سبد سرمایه گذاری یا سبد سهام صحیح چیست؟
به عنوان فعال و علاقه مند به معاملات در بازارهای مالی حتما در خصوص سبد سرمایه‌گذاری شنیده‌اید. سبد سرمایه گذاری یا سبد سهام یکی از روش‌های پذیرفته شده برای مدیریت ریسک در معاملات است. با این حال، اشتباه در تشکیل یک سبد سرمایه‌گذاری می‌تواند به زیان معامله‌گر منجر شود. در این مقاله تلاش میشود نکات مهم در تشکیل یک سبد سرمایه‌گذاری صحیح طرح شود.
سبد سرمایه گذاری چیست؟
به زبان ساده، تنوع بخشی در دارایی‌های سرمایه‌گذاری‌شده را سبد سرمایه‌گذاری می‌نامیم. در بازار ایران از اصطلاح سبد سهام نیز استفاده میشود که معنا و مفهوم مشابهی دارد. همان‌طور که در ضرب‌المثل «همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد نگذار» شنیده‌ایم، شرط عقل این است که همه دارایی خود را در یک نقطه متمرکز نکنیم. سرمایه گذار با تشکیل یک سبد صحیح، ریسک آسیب‌پذیری معاملات خود را بین بازارها یا سهم‌ها یا نمادهای معاملاتی مختلف تقسیم می‌کند.
وقتی یک معامله گر در بازار بورس اقدام به تشکیل سبد می‌کند، در واقع به جای آن که تمام سرمایه خود را مطابق استراتژی معاملاتی خود در یک نماد معاملاتی خرج کند، آن را بین چند سهم مختلف تقسیم می‌کند. با چنین کاری، و با فرض سودآور بودن استراتژی معاملاتی، زیان‌های هر بخش از معاملات، به کمک سودهای بیشتری که در سایر معاملات به دست می‌آید پوشش داده میشود.
سوالی که به ویژه در ذهن کسانی که به تازگی فعالیت در زمینه معامله گری در بازارهای سرمایه را شروع کرده اند پیش می آید این است که چرا باید با تقسیم سرمایه در سبد سرمایه گذاری یا سبد سهام، سود خود را کاهش دهیم؟
این موضوع صحیح است که سود آوری یک سبد نمی‌تواند به طور معمول بیشتر از سود بهترین جزء آن سبد باشد. اما باید به خاطر داشت که سودآوری در معامله گری، در درجه دوم اهمیت است. اصل اول و مهمترین اصل در سرمایه‌گذاری، حفظ سرمایه است.
به تعبیر دیگر، تنها چیزی که یک معامله گر در معاملات خود تحت کنترل دارد، میزان زیان است نه میزان سود. معامله گری که بتواند زیان خود را کنترل کنید، می‌تواند به سود آوری فکر کند. اما معامله گری که سود آوری فکر می‌کند، ولو اینکه بتواند در یک بازه زمانی، سود سرشاری کسب کند، به سرعت می‌تواند تمام آن سود را با زیان و یا حتی نابودی سرمایه و تلاش چند ساله‌اش جایگزین کند.
این رو، تشکیل سبد سرمایه گذاری مناسب به عنوان یکی از روش‌های مدیریت سرمایه اهمیت به سزایی پیدا می‌کند.
چگونه یک سبد صحیح تشکیل دهیم؟
باید به خاطر داشت که صرف تشکیل سبد سرمایه گذاری یا سبد سهام، ما را به سود نمی‌رساند. صرف تشکیل سبد نیست که می‌تواند در سودآوری ما نقش داشته باشد. کیفیت و رفتار اجزای این سبد هستند که پیش از تشکیل خود سبد باید مورد ارزیابی دقیق قرار بگیرند.
موفقیت در تشکیل یک سبد سرمایه‌گذاری موفق به دو عامل تنوع بخشی سبد سهام بستگی دارد:
- سودآوری استراتژی معاملاتی در سراسر سبد
- عدم همبستگی اجزای سبد سرمایه‌گذاری
در ادامه به شرح این دو عامل می‌پردازیم:
سودآوری در سراسر سبد
بسیاری از معامله گران این‌گونه می اندیشند که یک استراتژی معاملاتی را می‌توان در بازارهای مختلف به کار برد. بسیاری از این معامله گران، ماه‌ها یا سال‌ها زمان صرف میکنند تا چنین استراتژی‌ای را بیابند که در تمام قاب‌های زمانی و تمام نمادهای معاملاتی سودآور باشد. واقعیت این است که یافتن چنین استراتژی‌هایی بسیار دشوار است.
استراتژی یا استراتژی های معاملاتی بایستی به دقت و با کیفیت بالا مورد تست و ارزیابی قرار بگیرند که آیا در گذشته سود آور بوده‌اند و اگر بوده‌اند، آیا از استحکام کافی در برابر تغییرات بازار برخوردار هستند یا نه. عدم توجه به این مساله می‌تواند به تشکیل سبدی منجر شود که برخی اجزای آن از اساس، زیان‌ده هستند. طبیعی است که نمی‌توان از چنین سبدی، انتظار خاصی داشت.
عدم همبستگی اجزای سبد
فرض کنید یک معامله گر یک سبد سرمایه گذاری شامل سکه تمام، نیم سکه، ربع سکه و طلای آب‌شده تشکیل دهد. این سبد، به یک دلیل خیلی واضح، یک سبد نادرست است: رشد و افت قیمت و سود سرمایه‌گذاری در تمام این اجزا، هم زمان رخ میدهد. وقتی از همبستگی صحبت میکنیم، منظورمان همین است. همبستگی دو نماد معاملاتی یا دو بازار یعنی رشد و افت هم‌زمان (یا تقریبا هم‌زمان) آن دو است.
