آیا بازار سهام امن است؟

کسب درآمد از بورس به عنوان شغل اصلی امکان پذیر است؟

آیا رشد بورس پایدار است؟

روزنامه جهان صنعت نوشت؛ علی صادقین در گفت‌وگو با ایسنا، به رفتار کنونی بورس اشاره کرد و در مورد علت روند صعودی بازار سرمایه گفت: در حال حاضر چند فاکتور در روند صعودی بورس موثر است، به طوری‌که انتشار اخبار مثبت در خصوص نهایی شدن اجرای برجام، اخبار مربوط به برداشته شدن تحریم‌های سوئیفت بانکی و نقل‌و‌انتقالات مالی به همراه بودجه در نظر گرفته شده برای سال آینده موجب خوش‌بینی سرمایه‌گذاران نسبت به بازار سرمایه و روند صعودی آن شده است که این موضوع موجب شده تا بخش معناداری از نقدینگی وارد بازار سرمایه شود که ورود آن با افزایش حجم معاملات قابل مشاهده است. وی ادامه داد: این در حالی است که در شرایط فعلی خوش‌بینی سرمایه‌گذاران توام با احتیاط بوده و سهامداران حقیقی و حقوقی بر اساس تجربیات گذشته با ترس از افت قیمت‌ها به معامله می‌پردازند، علاوه بر اینکه هنوز شرکت‌ها در گزارش‌های خود اثرات پس از برجام را ندیده‌اند. این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: بنابراین از آنجایی که قرار است برجام اجرایی شده و تحریم‌ها برداشته شود، شرکت‌های بورسی نیازمند زمان هستند تا بازارهای جدید و قراردادهای جدید را شناسایی کرده و در گزارش‌های خود منتشر کنند بنابراین در حال حاضر با یک شوک مثبت در بازار سرمایه مواجه هستیم و باید به شرکت‌ها فرصت دهیم تا سودهای واقعی را شناسایی کنند. صادقین عنوان کرد: نکته دیگر رسیدن قیمت سهام شرکت‌ها به کف قیمت و ارزنده بودن دارایی‌ها در بازار است به طوری که در حال حاضر شرکت‌ها کمتر از ارزش ذاتی خود معامله می‌شود، لذا این موضوع به فال نیک گرفته شده و می‌توان گفت که نقدینگی وارد بازار سرمایه شده است ولی سهامداران با احتیاط در حال معامله هستند بنابراین خوش‌بینی به صورت اندک در بازار حاکم شده است و رشد واقعی و منطقی بازار در سال 1395 رخ می‌دهد. وی به تاثیر تنش‌های منطقه‌ای در بورس اشاره کرد و افزود: اخبار و شایعات در رفتار سهامداران به صورت واقعی و بلندمدت اثرگذار نبوده و اتفاقات منطقه‌ای اثر قابل ملاحظه‌ای در اقتصاد ندارد. این تنش‌ها موقتی است و بعد از مدتی عادی می‌شود. این کارشناس بازار سرمایه، سال 1395 را سال بسیار خوبی برای بازار سرمایه دانست و عنوان کرد: در حال حاضر شرکت‌ها به صورت واقعی سودی شناسایی نکرده اند و به نظر می‌رسد تا در گزارش‌های 12 ماهه این سود را شناسایی کنند، لذا پیش‌بینی می‌شود روند واقعی رشد بورس از سال 1395 و بعد از اینکه شرکت‌ها سود واقعی خود را شناسایی کردند، آغاز شود و بورس تا پایان سال روندی رو به رشد اما آرام و کند را طی کند. اجتناب از هیجان متولیان اقتصاد و بازار سرمایه باید فرهنگ‌سازی مناسبی در بورس انجام دهند تا تحلیل در بازار جایگزین رفتارهای هیجانی شود. امید احمدی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با تسنیم ضمن بیان اینکه اجرایی شدن برجام و رفع تحریم‌ها می‌تواند زمینه مناسبی برای ورود سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی و ایجاد تحرک در بورس باشد، گفت: بر این اساس باید بسترهای این کار را فراهم کنیم. این کارشناس بازار سرمایه افزود: البته باید اثرات رفع تحریم‌ها بر اقتصاد و بورس را در دو بازده کوتاه و بلندمدت جست‌وجو کرد. وی با بیان اینکه در کوتاه‌مدت بیشترین عامل اثرگذار بر بازار سهام، اثرات روانی و هیجانی است اضافه کرد: بر این اساس در کوتاه‌مدت نباید انتظار تغییرات چشمگیر از جمله افزایش سودآوری شرکت‌ها را داشته باشیم. