قرارداد آتي چيست؟

قرارداد آتي چيست؟

بازار آتی چیست ؟

از مواردی که ذهن بسیاری از سرمایه گذاران و تازه واردان به بازار بورس را به خود مشغول می کند، بازار آتی است. سرمایه گذاران معمولا با نکات و قوانین بازار آتی آشنا نیستند. لذا می بایست تمامی این نکات را بیاموزند تا در بازار آتی ضرر نکنند و بتواند با رعایت قوانین این بازار کسب سود کنند. سررسید قرارداد، اندازه قرارداد، کالای مورد معامله، جریمه عدم ایفای تعهدات یکی از طرفین، ریسک ها و فرصت ها از جمله این مشخصه ها محسوب می شوند .

مقدمه ای در خصوص بازار آتی

بورس به دو نوع اوراق بهادار و بورس کالا تقسیم بندی می گردد. در ادامه می خواهیم به این سوال پاسخ دهیم که بازار آتی چیست؟

جالب است که بدانید، واژه «آتی» به معنای آینده است. بنابراین شما باید قیمت کالا را در آینده پیش بینی و بر اساس آن در زمان حال معامله کنید. اما چگونه؟ با ما همراه باشید تا به تمامی ابهامات و سوالات پاسخ دهیم .

قرارداد آتی چیست؟

برای آنکه بتوان به طور شفاف تری بازار آتی را برای علاقه مندان و سهامداران بازار بورس و سرمایه توضیح دهیم؛ می توان این گونه گفت که بازار آتی یکی از زیر مجموعه های بورس کالا به حساب می آید که معمولا کالاهایی مثل سکه، طلا، زعفران و زیره در آن معامله می شود. قرارداد آتی قراردادی است که طرفین ، کالای مشخصی را برای زمانی مشخص در آینده، با قیمتی مشخص معامله می‏کنند. در این قراردادها خریدار متعهد به دریافت کالا و فروشنده متعهد به تحویل کالا در زمان سررسید می شود .

زمان تحویل، اندازه و میزان کالا، کیفیت کالا و تمام جزییات توسط بورس کالا از پیش برای خریداران و فروشندگان مشخص می شود. خریداران و فروشندگان قراردادهای آتی می توانند با پرداخت مبلغ کمی از ارزش معامله نسبت به خرید یا فروش قطعی آن کالا در آینده اقدام کنند و همین امر ابزاری برای کاهش ریسک به حساب می آید .

با رسیدن زمان تحویل، خریدار کالا را از فروشنده تحویل می گیرد و باقیمانده وجه از حساب خریدار به حساب فروشنده منتقل می شود. اما حتما از خود سوال خواهید کرد که چنین قراردادهایی چه منفعتی دارد و اصولا چرا کالایی را که قصد خرید آن را داریم، باید در یک زمان دیگری خریداری نماییم؟ سوالات متعددی در این زمینه است. ضمن اینکه این نوع از قرارداد ویژگی ها و قوانین خاص خودش را دارد که یک سرمایه گذار حتما می بایست تمامی قوانین رایج در بازار آتی را بداند و سپس وارد چنین معامله ای گردد تا در این بازار پرمنفعت با عدم شناخت کافی متضرر نشود .

این نوع معامله برای افرادی مثل کشاورزان و تولیدکنندگانی که قصد دارند ریسک خود را کم کنند بسیار مفید است. کشاورزی که می خواهد مطمئن شود در فصل برداشت محصول از نوسان قیمت در امان است و کارخانه ای که می خواهد برای برنامه ریزی و بودجه بندی، مقدار و قیمت خریدهای آینده خود را مشخص کند، می توانند از قرارداد آتی آن کالا برای رسیدن به اهداف خود استفاده کنند .

نکات و قوانین رایج در بورس آتی

برای انجام دادن هر معامله ای در بازار آتی قبل از هر چیز می بایست نکات و قوانین رایج در آن را به صورت کامل آموخت تا با بهره مندی از این نکات و قوانین راه خود را در بازار بورس و سرمایه هموار ساخت. تا قبل از این فهمیدیم که قراردادی را قرارداد آتی می گویند که در طی آن فروشنده متعهد و ملتزم می گردد که در سررسیدی معین، مقداری معین از کالای مشخص را به قیمتی مشخص شده به فروش رساند و در مقابل آن خریدار نیز متعهد می گردد که همان کالای مذکور را با همان مشخصات توافق شده در سررسید معین خریداری نماید . بنابراین هر دو طرف قرارداد می بایست به تعهدات خویش متعهد باشند و مبلغی را به عنوان وجه تضمین اولیه نزد اتاق پایاپای بگذارند. البته این مبلغ طبق تغییرات قیمت ممکن است تغییراتی را در خود ببیند ولی آنچه مهم است این مسئله است که دو طرف قرارداد بایستی هر یک مبلغی مشخص را در این اتاق بگذارند تا هر دو خیالشان در انجام معامله راحت و آسوده گردد .

طبق این تعریف چند نکته را در مورد بازار آتی آموختیم. در ادامه توضیحات اجمالی دیگری در خصوص کالای مورد معامله در بازار آتی خواهیم داد. این نکته نیز در بازار آتی بسیار حائز اهمیت است که می بایست در زمان سررسید قرارداد هر دو طرف نسبت به تعهدات خود مقید باشند. حال این سوال پیش می آید اگر یکی از طرفین نسبت به تعهدات خویش وفادار نباشد چه اتفاقی خواهد افتاد؟ این سوال نیز بایستی به صورت شفاف توضیح داده شود تا در بازار آتی تقریبا به تمامی سوالات و ابهامات پاسخ داده شود و ذهن سرمایه داران در این باب کاملا باز گردد و با دیدی باز وارد معامله گردند. نکته مهمی که هست، بازار آتی برای افراد کم ریست زیاد مناسب نمی باشد .

