معامله اعتباری

منظور از معاملات فارکس چیست؟

بازار فارکس شناخته شده‌ترین بازار سرمایه در سطح بین‌الملل است که همه ما بارها نام آن را شنیده‌ایم اما شناخت ما از این بازار چقدر است؟ آیا می‌دانیم منظور از معاملات فارکس چیست؟ در این معاملات چه چیزی تبادل می‌شود؟ و اصلا چرا بازار فارکس تا این حد شناخته شده و محبوب است؟

در ادامه این مقاله به صورت کامل با مفهوم فارکس، چگونگی انجام معامله در آن، مزایا و معایب این بازار آشنا خواهید شد.

فارکس چیست؟

کارگزاران فارکس

مفهوم کلی کارگزاری در همه بازارها تقریبا مشترک است اما قوانین، نحوه نظارت، میزان کارمزد و… کارگزاری‌ها می‌تواند با هم متفاوت باشد. کارگزاران فارکس به دو دسته کلی «کارگزاران بازار اصلی» و «کارگزاران بازارساز» تقسیم می‌شوند. در ادامه زیرمجموعه‌های این دو دسته را بررسی می‌کنیم.

کارگزاران بازار اصلی (No Dealing Desk)

کارگزاران بازار اصلی به صورت آنلاین به هسته معاملات متصل هستند و می‌توانند در لحظه بهترین شرایط معاملاتی را برای طرفین فراهم کنند. کارگزاران بازار اصلی فارکس بر اساس «شرایطی معاملاتی که فراهم می‌کنند» به دو گروه تقسیم می‌شوند:

کارگزاران بازارساز (Market Maker)

این کارگزاران صرفا برای خدمات‌دهی به معامله‌گران کشورهای تحریم که نمی‌توانند به هسته مرکزی فارکس متصل شوند، ایجاد شده‌اند.کارگزاران بازارساز بر اساس قیمت‌های حاشیه بازار، برای جفت ارزی مورد معامله قیمت تعیین می‌کنند و کارمزد آن‌ها معمولا ثابت و از پیش تعیین شده است.

جفت ارزی

در پاراگراف‌های قبلی چندین مرتبه از عبارت «جفت ارزی» استفاده شد، اما جفت ارزی چیست؟ به دو ارز مورد معامله در بازار فارکس جفت ارزی می‌گوییم. جفت‌های ارزی بر اساس میزان اعتبارشان به سه دسته «ماژور»، «مینور» و «اگزوتیک» تقسیم می‌شوند. در ادامه هر سه مورد را بررسی می‌کنیم.

جفت ارزی اصلی یا ماژور (Majors)

ارز اصلی در معاملات فارکس «دلار آمریکا» است. بنابراین در معاملات جفت ارزی ماژور، ارز یک طرف معامله حتما باید دلار آمریکا باشد. همچنین ارز طرف مقابل هم یکی از ارزهای معتبر مانند یورو یا پوند است. معامله‌گران و کارگزاران برای انجام معاملات جفت ارزی ماژور از نام‌های مستعار آن‌ها مثل: Cable برای دلار آمریکا و پوند انگلیس، Fiber برای دلار آمریکا و یورو، Gopher برای دلار آمریکا و ین ژاپن استفاده می‌کنند.

جفت ارزی فرعی یا مینور (Minors)

جفت ارزی که در آن، هر دو ارز معتبر و شناخته شده باشند، اما ارز هیچ یک از طرفین دلار آمریکا نباشد مینور می‌گویند. معاملات جفت ارزی مینور اصطلاحا کراس هم خوانده می‌شوند. از نمونه جفت‌های ارزی مینور می‌توان یورو – پند انگلیس، یورو – ین ژاپن، پوند انگلیس – دلار کانادا را نام برد.

جفت ارزی ناشناس یا اگزوتیک (Exotic)

زمانی که فردی بخواهد یک ارز کم‌اعتبار را با ارز شناخته شده معامله کند، به آن جفت ارزی اگزوتیک می‌گویند. مثلا معامله لیر ترکیه با یورو، از نوع اگزوتیک است. این معاملات در بازار فارکس چندان پرطرفدار نیستند.

دقت کنید که در معاملات فارکس، ارزش ارز اهمیت بالایی دارد. چرا که بالا رفتن ارزش ارز یک طرف، می‌تواند باعث کم شدن ارزش ارز طرف مقابل شود. به همین دلیل جفت‌های ارزی با توجه به میزان اعتبار و ارزش دسته‌بندی می‌شوند.

نظارت بر بازار فارکس

معاملات بازار فارکس بر اساس میزان عرضه و تقاضا انجام می‌شوند. در بازار فارکس دامنه نوسان تعیین نمی‌شود و خرید و فروش می‌تواند با اختلاف قیمت زیادی صورت بگیرد و اتفاقا بهره بردن از همین نوسان قیمت، یکی از راه‌های کسب درآمد در فارکس است. بنابراین نهادی مانند سازمان بورس و اوراق بهادار در حوزه بازار فارکس وجود ندارد.

نظارت بر بازار فارکس از طریق نظارت بر کارگزاران آن انجام می‌شود. به عبارت دیگر اگر افراد حقیقی یا حقوقی در معامله خود تخلفی انجام دهند، نهاد نظارتی ناظر بر کارگزار واسط معامله، آن را پیگیری می‌کند. این نهاد نظارتی اصطلاحا رگولاتور نامیده می‌شوند.