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: یکی از دلایلی که می‌تواند موجب ایجاد هیجان و کمرنگ‌شدن اثرات اجرای برجام و رفع تحریم‌ها در بورس شود، تصمیمات هیجانی و فضای حاکم بر سهامداران است که خواهان سود زیاد در کوتاه‌مدت هستند؛ به‌علاوه اینکه با توجه به افت و زیان سهامداران در دو سال گذشته معامله‌گران ممکن است به جو مثبت بورس اعتماد نداشته باشند. احمدی گفت: بر این اساس یکی از کارهایی که باید متولیان اقتصاد و بازار سرمایه انجام دهند، این است که فرهنگسازی مناسبی در بورس انجام دهند تا تحلیل در بازار جایگزین رفتارهای هیجانی شود. وی در خصوص تاثیر کاهش نرخ سود بانکی بر بورس نیز اذعان داشت: با وجود نرخ سود تضمین‌شده 20 درصدی بانک‌ها، در شرایط فعلی سرمایه‌گذاران اقدام به حضور در بازار پرریسکی چون بورس نمی‌کنند. این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: علاوه بر این خبر کاهش نرخ سود بانکی زمانی برای اقتصاد و بازار سرمایه کشور امیدوارکننده و خوش است که در مقابل بهره تسهیلات ارائه‌شده به بنگاه‌های تولیدی نیز کاهش پیدا کند و این اتفاق می‌تواند برای بازار سرمایه بهترین خبر باشد و جاذبه‌ای ایجاد کند تا نقدینگی به بورس برگردد. کاهش ریسک سیستماتیک حذف تحریم‌های بین‌المللی باعث کاهش ریسک سیستماتیک بازار سرمایه در آینده نزدیک خواهد شد. علی‌اصغر مهری‌زاده، عضو هیات‌مدیره کارگزاری اردیبهشت ایرانیان با بیان مطلب فوق در گفت‌و‌گو با سنا افزود: این اتفاق، ثبات و آرامش در اقتصاد کشور و به تبع آن بازار سرمایه را به دنبال دارد هرچند به تنهایی برای رونق بازار سهام کافی نیست و این اتفاق نیازمند عوامل دیگری نیز هست. عضو هیات‌مدیره کارگزاری اردیبهشت ایرانیان با اشاره به اینکه دو دلیل برای رکود در بازار سهام وجود دارد، افزود: مهم‌ترین و اولین عامل رکود بازار سرمایه سودهای بانکی بالاست. مهری‌زاده با اشاره به اینکه نرخ تورم در کشور کاهش داشته، اظهار داشت: در این شرایط باید نرخ سودهای بانکی نیز کم شوند تا به این ترتیب سرمایه‌گذاران رغبت کنند نقدینگی‌های خود را به بازار سهام وارد کنند. وی با اشاره به اینکه با روند فعلی امید چندانی به کاهش نرخ سودهای بانکی نیز وجود ندارد، گفت: در حال‌ حاضر سرمایه‌گذاران نقدینگی‌های خود را در بانک‌ها سپرده‌گذاری می‌کنند و بدون ریسک، سودهای کلانی به‌دست می‌آورند در نتیجه حاضر نمی‌شوند پول‌های خود را وارد بورس کنند و به نظر نمی‌رسد سودهای بانکی کاهشی را تجربه کنند. این کارشناس بازار سرمایه درباره دلیل دوم رکود حاکم بر بازار گفت: عامل دیگر شرایط امروز بازار سرمایه رکود اقتصادی حاکم بر جهان است که ایران را نیز درگیر کرده است. مهری‌زاده با اشاره به اینکه اکنون بازارهای قیمت مواد اولیه، فلزات اساسی و نفت شاهد کاهش قیمت‌ها هستند، افزود: این افت قیمت مواد اولیه در بازارهای جهانی در روند همه صنایع تاثیرگذار است اما برخی شرکت‌ها بیشتر از دیگر صنایع تحت تاثیر قرار می‌گیرند و کاهش سودآوری و رکود بیشتری را تجربه می‌کنند. وی در ادامه اظهار کرد: اگر نرخ تنزیل در بازار کاهش پیدا کند و همچنین کاهش نرخ تنزیل بین‌بانکی قابل توجه باشد، می‌تواند به عنوان شاخص خوبی تلقی شود که کاهش نرخ سپرده‌های بانکی را هم به همراه داشته باشد.