نماد معاملاتی در بازار آتی به چه صورت است؟

تاریخ سررسید قراردادهای آتی بر روی یک کالا به صورت استاندارد و مشخص توسط بورس تعیین می‌شود و فقط برای سررسیدهای معینی که تعیین شده، امکان انجام معاملات آتی وجود دارد. هر سررسید با یک نماد مشخص در تابلو معاملات نمایش داده می شود. هر نماد معاملاتی متشکل از نام کالا، ماه و سال قرارداد است و تمامی نمادهای معاملاتی بایستی به تصویب هیئت پذیرش رسیده باشند . به عنوان مثال نماد معاملاتی SAFME98 نشان دهنده قرارداد آتی زعفران نگین تحویل مهر 98 است .

چه کالا هایی در بازار آتی معامله می شود؟

در حال حاضر در بورس کالای ایران محصولات کشاورزی زعفران و زیره به صورت قراردادهای آتی مورد معامله قرار می گیرند. اندازه هر قرارداد آتی زعفران 100 گرم و زیره 100 کیلوگرم است.به عبارتی با اخذ یک موقعیت در زعفران ، 100 گرم و در زیره 100 کیلوگرم معامله کرد. بازه قیمتی معاملات روزانه در قراردادهای آتی محدود به (۵%±) قیمت تسویه روز معاملاتی قبل است و امکان ثبت سفارش با قیمتی بالاتر و پایین تر از این بازه وجود ندارد

شاخص های بازار آتی

ویژگی های کلی قرارداد آتی به این قرار است :

1. سررسید قرارداد

تاریخ سررسید قرارداد در بازار آتی به صورت استاندارد و توسط بورس کالا تعیین می گردد .

2. اندازه قرارداد

میزان حداقل خرید و فروش است که توسط بورس کالا قبل از بازگشایی سررسید معاملاتی اطلاع رسانی می شود. میزان خرید و فروش می بایست ضرایبی صحیح از اندازه قرارداد باشد .

3. کالای مورد معامله

از ابتدای معاملات آتی تا سال 1397 عمده معاملات بازار آتی مختص سکه بود ولی پس از تعلیق معاملات آتی سکه در سال 97،در حال حاضر معاملات زعفران و زیره سبز در حال انجام است .

اگر یکی از دو طرف قرارداد به تعهدات خویش وفادار نباشد، ملزم به پرداخت جریمه خواهد شد. این جریمه معمولا معادل یک درصد ارزش کل قرارداد طبق قیمت تسویه همان روز معامله در قرارداد آتی است .

قرارداد آتی بیت کوین؛ روش های کسب سود از آن

قراردادهای آتی یا ETF نقطه تلاقی بازار سهام بورس و بازار رمزارزها است که به افراد این امکان را می‌دهد تا بدون خرید و فروش در سود و زیان ارزها شریک باشند. مفهوم قرارداد آتی از حدود سال ۱۹۷۲ در بازارهای مالی وجود داشته، اما با ظهور بیت کوین و سایر رمزارزها، پای این نوع از معاملات نیز به بازار ارزهای دیجیتال باز شده است.

از آنجایی‌که امروزه بسیاری از معامله‌گرها بدون خرید بیت کوین و از طریق این روش معامله سودهای کلان به دست می‌آورند، بسیاری دیگر نیز در این مورد کنجکاو شده‌اند تا آن‌ها نیز بتوانند در این قراردادها شرکت داشته باشند. در این مقاله از والکس نگاهی می‌اندازیم به مفهوم قرارداد قرارداد آتي چيست؟ آتی بیت کوین تا به طور کامل با آن‌ آشنا شویم.

قرارداد آتی یعنی چه؟

برای این که بهتر مفهوم قراردادهای آتی را متوجه شویم، اجازه دهید تا با یک مثال توضیح را شروع کنیم. فرض کنید شما تولیدی مبل دارد و برای صرفه‌جویی در قیمت خرید پارچه رومبلی با یک کلی فروش قراردادی مبنی بر این که شخص پارچه مورد نیاز را در تاریخ اتمام قرارداد تامین کند، می‌نویسید. در صورتی‌که شما مبلغ تعیین شده را همان ابتدای قرارداد بپردازید، مانند این است که شما یک قرارداد آتی خرید پارچه با شخص کلی فروش بسته‌­اید. حال اگر در موعد تحویل پارچه‌ها قیمت پارچه نسبت به زمانی که قرارداد را نوشته‌اید افزایش پیدا کرده باشد شما سود کرده­، اما اگر خلاف تحلیل شما قیمت پارچه کاهش پیدا کرده باشد عملا شما سودی کسب نکرده و به میزان کاهش قیمت پارچه ضرر کرده‌اید.

بنابراین قرارداد آتی به قراردادی گفته می‌شود که شما معامله‌ایی را انجام می‌دهید اما کالای خود را در آینده تحویل می‌گیرید. قراردادهای آتی بیشتر با دو هدف منعقد می‌شوند:

• کاهش ریسک
• سفته بازی (Speculation)

با عقد قراردادهای آتی، شرکت‌ها خود را از ضررهای مالی که در آینده ممکن است متحمل شوند، مصون می‌کنند و بدین وسیله، نوسانات قیمتی در بازار هم برای خریدار و هم برای فروشنده کاهش می‌یابد. علاوه بر این، در صورتی که شرکتی پیش‌بینی کند با خرید یک دارایی در آینده سود خواهد کرد و فروشنده نیز بداند که ممکن است ارزش دارایی او کاهش پیدا کند، با سفته بازی و عقد قراردادهای آتی هر دو طرف با تحلیل بازار قرارداد می‌بندند.

قرارداد آتی بیت کوین چیست؟

مثالی که در بالا برای زدیم یک مثال برای ساده کردن مفهوم قرارداد آتی بود اما اگر بخواهیم به صورت تخصصی به زمینه قرارداد آتی بیت کوین به عنوان یک معامله‌­گر ورود کنیم باید حتما نسبت به یک سری از مفاهیم شناخت کاملی داشته باشید.