داشتن رگولیشن از طرف یک کارگزار، به معنای معتبر بودن آن و تضمین‌کننده وجود ناظر بر عملکرد کارگزار است. پس معامله‌گران می‌توانند زمان انجام معامله، از کارگزاران دارای رگولیشن استفاده کنند و امنیت معامله خود را افزایش دهند. البته رگولاتورها دارای درجه‌بندی هستند. همچنین هر رگولاتور زیر نظر دستگاه اقتصادی کشور مبدا خود فعالیت می‌کند و می‌تواند بر معاملات مربوط به کارگزاران همان کشور نظارت داشته باشد.

معروف‌ترین رگولاتورها NFA آمریکا، FCA انگلستان، BAFIN آلمان، ASIC استرالیا و mifid اتحادیه اروپا هستند.

مزایا و معایب فارکس

وقتی صحبت از مزایا و معایب در بازارهای سرمایه‌گذاری می‌کنیم، صرفا منظورمان یک مورد خوب یا بد نیست. مثلا یک بازار پرریسک و پر سود، از نظر فردی که ریسک‌پذیری کمی دارد، گزینه مناسب سرمایه‌گذاری نیست، اما برای فردی با درجه ریسک‌پذیری بالا، همین بازار، انتخاب خوبی به حساب می‌آید. برای بررسی مزایا و معایب فارکس هم باید ویژگی‌های آن را بررسی کنیم. بنابراین در ادامه به برخی از این ویژگی‌ها اشاره می‌شود.

• یکی از ویژگی‌های اصلی فارکس که می‌توان به عنوان مزیت به حساب آورد، 24 ساعته بودن آن است. از آنجایی که معاملات فارکس بین‌المللی هستند و کارگزاران و سیستم‌های بانکی جهانی با یکدیگر به تبادل ارز می‌پردازند، معامله در این بازار از یکشنبه تا جمعه هر هفته به صورت 24 ساعته جریان دارد.
• در بازار فارکس میلیون‌ها معامله‌گر در لحظه به تبادل ارز می‌پردازند و این به معنای بالا بودن نقدینگی در معاملات فارکس است.
• فارکس یک بازار غیر متمرکز است و قیمت‌گذاری در آن بر اساس میزان عرضه و تقاضا انجام می‌شود. از طرف دیگر ریسک‌های سیستماتیک در بازار فارکس پررنگ‌تر از دیگر بازارها هستند. این دو ویژگی باعث بالا رفتن ریسک معاملات می‌شود. به عبارتی معامله‌گر علاوه توانایی تحلیل بازار و پیش‌بینی قیمت، باید از اخبار جهانی و وضعیت کشورهای مختلف باخبر باشد تا بتواند کاهش یا افزایش ارزش ارز مورد نظر را تخمین بزند.
• معامله‌گران پس از مدتی می‌توانند از خدمات اعتباری کارگزاران فارکس استفاده کنند. منظور از خدمات اعتباری، وامی است که کارگزاران فارکس در اختیار معامله‌گران میگذارند. گاهی کارگزاران حتی تا 100 برابر موجودی معامله‌گر را در اختیار او می‌گذارند. البته این رقم بیشتر مخصوص معامله‌گران قَدَر است.
• فارکس برای تازه‌واردان بازار سرمایه، یکی از پرریسک‌ترین گزینه‌‌ها است. بنابراین برای این افراد بهره بردن از ویژگی دمو انتخاب خوبی است. البته این ویژگی در سامانه معاملاتی کارگزاران فراهم می‌شود. در واقع کارگزار یک حساب دمو برای معامله‌گر ایجاد می‌کند. فرد بدون استفاده از سرمایه واقعی وارد بازار فارکس می‌‌شود و با اطلاعات جاری بازار، به صورت مجازی معامله می‌کنند. سپس معامله‌گر می‌تواند متوجه شود که اگر این معامله را واقعا انجام داده بود چقدر سود و زیان می‌برد.
• کارمزد معاملات فارکس بر اساس جفت ارزی معامله‌گران تعیین می‌شود و هر چه ریسک معامله بیشتر باشد، کارمزد آن بالاتر خواهد بود. اما در حالت کلی کارمزد معاملات فارکس از بازارهای سرمایه دیگر مانند بورس کمتر است.

فارکس در ایران

فارکس در ایران از طرف روحانیون و مراجع تقلید ربوی دانسته می‌شود. به همین دلیل مراجع قضایی، شرکت در معاملات فارکس را در کشور ایران غیر قانونی اعلام کرده‌اند. در واقع در بازار فارکس چندین مورد از نظر مسائل شرعی تایید نمی‌شود. اول اینکه تغییر قیمت بدون دامنه نوسان و تنها بر مبنای عرضه و تقاضا است. اگر سودی که فرد کسب می‌کند از حد خاصی بیشتر باشد، در حلال بودن آن شبه وجود دارد.

معمولا افراد با سرمایه اندک وارد بازار فارکس می‌شوند و با اعتباری که از کارگزاران دریافت می‌کنند، می‌توانند معاملات پرحجم و سودده داشته باشند. اگرچه کارگزاری‌ها شرایط مختلفی برای اعطا و بازپرداخت وام دارند، اما از آنجایی که در هر شرایطی در درصدی از سود معامله شریک می‌شوند، ربوی به حساب می‌آیند.

