رمزارزها چیست؟


اولین رمز ارز مبنی بر سیستم بلاک چین بیت کوین بود، که هنوز هم به‌عنوان پُرکاربردترین، محبوب‌ترین و باارزش‌ترین رمز ارز شناخته می‌شود. امروزه، هزاران رمز ارزِ جایگزین با عملکردها و خصوصیات متفاوت وجود دارند. برخی از آنها نسخهٔ کلون شده یا فورک شده بیت کوین هستند، در حالی که گروهی از آنها نیز رمز ارزهای کاملاً جدیدی هستند که از پایه به‌صورت مستقل ساخته شده‌اند.

رمزارز چیست؟

حالا که تفاوت ارز و پول را بررسی کردیم، می‌توانیم دقیق‌تر رمزارز و یا همان کریپتوکارنسی‌ها را درک کنیم.

در این جا سعی می‌کنیم مفاهیم کلی و اساسی این نوع پول و ارزها را بررسی کنیم تا شما بتوانید از آن مانند یک قاب استفاده کرده و انواع مختلف را با تطبیق ویژگی‌ها تشخیص دهید.

کریپتوکارنسی یا رمزارز به دسته‌ای از پول‌ و ارزهای دیجیتال یا مجازی گفته می‌شود که در آن‌ها از رمزنگاری (کریپتوگرافی) برای تراکنش‌های مالی استفاده شده‌است؛ به طوری که رمزگشایی آن‌ها بسیار دشوار و بعضا غیرممکن است. این نوع ارزها عموما توسط مرکز خاصی کنترل نمی‌شوند، سریع و مقرون به صرفه‌اند و محدودیت جغرافیایی را از میان برداشته‌اند؛ و از همه مهم‌تر با دغدغه‌ی حفظ حریم خصوصی ایجاد شده‌اند.
اما بیایید به تفکیک به بررسی ویژگی‌های مشترک آن‌ها بپردازیم:
برای اینکه بتوانیم ارزی را کریپتوکارنسی بنامیم، بایستی دارای یک سری شرایط خاص باشد؛

1. دیجیتالی:

2. غیرمتمرکز:

کریپتوکارنسی‌ها در یک سرور یا کامپیوتر مرکزی ذخیره نمی‌شوند و روی شبکه‌‌ای از کامپیوترها پیاده‌سازی شده‌اند. به همین علت به این نوع شبکه‌ها غیرمتمرکز (که واژه‌ای مقابل متمرکزست) تلقی می‌شود.

3. نظیر به نظیر:

4. استعاری:

به این معنی که شما برای استفاده از کریپتوکارنسی‌ها نیازی به احراز هویت ندارید. هیچ قانونی بر اساس ملیت، رنگ پوست، جنسیت و …. وجود ندارد تا مشخص کند چه کسی می‌تواند و یا نمی‌تواند از آن‌ها استفاده کند. رمزارز برای همه است.

5. بدون نیاز به اعتماد:

در گزینه‌ی 3 در رابطه با واسطه‌ها کمی صحبت کردیم. اما نکته‌ی دیگر اینکه در سیستم‌هایی بدون پایه و اساس اعتماد (کریپتوکارنسی) سیستم نیازی به تصدیق و صحت‌سنجی یه مرکز و نهاد ندارد؛ و می‌تواند مستقلا حیات داشته باشد و به درستی کار کند. چراکه ماهیت سیستم به گونه‌ای‌ست که افراد برای همکاری و استفاده از آن نیاز دارند به یکدیگر کمک کنند و این کار به طوری با منفعت شخصی آن‌ها گره خورده؛ در نتیجه حرکت در سوی خلاف منافع سیستم و خود شخص بسیار کاهش پیدا می‌کند. بدین ترتیب کاربران صاحب اصلی و مسئول دارایی‌ها و اطلاعات خودشان هستند.

6. رمزنگاری‌شده:

همانطوری که از اسم این نوع ارزها مشخص است، کریپتوکارنسی‌ها رمزنگاری شده‌اند و به هر کاربر کد خاصی اختصاص داده می‌شود؛ این کار از دسترسی سایر افراد به اطلاعات شخصی آن‌ها جلوگیری می‌کند. هک کردن این بسیار دشوار و بعضا غیرممکن است. در نتیجه این نوع سیستم‌ها از امنیت بالایی نسبت به سیستم‌های فعلی برخوردارند.

7. جهانی:

کریپتوکارنسی‌ها، ارزهای بدون مرزند. تنها با یک کلیک می‌توانید هر مقدار پول را برای هر کسی در هر جای جهان بفرستید.

بیت کوین

پس از تولد بیت‌کوین به عنوان اولین رمزارز کارا در سال 2009 ، تا به امروز بیش از 1900 رمزارز ایجاد شده‌است؛ جدای تعدادی که اسکم و نامعتبرند، تعداد قابل توجهی از آن‌ها بر جنبه‌ی خاصی از بیت کوین متمرکز شده و به ارتقا و یا رفع مشکلات آن بخش پرداخته‌اند. برای مثال رمزارز NEM برای افزایش امنیت در حین کاهش هزینه‌های مصرفی به جای سیستم PoW بیت‌کوین، از PoI استفاده می‌کند. یا رمزارز ETH ایده‌ی پلت‌فرم بلاک‌چین قابل برنامه‌ریزی را مطرح کرده و امکان پیاده‌سازی نرم‌افزارها، رمزارزها و یا قراردادهای هوشمند بر روی بلاک‌چین اتریوم را فراهم آورده‌است. در این میان کوین‌هایی مثل Dash، Monero، Zcash و چند رمزارز دیگر به بهبود وضعیت ناشناس نگه‌داشتن افراد پرداخته و نوآوری‌هایی در این زمینه انجام داده‌اند.

رمزپول بیت کوین

همواره از بیت کوین به عنوان اولین کریپتوکارنسی‌ ایجاد شده‌ یاد می‌شود. اما شاید بهتر باشد بیت کوین را اولین رمزپول (کریپتومانی) و سایر ارزها (آلت‌کوین‌‌ها) را رمزارز بنامیم. این به این دلیل است که این پول‌ دارای ارزش ذاتی است و همیشه ارزشمندست؛ همچنین همواره یک مقدار مشخص و ثابتی از آن موجودست که پس از پایان یافتن آن، دیگر قابل استخراج نخواهد بود.

رمز ارز چیست ؟

رمز ارز چیست؟

رمز ارز یک ارز رمز نگاری شده است که توسط یک رشته رمزنگاری مورد حفاظت قرار می‌گیرند. این حفاظت جلوی تقریباً هرگونه جعل یا دو بار خرج کردن را می‌گیرد.

بسیاری از رمز ارزها از شبکه‌های غیرمتمرکزی مبنی بر تکنولوژی بلاک چین استفاده می‌کنند. این تکنولوژی مانند دفتر کلی است که در کامپیوترهای پخش‌شده در شبکه اجرا می‌شود.

یکی از شاخصه‌های سیستم بلاک چین آن است که تابع هیچ یک رمزارزها چیست؟ از قدرت‌های مرکزی (دولت‌ها) نیست، که آنها را از دخالت‌های دولتی و دست‌کاری محفوظ نگه می‌دارد.

اگر به طور اتفاقی با دیجی کوینر آشنا شده اید و هیچ اطلاعاتی در موردنقش رمزنگاری در صنعت رمز ارزها ندارید پیشنهاد می‌کنیم قبل از مطالعه ادامه مطلب، مقاله «رمزنگاری چه نقشی در صنعت رمز ارزها ایفا می‌کند؟» را مطالعه نمایید.

نکات مهم رمز ارز:

  1. یک رمز ارز نوع جدیدی از دارایی‌های دیجیتال است که مبنی بر شبکه‌ای شامل تعداد زیادی کامپیوتر می‌باشد. ساختار غیرمتمرکز نیز به آنان این اجازه را می‌دهد تا خارج از کنترل دولت‌ها و قدرت‌های مرکزی به فعالیت خود ادامه دهند.
  2. واژهٔ “رمز ارز” از تکنیک‌های رمزگذاری‌ای مشتق شده که شبکه توسط آنها تحت حفاظت قرار می‌گیرد.
  3. بلاک چین‌ها، روشی سازمانی برای اطمینان از درستی اطلاعات معاملات می‌باشد. این تکنولوژی یکی از اصلی‌ترین اجزاء تشکیل‌دهندهٔ رمز ارزها می‌باشد.
  4. بسیاری از متخصصان باور دارند که بلاک چین و تکنولوژی‌های مربوطه منجر به ایجاد اختلال در بسیاری از صنایع از جمله صنایع مالی و قانونی خواهند شد.
  5. رمز ارزها از چند جهت مورد انتقاد قرار می‌گیرند، که شامل استفاده از آنها برای انجام فعالیت‌های غیرقانونی، نوسان در نرخ مبادله‌ای و آسیب‌پذیری آنها نسبت به زیرساخت‌های موجودشان است. هرچند آنها برای قابلیت انتقال بالا، تقسیم‌پذیری، مقاومت در برابر تورم و شفافیتشان مورد تحسین نیز قرار گرفته‌اند.

درک رمز ارزها

رمز ارزها سیستم‌هایی هستند که اجازهٔ انجام پرداخت‌های امن و آنلاین را با استفاده از توکن‌های مجازی معینی می‌دهند. توکن‌هایی که توسط دفتر کل و سیستم مرکزی بلاک چین نمایش داده می‌شوند.