قرارداد آتی بیت کوین (bitcoin futures contract) یک نوع قرارداد مدت‌دار بین دو شخص است که در زمینه یک دارایی مشخص و با توافق طرفین منعقد می‌شود. با فرا رسیدن سررسید قرارداد طرفین موظف هستند دارایی خود را در قیمتی که در گذشته با آن به توافق رسیدن بفروشند.

قرارداد آتی بیت کوین یا همان معاملات فیوچرز اهرم‌دار صراف‌‌های بزرگ که نامش لرزه به جان تمام معامله‌گران مبتدی می‌­اندازد، ابرازی پول‌ساز برای حرفه‌­ای‌ها بوده که عضو جدانشدنی روزمرگی آنها است. همانطور که گفتیم اگر شناخت کافی نسبت به قرارداد آتی نداشته باشید باید ضرر­های بزرگی را نیز به جان بخرید پس با دقت ادامه مطالب را مطالعه کنید.

در قرارداد آتی بیت کوین یا معاملات فیوچرز، شما بدون نیاز به خرید و پرداخت کارمزد بیت کوین و تنها بر اساس پیش‌بینی که بر روند قیمتی این ارز دارید می‌توانید برای عقد قراردادهای فیوچرز اقدام کنید. برای مثال اکنون قیمت بیت کوین ۳۰ هزار دلار است و فرد خریدار پیش‌بینی می‌کند در ماه آینده بیت کوین افزایش قیمت خواهد داشت. طبق این پیش بینی فرد یک قرارداد آتی یک ماهه برای ۲ بیت کوین با قیمت ۴۰ هزار دلار عقد و مبلغ را پرداخت و ۲ بیت کوین را ماه دیگر دریافت می‌کند.

به‌طورکلی قرارداد آتی بیت کوین به دو صورت توافق بر افزایش قیمت (long) یا توافق بر کاهش قیمت (short) شکل می‌گیرد. قرارداد long برای زمان‌هایی است که دیدگاه شما مبنی بر این است که قیمت روند بیت کوین به صورت افزایشی خواهد بود و برعکس آن قرارداد short برای زمانی است که دیدگاه تحلیل شما مبنی بر نزولی بودن روند قیمتی بیت کوین است.

توجه داشته باشید در قرارداد آتی بیت کوین قیمت‌ها توافقی است و توسط خریدار یا فروشنده تعیین می‌شوند.

قرارداد آتی بدون سررسید (perpetual قرارداد آتي چيست؟ contract) بیت کوین

این پلتفرم بزرگ در اکثر صرافی­‌های بزرگ امروز مورد استفاده قرار می­‌گیرد و تعداد کثیری از معامله‌­گران، بانک‌ها، نهادهای دولتی، موسسات و شرکت­‌های بزرگ و دولت‌ها در آن مشغول به معامله‌­گری هستند.

قرارداد آتی بیت کوین دو تفاوت کلی و مهم نسبت به قرارداد آتی معمولی دارد:

1. در این قرار داد مهلت سررسید تعیین نمی‌­شود و عملا قرارداد تاریخ انقضا ندارد.
2. امکان جذاب استفاده از اهرم تا ضریب ۱۲۰ در بستن قرارداد آتی بیت کوین وجود دارد.

شاید این سوال برای شما ایجاد شود که اگر قرارداد سررسید ندارد، پس چگونه منقضی می‌شود. برای اتمام قرارداد دو حالت وجود دارد. حالت اول این است که قرارداد به صورت دستی توسط معامله­‌گر با تعیین حد سود یا حد ضرر یا در قیمت لحظه‌­ای بیت کوین با سود یا ضرر بسته می‌­شود.

حالت دوم قیمت لیکوییدی است. قیمت لیکوییدی قیمتی است که معامله­‌گر در ابتدای باز کردن قرارداد با صرافی با توجه به اهرمی که مورد استفاده قرار داده با صرافی به این توافق می‌­رسد که اگر معامله خود را تا رسیدن به آن قیمت نبست، با توجه به قیمت ذکر شده معامله­‌گر کل دارایی خود را از دست می‌­دهد. حال شاید برایتان سوال باشد اهرم در معاملات فیوچرز به چه معنی است و چه کاربردی دارد؟

اهرم (leverage) در معاملات فیوچرز بیت کوین چیست و چه کاربردی دارد؟

شاید تا به حال اسم اهرم به گوشتان خورده باشد اما نه در علم اقتصاد بلکه در فیزیک! در علم فیزیک اهرم برای آسان‌تر شدن کار مورد استفاده قرار می‌گرفت اما در بازار رمزارزها و معاملات فیوچرز کاربرد اهرم همانند یک شمشیر دو لبه است که هم می‌­تواند بسیار جذاب و سود­آور باشد، هم می­‌تواند سرمایه شما را به راحتی از بین ببرد.

فرض کنید ما در یک صرافی در قسمت معاملات آتی یا فیوچرز مقدار ۱۰۰ دلار حساب کاربری خود را شارژ کردیم. اولین نکته‌­ای که در این قسمت از شما سوال می‌شود اهرم است که از عدد یک تا ۱۲۵ شروع می‌شود. برای مثال اگر ما اهرم معامله خود را روی عدد ده قرار بدهیم مبلغی که می‌­خواهیم در معامله بگذاریم در ۱۰ ضرب می‌شود.

همان ۱۰۰ دلار اول را در نظر بگیرید، اگر بخواهیم روی بیت کوین یک پوزیشن long یا short بگیریم با مبلغ ۱۰۰ (margine) دلار در واقع هزار دلار وارد معامله کرده‌­ایم و در ازای نوسانات قیمت بیت کوین سود و ضرر ما بر اساس هزار دلار محاسبه می‌­شود. شاید ابتدا این گزینه برای ما بسیار جذاب باشد اما اگر در زمینه قرارداد آتی بیت کوین حرفه‌ای نباشید و بر اساس تحلیل‌های اشتباه وارد معامله شوید باید ضررهای بزرگی را به جان بخرید.