در نهایت به جز مسائل شرعی، خروج ارز از کشور را می‌توان دلیل دیگر مخالفت دولت برای انجام معاملات فارکس در ایران دانست.

سخن آخر

اگرچه پس از مطالعه این مقاله متوجه می‌شویم که منظور از معاملات فارکس چیست اما برای فعالیت در این بازار، موضوع اصلی میزان دانش مالی و تسط بر روش‌های تحلیلی است. معاملات فارکس می‌توانند سود کلان و زیان جبران‌ناپذیر را برای معامله‌گر در پی داشته باشند و این موضوع کاملا بستگی به توانایی مدیریت و مهارت‌های معامله‌گری سرمایه‌گذار دارد. دقت داشته باشید که سرمایه‌گذاری در فارکس به معنای سرمایه‌گذاری در واحدهای پولی مختلف است و شما برای انجام این این سرمایه‌گذاری، باید بر مسائل اقتصاد کلان کشورها آگاهی داشته باشید.

ضریب تضمین معاملات اعتباری از ۳۰ به ۳۵ درصد افزایش یافت

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از خبرگزاری تسنیم، مدیریت نظارت بر کارگزاران سازمان بورس اوراق بهادار مصوبه کمیته پایش ریسک بازار درخصوص افزایش ضریب تعدیل سهام، حق تقدم سهام و واحدهای صندوق های سرمایه گذاری در محاسبه حساب تضمین موضوع معاملات اعتباری اوراق بهادار را به کلیه شرکت‌های کارگزاری ابلاغ کرد.

در این مصوبه آمده است: پیرو ابلاغیه موضوع بند ۸ صورت جلسه ۳ مرداد سال ۹۷ هیات مدیره سازمان در خصوص اصلاح دستورالعمل خرید اعتباری اوراق بهادار در بورس تهران و فرابورس و همچنین ابلاغیه‌ها با موضوع اصلاح ضرایب تعدیل اوراق بهادار قابل محاسبه در حساب تضمین موضوع معاملات اعتباری اوراق بهادار و با استناد اختیارات اعطایی به کمیته پایش ریسک بازار طبق مصوبه هیات مدیره سازمان، مصوبه بند یک صورتجلسه ۱۹ آبان کمیته پایش ریسک بازار در خصوص افزایش ضرایب تعدیل سهام، حق تقدم سهام و واحدهای سرمایه گذاری صندوق های سرمایه گذاری در محاسبه حساب تصمیم موضوع معاملات اعتباری اوراق بهادار به شرح زیر جهت اطلاع و اقدام مقتضی ابلاغ می شود:

۱. در خصوص افزایش ضریب تعدیل سهام و حق تقدم سهام و واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در محاسبه حساب تضمین معاملات اعتباری اوراق بهادار به شرح زیر تصمیم گیری شد:معامله اعتباری

در مورد سهام پذیرفته‌شده در بورس تهران و بازار اول و دوم معاملات فرابورس، ۳۵ درصد قیمت پایانی

کاهش تجارت فولاد در آسیا در میان کاهش خطوط اعتباری در معاملات

یک مدیر ارشد بازرگانی مستقر در جنوب شرقی آسیا به فست مارکت ها گفت در طی هفته منتهی به چهارشنبه ۳۰ ژوئن ، کاهش خطوط اعتباری باعث کاهش تجارت فولاد و فعالیت معاملات در بازار فولاد آسیا شده است.

مدیر بازرگانی به فست مارکت ها گفت: “بسیاری از معامله گران و خریداران قبلاً از تسهیلات اعتباری خود برای ماه جولای استفاده کرده اند و به طور منظم در بازارهای محلی حضور نداشتند.”

به گفته فعالان بازار این مسئله یکی از مهمترین عوامل کاهش تجارت فولاد در هفته های اخیر بود. همچنین عامل دیگر عدم قطعیت تغییرات مالیاتی در چین بود.

در این میان متال بولتن گزارش داد خریداران فولاد تخت مستقر در ویتنام بسیار ساکت بودند و فروشندگان بی شماری آنها را برای خرید محصولات خود تحت فشار قرار داده اند.

مدیر بازرگانی نقل کرد: “بسیاری از کارخانه های تولید فولاد در شش ماه گذشته به طور فعال با خریداران درگیر شده اند ، اما خریداران هنوز به طور فعال خرید انجام نمی دهند و باعث کاهش تجارت فولاد در آسیا شده است.”

وی افزود: معاملات انجام شده طی هفته منتهی به روز چهارشنبه ۳۰ ژوئن شامل ۹۰،۰۰۰-۱۰۰،۰۰۰ تن کویل نورد گرم مناسب برای تولید لوله از نوع SAE1006 بود. به گفته منابع خبری تاجران آسیای شرقی قیمت ۸۵۵-۸۶۰ دلار به ازای هر تن cfr ویتنام برای این معاملات پرداخت می کنند که قیمتی غیر معمول می باشد.

وی همچنین نقل کرد: این امر به این دلیل است که کارخانه های روسی سعی دارند تا قبل از اول آگوست که مالیات صادرات ۱۵ درصد برای فولاد وضع می شود ، محموله های بیشتری صادر کنند.