واژه “کریپتو” اشاره به الگوریتم‌های رمزگذاری متعددی و تکنیک‌های نهفته‌ای دارد که برای محافظت از ورودی‌های سیستم استفاده می‌شوند. از این سیستم‌ها می‌توان به سیستم رمزگذاری منحنی بیضوی، جفت کلیدهای عمومی – خصوصی و عملکردهای وابسته به هَش اشاره کرد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد توکن‌ها می‌توانید از مطلب آموزشی «توکن های رمزگذاری شده چه هستند؟» دیدن نمایید.

انواع رمز ارزها

اولین رمز ارز مبنی بر سیستم بلاک چین بیت کوین بود، که هنوز هم به‌عنوان پُرکاربردترین، محبوب‌ترین و باارزش‌ترین رمز ارز شناخته می‌شود.

امروزه، هزاران رمز ارز جایگزین با عملکردها و خصوصیات متفاوت وجود دارند. برخی از آنها نسخهٔ کلون شده یا فورک شده بیت کوین هستند، در حالی که گروهی از آنها نیز رمز ارزهای کاملاً جدیدی هستند که از پایه به‌صورت مستقل ساخته شده‌اند.

رمز ارز چیست؟

اولین رمز ارز مبنی بر سیستم بلاک چین بیت کوین بود، که هنوز هم به‌عنوان پُرکاربردترین، محبوب‌ترین و باارزش‌ترین رمز ارز شناخته می‌شود. امروزه، هزاران رمز ارزِ جایگزین با عملکردها و خصوصیات متفاوت وجود دارند. برخی از آنها نسخهٔ کلون شده یا فورک شده بیت کوین هستند، در حالی که گروهی از آنها نیز رمز ارزهای کاملاً جدیدی هستند که از پایه به‌صورت مستقل ساخته شده‌اند.

بیت کوین در سال 2009 توسط یک شخص یا یک گروه با نام مستعار “ساتوشی ناکاموتو” عرضه شد. تا ماه نوامبر سال 2019، بیش از 18 میلیون بیت کوین در بازار مورد معامله قرار گرفته و ارزش کلی بازار این رمز ارز در حدود 146 میلیارد دلار تخمین زده شده است.

از برخی از رمزارزها چیست؟ رمز ارزهای رقیب که تحت تأثیر موفقیت‌های بیت کوین به‌وجود آمده‌اند می‌توان به لایت کوین (Litecoin)، پیِر کوین (Peercoin)، نِیم کوین (Namecoin)، اتریوم (Ethereum)، کاردانو (Cardano) و ایاس (EOS) اشاره نمود.

همهٔ رمز ارزهای دیگر به‌جز بیت کوین را “آلت کوین (Altcoin)” می‌نامند. امروزه، مجموع ارزش بازار رمز ارزها به عددی در حدود 214 میلیارد دلار می‌رسد، بیت کوین در حال حاضر بیش از 68 درصد از ارزش کل این بازار را در اختیار خود دارد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد توکن‌ها می‌توانید از مطلب آموزشی «آلت کوین Altcoin چیست؟» دیدن نمایید.

نکته مهم: بعضی از سیستم‌های رمزنگاریِ استفاده شده در دنیای رمز ارز ها در واقع برای استفاده‌های نظامی طراحی شده بودند. زمانی، دولت قصد داشت تا بر رمز ارزها محدودیت‌هایی مشابه تسلیحات را اعمال کند، اما حق استفاده آزاد از رمز ارزها به‌وسیلهٔ شهروندان توسط قانون آزادی بیان حفظ شد.

ملاحظات ویژه

دلیل اصلی میل به استفاده و کارایی بیت کوین و سایر رمز ارزها استفاده آنها از تکنولوژی بلاک چین است. این سیستم مانند دفتر کل آنلاینی است که تمامی اطلاعات معاملات رخ داده تا به امروز را در خود ذخیره می‌کند.

بدین ترتیب با این دفتر کلِ امن، یک ساختار اطلاعاتی‌ای شکل گرفته که در تمامی کامپیوترها یا به‌بیانی بهتر در تمامی “گره‌های شبکه” یک کپی از آن نگهداری می‌شود.

هر بلوک جدیدی که تولید می‌شود ابتدا باید توسط هر گره مورد بازبینی قرار بگیرد تا تأیید شود. این مسئله خود امکان جعل کردن سوابق معاملاتی را به صفر کاهش می‌دهد.

بسیاری از متخصصان به سیستم بلاک چین به‌عنوان سیستمی با پتانسیل بالا جهت استفاده از فرآیندهای آنلاینی مانند رأی‌گیری و سرشماری می‌دانند و شرکت‌های بزرگ صنعت مالی مانند جِی‌پی مورگان (JP Morgan chase) نیز به پتانسیل این سیستم در کاهش دادن کارمزدهای تراکنش‌های مالی با ساده‌تر کردن پروسهٔ مورد نیاز پی برده‌اند.

با این حال، از آنجایی که رمز ارزها مجازی بوده و در هیچ دیتابیس فیزیکی‌ای ذخیره نمی‌شوند، یک حساب دیجیتالی در صورت وارد شدن آسیب به هارد درایو، با نداشتن بک آپی از کلید شخصی می‌تواند نابود شود و به‌خاطر خصوصیت این سیستم که در آن هیچ قدرت مرکزی، دولت یا شرکتی دسترسی به اطلاعات شما و وجوه مالی شما ندارند، امکان بازگشت وجه شما نیز وجود ندارد.

مزایا و معایب رمز ارزها

رمز ارزها این وعده را داده‌اند که انتقال وجوه مالی بین دو طرف را بدون وجود هیچ طرف سوم قابل اعتماد مانند بانک یا شرکت‌های کارت‌های اعتباری انجام دهند.

این انتقال‌ها توسط کلیدهای عمومی و خصوصی به‌علاوهٔ سیستم‌های مشوقی مانند سیستم “اثبات کار – Proof of Work – PoW” و یا سیستم “تأییدیه بر مبنی سهام – Proof of Stakes – PoS” مورد تأیید قرار می‌گیرند.

رمز ارز چیست؟

رمز ارزها این وعده را داده‌اند که انتقال وجوه مالی بین دو طرف را بدون وجود هیچ طرف سوم قابل اعتماد مانند بانک یا شرکت‌های کارت‌های اعتباری انجام دهند.

(سیستم تأییدیه بر مبنای سهام، روشی است که در آن هر شخص بر مبنای تعداد کوین‌هایی که تحت مالکیت خود دارد، می‌تواند دست به استخراج و یا اعتبارسنجی معاملات بزند. این بدین معنی است که هر چه ماینری صاحب تعداد بیت کوین و یا آلت کوین‌های بیشتری باشد؛ قدرت بیشتری را نیز خواهد داشت.)

در سیستم‌های رمز ارزی مدرن، کیف پول یک شخص، یا آدرس حساب کاربری او، دارای یک کلید عمومی و یک کلید خصوصی است که این کلید خصوصی تنها برای صاحب این حساب به‌نمایش گذاشته می‌شود.

انتقال وجوه مالی با حداقل هزینه‌های پردازش انجام می‌شود و به کاربران این اجازه را می‌دهد که از کارمزدهای بالایی که توسط بانک‌ها و مؤسسات مالی جهت انجام Wire Transfers طلب می‌شوند دوری کنند. (به هرگونه انتقال الکترونیکی وجوه مالی از طریق یک شبکه که توسط صدها بانک و آژانس‌های مربوطه در سراسر جهان اداره می‌شوند Wire transfer اطلاق می‌گردد.)

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد کیف پول‌ها می‌توانید از مطلب آموزشی «کیف پول دیجیتال چیست؟» دیدن نمایید.

معایب رمز ارز

سیستم نیمه‌ناشناس طبیعت دنیای معاملات رمز ارزها می‌باشد که آن را به محیطی عالی برای انجام فعالیت‌های غیرقانونی مانند پولشویی و فرارهای مالیاتی بدل می‌کند.

هرچند مدافعان رمزارزها چیست؟ رمز ارزها معمولاً به حریم شخصی خود و ناشناس ماندن‌شان بسیار اهمیت می‌دهند و این ویژگی ناشناس بودن را به‌مانند حفاظی مناسب برای فعّالان سیاسی و اجتماعی در کشورهایی با حکومت‌های سرکوبگر می‌دانند. برخی از رمز ارزها نیز امن‌تر از دیگر رمز ارزها می‌باشند.

رمز ارز چیست؟

سیستم نیمه‌ناشناس طبیعت دنیای معاملات رمز ارزها می‌باشد که آن را به محیطی عالی برای انجام فعالیت‌های غیرقانونی مانند پولشویی و فرارهای مالیاتی بدل می‌کند.

برای مثال بیت کوین یک انتخاب ضعیف برای انجام دادن فعالیت‌های غیرقانونی آنلاین می‌باشد، زیرا که آنالیز و رصدهای قانونی صورت گرفته بر روی بلاک چین بیت کوین به قدرت‌ها این اجازه را داده تا مجرمان را دستگیر و تحت پیگیرد قانونی قرار دهد.

از رمز ارزهایی با امنیت بالاتر از بیت کوین می‌توان به دَش (Dash)، مورِنو (Moreno) و یا Z-Cash اشاره کرد که ردیابی در این رمز ارزها کاری بسیار دشوارتر می‌باشد.