بنابراین به زبان ساده، اهرم در معاملات فیوچرز یعنی وسیله‌ای برای بیشتر یا کم کردن سود و البته ضرر معامله است. باید گفت هر چه طمع فرد بیشتر شود و به سمت اهرم‌های بزرگ­تر برود ریسک معامله هم بیشتر می‌­شود و هرچه از اهرم‌های کوچک استفاده کند معاملات منطقی‌تری می‌­تواند داشته باشد.

لیکوییدی چیست؟

زمانی که یک معامله یا پوزیشن واقعی باز می‌کنیم در اطلاعات معامله ما عددی به نام لیکوییدی وجود دارد. تعریف ساده‌ی لیکوییدی این است که اگر قیمت ارز دیجیتال ما به آن عدد برسد تمام پولی که در معامله آتی گذاشته­‌ایم صفر می‌شود.

نحوه‌ی محاسبه نقطه لیکوییدی بر عهده صرافی‌ها است اما هرچه از اهرم بزرگ­تر استفاده کنید نقطه لیکوییدی ما تنگ‌تر و نزدیک‌تر خواهد بود و هرچه اهرم انتخابی کمتر باشد نقطه لیکوییدی دور‌تر تعیین می‌­شود. ناگفته نماند که بخش بزرگی از درآمد سالانه صرافی­‌ها از لیکوییدی یا از طریق از دست دادن پول معامله‌گران است زیرا اکثر معامله‌گران مبتدی در این منجلاب گیر می‌­کنند و سرمایه خود را به راحتی در اختیار صرافی‌­ها قرار می‌­دهند.

تفاوت ایزولیت و کراس چیست؟

به‌­طور معمول در صرافی ها در کنار گزینه اهرم یک گزینه وجود دارد که تعیین می‌کنید معامله آتی ما ایزوله باشد یا کراس که این دو حالت کاملا متمایز از هم هستند و از این رو برای شما در ادامه به بسط و توضیح این دو حالت می‌پردازیم.

در این حالت اگر موجودی حساب آتی شما در صرافی ۱۰۰۰ دلار باشد و شما معامله­‌ا‌ی با حجم ۱۰۰ دلار باز کنید، صرافی به صورت خودکار هر چه قیمت به لیکوییدی شما نزدیک‌­تر شود باقی موجودی شما را به معامله وارد می‌کند و قیمت لیکوییدی شما را دورتر می‌کند پس در این حالت نقطه لیکوییدی ما متغیر است.

ایزوله

برخلاف حالت قبل در این حالت صرافی به باقی موجودی حساب ما کاری ندارد و همان حجم ابتدایی که وارد معامله کرده­‌ایم را در معامله دخیل می‌کنید و در نتیجه نقطه لیکوییدی ما ثابت است.

صرافی های قرارداد آتی بیت کوین

انجام معاملات فیوچرز یا همان عقد قراردادهای آتی رمزارزها در تمامی صرافی‌ها ممکن نیست و فقط برخی این امکان را برای کاربران فراهم کرده‌اند.

اصلی‌ترین صرافی برای قرارداد آتی بیت کوین، صرافی بایننس (binance) است. این صرافی دارای اهرم‌های یک تا ۱۲۵ بوده و انتخاب اکثر معامله‌گران برای فیوچرز است. توجه داشته باشید این صرافی به دلیل تحریم‌ها محدودیت دارد و برای استفاده از آن شما به فیلترشکن قوی و ثابت نیاز دارید. علاوه بر این صرافی kucoin و صرافی coinex نیز امکان معاملات فیوچرز را برای کاربران فعال کرده‌اند.

تاثیر معاملات آتی بر بازار بزرگ رمزارزها

معاملات آتی کاملا قانونی است و همان­طور که در اختیار عموم مردم قرار دارد شرکت‌­های بزرگ، کشورها و موسسات معتبر و غیره را به خود جذب کرده است. در صورتی‌که فردی از این نوع معامله و روش‌های هک بیت کوین اطلاع داشته باشد، قرارداد آتی بیت کوین می‌تواند یک روش بهینه برای سود‌آوری کلان باشد.

شاید حجم معاملات معامله­‌گران خرد به قدری نباشد که مارکت بیت کوین را تحت تاثیر قرار بدهد اما وقتی پای شرکت‌­های بزرگ و کشورهای بزرگی همچون چین وسط می‌آید، گاهی با بستن قرارداد‌های آتی خود در سقف‌­های قیمتی باعث افت شدید قیمت‌ها می‌­شوند؛ زیرا دیدگاه معامله‌­گری در معاملات آتی کوتاه مدت و میان مدت است و باتوجه به کارمزد­های بالا برای حجم معاملات سنگین معاملات آتی به صورت بلند مدت باز نمی‌­مانند.

اما به‌صوررت کلی این پلتفرم شکل گرفته تا افراد با تکرار و تمرین بتوانند در دو جهت بازار یعنی هم نزول و هم صعود قیمت سود کسب کنند. پیشنهادی که تیم ما برای شما همراهان دارد این است که تا زمانی که در تحلیل تکنیکال و پرایس اکشن حرفه­‌ای نشده‌­اید سمت معاملات آتی نروید. اما اگر علاقه شدیدی نسبت به این معاملات پیدا کرده‌­اید سعی کنید در ابتدای کار خود از اهرم‌­های بزرگ دوری کرده و حتی‌الامکان از اهرم‌های کوچک استفاده کنید.­

قرارداد آتی چیست و چه مزایایی دارد؟ + ویدیو

قرارداد آتی، قراردادی است که طی آن فروشنده متعهد می‌شود در سررسید معینی در آینده، مقدار مشخصی از کالا را به قیمتی معلوم به فروش برساند. در مقابل، خریدار نیز متعهد می‌شود آن کالا را با همان مشخصات خریداری کند؛ در قرارداد آتی برای تضمین انجام تعهد، خریدار و فروشنده مبلغی را نزد اتاق پایاپای بورس کالا قرار می‌دهند که وجه تضمین نامیده می‌شود.