با توجه به تعریفی که ما در قسمت قبل توضیح دادیم، هدف ما دقیقا نقطه مقابل این اتفاق است. ما می‌خواهیم در زمان ریزش یا زیان‌دهی یک بخش از سبد، بخش یا بخش‌های دیگر در حال کسب سود باشند. بنابراین اجزای سبد سرمایه گذاری ما باید نسبت به هم، کم‌ترین همبستگی را داشته باشند.
تعیین میزان همبستگی امری حسی نیست. همبستگی بایستی به طور دقیق و طبق فرمول‌های ریاضی محاسبه و سپس ارزیابی گردد. ممکن است دو بازار که به ظاهر هیچ ربطی به هم ندارند، در عمل همبسته و دو بازاری که به ظاهر به هم وابسته‌اند، غیر همبسته رفتار کنند.
برای محاسبه میزان همبستگی دو نماد معاملاتی، روش‌های متفاوتی وجود دارد که از حوصله این مقاله خارج است.
روش پیشنهادی برای تشکیل سبد
چیزی که می‌تواند در عمل عدم همبستگی اجزای یک سبد را تحقق بخشد، عدم همبستگی رفتار استراتژی های معاملاتی استفاده شده در آن سبد است. داشتن چند نماد معاملاتی در یک سبد که رفتار استراتژی معاملاتی ما روی آنها، با هم همبستگی داشته باشد، به شکست آن سبد منتهی میشود.
با در نظر گرفتن مواردی که در این مقاله مورد اشاره قرار گرفت، بهترین روش تشکیل سبد سرمایه گذاری، تشکیل یک سبد استراتژی از نمادهای معاملاتی مختلف است. در این روش، پس از تولید استراتژی های معاملاتی سودده ، بهترین استراتژی‌ها پس از انجام بک تست های دقیق همراه با تست‌های پیشرفته استحکام، گزینش شده و سپس با روشی علمی، غیرهمبسته ترین ترکیب از میان این استراتژی‌ها برای سرمایه گذاری انتخاب میشود.
امروزه و با کمک ابزارهای پیشرفته در زمینه هوش مصنوعی می‌توان به انبوهی از استراتژی‌های معاملاتی سودآور دست پیدا کرد. به کمک این ابزارهای در واقع می‌توان در یک بازار، از چندین استراتژی که هرکدام در مواقع مختلفی در بازار اقدم به انجام معاملات میکنند و منطق معاملاتی‌شان هیچ ربطی به یکدیگر ندارد استفاده کرد.
این مسئله را هم می‌توان به عنوان یکی از روش‌های کاهش ریسک مد نظر قرار داد. بنابراین در روش‌های جدید، هم سبدی از بازارهای و سهام‌های مختلف و هم سبدی از استراتژی‌های مختلف تشکیل میشود.
روش پیشنهادی ما، تشکیل سبدی از سهام‌ها و استراتژی های معاملاتی است که رفتار هر یک، نسبت به دیگران کم‌ترین همبستگی را داشته باشد. نتیجه نهایی این کار، داشتن یک سبد به شدت متنوع و کارآمد خواهد بود.
همان‌طور که در نمودار بالا میتوانید به وضوح ببنید، سوددآوری چنین سبدی بسیار کم‌نوسان و مطلوب است. افت سرمایه این سبد بسیار محدود بوده و دقیقا همان هدف تشکیل یک سبد سرمایه‌گذاری که مهار کردن زیان‌ها و ریسک سرمایه گذاری است را محقق کرده است.
این سبد، علاوه بر اینکه روند سود آوری مناسبی را در گذشته نشان میدهد، متشکل از استراتژی هایی است که از تست‌های سنگین استحکام نیز با موفقیت عبور کرده‌اند. استفاده از چین سبدی به هیچ عنوان قابل قباس با روش‌های مبتنی بر آزمون خطای معمول در بازار نیست.
با چنین روشی، به جای گام‌نهادن در یک مسیر تاریک و مبهم، رفتار تک‌تک استراتژی‌ها را می‌شناسیم و انتظاری منطقی از ادامه روند سودآوری استراتژی‌ها و سبد حاصل از ترکیب این استراتژی‌ها داریم.
پورتفولیو چیست؟
گروهی از دارایی های مالی مثل سهام، اوراق مشارکت و اوراق قرضه و معادل‌های پول نقد نظیر سپرده های بانکی، همچنین سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مشترک و صندوق های قابل معامله، پرتفوی یا سبد دارایی ها (به فرانسوی: Portfolio) گفته میشود. پـرتفوی به صورت مستقیم توسط سرمایه گذاران نگه‌داری شده و یا به وسیله حرفه‌ای‌های عرصه مالی مدیریت میشود.
توضیحاتی در مورد پرتفوی
احتیاط حکم می‌کند که سرمایه گذاران باید یک پرتفوی سرمایه گذاری بر حسب میزان تحمل ریسک و اهداف سرمایه گذاری خود تشکیل دهند. به پرتـفوی سرمایه گذاری به شکل یک کیک که به چند قسمت با اندازه‌های مختلف تقسیم شده و برای تهیه هر قسمت از مواد و طعم‌دهنده‌های مختلف استفاده شده، نگاه کنید.
به طور مثال، یک سرمایه گذار ریسک گریز و محافظه کار ممکن است پرتفوی‌ای با سهام شرکتهای بزرگ، صندوق های سرمایه گذاری در شاخص، اوراق قرضه یا مشارکت و همینطور سپرده بلندمدت بانکی با نقد شوندگی بالا داشته باشد. در مقابل، یک سرمایه گذار ریسک پذیر ممکن است سهام چند شرکت کوچک را به سهام یک شرکت رو به رشد با سرمایه بزرگ بیفزاید و در اوراقی با ریسک و بازده بالا سرمایه گذاری کند، همینطور به دنبال املاک، فرصت‌های سرمایه گذاری بین‌المللی و سایر فرصت‌های برای بزرگ‌تر کردن پرتفوی خود باشد.معمولاً در زبان فارسی از نام‌های دیگری نظیر پورتفولیو، سبد سهام و سبد دارایی ها به جای پرتـفوی استفاده میشود.