آیا بورس قمار است؟

این روزها با افزایش تعداد طرفداران بازار بورس، بسیاری از افراد تازه وارد به این دنیا میپرسند حکم شرعی آن چیست و آیا قمار حساب میشود یا نه؟ در این مقاله از فراسرمایه قصد داریم ضمن آشنایی با ساز و کار بورس، به سوال(( آیا بورس قمار است؟)) پاسخ دهیم.

در ساز و کار بورس، سود و زیان، ریسک و فراز و نشیب زیادی وجود دارد. وجود ریسک در این بازار هم باعث ایجاد شک و شبهه های زیادی شده است. ابتدا میخواهیم با هم بررسی کنیم که اصلا قمار چیست و دلیل حرام بودن آن چیست؟

قمار چیست و دلیل حرام بودن آن چیست؟

قمار در واقع به معنای بازی کردن با هدف برد و باخت است. در قمار افراد هدف مغلوب کردن دیگری را دارند و برای برد و باخت شرط میبندند. از دیدگاه دین مبین اسلام قمار حرام است به‌ این جهت که شرط‌بندی در آن بر سر چیزهای غیرمتعارف انجام میشود.

بورس یک بازار مولد

بازار سرمایه یک بازار به شدت مولد است. با سرمایه گذاری در بازار بورس شرکت ها تقویت میشوند چرخه‌ی تولید آن‌ها توسعه می‌یابد، میتوانند خط تولید جدیدی راه بیاندازند. از نتایج مطلوب آن می توان به اشتغال زایی و کاهش بیکاری اشاره کرد. از آنجایی که بیکاری یک معضل بسیار بزرگ در جامعه محسوب میشود، بورس میتواند تاثیر مثبتی در زمینه حل این مشکل داشته باشد.

بازار سرمایه تکیه‌گاه خوبی برای اقتصاد ایران

یکی از مزایای بزرگ بازار سرمایه ورود نقدینگی به بازار است. از طرفی شرکت های نوپا از طریق فروش سهام به مردم در جهت رشد و توسعه پیش میروند. به‌طور کلی و درمجموع می‌توان از دو روند برای بررسی بازار استفاده کرد. روند اول، سرعت ورود پول به بازار سرمایه و کاهش یا افزایش سرعت آن بوده و روند دوم؛ سرعت عرضه دارایی‌های دولت در بازار است. بنابراین اگر سیاستگذار با گام‌بندی معقولی به عرضه دارایی‌های خود ادامه دهد، نمی‌توان بازار سرمایه را قمار دانست.

تفاوت بورس و قمار

در بازی قمار همه قوانین بازی از قبل تعیین شده است. مثلا میزان پولی که قرار است بر سر آن شرط ببندند را در ابتدا مشخص میکنند. همچنین نتیجه نهایی بازی بر اساس رخداد های تصادفی مثل سکه و شیر و خط آمدن تعیین میشود. اما در بازار سهام میزان ریسک تعیین شده نیست. هرکسی میتواند بر اساس شخصیت خود که تا چه اندازه ریسک پذیر است عمل کند. توصیه میشود قبل از ورود به این بازار حتما با مفاهیم سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار آشنا شوید.

چرا بعضی از مردم بورس را قمار می‌دانند؟

مهم ترین علتی که مردم تمایل به این بازار ندارند، ترس از شکست و از دست دادن پولشان است. این ترس باعث می شود به دنبال یادگیری نباشند و به دلیل این که با فرایند سرمایه گذاری آشنا نیستند و ترس از ریسک دارند، سرمایه گذاری در بورس را قمار بدانند.