گفته می شود که یک سهامدار عمده ویتنامی به همراه سایر مصرف کنندگان نهایی در بخشهای تولید لوله و گالوانیزه سازی خریدار اصلی این محموله ها در ویتنام جنوبی و شمالی است.

فعالان بازار گزارش دادند که مدیر تجارت انتظار دارد با تمدید تسهیلات اعتباری در ماه آگوست ، فعالیت بازار اسپات دوباره آغاز شود.

به نقل از متال بولتن عدم اطمینان نسبت به تسهیلات اعتباری و همچنین یک جدول زمانی نامشخص برای زمان تغییر روند مالیات صادرات فولاد در چین، احساسات خرید را در آسیا و جهان کاهش داده است.

چندین منبع خبری اعلام کردند که دولت چین تخفیفات مالیات بر ارزش افزوده صادرات اکثر محصولات فولادی را در ماه می حذف کرده است. در حالی که تخفیفات مالیات بر ارزش افزوده صادرات مربوط به کویل نورد سرد و کویل گالوانیزه گرم هنوز باقی مانده است.

اما به گفته منابع از زمان حذف تخفیفات مالیات توسط دولت چین، فعالان بازار در مورد احتمال اعمال تخفیف برای کویل نورد سرد و کویل گالوانیزه گرم نیز حدس هایی می زدند. آنها همچنین در مورد احتمال وضع مالیات صادرات فولاد نیز صحبت کرده اند.

یک بازرگان مستقر در شرق چین طی این هفته به فست مارکت ها گفت: “از آنجا که بسیاری از مصرف کنندگان نهایی مطمئن نیستند که چه زمانی تخفیفات و یا مالیات صادرات اعمال می شود، در خرید کالا معامله اعتباری بسیار مردد هستند. بنابراین این امر باعث کاهش تجارت فولاد در چین شده است.”

تحلیل گران صنعت نقل کردند که بسیاری از کارخانجات تولید فولاد در چین یک شرط را به پیشنهادات خود اضافه کردند. این شرط خریداران را ملزم می کند که بار تمام تغییرات مالیات را متحمل شوند. این امر باعث شده است که خریداران از مذاکره در مورد محموله های بازار اسپات دور شوند و کاهش تجارت فولاد در سراسر آسیا اتفاق بیفتد.

نحوه خرید و فروش در بورس کالا

در این مقاله می‌خواهیم با نحوه خرید و فروش در بورس کالا آشنا شویم. معاملاتی که در بازار فیزیکی و بازار مالی انجام می‌شوند.

برای این معاملات نیز اول از همه به کد معاملاتی نیاز داریم. اگر هنوز کد معاملاتی بورس کالا را دریافت نکرده‌اید، به مقاله «نحوه ورود به بورس کالا» مراجعه کنید. پس از دریافت کد، می‌توانیم معاملات خود را آغاز کنیم.

نحوه خرید و فروش کالا در بازار فیزیکی

در شکل زیر تابلو معاملات فیزیکی نشان داده شده است. در ادامه به نحوه معاملات در این بازار می‌پردازیم.

مرحله اول: ثبت سفارش

اولین مرحله برای شروع معاملات در بورس کالا اینست که فرم ثبت سفارش خود را نزد یک کارگزار تکمیل کنید. عرضه‌کنندگان کالا موظفند یک روز قبل از عرضه برای کالاهای داخلی و ۳ روز قبل برای کالاهای صادراتی، اطلاعات کالا از جمله قیمت پیشنهادی و میزان عرضه را از طریق بورس اعلام کنند. پس از اعلام مشخصات کالا، می‌توانید فرم سفارش خرید/فروش را به کارگزار خود تحویل دهید. در شکل زیر فرم سفارش خرید کالا را مشاهده می‌کنید.

مرحله دوم: تعیین قیمت

در فرم سفارش خرید/فروش، بایستی مشخصات شما به عنوان خریدار و هم‌چنین تمام اطلاعات مربوط به کالا از نوع کالا، حجم خرید تا نام تولیدکننده و البته قیمت درج شود. روش های تعیین قیمت متفاوت است:

• شما می‌توانید دست کارگزار را در تعیین قیمت باز بگذارید که روش سفارش با قیمت باز نامیده می‌شود.
• یا می‌توانید برای کالا خود حداکثر قیمت تعیین کنید. دراین‌صورت کارگزار مجاز به خرید کالا با قیمتی بالاتر از قیمت شما نخواهد بود. به این روش سفارش با قیمت محدود می‌گویند.
• در نهایت می‌توانید قیمت را به صورت قطعی و بدون تغییر تعیین کنید که این روش معامله اعتباری نیز سفارش با قیمت مقطوع نام دارد.

هر کدام از این روش‌ها را که انتخاب کنید فرقی نمی‌کند، شما موظف هستید ۱۰٪ از ارزش معامله را به حساب کارگزار واریز کنید. (برای کالاهایی که در رینگ صادراتی هستند، پرداخت ۵٪ پیش‌پرداخت کافیست) این مبلغ به عنوان تضمین برای انجام معامله دریافت می‌شود.