معنای پرتفوی در بورس چیست؟
وقتی شما در بازار بورس و در سهام مختلف سرمایه گذاری می کنید، در واقع یک پرتفوی بورسی برای خود ایجاد کرده اید که در آن سهام چندین شرکت مختلف قرار دارد. وقتی هم در مورد مدیریت ریسک و خرید سبد سهام در بورس صحبت میشود دقیقا منظور همین است که از خرید تک سهم و سرمایه گذاری تمام پول خود در یک سهم خودداری کنید و به جای آن کل سرمایه خود را به سه، چهار یا پنج بخش تقسیم کنید و هر قسمت را در یک شرکت سرمایه گذاری کنید. در تشکیل پرتفو شما باید از دانش تحلیلی شامل تحلیل بنیادی سهام و همینطور تحلیل تکنیکال آن آگاهی داشته باشید. به علاوه وقتی می خواهید هر بخش از سرمایه خود را به یک شرکت اختصاص دهید برای اینکه اصول متنوع سازی را رعایت کنید لازم است شرکتهایی را که انتخاب میکنید در چند صنعت مختلف بورسی باشند. همینطور میتوانید بخشی از سهام خود را به شرکتهای بزرگ بازار و بخشی دیگر را به شرکتهای کوچک و پرنوسان اختصاص دهید.
مفهوم پرتفوی بهینه سهام و مرز کارایی چیست؟
مفهوم پرتفوی بهینه سهام از شاخه‌های نظریه پرتفوی مدرن است. این نظریه فرض می‌کند که سرمایه گذاران در حالی دیوانه‌وار به دنبال حداقل کردن ریسک خود هستند که برای بیشترین بازده ممکن هم تلاش میکنند. مبنای این نظریه آن است که سرمایه گذاران به شکل عقلایی عمل خواهند کرد و همیشه تصمیماتی می‌گیرند که ضمن پذیریش مقدار قابل قبولی ریسک، بازده سرمایه گذاری آنها را بیشینه می‌کند.هری مارکویتز در سال ۱۹۵۲ مفهوم پرتفوی بهینه را مطرح کرد و به ما نشان داد که این امکان وجود دارد تا در عین واحد هزاران پرتفوی مختلف با سطوح متفاوت ریسک و بازده تشکیل داد. این به عهده سرمایه گذار است که تصمیم بگیرد چه مقدار ریسک را می‌تواند تحمل کند و در قبال آن میزان ریسک پرتفوی خود را به‌گونه‌ای متنوع سازی کند که بیشترین بازده ممکن را به دست آورد. اینجاست که مفاهیمی چون متنوع سازی و تخصیص داراییها اهمیت ویژه‌ای پیدا میکنند.
اگر به موضوع پرتفوی بهینه سهام علاقه دارید پیشنهاد میکنیم حتماً مقاله پرتفوی بهینه سهام: روی مرز کارایی حرکت کنید را مطالعه کنید.
تنوع بخشی پرتفوی یعنی چه؟
تنوع بخشی سبد سهام یک تکنیک برای مدیریت ریسک است. برای استفاده از این تکنیک شما باید انواع مختلفی از ابزارهای سرمایه گذاری را در یک پرتفوی تنوع بخشی سبد سهام با هم ترکیب کنید تا تأثیری را که هر یک از این ابزارها بر عملکرد کل پرتفوی خواهد داشت به حداقل برسانید. ابزارهای سرمایه گذاری شامل سهام، صندوق های سرمایه گذاری، اوراق مشارکت، سپرده‌های بانکی، طلا و ارز میشود. تنوع بخشی ریسک پرتفوی شما را کاهش میدهد. مدیران مالی می‌توانند با فرمول‌های پیچیده‌ای به شما نشان دهند که تنوع تنوع بخشی سبد سهام بخشی چگونه می‌تواند ریسک سرمایه گذاری را کاهش دهد.
چرا تنوع بخشی پرتفوی مهم است؟
یکی از خطراتی که همواره سرمایه گذاران و فعالان بازار بورس را تهدید می‌کند، نوسانات قیمت سهام است. ازآنجایی‌که بسیاری از سرمایه گذاران بورسی نمی‌توانند نوسانات کوتاه‌مدت بازار سهام را پیش‌بینی و با استراتژی‌های سرمایه گذاری مختلف خطرات نوسان پذیری قیمت را کنترل کنند، همواره متخصصان پیشنهاد میکنند که سرمایه گذاران از تنوع بخشی پرتفوی خود به عنوان بهترین راه برای تسهیل این مسیر استفاده کنند. توصیه‌ای که احتمالاً آن را با عبارتی نظیر «همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد نگذارید» شنیده‌اید.
ما در مقاله تنوع بخشی پرتفوی: دستورالعملی کاربردی برای تنوع بخشی سه گام مهم برای تنوع بخشی به پرتفو را توضیح داده ایم.
برای تشکیل پرتفوی باید به چه نکاتی توجه کرد؟
قبل از تشکیل پرتفو باید بررسی کنید چه انگیزه هایی باعث میشود تا در دارایی های مالی گوناگون سرمایه گذاری کنید. اساسا ما به طور خودآگاه یا اغلب ناخودآگاه بر اساس سه مولفه انواع مختلف دارایی ها را در پرتفوی خود قرار میدهیم:
- میزان پذیرش و تحمل ریسک
- افق زمانی سرمایه گذاری
هدف از سرمایه گذاری
مثلا فرد ریسک پذیر بخش اصلی پرتفو خود را به سهام تخصیص میدهد یا فردی که به زودی به سرمایه اش برای خرید خانه نیاز دارد، ترجیح میدهد که ریسک کمتری کند و در دارایی کم نوسانی مثل اوراق با درآمد ثابت یا سپرده های بانکی سرمایه گذاری کند و در نهایت فردی که هدفش به دست آوردن یک جریان درآمدی ثابت است تا با آن بخشی از مخارج خود را پرداخت کند به سراغ صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت می رود و فردی که هدفش اندوخته کافی برای دوران بازنشستگی است به سراغ صندوقهای سرمایه گذاری در سهام میرود.