انتقادها به رمز ارزها

از آنجایی که قیمت رمز ارزها در بازار با قانون مشهور عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، نرخ تبدیل این ارزهای دیجیتالی به دیگر ارزها می‌تواند بسیار نوسانی باشد، زیرا طراحی بسیاری از این رمز ارزها باعث ایجاد محدودیت در تعداد آنها شده است.

بیت کوین تعدادی از این افزایش و سقوط شدید قیمتی را تجربه نموده است. در ماه دسامبر سال 2017 بیت کوین تا 19000 دلار پیش رفت و تنها در چند ماه بعد سقوطی آزاد به‌محدودهٔ 7000 دلاری را تجربه کرد. بنابراین برخی از اقتصاددانان، رمز ارزها را دارای عمری کوتاه مدت می‌دانند که فعلاً دارای حباب قیمتی می‌باشند.

این نگرانی نیز وجود دارد که ارزش رمز ارزهایی مانند بیت کوین هیچ ریشه‌ای در کالاها ندارند. هرچند برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که هزینه‌های تولید یک بیت کوین – که نیازمند حجم عظیمی از انرژی می‌باشد – مستقیماً مرتبط با قیمت آن در بازار می‌باشد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد عوامل تاثیرگذار بر قیمت بیت کوین می‌توانید از مطلب آموزشی «چه چیزی قیمت یک بیت کوین را تعیین می‌کند؟» دیدن نمایید.

بلاک چین‌های رمز ارزها بسیار امن می‌باشند، اما دیگر جنبه‌های اکوسیستم رمز ارزها که شامل صرافی‌های آنلاین و کیف پول‌ها می‌شود، چندان هم در برابر تهدید حملات هکرها امن نیستند.

در سابقهٔ 11 سالهٔ بیت کوین، بسیاری از صرافی‌های آنلاین تحت حملات هکرها و دزدی قرار گرفته‌اند، در برخی مواقع کوین‌هایی به ارزش “میلیون‌ها دلار” از این صرافی‌ها دزدیده شده است.

با این وجود بسیاری از رصدگران بازار، پتانسیل و فایده‌های زیادی در رمز ارزها می‌بینند. که از آنها می‌توان به محافظت از ارزش مال در برابر تورم و یا آسان‌تر کردن انتقال وجوه، آسان بودن حمل و نقل آنها و تقسیم راحت‌تر آنها نسبت به فلزات گران‌بها (سکه‌های باارزش کمتر) و البته، عدم تأثیرپذیری آنها از بانک‌های مرکزی و یا دولت‌ها اشاره کرد.

اگر علاقه مند به یادگیری بیشتر در این حوزه هستید می‌توانید از نقشه راهنمای دیجی کوینر به نام «درخت یادگیری» دیدن نمایید که از نقطه ابتدایی تا انتهای مسیر را ریل گذاری کرده است.

شما با مطالعه درخت یادگیری تا حد مطلوبی دانش خود را افزایش داده‌اید اما برای حرفه ای شدن و انجام معاملات در این بازار نیاز به یک راهنمای مجرب و با تجربه دارید. مجموعه دیجی کوینر بر آن است که با برگزاری کلاس‌های آموزشی تجریبات چند ساله خود را در اختیار هم وطنان عزیز قرار دهد تا در این بحران اقتصادی بتوانند در آمد دلاری کسب نمایند. (تاریخ برگزاری کلاس‌ها متعاقبا از طریق وب‌سایت اعلام خواهد شد.)

تیم تحریریه دیجی کوینر

این مقاله به کوشش هیئت تحریریه دیجی کوینر تولید شده است. تک تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در آگاه سازی فعالان حوزه رمز ارزها و بازارهای مالی داشته باشیم.

ارز دیجیتال چیست؟ آشنایی با رمز ارز و کریپتوکارنسی و نحوه خرید

انواع ارز دیجیتال

بیشتر افراد جامعه در گذشته برای سرمایه‌گذاری و به دست آوردن سود، به بازار بورس و سهام گرایش داشتند. اما اخیراً با روی کار آمدن کریپتوکارنسی، شاهد آن هستیم که این نوع سرمایه‌گذاری نیز توجه افراد زیادی را در سراسر دنیا به خود جلب کرده است. اغلب افراد بیت کوین را تنها رمزارز رایج در دنیا می‌دانند، ولی باید بگوییم بیت کوین اگرچه اولین و مهم‌ترین رمزارز در جهان است، اما تنها رمزارز معروف و مهم نیست.

در این مقاله، قصد داریم شما را با انواع ارز دیجیتال آشنا کنیم تا بتوانید بهترین رمزارز را برای شروع سرمایه‌گذاری خود انتخاب کنید.

کوین به چه معناست؟

کوین چیست؟ کوین پولی دیجیتال و یکی از انواع ارز دیجیتال است که با استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری شده ایجاد شده است. کوین‌ها پول دیجیتالی هستند که روی باک چین پیاده سازی شده‌اند و موجودیت فیزیک ندارند. تمام تراکنش‌ها توسط کامپیوترها تایید می‌شوند. برخی از کوین‌ها قابل استخراج هستند.

تعریف ارز فیات

ارز فیات یا همان پول بدون پشتوانه (Fiat Currency)،‌ واحد پولی کشورهاست. این ارز برخلاف باورهای رایج مردم که تصور می‌کنند پشتوانه‌ی آن طلا و نقره موجود در خزانه‌داری هر کشور است؛ پشتوانه‌ای ندارد. اعتبار ارزهای فیان نیز به وضعیت اقتصادی آن کشور گره خورده است و میزان عرضه و تقاضا، ارزش آن را مشخص می‌کند.

تعریف توکن

توکن چیست؟ یکی از اصطلاحات ارز دیجیتال است که به یک رمزارز منحصربه فرد یا ارزهای دیجیتال اشاره دارد. توکن‌ها نوعی دارایی دیجیتال و یکی از انواع ارز دیجیتال هستند ک می‌توان آنها را در بازار های مالی معاوضه و مبادله کرد. توکن‌ها معمولا در عرضه‌های اولیه به بازار ارایه می‌شوند.

انواع ارز دیجیتال

همانطور که در ابتدای مقاله نیز عنوان شد، ارزهای دیجیتال را در گروه‌ها و دسته‌بندی‌های مختلفی قرار می‌دهند. در زیر این دسته‌بندی‌ها را بررسی می‌کنیم.

رمزارز بیت کوین (Bitcoin)

بیت کوین

شاید کمتر کسی باشد که نام بیت کوین را به عنوان بهترین رمزارز نشنیده باشد. بیت کوین با نماد اختصاری BTC اولین ارز دیجیتال رمزنگاری شده بر پایه فناوری بلاک چین و یکی از انواع ارز دیجیتال است که در سال ۲۰۰۸ توسط «ساتوشی ناکاموتو» معرفی شد. اولین بیت کوین در سال ۲۰۰۹ ایجاد شد.

نکته بسیار جالب در مورد ساتوشی ناکاموتو، افسانه‌ای بودن آن است. زیرا هیچ اطلاعاتی در مورد بیوگرافی او در دسترس نیست. اگرچه تا به امروز گمانه زنی‌های بسیار زیادی در مورد هویت اصلی او انجام شده است اما در واقعیت، هیچ کسی نمی‌داند ساتوشی ناکاموتو اسم مستعار چه کسی است؟

آلت کوین

آلت کوین ها، رمزارزهایی هستند که از تکنولوژی بلاکچین استفاده می‌کنند تا امکان انجام معاملات همتا به همتا را فراهم کنند. آلت کوین‌ با پشتوانه موفقیت بیت کوین به وجود آمده‌اند و تلاش می‌کنند با ایجاد تغییر در قوانین بیت کوین و بهبود آن، توجه کاربران را جلب کنند.

استیبل کوین

ارز دیجیتال باثبات یا Stablecoin یکی از انواع ارز دیجیتال است که نوسان قیمت رمزارزها را ندارد. این نوع از ارزهای دیجیتال راهکاری ساده و امن برای رمزارزها چیست؟ انجام تراکنش‌های مالی هستند. ارزش استیبل کوین به یک دارایی یا کالای پایدار وابسته است و ارزش این کوین همواره به پشتوانه آن گره خورده است.

میم کوین

میم کوین

میم کوین‌ همانطور که از نامش پیداست، یکی از انواع ارز دیجیتال است که از یک میم یا شوخی اینترنتی سرچشمه می‌گیرند و دارای ویژگی‌های طنز هستند. اغلب آنها با الهام از جوک‌های اینترنتی و رویدادهای پرسروصدا ایجاد می‌شوند. ماهیت این نوع ارزهای دیجیتال باعث می‌شود تا تاثیر اینفلوئنسرها در ایجاد و افزایش یا کاهش ارزش آنها، نسبت به ارزهای دیجیتال دیگر بسیار پررنگ‌تر باشد.

شت کوین

این اصطلاح معمولاْ به کوین‌هایی گفته می‌شود که ارزش چندانی در بازار ندارند. اعتبار این کوین‌ها معمولاْ مشخص نیست و صرفاْ بر اساس هیجانات بازار خرید و فروش می‌شوند. شت کوین روند توسعه مشخصی ندارد و در برخی موارد حتی بنیان‌گذاران آن نیز نامشخص است.