مرحله سوم: انجام معامله

با آغاز ساعات معاملاتی، کالاها یکی پس از دیگری عرضه می‌شوند. با عرضه هر کالا تمام مشخصات آن در تابلو تالار نشان داده می‌شود. کارگزاران به نیابت از شما و بر مبنای سفارش‌تان دستور خرید یا فروش را صادر می‌کنند.

بر اساس اطلاعیه سازمان بورس در سایت ime.co.ir زمان ثبت سفارش به صورت زیر می‌باشد:

گروه معاملاتی	ساعت پایانی ثبت سفارش
کشاورزی	9:45
صنعتی	10:30
صادراتی	11:30
فرآورده‌های نفتی	11:30
بازار فرعی	12:00
بازار طلا	12:00
پتروشیمی	12:30

کارگزاران معمولا در ابتدا قیمت پایه را برای معامله پیشنهاد می‌دهند. قیمت پایه از قیمت پیشنهادی شما کمتر است. در این جا ۳ حالت ممکن است اتفاق بیفتد:معامله اعتباری

• میزان عرضه بیشتر از کل تقاضا باشد: در این‌صورت فروشنده ممکن است برای فروش رفتن کالای خود قیمت را پایین بیاورد. بنابراین معامله با قیمت پایه به صرفه‌تر است.

البته این احتمال هم وجود دارد که فروشنده قیمت را پایین نیاورد. در اینجا کارگزار باید تصمیم بگیرد که آیا با این قیمت معامله می‌کند یا خیر؟

نکته: اگر کالا در تالار به طور کامل به فروش نرسد، کارگزاران تا یک هفته بعد می‌توانند کالا را بخرند.

• میزان عرضه و کل تقاضا برابر باشند: در این شرایط بازار در حالت تعادل قرار دارد و معاملات بدون مشکل انجام خواهند شد.

گاهی عرضه و تقاضا نابرابری جزیی دارند. مثلا میزان عرضه کمی کمتر از تقاضاست. در این جا ناظر بازار از عرضه‌کننده می‌خواهد با افزایش میزان عرضه، بازار را به تعادل برساند.

• میزان عرضه کمتر از مجموع تقاضا باشد: در این حالت تقاضا بیشتر از آنست که عرضه کننده بتواند با افزایش عرضه، کمبود را جبران کند. پس کالا وارد بازار رقابتی می‌شود. کارگزاران نرخ‌های مورد نظر مشتری را به صورت موقت در سیستم ثبت می‌کنند. اما در پایان زمان معامله، باید قیمت‌های نهایی را اعلام کنند.

در این‌جا قیمت‌ها به صورت صعودی مرتب می‌شوند و همانند مزایده، کالا متعلق به کسی خواهد بود که بیشترین قیمت را پیشنهاد داده است. این فرآیند تا جایی که تمام کالای عرضه شده به فروش برسد ادامه می‌یابد. کسانی که قیمت پایینی نسبت یه دیگران پیشنهاد داده‌اند، کالایی نصیب‌شان نمی‌شود.

نکته: صرف نظر از میزان عرضه و تقاضا روی هر محصول، اگر خریدار به هر دلیل از انجام معامله منصرف شود، در ابتدای زمان معامله با اطلاع به کارگزار خود از عدم پذیرش قیمت پایه، از شرکت در معامله انصراف می‌دهد.

در بازار کالا هر مرحله از معامله با رنگ مخصوصی نشان داده می‌شود. در جدول زیر با مفهوم هرکدام از آن‌ها آشنا می‌شویم.

وضعیت بازار	رنگ	مفهوم	مدت زمان
پیش‌گشایش	سبز	در این زمان امکان ثبت حجم و نرخ عرضه، توسط کارگزار فروشنده و ثبت حجم و نرخ تقاضا توسط کارگزار خریدار انجام می‌شود. قیمت خریدار نمی‌تواند بیشتر از قیمت فروشنده باشد. کارگزار خریدار می‌تواند حجم را کاهش یا قیمت خرید را تا سقف پیشنهادی فروشنده افزایش دهد.	۳ الی ۱۵ دقیقه
تنفس	آبی	پس از اتمام زمان پیش‌گشایش، جهت شروع معاملات یک زمان تنفس در نظر گرفته می‌شود.	دلخواه
مظنه‌یابی	زرد	در این مرحله تنها افرادی که در زمان سبز بازار سفارش خود را ثبت کرده‌اند، می‌توانند سفارش خود را ویرایش کنند اما امکان ورود سفارش جدید توسط دیگران یا حذف سفارش وجود ندارد. در این‌جا فروشنده می‌تواند قیمت خود را تا بالاترین قیمتی که از طرف خریداران پیشنهاد شده، کاهش دهد و خریدار نیز می‌تواند قیمت خود را تا سقف قیمت پیشنهادی فروشنده بالا ببرد. خریدار می‌تواند قبل از این که نرخ فروشنده را بپذیرد، حجم تقاضای خود را کاهش دهد. زمان مظنه‌یابی یک دقیقه می‌باشد. این زمان به دو قسمت تقسیم می‌شود: در۲۰ ثانیه اول: کارگزار فروشنده می‌تواند حجم عرضه را افزایش دهد. در ۴۰ ثانیه پایانی: خریداران فرصت دارند تا قیمت فروشنده را بپذیرند که به معنای شرکت در معامله است.	یک دقیقه
تنفس	آبی	در این مرحله صحت و سقم معامله و قطعی شدن آن توسط ناظر تایید می‌شود. در صورت بروز مشکل، معامله در وضعیت «در حال تصمیم گیری» قرار می‌گیرد. در صورتی که حجم تقاضا بیشتر از عرضه باشد، خریداران در حراج پیوسته جهت خرید محصول موردنظر خود رقابت می‌کنند. پیش از شروع رقابت زمانی جهت تنفس در نظر گرفته می‌شود.	دلخواه
رقابت	قرمز	اگر حجم تقاضا در دوره زرد بیشتر از عرضه باشد، این زمان آغاز می‌شود. در طول یک دقیقه خریداران با یکدیگر رقابت می‌کنند و در پایان این زمان خریدارانی که بالاترین قیمت را جهت خرید محصول ارسال کرده باشند، برنده رقابت خواهند بود. تنها سفارش‌هایی که در زمان زرد، نرخ فروشنده را پذیرفته‌اند می‌توانند وارد رقابت شوند. کارگزار خریدار می‌تواند قیمت بالاتر از فروشنده پیشنهاد دهد. فروشنده در این مرحله فعالیتی انجام نمی‌دهد.	یک دقیقه