بنابراین با توجه به این سه مولفه بایستی ابتدا ببنید حاضرید چقدر ریسک کنید، همینطور تا چه مدت به سرمایه ی خود احتیاج ندارید و در نهایت هدف خود را از تشکیل پرتفو مشخص کنید. وقتی این سه مورد مشخص میشود، شما به سادگی میتوانید پرتفویی تشکیل دهید که هم نوسانات آن متناسب با سطح پذیرش ریسک شما باشد و هم بالاترین بازدهی را متناسب با افق و اهداف سرمایه گذاری شما ارائه کند.
مفهوم تخصیص داراییها در متنوع سازی چیست؟
تخصیص دارایی یک تکنیک برای تشکیل پرتفوی سرمایه گذاری است که به دنبال برقراری توازن میان ریسک و بازده پرتفوی و ایجاد تنوع بخشی با تقسیم کل سرمایه بین دارایی هایی نظیر اوراق مشارکت، سهام، ملک، طلا، ارز و پول نقد است. هر دسته از این دارایی ها سطوح مختلفی از ریسک و بازده را دارا هستند. پس هر یک از آنها در طول زمان به شکل متفاوتی رفتار خواهند کرد. به صورتی که وقتی ارزش یک دارایی رو به افزایش است، دارایی دیگری ممکن است کاهش یافته یا اینکه به اندازه اولی افزایش نداشته باشد. به عبارتی تخصیص دارایی کمک می‌کند تا عملکرد ضعیف یک گروه از سرمایه گذاری توسط سایر گروه‌ها به‌خوبی پوشش داده شود. برای تخصیص دارایی ها شما باید به سه مولفه ای که در بالا ذکر شد توجه کنید و با توجه به این سه مولفه در دارایی های مختلف سرمایه گذاری کنید.
ما در درسی تحت عنوان تخصیص داراییها: تکنیک اصلی برای تشکیل سبد سهام این موضوع را مفصل شرح داده ایم.
ریسک سرمایه گذاری چیست؟
در مبحث سرمایه گذاری، ریسک به شانس از بین رفتن ارزش یک دارایی اشاره دارد یعنی اینکه دارایی که در آن سرمایه گذاری کرده‌اید، ارزش خود را از دست بدهد. انواع مختلفی از ریسک ها وجود دارد که سرمایه گذاران در معرض آنها قرار دارند و به طبع آن راه‌های زیادی هم برای مدیریت ریسک سرمایه گذاری وجود دارد، مثل تخصیص دارایی و متنوع سازی، ولی هیچ راهی برای از بین بردن کامل ریسک وجود ندارد. دانستن منابع مختلف ریسک به شما کمک می‌کند تا بهتر بتوانید همچنان که پرتفوی خود را می‌سازید، دارایی های مالی خود را نیز ارزیابی کنید. ریسک هایی که معمولا دارایی های مالی شما را تهدید میکنند عبارتند از:
- ریسک بازار
- ریسک صنعت
- ریسک توقف نماد
- ریسک نرخ بهره
- ریسک نرخ سرمایه گذاری مجدد
- ریسک نرخ ارز
موارد بالا فهرستی از منابع اصلی ریسک معمول کلاس‌های دارایی مختلف است. شما با دانستن اینکه پرتفوی چیست و چطور میتوانید ریسک سرمایه گذاری های خود را با تشکیل پرتفوی کاهش دهید، میتوانید انواع ریسک ها مدیریت کنید. اگر می‌خواهید تا راجع به هر یک از آنها بیشتر اطلاعات کسب کنید، توضیحات کامل‌تر آنها را در درس ریسک سرمایه گذاری چیست و چرا باید به آن توجه کرد؟ بخوانید.
صندوقهای سرمایه گذاری در سهام و متنوع سازی پرتفولیو
اگر شما دانش کافی برای سرمایه گذاری در بورس ندارید و همینطور زمان لازم را هم برای فعالیت‌های روزانه در بورس ندارید، بنابراین احتمال موفقیت شما در این بازار از طریق سرمایه گذاری در صندوقهای سهامی بیشتر است. شما با سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری در سهام از مزایایی زیادی برخوردار می‌شوید. ازجمله:
- از خدمات کارشناسان استفاده میکنید
- سبد دارایی های خود را به‌خوبی تنوع بخشی میکنید.
- دارایی شما نقدشوندگی مناسبی دارد.
- هزینه معاملات شما کاهش می‌یابد.
- انتخاب برای شما آسان است.
صندوقهای سرمایه گذاری در سهام بخش اصلی و عمده منابع خود را در سهام شرکت ها سرمایه گذاری میکنند؛ بنابراین از همان ریسکی که شما هنگام سرمایه گذاری در سهام با آن مواجهید، برخوردار هستند؛ اما عاملی که سرمایه گذاری در این نوع صندوقها را جذاب کرده است، مدیران متخصص و حرفه‌ای در حوزه سرمایه گذاری هستند که به‌طور فعالانه دارایی های موجود در صندوق را موردبررسی قرار می‌دهند و با تنوع بخشی و اجرای اصول سرمایه گذاری موفق، عملکرد بالای صندوق ها را تضمین میکنند.
پرتفوی لحظه ای چیست و تفاوت پرتفوی و پرتفوی لحظه ای در چیست؟
پرتفوی لحظه ای یکی از گزینه های موجود در سامانه های معاملاتی آنلاین کارگزاری مفید است و بسیاری از سرمایه گذاران تازه کار که وارد سامانه های آنلاین این کارگزاری میشوند، با این سوال روبرو میشوند که پرتفوی لحظه ای چیست و چه تفاوتی با سبد پرتفوی یا پرتفوی سپرده گذاری دارد؟ در سامانه معاملاتی این کارگزاری و در قسمت پرتفوی 2 نوع پرتفوی وجود دارد
1.پرتفوی سپرده گذاری یا سبد پرتفوی : دارایی واقعی شما نزد کارگزار ناظر (کارگزاری مفید) را به شما نشان میدهد. اگر شما سهمی را برای اولین بار از طریق هر کارگزاری غیر از کارگزاری مفید خریده باشید، تعداد سهامی که از طریق آن کارگزاری خریده اید، در این بخش نمایش داده نمیشود.