قراردادهای آتی، یکی از قراردادهای پرکاربرد در بورس‌های کالایی محسوب می‌شود که از سال ۱۳۸۷ در بورس کالای ایران مورد استفاده قرار گرفته است. در قراردادهای آتی، خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که میزان معینی از کالای مشخصی را، با کیفیت و قیمت معلوم در زمان و مکان مشخص معامله کنند.

بنابراین قرارداد آتی، قراردادی است که طی آن فروشنده متعهد می‌شود در سررسید معینی در آینده، مقدار مشخصی از کالا را به قیمتی معلوم به فروش برساند. در مقابل، خریدار نیز متعهد می‌شود آن کالا را با همان مشخصات خریداری کند؛ در قرارداد آتی برای تضمین انجام تعهد، خریدار و فروشنده مبلغی را نزد اتاق پایاپای بورس کالا قرار می‌دهند که وجه تضمین نامیده می‌شود. قرارداد آتی، قراردادی دوطرفه است که می‌توانیم طی آن، کالایی را با مشخصات معین در زمان حال به فروش برسانیم و پس از گذشت چند ماه، آن را با قیمت توافق‌شده تحویل دهیم و وجه را دریافت کنیم. در این ویدیو به تعریف این قرارداد و مزایای آن پرداختیم:

۰ تا ۱۰۰ قرارداد آتی چیست؟ کاربرد + لیست قراردادهای آتی

در بازارهای مالی معتبر دنیا، علاوه بر قابلیت معامله سهام، قراردادهایی نیز وجود دارند که می‌توانید با استفاده از آن‌ها کسب سود کنید و از ریسک‌های بزرگ بازار در امان بمانید. یکی از این قراردادها که طرفداران زیادی هم دارد، قرارداد آتی ( Future Contract ) است.

در ابتدا قرارداد آتی، برای کنترل ریسک مشاغل خاص مانند کشاورزان و کارخانه‌ ها ایجاد گشت که به سبب آن، شاغلین این حوزه بتوانند کالای خود را چند ماه جلوتر بفروشند و سپس پول آن را دریافت کنند. پس در اصل، این قرارداد یک ابزار جدید نیست و از گذشته مورد استفاده قرار ‌گرفته است و به همین سبب اطمینان زیادی به این قراردادها می‌شود.

قرارداد آتی چیست؟

برای تعریف قرارداد آتی، می‌توان گفت: پیمانی است که بین خریدار و فروشنده بر اساس یک قیمت معین در زمان حال بسته می‌شود اما تحویل کالا به آینده موکول می‌شود. اگر بخواهیم به زبان ساده‌تر این مبحث را توضیح دهیم، در واقع قرارداد آتی به این معنی است که فردی می‌ تواند از حالا کالای خود را بفروشد اما تضمین کند که چند ماه بعد کالا را به خریدار تحویل خواهد داد و پولش را دریافت می‌ کند.

این نوع قرارداد در ابتدا در سال ۱۹۷۲ میلادی میان کشاورزان شکل گرفت. به این صورت که کشاورزان محصول خود را که چند ماه دیگر به بار می‌ نشست را اکنون می‌فروختند و تضمین می‌دادند که تناژ معینی را به خریدار تحویل دهند. این قرارداد آتی در ایران و سایر نقاط جهان رایج است تا موجب کاهش ریسک تولیدکنندگان شود.

توجه کنید که قرارداد آتی، یک قرارداد دو طرفه است و این بدین معنی است که حتما در این معامله، یک نفر سود و یک نفر ضرر خواهد کرد. در ابتدای انجام این معامله، طرفین قرارداد، مبلغی را تحت عنوان مبلغ تضمین گرو خواهند گذاشت تا کسی از قرارداد خارج نشود.

انواع قراردادهای آتی

پس از آن که به سوال معاملات آتی چیست؟ پاسخ دادیم، نوبت به آن می‌رسد که انواع قراردادهای آتی را توضیح دهیم.

• قرارداد آتی کالا

به‌ صورت کلی، قراردادهای آتی به دو نوع، قراردادهای آتی کالا و قراردادهای آتی مالی تقسیم می‌شوند. با توجه به نام قرارداد آتی کالا، به این نتیجه می‌رسیم که خرید و فروش کالا در این نوع قرارداد صورت می‌گیرد، مانند: محصولات کشاورزی، محصولات کارخانه‌ها و محصولات نفتی و فلزات. در این نوع قراردادها، کالای مورد معامله باید دارای استاندارد مناسب کیفی و کمی باشد. همچنین قیمت، زمان و مکان تحویل در زمان نوشتن قرارداد آتی کالا، باید مشخص شود.

• قرارداد آتی مالی

علاوه بر قراردادهای آتی کالا، نوع دیگری از قرارداد نیز وجود دارد که بر اساس معامله سهام، ارز و اوراق قرضه انجام می‌شود. در ابتدا تنها خرید فروش محصولات کشاورزی با استفاده از قرارداد آتی شکل می‌گرفت اما به مرور زمان و پیشرفت تکنولوژی، معاملات ارز و سهام نیز وارد دنیای مجازی شد. به همین دلیل خریدار و فروشنده بدون اینکه شناختی نسبت به یکدیگر داشته باشند، اقدام به انجام این نوع معاملات می‌کنند.

ویژگی‌ های قرارداد آتی

• استاندارد بودن مشخصات آن: به‌طور کلی، یک سری از استانداردهای از پیش تعیین شده برای قرارداد آتی وجود دارد که موجب می‌شود تا سرمایه‌گذاران از آن دوری کنند. به‌طور مثال: اگر مدیر یک صندوق سرمایه‌گذاری قصد خرید ۱۲۰ هزار دلار اوراق قرضه خزانه آمریکا را داشته باشد، چنین چیزی امکان‌پذیر نیست زیرا حداکثر ارزش اسمی خرید اوراق خرانه ۱۰۰ هزار دلار است. همچنین تنها در ماه‌های ژوئن، مارچ و دسامبر می‌تواند انقضای قرارداد آتی را تنظیم کند و قرارداد دلخواه زمانی امکان‌پذیر نیست.
• معامله در بورس: بصورت مشخص، قراردادهای آتی در بورس‌های سراسر جهان انتشار پیدا می‌کند که به این بازار، بازار آتی نیز می‌گویند. پس اگر قصد این را دارید که به سوال بازار آتی چیست؟ پاسخ دهیم، می‌توانید این تعریف را در ذهن خود داشته باشید.