مرحله چهارم: تسویه پول کالا

در این مرحله اگر معامله انجام نشده باشد، کارگزار پیش پرداخت شما را نهایتا تا دو روز بعد به شما باز می‌گرداند. اما اگر معامله انجام شده باشد، کارگزار صورت حساب شما را برای‌تان ارسال می‌کند. این صورتحساب شامل هزینه قرارداد، کارمزد (۰.۱۸٪ به کارگزار، ۰.۰۶٪ به شرکت بورس کالا و ۰.۰۴٪ به سازمان بورس)، ۳٪ مالیات بر ارزش افزوده و بستانکاری می‌باشد. شما نیز ۳ روز کاری فرصت دارید تا مابقی وجه (به جز ۱۰٪ که در ابتدای کار پرداخت کردید) را پرداخت و فیش واریز را به کارگزار تحویل دهید. (نام واریز کننده وجه باید با نام خریدار یکسان باشد.)

اگر در این ۳ روز وجه را تسویه نکنید، به ازای هر روز تاخیر باید ۰.۲۵٪ ارزش معامله را به عنوان جریمه پرداخت کنید. این پرداخت جریمه می‌تواند تا ۱۰ روز عادی انجام شود اما پس از ۱۰ روز، معامله فسخ می‌شود و علاوه‌بر جریمه، باید کارمزد کارگزار خریدار/فروشنده کالا را نیز پرداخت کنید.

لازم به ذکر است که اگر پرداخت نقدی باشد، اتاق پایاپای برای انتقال هزینه معامله از خریدار به فروشنده متعهد است اما اگر پرداخت اعتباری باشد، فروشنده فرم تسویه هزینه معامله را پر می‌کند و به اتاق پایاپای می‌دهد و اتاق پایاپای دیگر مسئولیتی در قبال انتقال وجه بین دو طرف معامله ندارد.

مرحله پنجم: دریافت کالا

پس از این که هزینه کالا را پرداخت کردید، کارگزار با اتاق پایاپای نیز تسویه می‌کند و مدارک تسویه را برای کارگزار خریدار/فروشنده ارسال می‌کند تا تاییدیه سفارش را از وی دریافت کند. سپس تولیدکننده حواله فروش را صادر می‌کند و بوسیله کارگزاری خریدار را مطلع می‌سازد.

در این مرحله خریدار می‌تواند پیمانکار حمل کالا را مشخص کند و با هماهنگی‌های لازم با فروشنده، کالا را تحویل بگیرد. (در قراردادهای سلف، خریدار یک هفته قبل از موعد تحویل کالا با فروشنده ارتباط برقرار می‌کند و پیمانکار حمل کالا را مشخص می‌کند.)

نحوه خرید و فروش در بازار مالی

بازار مالی شامل اوراق سلف، گواهی سپرده کالایی و صندوق‌های کالایی می‌باشد. معامله این اوراق برای کسانی که با بازار سهام آشنا هستند، کار سختی نیست. در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد.

معامله گواهی سپرده کالایی

تصویر زیر تابلوی معاملات گواهی سپرده کالایی را نشان می‌دهد. برای دریافت این اطلاعات می‌توانید از سایت cdn.ime.co.ir استفاده کنید.

معامله این اوراق مانند معامله سهام می باشد. زمان معاملات گواهی سپرده کالایی از ۱۲:۳۰ تا ۱۳ به عنوان پیش‌گشایش و از ۱۳ تا ۱۵:۳۰ به عنوان زمان معاملات دنبال می‌شود.

به طور کلی اوراق سپرده کالایی به صورت پیوسته و ناپیوسته قابل معامله است:

در حراج پیوسته، خریدار قبل از سررسید (پس از خرید اوراق و قبل از دریافت کالا) می‌تواند اوراق گواهی سپرده کالایی را بفروشد. مانند معاملات گواهی سپرده سکه، زعفران و پسته. در این حالت فرآیند خرید و فروش مانند معاملات آتی خواهد بود.