2.پرتفوی لحظه‌ای : وضعیت سود/زیان دارایی های تحت مدیریت شما را به نمایش میگذارد. در پرتفو لحظه ای تعداد دقیق سهامی را که در مدیریت شماست و مالک آن هستید نمایش داده میشود.
مبنای پورتفوی لحظه ای معاملات آنلاین کاربر است. بدین ترتیب کلیه معاملاتی که از طریق سامانه های آنلاین کارگزاری مفید انجام شوند، در لحظه و به صورت خودکار به پورتفوی لحظه ای اضافه می شوند. در صورتیکه تعداد دارایی شما درست نیست، می توانید معاملات خود را در این قسمت به صورت دستی ویرایش کنید. در پرتفوی لحظه‌ای اطلاعات لحظه‌ای چون قیمت، ارزش دارایی، مقدار سود/زیان، درصد سود/زیان، قیمت سر به سر و… برای تسهیل محاسبات کاربران در نظر گرفته شده است. در صورت تمایل میتوانید توضیحات مربوط به پرتفوی لحظه ای و تفوات آن را با سبد پرتفو در سایت کارگزاری مفید مطالعه کنید
پرتفوی چیست؟
گروهی از دارایی های مالی مثل سهام، اوراق مشارکت و اوراق قرضه و معادل‌های پول نقد نظیر سپرده های بانکی، همچنین سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مشترک و صندوق های قابل معامله، پرتفوی یا سبد دارایی ها (به فرانسوی: Portfolio) گفته میشود. پـرتفوی به صورت مستقیم توسط سرمایه گذاران نگه‌داری شده و یا به وسیله حرفه‌ای‌های عرصه مالی مدیریت میشود.
توضیحاتی در مورد پرتفوی
احتیاط حکم می‌کند که سرمایه گذاران باید یک پرتفوی سرمایه گذاری بر حسب میزان تحمل ریسک و اهداف سرمایه گذاری خود تشکیل دهند. به پرتـفوی سرمایه گذاری به شکل یک کیک که به چند قسمت با اندازه‌های مختلف تقسیم شده و برای تهیه هر قسمت از مواد و طعم‌دهنده‌های مختلف استفاده شده، نگاه کنید.
به طور مثال، یک سرمایه گذار ریسک گریز و محافظه کار ممکن است پرتفوی‌ای با سهام شرکتهای بزرگ، صندوق های سرمایه گذاری در شاخص، اوراق قرضه یا مشارکت و همینطور سپرده بلندمدت بانکی با نقد شوندگی بالا داشته باشد. در مقابل، یک سرمایه گذار ریسک پذیر ممکن است سهام چند شرکت کوچک را به سهام یک شرکت رو به رشد با سرمایه بزرگ بیفزاید و در اوراقی با ریسک و بازده بالا سرمایه گذاری کند، همینطور به دنبال املاک، فرصت‌های سرمایه گذاری بین‌المللی و سایر فرصت‌های برای بزرگ‌تر کردن پرتفوی خود باشد.معمولاً در زبان فارسی از نام‌های دیگری نظیر پورتفولیو، سبد سهام و سبد دارایی ها به جای پرتـفوی استفاده میشود.
معنای پرتفوی در بورس چیست؟
وقتی شما در بازار بورس و در سهام مختلف سرمایه گذاری می کنید، در واقع یک پرتفوی بورسی برای خود ایجاد کرده اید که در آن سهام چندین شرکت مختلف قرار دارد. وقتی هم در مورد مدیریت ریسک و خرید سبد سهام در بورس صحبت میشود دقیقا منظور همین است که از خرید تک سهم و سرمایه گذاری تمام پول خود در یک سهم خودداری کنید و به جای آن کل سرمایه خود را به سه، چهار یا پنج بخش تقسیم کنید و هر قسمت را در یک شرکت سرمایه گذاری کنید. در تشکیل پرتفو شما باید از دانش تحلیلی شامل تحلیل بنیادی سهام و همینطور تحلیل تکنیکال آن آگاهی داشته باشید. به علاوه وقتی می خواهید هر بخش از سرمایه خود را به یک شرکت اختصاص دهید برای اینکه اصول متنوع سازی را رعایت کنید لازم است شرکتهایی را که انتخاب میکنید در چند صنعت مختلف بورسی باشند. همینطور میتوانید بخشی از سهام خود را به شرکتهای بزرگ بازار و بخشی دیگر را به شرکتهای کوچک و پرنوسان اختصاص دهید.
مفهوم پرتفوی بهینه سهام و مرز کارایی چیست؟
مفهوم پرتفوی بهینه سهام از شاخه‌های نظریه پرتفوی مدرن است. این نظریه فرض می‌کند که سرمایه گذاران در حالی دیوانه‌وار به دنبال حداقل کردن ریسک خود هستند که برای بیشترین بازده ممکن هم تلاش میکنند. مبنای این نظریه آن است که سرمایه گذاران به شکل عقلایی عمل خواهند کرد و همیشه تصمیماتی می‌گیرند که ضمن پذیریش مقدار قابل قبولی ریسک، بازده سرمایه گذاری آنها را بیشینه می‌کند.هری مارکویتز در سال ۱۹۵۲ مفهوم پرتفوی بهینه را مطرح کرد و به ما نشان داد که این امکان وجود دارد تا در عین واحد هزاران پرتفوی مختلف با سطوح متفاوت ریسک و بازده تشکیل داد. این به عهده سرمایه گذار است که تصمیم بگیرد چه مقدار ریسک را می‌تواند تحمل کند و در قبال آن میزان ریسک پرتفوی خود را به‌گونه‌ای متنوع سازی کند که بیشترین بازده ممکن را به دست آورد. اینجاست که مفاهیمی چون متنوع سازی و تخصیص داراییها اهمیت ویژه‌ای پیدا میکنند.
