرچه این اتفاقات بیشتر رویه حمایت رخ داده باشد برای تعیین حد ضرر قابل اتکاتر و معتبرتر هستند.
شکل 1: نمودار قیمت شرکت سرمایه گذاری غدیر که روی سقف تاریخی خود حمایت شده است.
شکل 2: درگیری زیاد و افزایش حجم معاملات در نمودار قیمت بانک اقتصاد نوین نشان از معتبر بودن حمایت دارد.
تنظیمات این اندیکاتور بستگی به خود فرد دارد اما معقول ترین آنها در تصویر 3 مشخص شده است. استفاده از این اندیکاتور برای تعیین کردن حد ضرر متحرک در بازارهای دارای روند بسیار مرسوم است.
شکل 3: درگیری نمودار قیمت شرکت فولاد خوزستان با ناحیه حمایت پارابولیک سار (ناحیه آبی مشخص شده در شکل3)
که با از دست رفتن آن نمودار روند نزولی به خود گرفته است.
بسته به نگاه سرمایهگذاری، فرد میتواند از میانگین های 100، 50 و 20 روزه استفاده کند. تقاطع هر یک ازمیانگینها توسط نمودار قیمت یا کراس رو به پایین هریک از آنها برای مثال 20 از 50 میتواند هشداری برای تغییر روند باشد و در تعیین کردن حد ضرر متحرک میتوان از آنها استفاده کرد.
شکل 4: مقاومت و حمایت میانگین 100 روزه در نمودار قیمت شرکت سرمایه گذاری دارویی تامین
شکل 5: کراس رو به پایین نمودار قیمت و میانگین 20 از 50 روزه در ناحیه A. در ادامه کراس رو به بالای
نمودار قیمت و میانگین 20 از 50 در ناحیه B.
براساس این استراتژی میتوان خط حمایتی کیجونسن –Kijun_Sen- یا برای افراد با قدرت ریسکپذیری کمتر حمایت تنکانسن –Tenkan_Sen- را به عنوان معیاری برای تعیین حد ضرر خود قرار دهند. به عنوان نکته در نظر داشت باشید که همپوشانی کیجونسن و سنکواسپنبی –Senkou Span B- فلت –Flat- یک ناحیه حمایتی بسیار قوی برای ما میتواند باشد. به شکل زیر دقت کنید:
شکل 6: در ناحیه A با از دست رفتن Tenkan_Sen و در ناحیه B با از دست رفتن Kijun_Sen روند نزولی و اصلاح قیمت داشتهایم.
در ادامه نمودار قیمت شرکت ملی صنایع مس ایران در محدوده هم پوشانی Kijun_Sen با Senkou_Span B حمایت شده است.
از نواحی فیبوناچی چه اصلاحی Retracement و چه گسترشی Extension نیز میتوان استفاده کرد اما مهمترین آنها سطوح 38.2%، 50%، 61.8%، 100%و %161.8 هستند.
شکل 7: واکنشها به سطوح گسترشی فیبوناچی در نمودار قیمت شرکت فولاد مبارکه اصفهان (Fib Extension)
شکل 8: واکنش ها به سطوح اصلاحی فیبوناچی در نمودار قیمت شرکت فولاد مبارکه اصفهان (Fib Retracement)
برای داشتن بقاء در بازارهای مالی تعیین کردن حدضرر و پایبند بودن به آن تحت هر شرایطی الزامی است. باید پس از فعال شدن حد ضرر بدون هیچ احساسی و مانند ربات عمل کرد.دقت کنید، حد ضرر باید در جایی باشد که اولا آستانه تحمل زیان شما، بیش از آن نباشد و سیستم مدیریت سرمایه شما رعایت شود، ثانیا روند حرکت قیمت پس از لمس حد ضرر شما، معکوس شود.(به دوره آموزشی پرایس اکشن رجوع شود.) نکته مهم تنها در حفظ اصل سرمایه نیست بلکه از دست دادن سود و حتی بدست آوردن سود در بازه زمانی کم نیز نوعی ضرر محسوب میشود، که برای جلوگیری از این قبیل اتفاقات در معاملات شما نکاتی در این مقاله ذکر شد. لذا باید خاطر نشان کرد که هریک از موارد ذکر شده برای راهنمایی شما عزیزان در تعیین کردن حد ضرر، خود جزئی از کل بودند. که برای آشنایی نحوه صحیحتر استفاده از آنها معاملهگر باید در رابطه با هریک مطالعاتی داشت باشد.
دیدگاه شما