بورس مکانی امن برای سرمایه گذاری

بدون شک هرکسی دوست دارد پول خود را در بازاری سرمایه گذاری کند که از امنیت بالایی برخوردار است. آیا بورس مکان مناسبی برای سرمایه گذاری است؟ امنیت آن چقدر است؟ در جواب این پرسش باید بگوییم که بستگی به میزان اطلاعات فرد دارد. بازار بورس برای افرادی که در این بازار حرفه ای شدند، مکان امنی محسوب میشود. اما برای افراد تازه وارد به شدت خطرناک است. اگر شما هم به تازگی وارد این بازار شدید، به شما توصیه میکنیم اطلاعات زیادی را در زمینه بازار بورس کسب کنید و هرآنچه برای شروع سرمایه گذاری در بورس باید بدانید را بیاموزید و سپس سرمایه گذاری در آن را شروع کنید.

بازار ارز ، بورس ، طلا یا مسکن ،‌ کدام در 6 سال اخیر سودده‌تر بوده است؟

نوسانات شدید اقتصادی در کشور ما که پس از اعمال تحریم‌ها صورت گرفت، تورم بسیار زیادی را بر همه کالاها وارد کرد و یکباره تمام محصولات و خدمات را گران کرد. این امر که این نوسانات و تورم ناشی از آن چه تاثیرات منفی در کل اقتصاد و معیشت خانواده‌ها گذاشته برکسی پوشیده نیست؛ اما سوالی که شاید برای همه پیش آمده باشد این است که این اتفاقات در کدام حوز‌ه‌ها تاثیر بیشتری گذاشته و قبل از آغاز این افزایش قیمت‌ها، سرمایه‌گذاری در کدام بازارها سوددهی بیشتری داشت؟ سرمایه‌گذاری در بازار ارز یا بازار طلا ؟ بازار بورس یا بازار مسکن یا سپرده‌گذاری در بانک ؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ می‌دهیم.

ابتدا لازم است بدانید سرمایه‌گذاری در اکثرحوزه‌ها تنها باعث از بین نرفتن ارزش سرمایه شده و می‌توان گفت تنها برخی از تاجران سود کرده و مابقی در بهترین حالت، سرمایه خود را حفظ کردند. در غیر اینصورت به دلیل اینکه تمام مخارج و هزینه‌ها افزایش یافته کلمه سود برای این فرآیند صحیح نیست. با این رویکرد بازارهایی مثل بازار طلا، بازار مسکن، بازار ارز و همینطور سپرده‌گذاری در بانک که این حداقل بازدهی مالی را برای مردم به همراه می‌آورد را به مرور بررسی می‌کنیم تا ببینیم سرمایه‌گذاری در کدام بازارها تا چه میزان سود بیشتری را با ریسک کمتر برای‌سرمایه‌گذاران به همراه آورده است .

سپرده‌گذاری در بانک

در کشور ما سپرده‌گذاری در بانک به دلیل سود بالا و فرهنگ نادرستی که در بحث سرمایه‌گذاری به خصوص در بین خانواده‌های نسل 60 و 70 نهادینه شده، توجیه ورود سایر بازارهای موازی را همچون طلا، سکه و مسکن با مشکل مواجه کرده و از سوی دیگر، ایمن بودن و راحت بودن روند دریافت و پرداخت‌ها در بانک، سرمایه‌های مردم را به سمت سپرده‌گذاری در بانک سوق داده است. اما سپرده‌گذاری در بانک به خصوص در این بازه زمانی که ارزش پول همواره رو به کاهش است، صحیح نیست.

به زبان ساده، هنگامی که بانک به طور مثال 24 درصد سود پرداخت می‌کند و تورم بالای 200 درصد در برخی از کالاها روی می‌دهد به راحتی می‌توان میزان ضرر را محاسبه کرد. از سوی دیگر، میزان ارزش پول سپرده‌گذار از ابتدای دوره سرمایه‌گذاری‌اش تا بعد از اعمال ‌تحریم‌ها کاهش محسوسی داشته، چرا که هم ارزش پول پایین آمده و همه قیمت کالا بالا رفته است.

از سوی دیگر، عملکرد ضعیف نظام بانکی در ارائه تسهیلات و مدیریت منابع،‌ بانک‌ها را با انباشت بدهی مواجه کرده است. همچنین خبرهایی مبنی بر کاهش سود بانکی در رسانه‌ها در حال مخابره شدن است که در این صورت بسیاری از مردم سرمایه خود را از بانک خارج می‌کنند و به سمت بازارهایی مثل بازار ارز و طلا می‌روند.