ارز دیجیتال ایرانی

رمزریال

ایران نیز مشابه بسیاری از کشورهای پیشرو در حوزه کریپتوکارنسی، به صورت جدی به‌دنبال تولید و عرضه رمزارز ملی است. پروژه رمز ریال مهم‌ترین ارز دیجیتال ایرانی و یکی از انواع ارز دیجیتال است که به زودی وارد بازار خواهد شد و کشور روسیه نیز از ارایه این رمز ارز و تبادلات با آن ابراز خوشبینی کرده است.

ارز دیجیتال مالی

بخش بزرگی از دنیای کریپتوکارنسی را ارز دیجیتال مالی تشکیل می‌دهد. یکی از مشکلات رایج خرید و فروش سهام در بازارهای مالی، وجود واسطه‌ها و سختی معامله بود. ارزهای دیجیتال مالی یکی از انواع ارز دیجیتال هستند که با هدف حذف واسطه‌ها در معاملات وارد بازار شده‌اند. ارزهای دیجیتال مالی با رفع این مشکل و تسهیل خرید و فروش مانند یک استیبل کوین، گزینه بهتری را برای سرمایه‌گذاران به وجود آورده‌اند.

ارز دیجیتال پرداختی

ارز دیجیتال پرداخت در واقع پلتفرم‌های پرداخت از طریق کریپتوکارنسی هستند. مکانیزم این پلتفرم‌ها به این شکل است که کاربران از طریق کیف پول‌های تعبیه شده درون پلتفرم، اقدام به خرید و فروش و یا جا به جایی ارز دیجیتال خود می‌کنند در این پلتفرم‌ها با حذف واسطه‌ها، خرید و فروش ارزهای دیجیتال به آسانی انجام می‌شود.

ارز دیجیتال وام و قرض

سیستم وام‌دهی ارز دیجیتال، یکی از گزینه‌های محبوب صرافی و خدمات مالی غیرمتمرکز است. در کنار این فعالیت‌ها، ارز دیجیتال قرض و وام در بستر متاورس نیز فعالیت می‌کنند.

ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری

فعالیت اصلی ارز دیجیتال سرمایه گذاری در بستر بلاک چین است و هدف اصلی آنها تسهیل فرایند تراکنش‌های غیرمتمرکز است. بسیاری از این ارزها در خدمت افزایش ضریب امنیتی بلاک چین اختصاصی خودشان و افزایش حریم خصوصی در بلاک چین فعالیت می‌کنند.

ارز دیجیتال صرافی

صرافی‌های بزرگ، در کنار ارائه خدمات خرید و فروش و نقل و انتقال رمزارزها، گاهی شبکه‌های مختص به خود را تشکیل می‌دهند و به توسعه حوزه کریپتوکارنسی کمک می‌کنند. صرافی‌ها به دو نوع متمرکز و غیرمتمرکز تقسیم بندی می‌شوند که هر کدام ویژگی‌های مختص به خود را دارند. صرافی‌های متمرکز معمولاً تخت نظارت نهاد یا سازمان خاصی فعالیت می‌کنند در حالی که صرافی‌های غیرمتمرکز تحت نظارت سازمان خاصی نیستند.

پرایوسی کوین

بنا بر ادعای توسعه‌دهندگان پرایوسی کوین‌ قرار است امنیت کاربر و معاملاتش را در دنیای کریپتوکارنسی حفظ کنند. مثلاً وضعیتی را در نظر بگیرید که به‌راحتی متوجه نشوید کدام کاربر چه چیزی را برای چه کسی فرستاده است، یعنی همه فعالیت مالی او با درجه بالایی ناشناس باقی بماند. چنین چیزی هرچقدر هم درباره‌اش نشنیده باشید، کاری است که privacy coin انجام می‌دهد.

معرفی بهترین ارزهای دیجیتال

حال که با انواع ارز دیجیتال آشنا شدیم، بهتر است برخی از مهم‌ترین ارزهای موجود در بازار را بررسی کنیم.

اتریوم (Ethereum)

اتریوم

در حال حاضر، بهترین رمزارز پس از بیت کوین،آلت کوین اتریوم با نماد اختصاری ETH است. اتریوم یکی از انواع ارز دیجیتال است که بر پایه فناوری بلاک چین کار می‌کند، تنها چهار سال پس از بیت کوین توسط یک جوان برنامه‌نویس به نام “ویتالیک بوترین” به وجود آمد.

در چند سال اخیر، به دلیل پیشرفت چشمگیر اتریوم، افراد بسیار زیادی به استخراج اتریوم روی آورده‌اند. نحوه خرید و فروش اتریوم مانند خرید و فروش بیت کوین است. با توجه به این که امکان دسترسی ایرانیان به بازارهای خارجی با مشکلات بسیار زیادی روبرو است، می‌توانید از صرافی‌های آنلاین معتبر در ایران برای خرید و فروش اتریوم و سایر رمزارزها استفاده کنید.

تتر (Tether)

تتر

استیبل کوین تتر با نماد اختصاری USDT یک ارز پایدار بر پایه ارز فیات (پول بدون پشتوانه)، یکی از انواع ارز دیجیتال و مبتنی بر بلاک چین است. رمزارز تتر به دلیل پشتیبانی توسط دلار آمریکا، استیبل کوین (سکه یا ارز دیجیتال پایدار) نامیده می‌شود. این رمزارز در سال ۲۰۱۵ توسط رئال کوین راه‌اندازی شد. هدف اصلی تتر، سرعت بخشی به انتقال ارزها است.

ویژگی‌های زیر از مهم‌ترین ویژگی‌های رمزارز تتر است:

  • انجام تراکنش سریع
  • کارمزد پایین
  • داشتن ثبات قیمت

بایننس کوین (Binance Coin)

بایننس کوین

بایننس کوین یکی از انواع ارز دیجیتال، کوین بومی بزرگ‌ترین صرافی ارز دیجیتال دنیا، یعنی بایننس است و با نماد BNB شناخته می‌شود. بایننس کوین ابتدا بر بستر بلاک چین اتریوم فعالیت خود را آغاز کرد اما در حال حاضر بر بستر بلاک چین اختصاصی خودش یعنی، بایننس چین فعالیت می‌کند. BNB در جولای سال ۲۰۱۷ با روش عرضه اولیه کوین فعالیت خود را آغاز کرد. در کل ۲۰۰ میلیون توکن BNB وجود دارد. بیشتر سرمایه جمع‌آوری شده در جریان عرضه‌ی اولیه‌ی کوین، صرف بازاریابی و توسعه‌ی بلاک چین این رمزارز شد.

هدف ایجاد این کوین، پرداخت کارمزد تراکنش‌ها و معامله‌ها در صرافی بایننس بود. اما از ابتدای فعالیت به عنوان ابزار پرداخت در پروژه‌های متفاوتی از آن استفاده شده است. هزینه‌های تراکنش در صرافی بایننس، بایننس DEX و کارمزد معامله‌ها در بلاک چین بایننس چین از جمله‌ی این کاربردها است.

بلاک چین بایننس چین که به عنوان BEP2 نیز شناخته می‌شود، بستری محبوب برای اجرای پروژه‌های قرارداد هوشمند و توکن‌های مختلف است. پرداخت با BNB در سایت‌هایی مثل HTC، Crypto.com و Travala.com نیز پذیرفته می‌شود.

ریپل (Ripple)

ریپل

رمزارز ریپل یکی از انواع ارز دیجیتال با نام اختصاری XRP در سال ۲۰۱۲ توسط جید مک کالب (Jade Mccaleb) و کریس لارسن(Chris Larsson) ساخته شده است. این رمزارز در حال حاضر یک شبکه پرداخت جهانی است که پرداخت‌های بین‌المللی فوری، دقیق و کم هزینه‌ای را ارائه می‌دهد. هدف ریپل در درجه اول، کمک به هموار کردن این بخش با استفاده از تسهیل پرداخت‌های جهانی بوده است. روش ساخت رپیل منحصربه‌فرد است و نیازی به استخراج ندارد. بنابراین، استفاده از توان محاسباتی را کاهش داده و تأخیر شبکه را به حداقل می‌رساند.

کاردانو (Cardano)

کاردانو یکی از انواع ارز دیجیتال با نماد اختصاری ADA یک شبکه مبتنی بر بلاک چین است. هدف تیم توسعه‌دهندگان کاردانو رفع مشکلات نسل‌های پیشین رمزارزها مانند بیت کوین و اتریوم بود. مهم‌ترین کاربرد کاردانو تراکنش‌های بین‌المللی و ثبت قراردادهای هوشمند و ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز است. بلاک چین شبکه کاردانو برای کاربران خود این امکان را فراهم می‌کند تا بدون نیاز به شخص سوم، معامله‌ها خود را انجام دهند. از نظر فعالان حوزه‌ی کریپتو کاردانو یک رقیب جدی برای اتریوم، ایاس و دیگر پلتفرم‌های قرارداد هوشمند محسوب می‌شود.

پروژه کاردانو در تاریخ ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۷ توسط چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson) وارد بازار شد. ارز دیجیتال کاردانو مدت کمی پس از آغاز فعالیت در صرافی بیترکس، بزرگ‌ترین صرافی ارز دیجیتال در آن زمان، لیست شد. کاردانو توانست در مدتی کوتاه رشد قیمت قابل توجهی را تجربه کند. کاردانو در دنیای ارزهای دیجیتال به عنوان اتریوم ژاپنی هم شناخته می‌شود. زیرا از طرفی بیشتر توسعه دهندگان این ارز ژاپنی هستند و از طرف دیگر، کاردانو و اتریوم شباهت‌هایی از نظر فنی و ساختاری دارند.