پس از آن‌که انتشار قرارداد آتی در بورس شکل گرفت، حالا خریداران بر اساس قیمت پیشهادی خود، می‌توانند قراردادها را مال خود کنند. توجه کنید که اگر قیمت پیشنهادی توسط چندین نفر یکسان باشد، اولویت با فردی است که زودتر اقدام به سفارش‌گذاری کرده است. علاوه بر این، بورس‌های سراسر جهان حکم ناظر بر قراردادهای آتی را دارند و اگر در قیمت‌گذاری دخالت کنند، از سوی مقام ناظر جریمه خواهند شد.
• وجود اتاق پایاپای: همانطور که گفته شد، پس از آنکه خریدار و فروشنده در قیمت نهایی به تفاهم رسیدند، باید مبلغی را در اتاق پایاپای به عنوان وجه تضمین، گرو بگذارند تا اطمینان طرفین در معامله حفظ شود و افراد بیشتری برای معامله در این بازار مشتاق شوند.
• پوشش ریسک قیمت: توجه کنید که در زمان معامله، قیمت نهایی محصول مشخص می‌شود و اگر چندین ماه بعد افزایش یا کاهش قیمت داشته باشیم، در قیمت کالای فروخته شما تاثیری ندارد. این نوع قرارداد تا حدود زیادی برای کشورهای تورمی مانند ایران که هر ماه افزایش قیمت داریم، می‌تواند یک پوشش ریسک بسیار خوب برای قرارداد آتی در ایران را رقم بزند.
• وجود اهرم مالی: معاملات قرارداد آتی، دارای اهرم مالی است. اهرم مالی یعنی اینکه با ایجاد یک نیروی کوچک، نتیجه بسیار بهتری را دریافت کنید. توجه کنید که همین اهرمی بودن معاملات، موجب می‌شود تا حتما یک نفر ازطرفین خریدار یا فروشنده بسیار کسب سود کند و طرف دیگر به زمین خورد و زیان شدیدی را متحمل شود.
معمولا افرادی که هوش و تجربه بالایی در پیش‌بینی قیمت کالا یا ارز در بازار دارند باید به سراغ این نوع معاملات بروند. به‌طور مثال، اهرم مالی در قرارداد آتی در ایران به شما این امکان را می‌دهد که با داشتن نقدینگی ۱۰ کیلوگرم پسته، بتوانید بر روی ۱۰۰ کیلوگرم پسته سرمایه‌گذاری کنید.
• هزینه بسیار پایین معاملات: معمولا هزینه معاملات در این بازار بسیار پایین است و در نهایت مانند خرید و فروش سهام است. همین موضوع موجب می‌شود تا افراد زیادی بتوانند در این بازار سرمایه‌گذاری کنند.

دو طرفه بودن قرارداد آتی به چه معناست؟

اگر شما در بازار فیزیکی و به‌صورت نقدی اقدام به خرید یک کالا مانند خودرو کنید، شما تنها می‌توانید با بالا رفتن قیمت سود کنید و آن را در قیمت بالاتر بفروشید. اما قراردادهای آتی دو طرفه است و همین نکته موجب شده است تا جذابیت این بازار به نسبت بازار فیزیکی صد چندان شود.

در بازار آتی، شما اگر کالایی داشته باشید که احساس می‌کنید تا چند ماه بعد قیمتش کاهش خواهد یافت، می‌توانید طی یک قرارداد آتی، کالای خود را پیش فروش کنید. سپس در چند ماه بعد دوباره کالا خود را ارزان‌تر تهیه کنید و تفاوت این مبلغ را سود کنید.

مشخصات قرارداد آتی

• نوع کالای استاندارد: یکی از مشخصات اصلی قرارداد آتی، تعیین نوع کالا است. به‌طور مثال: در بورس ایران، کالا می‌تواند سکه، زعفران یا سایر محصولات کشاورزی باشد.
• اندازه قرارداد آتی: در واقع حجم خرید یک کالا است. به‌طور مثال حجم خرید سکه بهار آزادی در بورس می‌تواند مضربی از ۱۰ باشد.
• وجه تضمین اولیه: مبلغی است که در زمان انتشار قرارداد آتی در بورس، در توضیحات آن آورده شده است.
• تاریخ سررسید: تاریخ سر رسید نیز تاریخی است که قرارداد به پایان خواهد رسید.
• کارمزدها و جرایم: همچنین اگر قوانین مربوط به قرارداد آتی در بورس به هر دلیلی رعایت نشود، کارمزد و جرایم بالایی را برای یک طرف از خریدار یا فروشنده به دنبال خواهد داشت.
• نوسان قیمت روزانه: معمولا در زمان انتشار قرارداد آتی، نوسان قیمتی آن، تنها ۵ درصد پایین‌تر یا بالتر از قیمت روز قبلی خواهد بود.

لیست قراردادهای آتی در بورس

به‌طور مثال در ادامه لیست قرارداد آتی سکه بهار آزادی در بورس را آورده‌ایم.

۱۰ سکه بهار آزادی

اندازه قرارداد آتی

بر اساس قانون استاندارد بانک مرکزی بر اساس عیار ۹۰۰ در هزار و وزن کلی: ۸.۱۳ گرم

استاندارد کلی تحویل

ماه قرارداد آتی ( تاریخ سررسید )

۵ درصد نوسان مثبت یا منفی به نسبت قیمت تسویه روز قبل

نوسانات قیمت روزانه قرارداد آتی

یک روز پس از آخرین روز کاری ذکر شده در معاملات تا پایان ماه قرارداد

در حدود ۲۰% از کل اندازه قرارداد آتی هر معامله ( ۱۰ عدد سکه بهار آزادی ). این مبلغ با توجه به قیمت آخرین روز قیمت سکه بهار آزادی در بورس کالا تعیین قرارداد آتي چيست؟ می‌شود.