اگر به موضوع پرتفوی بهینه سهام علاقه دارید پیشنهاد میکنیم حتماً مقاله پرتفوی بهینه سهام: روی مرز کارایی حرکت کنید را مطالعه کنید.
تنوع بخشی پرتفوی یعنی چه؟
تنوع بخشی سبد سهام یک تکنیک برای مدیریت ریسک است. برای استفاده از این تکنیک شما باید انواع مختلفی از ابزارهای سرمایه گذاری را در یک پرتفوی با هم ترکیب کنید تا تأثیری را که هر یک از این ابزارها بر عملکرد کل پرتفوی خواهد داشت به حداقل برسانید. ابزارهای سرمایه گذاری شامل سهام، صندوق های سرمایه گذاری، اوراق مشارکت، سپرده‌های بانکی، طلا و ارز میشود. تنوع بخشی ریسک پرتفوی شما را کاهش میدهد. مدیران مالی می‌توانند با فرمول‌های پیچیده‌ای به شما نشان دهند که تنوع بخشی چگونه می‌تواند ریسک سرمایه گذاری را کاهش دهد.
چرا تنوع بخشی پرتفوی مهم است؟
یکی از خطراتی که همواره سرمایه گذاران و فعالان بازار بورس را تهدید می‌کند، نوسانات قیمت سهام است. ازآنجایی‌که بسیاری از سرمایه گذاران بورسی نمی‌توانند نوسانات کوتاه‌مدت بازار سهام را پیش‌بینی و با استراتژی‌های سرمایه گذاری مختلف خطرات نوسان پذیری قیمت را کنترل کنند، همواره متخصصان پیشنهاد میکنند که سرمایه گذاران از تنوع بخشی پرتفوی خود به عنوان بهترین راه برای تسهیل این مسیر استفاده کنند. توصیه‌ای که احتمالاً آن را با عبارتی نظیر «همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد نگذارید» شنیده‌اید.
ما در مقاله تنوع بخشی پرتفوی: دستورالعملی کاربردی برای تنوع بخشی سه گام مهم برای تنوع بخشی به پرتفو را توضیح داده ایم.
برای تشکیل پرتفوی باید به چه نکاتی توجه کرد؟
قبل از تشکیل پرتفو باید بررسی کنید چه انگیزه هایی باعث میشود تا در دارایی های مالی گوناگون سرمایه گذاری کنید. اساسا ما به طور خودآگاه یا اغلب ناخودآگاه بر اساس سه مولفه انواع مختلف دارایی ها را در پرتفوی خود قرار میدهیم:
- میزان پذیرش و تحمل ریسک
- افق زمانی سرمایه گذاری
- هدف از سرمایه گذاری
مثلا فرد ریسک پذیر بخش اصلی پرتفو خود را به سهام تخصیص میدهد یا فردی که به زودی به سرمایه اش برای خرید خانه نیاز دارد، ترجیح میدهد که ریسک کمتری کند و در دارایی کم نوسانی مثل اوراق با درآمد ثابت یا سپرده های تنوع بخشی سبد سهام بانکی سرمایه گذاری کند و در نهایت فردی که هدفش به دست آوردن یک جریان درآمدی ثابت است تا با آن بخشی از مخارج خود را پرداخت کند به سراغ صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت می رود و فردی که هدفش اندوخته کافی برای دوران بازنشستگی است به سراغ صندوقهای سرمایه گذاری در سهام میرود.
بنابراین با توجه به این سه مولفه بایستی ابتدا ببنید حاضرید چقدر ریسک کنید، همینطور تا چه مدت به سرمایه ی خود احتیاج ندارید و در نهایت هدف خود را از تشکیل پرتفو مشخص کنید. وقتی این سه مورد مشخص میشود، شما به سادگی میتوانید پرتفویی تشکیل دهید که هم نوسانات آن متناسب با سطح پذیرش ریسک شما باشد و هم بالاترین بازدهی را متناسب با افق و اهداف سرمایه گذاری شما ارائه کند.
مفهوم تخصیص داراییها در متنوع سازی چیست؟
تخصیص دارایی یک تکنیک برای تشکیل پرتفوی سرمایه گذاری است که به دنبال برقراری توازن میان ریسک و بازده پرتفوی و ایجاد تنوع بخشی با تقسیم کل سرمایه بین دارایی هایی نظیر اوراق مشارکت، سهام، ملک، طلا، ارز و پول نقد است. هر دسته از این دارایی ها سطوح مختلفی از ریسک و بازده را دارا هستند. پس هر یک از آنها در طول زمان به شکل متفاوتی رفتار خواهند کرد. به صورتی که وقتی ارزش یک دارایی رو به افزایش است، دارایی دیگری ممکن است کاهش یافته یا اینکه به اندازه اولی افزایش نداشته باشد. به عبارتی تخصیص دارایی کمک می‌کند تا عملکرد ضعیف یک گروه از سرمایه گذاری توسط سایر گروه‌ها به‌خوبی پوشش داده شود. برای تخصیص دارایی ها شما باید به سه مولفه ای که در بالا ذکر شد توجه کنید و با توجه به این سه مولفه در دارایی های مختلف سرمایه گذاری کنید.
ما در درسی تحت عنوان تخصیص داراییها: تکنیک اصلی برای تشکیل سبد سهام این موضوع را مفصل شرح داده ایم.