سولانا (Solana)

سولانا

سولانا یکی از انواع ارز دیجیتال که توکن آن با علامت اختصاری SOL شناخته می‌شود، دارای مقیاس‌پذیری به مراتب‌ بالاتری نسبت به سایر شبکه‌های بلاک چین است و ویژگی‌هایی مانند سرعت بالای شبکه و کارمزد کم، این رمزارز را یکی از محبوب‌ترین ارزهای حوزه کریپتوکارنسی کرده. مشکلات ناشی از مقیاس‌پذیری پایین شبکه‌های بلاک چین غیرمتمرکز از جمله اهدافی هستند که سولانا قصد دارد تا آنها را رفع کند و پرچم‌دار بی‌رقیب این بازار شود.

جالب است بدانید که تایید شدن تراکنش‌ها در شبکه بلاک چین Solana تنها یک ثانیه طول می‌کشد وبه همین خاطر است که بسیاری از کارشناسان و معامله‌گران از آن به عنوان «قاتل اتریوم» یاد می‌کنند.

کدام رمزارز برای سرمایه‌گذاری بهتر است؟

سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت و بلندمدت در زمینه رمزارزها را می‌توان یکی از روش‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری دانست. می‌توان از بین شبکه‌های مختلف رمزارزها، آن شبکه ارزی که دارای پتانسیل بیشتری برای سودآوری است را انتخاب کرد. ولی نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که برای یک سرمایه‌گذاری مناسب، بهتر است که تمام سرمایه خود را روی یک رمزارز خاص متمرکز نکنید. سعی کنید سرمایه خودتان را تقسیم و در بخش‌های مختلفی سرمایه‌گذاری کنید؛ تمام تخم مرغ‌ها را در یک سبد نچینید.

البته باید این موضوع را در نظر گرفت که رمزارزها نیز ریسک‌های مربوط به خود را دارند و راهی برای یک شبه پول‌دار شدن نیستند. توصیه می‌شود قبل از انتخاب هر نوع رمزارزی برای سرمایه‌گذاری، تحقیقات کاملی را در مورد آن رمزارز انجام دهید.

سوالات متداول

بیت کوین (BTC)، اتریوم (ETH)، تتر (USDT)، بایننس کوین (BNB)، ریپل (XRP)، کاردانو (ADA) و سولانا از بهترین گزینه‌ها هستند.

BEP20 استانداردی برای ایجاد توکن در BSC یا استفاده از توسعه زنجیره هوشمند Binance است. توکن ها جزء ارزشمندی از هر سیستم، dApp، پلتفرم یا اقتصاد مبتنی بر بلاک چین هستند.

سولانا هنوز هم در مورد dApps از اتریوم عقب است. اما رشد آن از تنها ۷۰ پروژه در شبکه در اوایل سال ۲۰۲۱ به ما نشان می دهد که این پتانسیل را دارد که به رقیب خود برسد و حتی پیشی بگیرد.

نوجوانان و دنیای رمز ارزها

این روزها بازار رمزارزها بسیار داغ شده است. خیلی از ما هر روز داستان کسانی را می‌شنویم که به لطف رمزارزها ثروت‌های آن‌چنانی کسب کرده‌اند. البته خبرهای ترسناکی هم درباره کسانی می‌شنویم که داروندار خود را در این بازار باخته‌اند. رمزارزها، جهانی تازه ارائه کرده‌اند که با دنیای اقتصادی قدیمی تفاوت بسیاری دارد. شاید به همین دلیل است که افراد بسیاری از نسل جوان که هم شجاعت ورود به دنیای تازه را دارند و هم در این دنیای تازه بزرگ شده‌اند وارد این بازار می‌شوند. رمزارز و نوجوانان، موضوعی است که حالا ذهن بسیاری از خانواده‌ها را درگیر کرده. آیا واقعاً این فضا برای نوجوانان مناسب است؟

رمزارز چیست و از کجا آمده؟

کریپتوکارنسی یا رمزارز یک نوع ارز دیجیتال یا مجازی است. کریپتوکارنسی با نام‌های زیادی عرضه می‌شود. شاید قبلاً در مورد برخی از محبوب‌ترین انواع ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین، لایت‌کوین و اتریوم شنیده باشید. از این ارزها به‌عنوان جایگزین ارزهای سنتی مانند ریال و دلار برای پرداخت استفاده می‌شود. در حال حاضر ارزهای دیجیتال جایگزینی محبوب برای پرداخت‌های آنلاین هستند. ایمنی ارزهای دیجیتال از طریق رمزگذاری تأمین می‌شود. در نتیجه زیاد کردن آنها با تقلب تقریباً غیرممکن است. استفاده از فناوری رمزگذاری در ارزهای دیجیتال به این معناست که این ارزها هم به جای ارز و هم به جای یک سیستم حسابداری مجازی عمل می‌کنند. از طرفی بسیاری از ارزهای دیجیتال شبکه‌های غیرمتمرکز مبتنی بر فناوری بلاک‌چین هستند. یعنی این ارزها مبتنی بر شبکه‌ای هستند که در تعداد زیادی از رایانه‌ها توزیع شده است. این ساختار غیرمتمرکز به آنها اجازه می‌دهد که از کنترل و دست‌کاری دولت‌ها و مقامات مرکزی خارج باشند.

کیف پول دیجیتال چیست؟

شما می‌دانید پول‌های واقعی خود را کجا بگذارید. ممکن است آنها را در کیف پول خود بگذارید، در یک حساب بانکی قرار دهید یا حتی در بالشت خود پنهان کنید! اما می‌دانید باید ارزهای دیجیتال خود را کجا نگه دارید؟ برای استفاده از ارزهای دیجیتال، به یک کیف پول رمزارز (cryptocurrency wallet) نیاز دارید. این کیف پول‌ها درواقع نرم‌افزار هستند. نرم‌افزارهای کیف پول یک سرویس مبتنی بر ابر هستند که در رایانه یا دستگاه تلفن همراه شما ذخیره می‌شوند. در یک کیف پول معمولی شما یک جای فیزیکی دارید که پول‌های خود رمزارزها چیست؟ را داخل آن قرار می‌دهید. اما کیف پول کریپتو به این شکل کار نمی‌کند. یعنی از نقطه نظر فنی دارایی دیجیتال شما داخل کیف پول شما نیست بلکه روی بلاک‌چین قرار دارد. اما فقط با استفاده از یک کلید خصوصی می‌توانید به رمزارز خود دسترسی داشته باشید.

کلیدهای شما مالکیت شما را بر پول دیجیتالی شما ثابت می‌کند و به شما امکان می‌دهد تراکنش انجام دهید. پس شما باید یک ارائه‌دهنده کیف پول ایمن و مطمئن پیدا کنید و مواظب باشید کلیدهای خصوصی خود را گم نکنید؛ چون اگر این اتفاق بیفتد، دسترسی به پول خود را از دست خواهید داد.

مزایای استفاده از رمزارزها

  • انتقال پول با رمزارز در سیستم‌های غیرمتمرکز بسیار سریع است.
  • انتقال رمزارز ارزان‌تر است. به طور کل کارمزد جابه‌جایی ارزهای دیجیتال کمتر از جابه‌جایی ارزهای سنتی است.
  • از آنجایی که ارزهای دیجیتال در بستر شبکه بلاک‌چین معامله می‌شوند امنیت بسیار بالایی دارند.
  • حریم خصوصی رمزارزها بسیار بالا است و هیچ‌کس به جز خود شما نمی‌تواند به دارایی دیجیتال شما دسترسی داشته باشد.

معایب استفاده از رمزارزها

  • ارزهای دیجیتال هنوز هم به نسبت جدید هستند و بازار این ارزهای دیجیتال بسیار بی‌ثبات است. پیش‌بینی نوسانات بسیار زیاد این بازارها گاهی برای حرفه‌ای‌ترین‌ها هم بسیار دشوار است.
  • از آنجایی که ارزهای رمزپایه نیازی به بانک یا شخص ثالث دیگری ندارند که آنها را تنظیم کند، معمولاً پشتوانه قوی ندارند.
  • فعالیت‌های ماینینگ ارزهای دیجیتال انرژی بسیار زیادی مصرف می‌کند و به همین دلیل از نظر زیست‌محیطی مناسب نیست.
  • از ارزهای دیجیتال برای مخفی کردن جریان پول در فعالیت‌های مجرمانه مانند طرح‌های پول‌شویی استفاده می‌شود.
  • از آنجایی که ارزهای دیجیتال خود را در یک کیف پول دیجیتال ذخیره می‌کنید، اگر کیف پول خود را از دست بدهید یا نتوانید به کیف پول خود یا نسخه‌های پشتیبان آن دسترسی داشته باشید، کل سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال خود را از دست داده‌اید.