از این رو سپرده‌گذاری در بانک در مقایسه با سرمایه‌گذاری در بازارهای دیگر مثل بازار ارز یا طلا دیگر نمی‌تواند جذابیت خاصی داشته باشد. در نتیجه می‌توان گفت کسانی که سپرده‌گذاری در بانک را انتخاب کردند، اولین متضرران این وضعیت رکودی شده‌اند.

در همین رابطه بخوانید:

بازار طلا

اما انتخاب دوم برای خانواده‌ها که سرمایه‌گذاری بدون ریسک را به سود بیشتر ترجیح می‌دهند، بازار طلا است. فارغ از این که در دوران رکودی قرار داریم و مولفه‌های سیاسی و اقتصاد کلان در کشور‌ ما در نوسانات قیمت در بازار طلا تاثیر بسزایی دارد، همیشه سرمایه‌گذاری در بازار طلا در بلندمدت سودده بوده است. از این رو می‌توان بازار طلا را در مقایسه با سود بانکی برنده دانست.

اما با بررسی نوسانات قیمتی در بازار طلا و نگاهی به نمودار ارزش طلا از سال 92 تا امروز تفاوت این دو به صورت کامل مشخص می‌شود. قیمت سکه از سال 92 که در محدوده قیمتی یک میلیون و 60 هزار تومان بود، در سال 97 به 3 میلیون و 400 هزار تومان رسید و تا امروز که اولین روز زمستان 98 را پشت سر می‌گذاریم، هرسکه با قیمت 4 میلیون و 520 هزار تومان در بازار طلا به فروش می‌رسد.

از این رو، اگر در سال 92، 10سکه را به قیمت 10 میلیون و 600 هزار تومان خریداری می‌کردید، امروز به قیمت 45 میلیون تومان به فروش می‌رساندید. در نتیجه سرمایه‌گذاری در بازار طلا نسبت به بانک دارای توجیه بیشتری است.

بازار سرمایه

اما یکی از جذاب‌ترین بازارهای مالی در دنیا و کشور ما بازار سرمایه یا همان بازار بورس است. بازاری که می‌توان گفت در بین خانواده‌های ایرانی به پر ریسک‌ترین مدل سرمایه‌گذاری شناخته می‌شود. اما با نگاهی به روند شاخص بورس از سال 92 تا امروز می‌توان این برداشت را داشت که ریسک زیادی متحمل این بازار نبوده و بورس به عنوان یکی از پربازده‌ترین بازارهای مالی در این سال‌ها بوده است.

باید مدنظر داشت که بخش عمده‌ای از موفقیت بازار سرمایه معطوف به فعالیت شرکت‌ها و اقتصاد کلان می‌شود. زیرا شرکت‌هایی در بازار بورس پذیرفته شده و به نقطه‌ای از بلوغ رسیده‌اند که بتوانند به عنوان سهامی‌عام در بورس پذیرفته شوند و سهام آن‌ها را با هدف کسب سود در بورس عرضه کنند.

از سوی دیگر شفافیت بالای ارائه صورت‌های مالی شرکت‌ها، آگاهی مردم را نسبت به فعالیت‌های این بازار بیشتر کرده است و به همین علت، راحت‌تر می‌توان اعتماد مردم را برای ورود به این بخش جلب کرد. همچنین حضور شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بازار بورس که سود تضمینی ارائه می‌دهند و سهامداران را در سودهای شناور نیز شریک می‌کند،‌ این ریسک را کاهش داده و اعتماد مردم برای ورود به این بخش افزایش داشته است.

از این رو می‌توان با امنیت خاطر بیشتری نسبت به گذشته به این بازار پویا نگاه کرد. چرا که شاخص بورس از سال 92 تا امروز تغییرات بسیاری داشته و از کانال 38 هزار واحد به 95 هزار واحد در ابتدای سال 97 رسیده و آخرین فصل سال 98 را با رکورد 356 هزار واحدی شروع کرده است. با محاسبه این تغییرات می‌توان میزان سودی که از سال 92 برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس رخ می‌دهد را متوجه شد.