۷۰ درصد وجه تضمین اولیه یا ( ۱۴ % کل قرارداد آتی )

حداقل وجه تضمین

حداکثر حجم هر سفارش با یک کد بورسی

و در آخر.
در بازارهای مالی معتبر دنیا، علاوه بر قابلیت معامله سهام، قراردادهایی نیز وجود دارند که می‌توانید با استفاده از آن‌ها کسب سود کنید و از ریسک‌های بزرگ بازار در امان بمانید. قرارداد آتی، پیمانی است که بین خریدار و فروشنده بر اساس یک قیمت معین در زمان حال بسته می‌شود اما تحویل کالا به آینده موکول می‌شود. قراردادهای آتی به دو نوع، قراردادهای آتی کالا و قراردادهای آتی مالی تقسیم می‌شوند. توجه کنید که اهرمی بودن معاملات قرارداد آتی، موجب می‌شود تا حتما یک نفر از طرفین خریدار یا فرشنده بسیار کسب سود کند و طرف دیگر زیان شدیدی را متحمل شود.

قرارداد آتی یا فوروارد چیست؟

قراردادهای آتی قراردادهایی هستند که در تاریخ آتی تسویه می شوند، آن‌ها از طریق بورس معامله نمی شوند. قراردادهای آتی دارای مشتقه فرابورس هستند و قبل از انقضا قابل خروج نیستند. این قراردادها می توانند به صورت فیزیکی تحویل داده شوند و یا می توان آن‌ها را به قرارداد آتي چيست؟ صورت نقدی تسویه کرد.

بیشتر بدانید: انواع قرارداد در بازار فارکس

قراردادهای فوروارد یا آتی چیست؟

بازارهای مالی پر از واژگان و اصطلاحاتی است که برای اینکه در بازارهای مالی عملکرد بهتری داشته باشید باید با این دست از عناوین آشنا باشید. در بازارهای مالی انواعی مختلفی از قرار دادها وجود دارد یک نوع آن قرارداد آتی و یا فوروارد می‌باشد که در زبان انگلیسی به آن Forward Exchange Contract یا به اختصار به آن FEC می‌گویند. در این قرارداد فروشنده متعهد می‌شود که در یک تاریخ مشخص در آینده کالایی معلوم را با حجم و قیمتی که از قبل تعیین شده است بفروشد، پس فارغ از قیمت کالا در آینده، قیمتی که در قرارداد درج شده است اهمیت دارد.

خریدار هم همین تعهد را دارد ولی در سمت دیگر، یعنی تعهد می‌دهد که آن کالا را در آن تاریخ از فروشنده بخرد، در واقع این نوع قرار داد برای پوشش یا محافظت از خطرات احتمالی و غیر منتظره مثل برگشت قیمت بر خلاف انتظارات سرمایه گذاران، برای هر دو طرف می باشد.

در قرارداد آتی می‌توانید کالایی را که اکنون مالک آن نیستید بفروشید، یعنی شما کالایی را در حال حاضر ندارید، ولی تعهد می‌دهید که آن را در آینده به خریدار تحویل بدهید.

مثالی از یک قرارداد فوروارد

اجازه دهید این مفهوم را با کمک یک مثال ساده بیشتر درک کنیم، فرض کنید دو طرف درگیر هستند.

یکی تولید کننده طراح جواهرات نقره ای است و طرف دیگر واردکننده نقره است و به صورت عمده به جواهر فروشی ها می فروشد.

بطور مثال قیمت فعلی 1 کیلوگرم نقره 650$ است و وارد کننده قراردادی را برای خرید 50 کیلوگرم نقره دو ماه دیگر منعقد می کند، که مبنای این معامله قیمت توافقی نقره در حال حاضر است، بنابراین وارد کننده طلا و جواهر باید 32,500$به تولید کننده بابت50 کیلوگرم نقره در پایان قرار داد به تولید کننده پرداخت کند.

پیشنهاد مطالعه: فارکس

به طور خلاصه، پس از دو ماه، هر دو طرف قرارداد بدون توجه به قیمت نقره در آن زمان، باید به توافق خود عمل کنند.

چرا هر دو طرف قرارداد را منعقد می کنند؟

با توجه به شرایط فوق، خریدار نقره معتقد است که قیمت در آینده افزایش خواهد یافت و می خواهد قیمت ها را قفل کند تا از افزایش قیمت در آینده بهره مند شود، از سوی دیگر، فروشنده نقره معتقد است که قیمت به احتمال زیاد در آینده کاهش می یابد و می‌خواهد از قیمت فعلی قفل شده بهره مند شود.

هر دو طرف درگیر در این معامله نظرات مخالفی دارند و از این رو برای بیان نظرات خود قراردادی منعقد می کنند.

پیشنهاد ویژه: استراتژی فارکس

نتایج احتمالی قرارداد فوروارد

احتمال اول: اگر قیمت نقره در آینده افزایش یابد، وارد کننده نقره سود خواهد برد و تولید کننده ضرر می کند، اگر قیمت نقره به کیلویی 700$ افزایش یابد، بنابراین ما به التفاوت قیمت فعلی با قیمت درج شده در قرداد کیلویی 50$ است که در مجموع اختلاف کل قرار داد 2500$ است که این میزان سود وارد کننده نقره بوده و در مقابل مقدار ضرر تولید کننده نقره نیز می باشد.

احتمال دوم: اگر قیمت نقره در آینده کاهش یابد، تولید کننده سود خواهند برد و وارد کننده جواهرات ضرر خواهد کرد، به عنوان مثال، اگر قیمت نقره بعد از 2 ماه به کیلویی 550$ کاهش یابد بنابراین ما به التفاوت قیمت فعلی با قیمت درج شده در قرداد کیلویی 100$ است که در مجموع اختلاف کل این قرار داد 5000$ است که این میزان سود تولید کننده نقره بوده و در مقابل میزان ضرر وارد کننده نقره نیز می باشد .