چطور از بازار رمزارز درآمد داشته باشیم؟

چیزی که بین رمزارز و نوجوانان ارتباط برقرار می‌کند کسب درآمد از آن است. چه کسی است که تابه‌حال نام رمزارزها را شنیده باشد و برای سرمایه‌گذاری در آن وسوسه نشده باشد؟ راه‌های مختلفی برای کسب درآمد از ارزهای دیجیتال وجود دارد که همه آنها با ریسک‌هایی روبه‌رو هستند. رایج‌ترین و ساده‌ترین راه برای کسب درآمد از بازار رمز ارز این است که یک ارز دیجیتال بخرید و آن را نگه دارید. به محض آنکه قیمت آن بالا رفت با سود بفروشیدش. اما اگر ندانید قیمت کدام رمز ارزها افزایش پیدا می‌کند و کدام رمزارز افت قیمت خواهد داشت ممکن است سرمایه اولیه خود را هم از دست بدهید.

یک راه دیگر برای کسب درآمد از ارزهای دیجیتال، انجام معاملات روزانه یا ترید کردن (Trading) است. بیش از 80 درصد سرمایه‌گذارهای ارزهای دیجیتال معتقد هستند که تنها راه برای کسب درآمد مؤثر از فضای رمزارزها ترید کردن است. درآمد تریدرها می‌تواند به مراتب بیشتر از شغل‌های سنتی که ما تصور می‌کنیم باشد. اما ترید کردن ارزهای دیجیتال چیزی فراتر از خرید رمزارز، نگهداری آن و فروش آن در مواقع سوددهی است. برای اینکه به یک تریدر موفق تبدیل شوید به مهارت‌های تحلیلی و فنی بسیاری نیاز پیدا می‌کنید. نوجوانان عموماً اطلاعات خود درباره رمزارزها را از ویدئوهای آنلاین، وب‌سایت‌های بزرگ و کتاب‌های آموزشی به دست می‌آورند. خرید سکه‌هایی که سود سهام پرداخت می‌کنند و کار کردن برای شرکت‌های ارز دیجیتال راه‌های درآمدی دیگری هستند که ممکن است مورد توجه افراد مختلف قرار بگیرند.

چرا نوجوانان وارد بازار رمزارز می‌شوند؟

بازار رمزارز و نوجوانان بسیاری که وارد آن شده‌اند، برای بسیاری از افراد عجیب و جالب به نظر می‌رسد. اما واقعیت این است که نوجوانان از کودکی ایده ارزهای غیرفیزیکی را در بازی‌های کامپیوتری دیده‌اند. در نتیجه نوجوانان ذهن بسیار بازتری برای پذیرش رمزارزها دارند. بر اساس نظرسنجی که اخیراً مؤسسه انجین اینسایتس (Engine Insights) انجام داده است، ارزهای دیجیتال، بعد از سهام، دومین انتخاب نوجوان‌های 13 تا 17 ساله برای سرمایه‌گذاری هستند. در ایران هم بیشتر از 12 میلیون نفر در بازار رمزارز فعالیت می‌کنند و به نظر می‌رسد نوجوانان سهم قابل‌توجهی از این افراد را در بر می‌گیرند. شاید بتوان دلیل مشارکت زیاد نوجوان‌ها در بازار رمزارز را در خطرپذیری بیشتر آن‌ها، آشنایی آن‌ها را تکنولوژی‌های جدید و فضای مجازی یا حتی کنجکاوی آنها جست‌وجو کرد. البته به گزارش اقتصاد آنلاین شیوع بیماری کرونا و غیرحضوری شدن مدارس هم در ورود نوجوانان به این بازار نقش داشته. زیرا آنها فرصت بیشتری برای گشت‌وگذار در اینترنت و آشنایی با رمزارزها پیدا کرده‌اند.

در دنیای رمزارزها چه خطراتی وجود دارد؟

بیشتر والدین نگران نوجوانان خود هستند به همین دلیل آنها را از ورود به دنیای ناشناخته رمزارزها منع می‌کنند. اما بد نیست قبل از آنکه اقدامی بکنیم درباره همه خطرات موجود آگاه شویم و با اطلاعات کافی تصمیم بگیریم. یکی از اصلی‌ترین خطراتی که همه فعالان بازار رمزارز را تهدید می‌کند کلاهبرداری است. معمولی‌ترین شیوه‌ی کلاهبرداری زمانی است که شخصی یک ارز دیجیتال به‌ظاهر معتبر جدید ایجاد می‌کند و مردم را تشویق می‌کند روی آن سرمایه‌گذاری کنند. هنگامی که کلاهبردارها پول بقیه را گرفتند، شرکت تعطیل می‌شود و دیگر خبری از پول‌ها نیست. شرکت Theodex یک نمونه از کلاهبرداری‌های بزرگ است که طبق گزارش‌ها دو میلیارد دلار از سرمایه‌گذاران کلاهبرداری کرده است.

اگر می‌خواهید بر روی رمزارزها سرمایه‌گذاری کنید یا فرزندی دارید که می‌خواهد این سرمایه‌گذاری را انجام دهد، به او یادآوری کنید که مراقب باشد و سرمایه خود را در جاهای مطمئن بگذارد. اگر کسی فالوور زیادی دارد لزوماً قابل اعتماد نیست. البته کلاهبرداری تنها خطر سرمایه‌گذاری بر روی ارزهای دیجیتال نیست. ممکن است شما چیزهای زیادی درباره درآمد از بازار رمز ارز شنیده باشید و حالا بخواهید سرمایه زیادی را وارد این بازار کنید. اما باید بدانید از آنجایی که ارز دیجیتال توسط بانک‌ها پشتیبانی نمی‌شود همان‌طور که می‌تواند به‌سرعت سود کند، ممکن است با همان سرعت ضرر کند. پس بهتر است پولی را وارد این بازار کنید که اگر از دست بدهید، در زندگی شما تغییر اساسی ایجاد نمی‌شود.

اعتیاد به کریپتوکارنسی چیست؟

اگر قرار است از خطرات ورود به بازار رمزارزها بدانید بد نیست با اصطلاح اعتیاد به رمزارز هم آشنا شوید. لابد تابه‌حال درباره اعتیادهایی مثل اعتیاد به خرید یا اعتیاد به قمار شنیده‌اید. اعتیاد به رمزارز هم چیزی شبیه به همان است؛ رفتاری که باعث می‌شود زندگی شخصی، روابط خانوادگی و فعالیت‌های تفریحی افراد مختل شود. همان‌طور که یک کودک یا نوجوان ممکن است کنترل زمانی را که صرف بازی‌های کامپیوتری می‌کند از دست بدهد، این امکان وجود دارد که در مورد کار با کریپتوکارنسی‌ها هم به مشکل بر بخورد. البته اعتیاد به کار با رمزارزها خیلی متداول نیست. با این حال بهتر است مراقب این مشکل باشید. اگر نوجوانی هستید که یک یا هر دو والدین شما به صورت وسواسی با ارز دیجیتال کار می‌کنند یا قبلاً در خانواده خود مشکل اعتیاد داشته‌اید، بیشتر احتیاط کنید. ممکن است وارد این بازار شده‌اید و هر زمان که احساس خشم، افسردگی یا غم می‌کنید برای اینکه احساس بهتری داشته باشید، سراغ ترید کردن می‌روید. شاید هم هر وقت بی‌حوصله می‌شوید برای وقت‌گذرانی ترید می‌کنید. همه اینها نشانه‌هایی هستند که می‌گویند باید بیشتر احتیاط کنید.

جمع‌بندی

بازار رمزارزها دنیای جدید و جالبی است که بسیاری از افراد از سر کنجکاوی یا برای کسب درآمد بیشتر به سراغ آن می‌روند. از آنجایی که نوجوانان به‌خوبی با فضای مجازی و دنیای دیجیتال ارتباط برقرار می‌کنند، دنیای رمزارز و نوجوانان با هم ارتباط تنگاتنگی پیدا کرده‌اند. در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با چیستی رمزارزها و مزایا و معایب استفاده از آن بیشتر آشنا کنیم. به این ترتیب اگر نوجوان هستید یا فرزند نوجوانی دارید که می‌خواهد وارد این بازار شود، بهتر می‌توانید درباره آن تصمیم بگیرید.

ارز دیجیتال چیست؟ پیش‌بینی آینده رمزارز ها

ارز دیجیتال چیست

پول، همان چیزی که به اعتقاد برخی چرک کف دست است، در گذر زمان به شکل‌های مختلفی درمی‌آید. جدیدترین شکل پول که بیش از یک دهه است بر سر زبان‌ها افتاده، ارز دیجیتال، رمز ارز یا کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) است. بیت‌کوین به‌عنوان نخستین ارز دیجیتال، در سال 2009 رونمایی شد. از همان روزهای اول، بسیاری از کارشناسان، رمزارزها را کلاهبرداری بزرگ قرن 21 معرفی می‌کردند؛ اما فقط کافی بود یک بیت‌کوین به ارزش ناچیزی در همان سال‌های ابتدایی تهیه می‌کردید و امروز که در حال مطالعه این مقاله هستید، رمزارزها چیست؟ صاحب چندین هزار دلار سرمایه بودید.

واقعاً ارز دیجیتال چیست که عده‌ای در ردیف طرفداران متعصب آن قرار می‌گیرند و عده‌ای هنوز هم آن را ابزار کلاهبرداری از مردم در سراسر دنیا تلقی می‌کنند؟ اگر برای یافتن پاسخ این سؤال کنجکاوید، تا پایان مطلب حاضر با ما همراه باشید.