در حراج ناپیوسته، تنها امکان خرید اوراق وجود دارد و نمی‌توان اوراق را قبل از دریافت کالا دوباره فروخت. یعنی اگر اوراق را به صورت ناپیوسته خریداری کنید، باید کالا را تحویل بگیرید و سپس اوراق فروش را صادر کنید. ذرت و جو از جمله کالاهایی هستند که به صورت ناپیوسته معامله می‌شوند. در این حالت نیز شما می‌توانید اوراق را مانند معاملات آتی انجام دهید و سپس با هماهنگی انبار، کارگزاری و اتاق پایاپای نسبت به دریافت یا ارسال کالا همانند خرید و فروش فیزیکی عمل کنید.

معامله اوراق سلف

این اوراق نیز مانند گواهی سپرده کالایی معامله می‌شوند.

برای مشاهده تابلو اوراق سلف استاندارد می‌توانید به سایت بورس کالا مراجعه کنید.

خرید و فروش صندوق کالایی

برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های کالایی باید واحدهای صندوقی را خریداری کنید که در کالا سرمایه گذاری کرده است، مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا. معاملات واحدهای صندوق‌ کالایی مانند معامله واحد دیگر صندوق‌ها می باشد. تنها تفاوت در اینست که صندوق‌های کالایی روی یک کالای خاص سرمایه گذاری می‌کنند.

برای آشنایی بیشتر با صندوق‌های کالایی مقاله صندوق سرمایه‌گذاری طلا چیست را مطالعه کنید. برای کسب اطلاعات صندوق‌ها نیز می‌توانید به سایت سیگنال به آدرس صفحه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مراجعه کنید. شکل زیر صندوق‌های مبتنی بر طلا را در این سایت نشان می‌دهد.

در سایت بورس کالا نیز اطلاعات صندوق‌های کالایی آمده است.

اطلاعات بورس کالا را از کجا پیدا کنم؟

برای مشاهده اطلاعات بورس کالا می توانید از سایت رسمی بورس کالا به نشانی ime.co.ir استفاده کنید. در انتهای صفحه اطلاعات کلی بازار و در سربرگ‌های سایت اطلاعات هر کدام از بازارها به تفکیک قابل مشاهده است. به شکل زیر نگاه کنید.

هم‌چنین با مراجعه به بخش بورس کالا در سایتtsetmc.com نیز می‌توانید اطلاعات مربوطه را مشاهده کنید.

چند نکته

• مجوزهای مورد نیاز برای تمام کالاها یکسان نیست. مثلا کالاهای تولیدی و پتروشیمی نیاز به ثبت نام مشتری در سامانه بهین‌یاب وزارت صمت (صنعت، معدن، تجارت) دارند تا سهمیه موردنظر توسط این سامانه تایید و به بورس ارسال شود. بعضی از کالاهای دیگر نیز به پروانه بهره‌برداری، گواهی استاندارد اجباری یا معرفی توسط وزارت یا معامله اعتباری ارگان خاصی دارند.
• برخی کالاها دارای محدودیت حداقل حجم هستند. مثلا امکان خرید کمتر از ۲۰ تن یا ۱۱۰ تن در گروه‌های مختلف محصولات وجود ندارد.
• برخی از کالاها به صورت سبد عرضه می‌شوند و خریدار نمی‌تواند از میان آن، دو کالا را انتخاب کند بلکه باید کل سبد را خریداری کند.
• عرضه‌کنندگان عضو بورس کالا باید به صورت مداوم محصولات خود را در این بازار عرضه کنند. در غیر این صورت از این بازار کنار گذاشته می‌شوند.

سوالات متداول

خیر، در بازار بورس کالا، کالایی به نام عرضه اولیه وجود ندارد.

بله، معاملات در تالار بورس کالا در حضور منشی و ناظر بازار انجام می‌شود.

تنها قراردادهای آتی نیاز به کد متفاوت دارند. برای دیگر بازارها می‌توانید از همان کد سهام‌داری استفاده کنید.

مجازات معامله صوری و معامله به قصد فرار از دین

معامله صوری و معامله به قصد فرار از دین عباراتی هستند که در موقعیت هایی خاص و در مورد افرادی خاص مصداق پیدا می کنند. در اینگونه از معاملات شخص بدهکار برای جلوگیری از استیفای طلب توسط طلبکاران، دست به انجام معاملات صوری و غیر واقعی می زند و با این روش از توقیف اموالش جلوگیری می کند. این معاملات امروزه به طرز چشمگیری افزایش داشته است و یکی از مهمترین دلایل آن، جلوگیری از پرداخت مهریه به زوجه می باشد. برای مثال زوج پس از درخواست زوجه مبنی بر مطالبه ی مهریه، اقدام به انجام معامله صوری و انتقال اموال به اشخاص دیگر می کند که مطابق قانون مدنی، معامله صوری و معامله به قصد فرار از دین باطل خواهد بود. از آنجایی که انجام معاملات صوری می تواند سبب بی اعتباری روابط و معامله های اشخاص شود و از طرفی قواعد و قوانین حقوقی را زیر سوال ببرد، در قانون نیز تدابیری برای این موضوع در نظر گفته شده است که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.