احتمال سوم: آن است که قیمت هر کیلو نقره در لحظه سر رسید قرار داد تغییری نکرده و ثابت باشد در این صورت، هیچ یک از طرفین متحمل ضرر از این قرارداد نمی شوند.

مشاهده بیشتر: سرمایه گذاری در فارکس

ریسک های مرتبط در هنگام معامله قراردادهای آتی

در زیر برخی از خطرات مرتبط با معاملات قراردادهای فوروارد آورده شده است.

ریسک نقدینگی: از نظر تئوری، طرفین با دیدگاه های مخالف وارد معامله آتی می شوند، اما در واقعیت، یافتن دو طرف با دیدگاه مخالف و مایل به ورود به معامله آتی دشوار است، بنابراین طرف‌های درگیر باید به بانک سرمایه‌گذاری مراجعه کنند و بانک سرمایه‌گذاری نیز به نوبه خود طرف‌هایی را که مایل به ورود به قرارداد آتی هستند، جستجو کند.

ریسک هزینه: هزینه عامل مهمی در قرارداد آینده است، از آنجایی که بانک‌های سرمایه‌گذاری درگیر یافتن طرف‌هایی برای انعقاد قرارداد آتی هستند، هزینه‌هایی مانند کارمزد دارند، بنابراین حتی اگر قیمت به نفع یکی از طرفین باشد، آنها تنها پس از دریافت هزینه (کارمزد به بانک سرمایه گذاری) سود واقعی می کنند.

ریسک پیش‌فرض: در صورتی که طرف بازنده پس از انقضا به طرف مقابل پرداخت نکند، ریسک پیش‌فرض بسیار زیاد است.

ریسک مقررات: هیچ چارچوب نظارتی در رابطه با قراردادهای آتی وجود ندارد، آنها با رضایت متقابل طرفین مایل وارد می شوند، بنابراین وضعیت بی قانونی وجود دارد و در آنجا است که احتمال تخطی نیز افزایش می یابد

غیر قابل خروج قبل از انقضا: مثلاً در نیمه راه تماس، اگر دیدگاه یکی از طرفین معکوس شود، هیچ راهی برای خروج از قرارداد قبل از انقضا وجود ندارد، هیچ شرطی برای توقیف وجود ندارد. تنها گزینه‌ای که آن‌ها دارند این است که وارد توافق دیگری شوند که باز هم فرآیندی خسته کننده و هزینه بر است.

مقایسه قرارداد های فوروارد و قرارداد های فیوچرز

قرارداد آتی و فیوچرز هردو در واقع یک توافق بین خرید یا فروش یک کالا در آینده با قیمت معین است، اما تفاوت‌هایی نیز بین این دو وجود دارد. یک فیوچرز در بازار بورس معامله میشود ولی قرار داد آتی خارج از بورس معامله میشود در قرار داد آتی یک پیمان و تعهد بین وطرف خریدار و فروشنده است و با استانداردهای بورس مطابقت ندارد. در قرار داد فوروارد یک تاریخ تحویل قطعی و ساده وجود دارد ولی در قرارداد فیوچرز امکان تحویل در بازه های مختلف زمانی وجود دارد و از آنجا که بازار قرار دادهای فیوچرز یک باز با نقدینگی بسیار بالا هست سرمایه گذاران هر زمان که بخواهند میتوانند ورود و خروج کنند و موضوع بعدی اینکه تسویه قرارداد فوروارد الزاما در پایان قرارداد صورت میپذیرد، در حالی که قرارداد فیوچرز به صورت روزانه تسویه می شود.

بیشتر بدانید: تفاوت فارکس و فیوچرز

جمع بندی نهایی

در این مقاله بصورت کلی با قراردادهای فوروارد یا آتی آشنا شدیم و مخاطبان آن به سه دسته تقسیم میشوند

دسته اول: تولیدکننده‌ای که نگران قیمت و نوسان محصول در آینده است، وارد قراردادهای آتی می‌شود تا ریسک خود را در این حوزه پوشش دهد و کالای خود را با قیمتی مشخص برای سررسیدهای آینده، به نوعی پیش فروش می‌کند.

دسته دوم: خریداران کالا هستند که برای پوشش ریسک نوسانات قیمت در آینده، از امروز محصول مورد نیاز خود را با قیمتی مشخص و برای تحویل آینده پیش خرید می‌کنند.

دسته سوم : نوسان‌گیران هستند، این افراد از اختلاف قیمت رخ داده میان بازار نقد و بازار آتی محصول مورد نظر استفاده می‌کنند و با پیش‌بینی روند بازار در آینده و با هدف کسب سود، وارد قرارداد آتی می شوند که البته حضور این دسته از بازیگران نیز به افزایش عمق معاملات کمک شایانی می‌کند.

بیشتر بدانید: نوسان در فارکس

سوالات متداول

قرارداد آتی یا فوروارد چیست؟

توافق‌نامه‌ای میان خریدار و فروشنده که خارج از بازار بورس منعقد می‌شود، در این قرارداد حجم و اندازه و تاریخ تحویل به صورت کاملا توافقی و بر اساس نظرات طرفین مشخص می‌شود.

ویژگی های قرارداد آتی چیست؟

چون پیمان آتی خارج قرارداد آتي چيست؟ از بازار بورس منعقد می‌شود شبیه همان معاملات مرسومی است که در بازارهای سنتی وجود دارد، پس انعطاف‌پذیری آن بالاست ولی به دلیل همین مسئله قابلیت انتقال آن کم است، این مسئله باعث ریسک نقدشوندگی این قرارداد می‌شود.

کاربرد قرارداد آتی چیست؟

یکی تضمین قیمت و کالا در برابر نوسانات آینده و دیگری استفاده از آن برای نوسان گیری.