فهرست عناوین مقاله

کریپتوکارنسی چیست؟

ارز دیجیتال به زبان ساده نوعی پول دیجیتال است که مبتنی بر رمزنگاری ایمنی آن برآورده می‌شود. ارزهای دیجیتال مبتنی بر شبکه‌های بلاک‌چین راه‌اندازی می‌شوند. بلاک‌چین فناوری غیرمتمرکز است. داده‌های مرتبط با تراکنش‌ها در شبکه‌های بلاک‌چین به کمک دفتر کل توزیع‌شده ، ثبت و ضبط می‌شوند.

برخلاف سیستم‌های مالی سنتی که زیرنظر نهادهای مشخصی مانند بانک‌های مرکزی اداره می‌شوند، رمزارزها به‌هیچ‌وجه به فرد یا نهاد خاصی متکی نیستند؛ بلکه شبکه‌ای از رایانه‌ها که با نام گره شناخته می‌شوند، شبکه‌های بلاکچین را مدیریت می‌کنند. حداقل از نظر تئوری، می‌توان این گزاره را ذکر کرد که ارزهای دیجیتال با توجه به ماهیتشان از دخالت و دستکاری دولت‌ها مصون هستند.

نگاهی به تاریخچه ارزهای دیجیتال

تاریخچه ارزهای دیجیتال

به زبان ساده، اشاره کردیم که ارز دیجیتال چیست؛ اما شاید تعاریف مذکور، گره‌های ذهنی شما را بیشتر کرده باشند. با ما همراه باشید تا گام به گام ابعاد مختلفی از رمرارزها را موشکافی کنیم. قدم اول، مربوط به تاریخچه این ارزهاست. برای بررسی تاریخچه ارزهای دیجیتال، باید حتماً به سراغ بیت‌کوین رفت. خالق بیت کوین (ساتوشی ناکاموتو) در سال 2008 از سند بسیار مهمی به نام وایت پیپر بیت کوین رونمایی کرد.

در این سند بحث‌های مهمی درباره ماهیت بیت کوین و کارایی آن ذکر شده است. در مقاله اختصاصی که برای وایت پیپر بیت کوین آماده کرده‌ایم، می‌توانید سرفصل‌های مهم این سند را مطالعه کنید. مهم‌ترین نکته درباره بیت کوین مربوط به ماهیت غیرمتمرکز آن است؛ به این معنی که امکان مبادلات مالی در بستر آنلاین بدون نظارت هیچ نهاد ثالثی مانند بانک با استفاده از BTC فراهم می‌شود.

از آن زمان به این طرف، روزبه‌روز ارزهای دیجیتال جدیدی با کاربری‌های مختلف معرفی شده‌اند. تعداد ارزهای دیجیتال منحصربه‌فرد در بازار رمزارزها از ده هزار عبور کرده است. ارزهای دیجیتال در حال سرک کشیدن به حوزه‌های مختلفی هستند. از صنعت بازی ( گیم‌فای ) گرفته تا تجارت جهانی، می‌توان ردپای پروژه‌های مبتنی بر رمزارزها را مشاهده کرد.

مهم‌ترین ویژگی‌های ارز دیجیتال

توضیح درباره ویژگی‌های رمزارزها کمک می‌کند تا به پاسخ سؤال ارز دیجیتال چیست، نزدیک‌تر شوید. از مهم‌ترین ویژگی‌های رمزارزها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. حذف واسطه از معاملات آنلاین

تمام معاملات آنلاین در سیستم مالی فعلی جهان زیرنظر بانک‌های مرکزی انجام می‌شود. این در حالی است که رمزارزها کاملاً مستقل از نظارت نهاد متمرکزی مانند دولت یا بانک مرکزی در هر کشوری است؛ بنابراین، افراد می‌توانند در هر نقطه از دنیا با هر گوشه دیگر از جهان، به کمک رمزارزها تبادل مالی آنلاین داشته باشند. نظارت بر چرخه تراکنش‌های ارزهای دیجیتال بر عهده اعضای جامعه آن‌هاست.

2. ناشناس بودن تراکنش‌های ارز دیجیتال

در سیستم مالی سنتی تمام تراکنش‌های افراد با هویت واقعی آن‌ها رصد می‌شود. این در حالی است که تمام تراکنش‌های ارزهای دیجیتال به صورت ناشناس انجام می‌شود. هر فرد یا شرکت صاحب ارزهای دیجیتال هویت مشخص و منحصربه‌فرد خود را در شبکه بلاک‌چین دارد. درعین‌حال، دیگران نمی‌توانند به هویت واقعی افراد حاضر در شبکه‌های بلاک‌چین پی ببرند.

3. امنیت رمزارزها

در سیستم مالی سنتی، سرمایه خود را در بانک‌ها ذخیره می‌کنید. مسئولیت تأمین امنیت دارایی نیز کاملاً بر عهده بانک است. حذف واسطه‌ها در بازار رمزارزها احتمالاً این سؤال را به ذهن متبادر کند که تأمین امنیت سرمایه‌ها بر عهده کیست؟ افراد دارایی‌های رمزنگاری خود را در کیف پول‌های دیجیتال یا حساب‌های شخصی در صرافی‌ها نگهداری می‌کنند.

کیف پول‌های دیجیتال دارای کلید‌های عمومی و خصوصی هستند که فرد تا زمانی که این اطلاعات را در اختیار دیگران قرار ندهد، می‌تواند امنیت سرمایه‌اش را تأمین کند. به‌طور کلی، مسئله تأمین امنیت دارایی‌ها در بازار ارزهای دیجیتال چالشی جدی است که در طول سال‌های گذشته، برای ارتقای آن تلاش‌های زیادی شده است.

4. امنیت زیاد تراکنش‌ها

تراکنش‌های ارز دیجیتال در بستری کاملاً امن انجام می‌گیرد. به‌هیچ‌وجه کسی نمی‌تواند یک ارز دیجیتال را هم‌زمان برای دو آدرس مختلف ارسال کند. علاوه بر آن، احتمال دستکاری تراکنش‌ها با توجه به نظارت گره‌ها در شبکه بلاک‌چین تقریباً وجود ندارد.

ارز دیجیتال چگونه کار می‌کند؟

احتمالاً شما هم درباره مکانیزم عملکرد ارز دیجیتال کنجکاو شده‌اید. چگونه یک سیستم مالی بدون نظارت نهادی مانند بانک مرکزی و دولت پابرجا می‌ماند؟ تمام تکیه رمزارزها بر فناوری بلاک‌چین است. وقتی نام ارزهای دیجیتال را جست‌وجو می‌کنید، با تصاویری شبیه به سکه برای هر رمزارز مواجه می‌شوید. درعین‌حال، باید توجه کنید که هیچ خبری از اسکناس یا سکه نیست. همه‌چیز دیجیتالی است.

ارزهای دیجیتال از طریق فرایندی به نام ماینینگ یا استخراج ایجاد می‌شوند. البته، لازم نیست همه کاربران در فرایند ماینینگ مشارکت کنند؛ بلکه امکان خرید و فروش ارزهای دیجیتال از طریق صرافی‌های آنلاین نیز وجود دارد. در فرایند استخراج ارز دیجیتال ، سیستم‌های سخت‌افزاری پیشرفته معاملات ریاضی پیچیده‌ای را حل می‌کنند.

شبکه‌های بلاک‌چین به صورت خودکار مبتنی بر الگوریتم‌های اجماع کار می‌کنند. هر فرد برای فعالیت در شبکه بلاک‌چین باید الگوریتم اجماع آن را بپذیرد. دو الگوریتم اجماع اثبات کار (PoW) و اثبات سهام (PoS) به‌عنوان چارچوب‌های اصلی در شبکه‌های بلاک‌چین مختلف شناخته می‌شوند. به این ترتیب، همه‌چیز به صورت خودکار مبتنی بر قوانین مشخصی در شبکه بلاک‌چین اداره می‌شود. گروهی از کاربران به‌عنوان گره، مسئولیت اجرای قوانین و نظارت بر آن‌ها را به عهده می‌گیرند. هر تراکنش در شبکه بلاک‌چین باید با تأیید گره‌ها که دراصطلاح ماینر نامیده می‌شوند، نهایی شود.

تفاوت ارز دیجیتال با پول معمولی چیست؟

از مهم‌ترین تفاوت‌های ارز دیجیتال با پول معمولی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:‌

  • پول‌های رمزارزها چیست؟ معمولی را بانک‌ها چاپ می‌کنند؛ اما رمزارزها در فرایند استخراج به وجود می‌آیند.
  • پول‌های معمولی در فرمت اسکناس در اختیار عمومی قرار می‌گیرند؛ اما ارز دیجیتال صرفاً ماهیت مجازی دارد.
  • دولت‌ها به‌عنوان پشتوانه پول‌های ملی نقش‌آفرینی می‌کنند؛ اما ارزهای دیجیتال پشتوانه‌ای به جز اعتماد عمومی ندارند.
  • تراکنش‌های پول معمولی زیر نظر بانک‌ها انجام می‌شود؛ اما معاملات رمزارزها غیرمتمرکزند.
  • پول‌های معمولی برای مصارف روزانه قابل استفاده هستند؛ اما ارزهای دیجیتال هنوز مورد پذیرش عمومی قرار نگرفته‌اند.