معامله صوری و معامله به قصد فرار از دین در قانون

در ماده 218 قانون مدنی سابق، انجام معامله به قصد فرار از دین غیر نافذ بود که پس از انقلاب انجام این معاملات باطل دانسته شد. قانونگذار تلاش کرده است تا به این صورت از حقوق طلبکاران حمایت کند به طوری که پس از اصلاح ماده قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب سال 1394 چنین مقرر شد که هر زمان که انجام معامله به قصد فرار از دین، مشخص گردد سبب حبس تعزیری و یا پرداخت جزای نقدی به میزان نیمی از محکوم به، خواهد شد و در مواردی نیز هر دو مجازات را در پی خواهد داشت. در حالتی که منتقل الیه با علم و آگهی از انجام معامله به قصد فرار از دین دست به انجام آن بزند، شریک در جرم خواهد بود. در این حالت عین مال و یا در صورت تلف و یا انتقال دادن آن، مثل و یا قیمت آن از دارایی های انتقال گیرنده اخذ و از محل محکوم به نیز اخذ خواهد شد. در تفاوت معنای معامله صوری و معامله به قصد فرار از دین باید به این نکته اشاره کرد که در معامله به قصد فرار از دین قصدی برای انشا وجود دارد و انگیزه آن خارج کردن دارایی از دسترس طلبکار است اما در معامله صوری قصد انشا نیز وجود ندارد و در اصل معامله غیرواقعی است و اصلا معامله ای وجود ندارد.

شرایط محقق شدن معامله به قصد فرار از دین

برای محقق شدن معامله به قصد فرار از دین شرایطی ذکر شده است که به آنها اشاره می کنیم. در وهله ی اول وجود دین و یا محکومیت مالی باید مشخص و قطعی باشد. منظور از دین تعهدات اسناد لازم الاجرا و احکام مالی دادگاه ها می باشد و اسناد عادی و یا غیر لازم الاجرا را شامل نمی شود. چنانچه وجود و یا عدم وجود دین مورد اختلاف باشد و یا موجل و تحقق آن منوط به امر خاصی باشد، طلبکار نمی تواند تقاضای بطلان معامله را داشته باشد. در معامله صوری و معامله به قصد فرار از دین، فقط در صورت وجود معامله ی حال، می توان این تقاضا را مطرح نمود. شرط دومی که برای صوری تلقی شدن معامله وجود دارد این است که مدیون با قصد و نیت فرار از دین و به صورت حقوقی دست به انجام معامله مذکور زده باشد. نکته مهم و قابل توجهی که در مورد معامله صوری وجود دارد، آگاهی شخص انتقال گیرنده از صوری بودن معامله و قصد انتقال دهنده از فرار دین می باشد. شرط دیگری که در معامله صوری حائز اهمیت می باشد، این است که معامله باید دارای جنبه مالی باشد چرا که معاملاتی که جنبه مالی در آنها مطرح نبوده و جنبه غیر مالی را دارند شامل این حالت نخواهند بود حتی اگر به نیت فرار از دین صورت گرفته باشند. شرط آخری که برای تحقق معامله صوری و معامله به قصد فرار از دین وجود دارد، ورود ضرر و زیان به طلبکاران می باشد به عبارتی دیگر طلبکار زمانی می تواند تقاضای بطلان معامله را مطرح کند که ورود ضرر و زیان وارده به خودش و عدم وصل طلب را به دادگاه اثبات کند.

نحوه ی اثبات انگیزه ی معامله

از آنجایی که انگیزه معامله صوری و فرار از دین موضوعی درونی است و شواهد و مدارکی برای آن وجود ندارد، اما وجود برخی شرایط و اوضاع می تواند این انگیزه را مشخص کند و دلیل محکمی برای اثبات معامله صوری باشد. چنانچه بین زمان مطالبه طلب توسط طلبکار و انجام معامله تقارن زمانی وجود داشته باشد، می توان به وجود انگیزه معامله شک کرد. چنانچه مال به کمتر از قیمت واقعی آن فروخته شده باشد می توان به قصد فرار بدهکار پی برد. علاوه بر این در معامله صوری و معامله به قصد فرار از دین چنانچه طرف مقابل رابطه خویشاوندی با فروشنده داشته باشد احتمال انگیزه فرار از دین را می توان داشت. گواهان نیز می توانند گواهی خود را مبنی بر اقرار مدیون و اطلاع از موضوع اعلام کنند که می تواند در علم قاضی دادگاه موثر باشد. در حال حاضر بیشترین آمار معامله صوری و معامله به قصد فرار از دین در مورد امور مربوط به مطالبه های مالی زوجین می باشد و این مسئله در مورد مهریه افزایش بسیاری داشته است. نکته قابل ذکر دیگری که باقی می ماند، ماده 218 مکرر قانون مدنی می باشد. در این ماده اینگونه مقرر شده است که هرگاه طلبکار بتواند دلایل و مدارکی را به دادگاه تقدیم کند که نشان دهنده فروش اموال توسط بدهکار با انگیزه ی فرار از دین باشد، دادگاه می تواند قرار توقیف اموال بدهکار را به میزان مقدار بدهی او صادر کند و در این حالت بدهکار بدون اجازه ی دادگاه حق فروش اموال را نخواهد داشت. با توجه به اینکه مسئله معامله صوری و معامله به قصد فرار از دین از موضوعات مهم و پیچیده حقوقی می باشد، بهتر است در اینگونه موارد از کمک یک وکیل باتجربه استفاده کنید تا در روند رسیدگی پرونده به مشکل نخورید.