ریسک سرمایه گذاری چیست؟
در مبحث سرمایه گذاری، ریسک به شانس از بین رفتن ارزش یک دارایی اشاره دارد یعنی اینکه دارایی که در آن سرمایه گذاری کرده‌اید، ارزش خود را از دست بدهد. انواع مختلفی از ریسک ها وجود دارد که سرمایه گذاران در معرض آنها قرار دارند و به طبع آن راه‌های زیادی هم برای مدیریت ریسک سرمایه گذاری وجود دارد، مثل تخصیص دارایی و متنوع سازی، ولی هیچ راهی برای از بین بردن کامل ریسک وجود ندارد. دانستن منابع مختلف ریسک به شما کمک می‌کند تا بهتر بتوانید همچنان که پرتفوی خود را می‌سازید، دارایی های مالی خود را نیز ارزیابی کنید. ریسک هایی که معمولا دارایی های مالی شما را تهدید میکنند عبارتند از:
- ریسک بازار
- ریسک صنعت
- ریسک توقف نماد
- ریسک نرخ بهره
- ریسک نرخ سرمایه گذاری مجدد
- ریسک نرخ ارز
موارد بالا فهرستی از منابع اصلی ریسک معمول کلاس‌های دارایی مختلف است. شما با دانستن اینکه پرتفوی چیست و چطور میتوانید ریسک سرمایه گذاری های خود را با تشکیل پرتفوی کاهش دهید، میتوانید انواع ریسک ها مدیریت کنید. اگر می‌خواهید تا راجع به هر یک از آنها بیشتر اطلاعات کسب کنید، توضیحات کامل‌تر آنها را در درس ریسک سرمایه گذاری چیست و چرا باید به آن توجه کرد؟ بخوانید.
صندوقهای سرمایه گذاری در سهام و متنوع سازی پرتفولیو
اگر شما دانش کافی برای سرمایه گذاری در بورس ندارید و همینطور زمان لازم را هم برای فعالیت‌های روزانه در بورس ندارید، بنابراین احتمال موفقیت شما در این بازار از طریق سرمایه گذاری در صندوقهای سهامی بیشتر است. شما با سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری در سهام از مزایایی زیادی برخوردار می‌شوید. ازجمله:
از خدمات کارشناسان استفاده میکنید
سبد دارایی های خود را به‌خوبی تنوع بخشی میکنید.
دارایی شما نقدشوندگی مناسبی دارد.
هزینه معاملات شما کاهش می‌یابد.
انتخاب برای شما آسان است.
صندوقهای سرمایه گذاری در سهام بخش اصلی و عمده منابع خود را در سهام شرکت ها سرمایه گذاری میکنند؛ بنابراین از همان ریسکی که شما هنگام سرمایه گذاری در سهام با آن مواجهید، برخوردار هستند؛ اما عاملی که سرمایه گذاری در این نوع صندوقها را جذاب کرده است، مدیران متخصص و حرفه‌ای در حوزه سرمایه گذاری هستند که به‌طور فعالانه دارایی های موجود در صندوق را موردبررسی قرار می‌دهند و با تنوع بخشی و اجرای اصول سرمایه گذاری موفق، عملکرد بالای صندوق ها را تضمین میکنند.
.
روش تشکیل سبد سهام متنوع و کم‌ریسک
موفقیت در بازار سهام مانند هر بازار دیگری نیاز به انتخاب یک رویکرد مناسب و حفظ انسجام و نظم فکری دارد. بدون این ها، سرمایه گذاری تنها خرید و فروش های بدون برنامه ای خواهد بود که سود یا زیان سرمایه گذار را بیشتر به بخت و اقبال وابسته می سازد تا به مهارت هایی مانند پشت کار در تحقیق، قدرت تحلیل، توانایی تصمیم گیری، و صبر و شکیبایی برای رسیدن به هدف ها.
در میان رویکردهای گوناگون برای سرمایه گذاری در بازار سهام، تشکیل یک “سبد متنوع” به عنوان یک روش “غیر فعال” اما نسبتا مطمئن شناخته شده که میزان ریسک را کاهش داده و بازده سرمایه گذاری را در سطح نزدیک به بازده کل بازار نگه می دارد. اما یک سبد متنوع می تواند به چارچوبی برای آزمودن توانایی های یک شخص برای مدیریت دارایی تبدیل شود که در این صورت نمونه کامل مدیریت فعال خواهد بود.
مقاله پیش رو ابتدا در مورد اصل تنوع بخشی و نحوه ساخت و مدیریت سبد متنوع توضیح می دهد و سپس روش هایی را بیان می کند که یک سهام دار می تواند توانایی های تحلیلی و مدیریتی خود را در چارچوب یک سبد متنوع به کار گرفته و ضمن کاهش سطح ریسک، توان خود را بر کسب بازده بیش از بازار متمرکز کند.
تشکیل سبد سهام با تنوع
“تنوع بخشی” برای کاهش ریسک
“تنوع بخشی” یکی از روش های متداول برای کاهش ریسک غیر سیستماتیک محسوب می شود. ریسک غیر سیستماتیک از تاثیرات رویدادهایی ناشی می شود که به طبیعت یک شرکت یا گروه خاصی از شرکت ها مرتبط بوده و لزوما کل شرکت ها و یا کل بازار را مستقیما تحت تاثیر خود قرار نمی دهد. برای نمونه، یک تصمیم دولت ممکن است هزینه های یک صنعت خاص را افزایش دهد و در نتیجه قیمت سهام شرکت های آن صنعت کاهش یابد؛ و یا مدیریت ضعیف یک شرکت در توسعه بازار ممکن است سبب تضعیف موقعیت آن شرکت در برابر رقبا شده و سودآوری شرکت را نسبت به بقیه کاهش دهد و همین موضوع به افت قیمت سهم آن شرکت بی انجامد. اما هر یک از این رویدادها به طور مستقیم بر بازده سهام شرکت های مرتبط اثر می گذارد و نه کل بازار.
“تنوع بخشی” از طریق ساختن یک “سبد” متشکل از سهام شرکت های مختلف می تواند ریسک غیر-سیستماتیک را کاهش دهد.