انواع ارز دیجیتال

انواع ارز دیجیتال

در پاسخ به این سؤال که انواع ارز دیجیتال چیست، باید در نظر داشته باشید که از جنبه‌های مختلفی امکان طبقه‌بندی رمزارزها وجود دارد. رایج‌ترین دسته‌بندی ارزهای دیجیتال، آن‌ها را در دو گروه اصلی قرار می‌دهد که عبارت‌اند از:

1. کوین

به هر ارز دیجیتال که شبکه بلاک‌چین اختصاصی دارد، در اصطلاح کوین (Coin) گفته می‌شود. بیت‌کوین به‌عنوان اولین کوین شناخته می‌شود. در عرف رایج بازار، به کوین‌های دیگر که در بازار رمزارزها وجود دارند، اصطلاح آلت کوین (AltCoin) اختصاص می‌یابد. از معروف‌ترین آلت کوین‌ها می‌توان به اتریوم (ETH)، لایت کوین (LTC) و بیت کوین کش (BCH) اشاره کرد.

2. توکن

توکن (Token) نوع خاصی از ارزهای دیجیتال است که بلاک‌چین اختصاصی ندارند و روی یکی از شبکه‌های بلاک‌چین موجود ساخته می‌شوند. بخش چشمگیری از ارزهای دیجیتال موجود در بازار از نوع توکن هستند. بلاک‌چین اتریوم بزرگ‌ترین میزبان توکن‌هاست. پروژه‌های مبتنی بر بلاک‌چین معمولاً از این ظرفیت برای تعریف ارزهای دیجیتال اختصاصی خود استفاده می‌کنند. از معروف‌ترین توکن‌ها می‌توان به تتر (USDT)، بایننس کوین (BNB) و دای (DAI) اشاره کرد.

دلایل محبوبیت ارز دیجیتال چیست؟

حدود سیزده سال از آغاز به کار بازار رمزارزها می‌گذرد. در این مدت زمان کوتاه، رشد بازار رمزارزها بسیار شایان توجه بوده است. این رشد در تمام ابعاد به‌وضوح قابل مشاهده است. برای مثال، تعداد کاربران فعال در بازار رمزارزها در سراسر دنیا افزایش چشمگیری یافته است؛ حجم معاملات در این بازار روند صعودی دارد؛ ارزش بازار کریپتوکارنسی در مقایسه با یک دهه قبل قابل مقایسه نیست. همه این اتفاقات سبب ایجاد پرسش مهمی می‌شود: دلیل محبوبیت ارز دیجیتال چیست؟

در پاسخ به این سؤال باید به چند نکته بسیار مهم اشاره کنیم:

  • عرضه محدود برخی از ارزهای دیجیتال سبب شد تا مشکل تورم پول‌های سنتی برطرف شود.
  • ماهیت غیرمتمرکز بازار رمزارزها برای بسیاری از فعالان اقتصادی حقیقی و حقوقی بسیار جذاب است.
  • سرعت انتقال پول به سراسر دنیا با استفاده از رمزارزها در مقایسه با سیستم مالی سنتی به‌مراتب بیشتر است.
  • کارمزد هزینه‌های انتقال پول با استفاده از ارزهای دیجیتال کمتر از سیستم‌های مالی سنتی است.
  • امکان سرمایه‌گذاری برای کسب سودهای هنگفت را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.
  • ارزهای دیجیتال آینده‌نگرند و هر روز مبتنی بر فناوری‌های جدید، پیشرفت‌های زیادی را به ارمغان می‌آورند.

کاربردهای رمزارز چیست؟

احتمالاً یکی دیگر از سؤالات مهمی که در ذهن شما ایجاد شده، این است که کاربردهای ارز دیجیتال چیست؟ در پاسخ باید بگوییم که ارزهای دیجیتال روی کاغذ دقیقاً مانند پول‌های معمولی برای خرید و فروش کالاهای روزمره و همچنین انتقال پول به دیگران قابل استفاده‌اند. البته، هنوز در بسیاری از کشورها رمزارزها برای خرید و فروش کالاهای مختلف مورد پذیرش عمومی قرار نگرفته‌اند؛ صرفاً در موارد معدودی برخی از کسب‌وکارها به صورت داوطلبانه خدمات و کالاهای خود را در ازای دریافت رمزارز به مشتریانشان ارائه می‌کنند.

البته، بسیاری از کشورها مانند ایران، روسیه و ونزوئلا به‌منظور فرار از تحریم‌های خارجی، از ارزهای دیجیتال برای جابه‌جایی پول استفاده می‌کنند. مبادلات رمزارزها قابل کنترل نیستند؛ به همین دلیل نمی‌توان مانع انجام معاملات شد.

در مقیاس فردی نیز بخش عمده معامله‌گران فعال در بازار ارزهای دیجیتال در حال حاضر به چشم سرمایه‌گذاری به این بازار نگاه می‌کنند. آن‌ها به دنبال کسب سود از محل خرید و فروش رمزارزها هستند. در مثالی ساده، فقط کافی است تاریخچه قیمت ارز دیجیتال خاصی مانند بیت‌کوین را از سال 2009 تا امروز بررسی کنید. در این صورت، متوجه خواهید شد که چه فرصت‌های معاملاتی بی‌نظیری را از دست داده‌اید.

آیا ارزهای دیجیتال در ایران قانونی هستند؟

قانون‌گذاری برای بازار ارزهای دیجیتال یکی از چالش‌های اساسی این بازار است. این مسئله محدود به ایران نیست و در سراسر دنیا دولت‌ها با این موضوع دست‌وپنجه نرم می‌کنند. قوانین پراکنده‌ای در کشورهای مختلف برای استخراج، خرید و فروش ارزهای دیجیتال وضع شده است. برای مثال، چین در سال‌های اخیر تمام فعالیت‌های ماینینگ را ممنوع اعلام کرد. در آمریکا، کمیسیون بورس و اوراق بهادار قوانین مختلفی در این حوزه وضع می‌کند.

در کشور ما نیز در سال 1398 برای نخستین بار قانون استخراج ارزهای دیجیتال به تصویب هیئت دولت رسید. بر این اساس، تمام کسانی که قصد احداث مزرعه استخراج بیت کوین دارند، باید مطابق این قانون فعالیت کنند. به‌هرحال، در این سال‌ها خرید و فروش ارزهای دیجیتال در سراسر دنیا انجام شده است. به نظر نمی‌رسد دولت‌ها بتوانند معاملات ارزهای دیجیتال را ممنوع کنند. برای روشن شدن قوانین بازار ارزهای دیجیتال باید حداقل چند سال دیگر صبر کنیم.

پیش‌بینی آینده ارز دیجیتال

اظهارنظر درباره آینده ارزهای دیجیتال کار بسیار دشواری است. گروهی از کارشناسان اقتصادی معتقدند ارزهای دیجیتال بعد از مدتی دچار رکود می‌شوند و به کلی نابود خواهند شد. در مقابل، عده دیگری از کارشناسان بر این باورند که آینده پول در سراسر دنیا چیزی غیر از رمزارزها نیست. این گروه از افراد معتقدند که در روزگاری نه‌چندان‌دور، ارزهای دیجیتال در سراسر دنیا به‌عنوان دارایی قانونی تلقی خواهند شد.

تفاوت این نگرش‌ها به‌خوبی نشان می‌دهد که پیش‌بینی آینده بازار رمزارزها بسیار دشوار است. شاید نگاهی به آینده بیت کوین با توجه به تأثیر زیادی که در بازار دارد، بتواند تصویر نسبتاً روشنی از آینده رمزارزها به دست دهد. برای این منظور، دعوت می‌کنیم مقاله « پس از استخراج آخرین بیت کوین چه اتفاقی خواهد افتاد؟ » را مطالعه کنید.

سؤالات متداول

1. در حال حاضر چند نفر در بازار رمزارزها فعالیت می‌کنند؟

در پایان سال 2021، حدود 295 میلیون نفر در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کردند. پیش‌بینی می‌شود این عدد در پایان سال 2022 به حدود یک میلیارد نفر برسد.

2. حجم بازار ارزهای دیجیتال چقدر است؟

پس از افت قیمت شدید بیت کوین در پایان سال 2021 و اوایل سال 2022، حجم بازار ارزهای دیجیتال در حال حاضر حدود یک میلیارد دلار برآورد می‌شود.

3. کیف پول ارز دیجیتال چیست؟

کیف پول ارز دیجیتال، بستر ذخیره رمزارزهاست. کاربران دارایی‌های خود را در کیف پول‌های اختصاصی خود نگهداری می‌کنند. برای آشنایی بیشتر با این موضوع به مقاله کیف پول ارز دیجیتال مراجعه کنید.

4. صرافی ارز دیجیتال چیست؟

صرافی بستری آنلاین برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال است. برای آشنایی با انواع صرافی‌ها دعوت می‌کنیم تا مقالات اختصاصی صرافی ارز دیجیتال را مطالعه کنید.

کلام پایانی

در این مقاله، سعی کردیم به سؤال ارز دیجیتال چیست، پاسخی جامع و کامل دهیم. اگر به‌تازگی با بازار رمزارزها آشنا شدید، با خواندن این مقاله احتمالاً با انبوهی از اصطلاحات جدید مواجه شده‌اید. در وهله اول، این اصطلاحات گیج‌کننده به نظر می‌رسند؛ اما باید بدانید که برای فعالیت در بازار رمزارزها چاره‌ای جز یادگیری آن‌ها ندارید. در سایت کلینیک سرمایه، مقالات آموزشی متعددی درباره بازار ارزهای دیجیتال منتشر شده است. از شما دعوت می‌کنیم با مطالعه این مقالات، دانش خود را برای فعالیت در بازار رمزارزها ارتقا دهید.



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.