در مقابل ریسک غیر-سیستماتیک، ریسک سیستماتیک قرار دارد. ریسک سیستماتیک به تاثیرات مجموعه ای از رویدادهای کلی بر بازده طیف گسترده ای از شرکت ها و صنایع گفته می شود که به سادگی قابل پیش بینی یا کنترل نیستند. برای مثال، سیاست های مالی و پولی دولت ها، عملکرد کلی اقتصاد، مناقشات سیاسی، حوادث طبیعی، و تغییرات دائمی شرایط روانی بازار یا به اصطلاح جو بازار نمونه هایی از این رویدادها هستند که هر یک می تواند بازده کل بازار را به صورت مثبت یا منفی تحت تاثیر قرار دهد. ریسک سیستماتیک با “تنوع بخشی” قابل کاهش نیست و ریسکی است که سرمایه گذار با ورود به یک بازار و با هدف کسب بازده بیشتر قبول می کند. به همین دلیل به ریسک سیستماتیک اصطلاحا ریسک بازار هم گفته می شود.
راه های تنوع بخشی سهام
در تئوری، هر چه قدر تعداد سهم های یک سبد بیشتر و وابستگی بازده سهم ها به هم کمتر باشد، ریسک غیر سیستماتیک هم کمتر می شود. اما تنوع بخشی در عمل با چالش هایی همراه است که یکی از مهمترین آن ها “هزینه” است. برای نمونه حتی اگر یک سرمایه گذار بتواند سهام تمام شرکت های بورس را خریداری کند در عمل هزینه های معاملاتی (کارمزد) آن قدر بالا می رود که مزیت های ناشی از تنوع بخشی را بی معنا می کند. به علاوه، اداره یک سبد بزرگ از سهام نیاز به صرف زمان و امکانات قابل توجه دارد. همچنین موضوعاتی مانند تعیین وابستگی بازده سهم ها به هم حتی در تئوری هنوز یک چالش است.
اما به رغم تمام این چالش ها، بر اساس نتایج تجربی کاربرد “تنوع بخشی سهام” برای کاهش ریسک غیر سیستماتیک امکان پذیر به نظر می رسد. در منابع مالی، معمولا گفته می شود که تعداد معدودی سهم، برای نمونه بیش از 10 سهم، می تواند ریسک غیر سیستماتیک را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. برای تشکیل یک سبد متنوع رویکردهای مختلفی وجود دارد از جمله سبد مبتنی بر ارزش بازار و سبد هم وزن.
سبد مبتنی بر ارزش بازار
در این سبد، وزن سهام هر شرکت در سبد با توجه به ارزش بازار آن شرکت در مقایسه با دیگر سهم های سبد تعیین می شود (تصویر 1). برای مثال، اگر 10 سهم با بیشترین ارزش بازار انتخاب شده و ارزش بازار سهم اول نسبت به سهم دوم 15 درصد بیشتر باشد، وزن سهم اول در سبد هم باید 15 درصد بیشتر از وزن سهم دوم باشد. ارزش بازار شرکت برابر تعداد کل سهام شرکت ضرب در قیمت آن سهم است. وزن هر سهم در سبد هم با توجه به نسبت ارزش خرید آن سهم به کل ارزش سبد مشخص می شود.
برای نمونه فرض کنید یک میلیون تومان برای خرید ده سهم جهت تشکیل یک سبد در نظر گرفته شده است. در این صورت اگر 1000 سهم یک شرکت به قیمت 200 تومان خریداری شود ارزش خرید آن سهم 200هزار تومان و وزن آن سهم در سبد معادل 20 درصد است (200هزار تومان تقسیم بر یک میلیون تومان). برای اینکه این سبد یک سبد مبتنی بر وزن بازار باشد می بایست نسبت وزن سهم ها در سبد با نسبت ارزش بازارهای شرکت های مربوط به هر سهم موجود در سبد مطابقت داشته باشد.
سبد هم وزن
ساختار این سبد ساده است چرا که وزن تمام سهم ها در سبد با یکدیگر برابر است؛ بدون توجه به اینکه ارزش بازار شرکت های مربوطه چقدر است
تنوع بخشی
تنوع بخشی سبد سهام یک تکنیک برای مدیریت ریسک است. برای استفاده از این تکنیک شما باید انواع مختلفی از ابزارهای سرمایه گذاری را در یک پرتفوی با هم ترکیب کنید تا تأثیری را که هر یک از این ابزارها بر عملکرد کل پرتفوی خواهد داشت به حداقل برسانید.
ابزارهای سرمایه گذاری شامل سهام، صندوق های سرمایه گذاری، اوراق مشارکت، سپرده‌های بانکی،گواهی سپرده کالایی، بازار آتی، طلا و ارز می باشد.در واقع تنوع بخشی ریسک پرتفوی شما را کاهش میدهد.
گروه مدیریت ثروت تارا با استفاده از متخصصان مالی و دانش آموخته ی خود ، سعی در طراحی بهترین سبد سرمایه گذاری با استفاده از ابزارهای سرمایه گذاری متنوع در انواع بازارهای مالی ذکر شده با هدف بیشترین بازدهی در سطح مشخصی از ریسک را دارد.
آخرین مقالات
- تنوع بخشی
- تنوع بخشی
- اثرات تورم بر بازار سرمایه
- مدل جدید برای تامین مالی سهام
- توسعه منابع انسانی چیست و چه نقشی در موفقیت سازمان دارد؟
درباره ما
شرکت سهامی خاص اندیشه پردازان منابع تارا از تلفیق مدیران سرشناس با تجربیات فراوان، در سطح هیات مدیره و فارغ التحصیلان جوان مجرب، در سطح مدیریت شکل گرفته است. این ترکیب باعث شده است تجربه و دانش، عقلانیت و انرژی، کاربلدی و خلاقیت و نوآوری در کنار هم به عنوان مهم ترین مزیت و راهبرد این شرکت مطرح باشد. ما، همانند هر گروه پیشرویی مهمترین عامل رشد و پیشرفت را سرمایه انسانی می دانیم.
دیدگاه شما