نگاهی به شاخص‌های بازار بورس در 6 سال گذشته می‌تواند نمای کلی از وضعیت این بازار را به ما ارائه دهد.

در همین رابطه بخوانید:

بازار ارز

بازار دیگری که در کشور ما با حواشی بسیاری همراه بوده بازار ارز است. ابتدای سال 92 که آغاز این دوره رکودی بود، فعالان بازار ارز به طرق مختلف خرید و فروش می‌کردند. صرافی‌ها و دلالان ارزی در مناطق مختلف از این وضعیت سودهای زیادی کسب کردند. اما آیا بازار ارز برای سرمایه‌گذاری خانواده‌ها مناسب است یا ورود به سایر بازارها با توجیه بیشتری همراه بود؟

گفتنی است نرخ ارز در اوایل دهه 90 در کانال 1000 تومان قرار داشت و دو سال بعد هر دلار در بازار ارز با نرخ 3 هزار تومان به فروش می‌رسید، که این خود شوک عجیبی به بازار تحمیل کرد. اما این ابتدای راه صعود بازار ارز به قله صعودی بود و روند رشد آن به طور بی‌سابقه‌ای از بازارهای موازی خود پیشی گرفت. به طوری که سال 95 نرخ دلار تا 3600 تومان پیش رفت و به کلی اقتصاد را به شوک فرو برد.

اما این نیز آغاز انقلاب کاسبان ارز در مقاطع مختلف بود. به طوری که همهمه‌ای در بین مردم ایجاد شد که چگونه می‌توان بازارهای کلان اقتصادی را کنترل کرد و دولت برای کنترل آن چه رویکردهایی در نظر دارد؟ اما این آغاز راه بود و بلافاصله اتفاقات بین‌المللی در کنار واکنش‌های هیجانی در برخورد با این افزایش‌ها باعث شد تا بازار ارز و دلار در سراشیبی افزایش قیمت‌ها با سرعت زیادی حرکت کند و به طور افسار گسیخته‌ای قیمت ارز افزایش یافت و در کانال 12 تا 15 هزار تومان در نوسان بود.

بازار مسکن «جایی سرمایه‌گذاری کن که باد زیرش نره»

یکی از بخش‌هایی که از گذشته مورد توجه بسیاری از ایرانیان بوده مسکن است. به طوری که بسیاری از بزرگترها آینده روشن را در گرو خرید مسکن می‌دانستند، این مثال را که «جایی سرمایه‌گذاری کن که باد زیرش نره» را به این معنی که زمین و یا خانه بخرید و برای خرید خودرو و کالاهای دیگر هزینه نکنید، به کار می‌بردند. در نتیجه بهترین سرمایه‌گذاری برای آنها خرید خانه بود. در واقع تا حدودی درست می‌گفتند. تورم این چنینی که در کشور رخ داد، توان خرید خانه را از جوانان گرفت و خرید خانه به امری بسیار سخت تبدیل شد. اما در چند سال اخیر بازار مسکن چه وضعیتی داشته؟

طبق اطلاعات معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی ارزش افزوده فعالیت‌های بخش مسکن و ساختمان از سال ۹۲ روند نزولی داشته و از ۷.۸ درصد در سال ۹۲، به ۵.۱ درصد در سال ۹۶ رسیده است. این گزارش نشان می‌دهد که طی سه ماهه اول سال ۹۶ نسبت به سه ماهه اول سال ۹۷ تغییر چشمگیر نداشته و معادل ۵.۶ هزار میلیارد تومان بوده است.

تولید متناسب با تقاضا

تحولاتی که سمت تقاضای مسکن روی می‌دهد، یکی از عوامل تاثیرگذار در این بخش است. بر اساس نتایج سرشماری سال ۸۵، تعداد ۱۵ میلیون آیا بازار سهام امن است؟ و ۸۵۹ هزار واحد مسکونی دارای سکونت در کشور وجود داشته است، که در سرشماری سال ۹۵ به ۲۲ میلیون و ۸۲۵ هزار واحد مسکونی رسیده است. به عبارت دیگر تعداد واحدهای مسکونی در دهه ۸5 تا ۹۵ حدود ۷ میلیون واحد افزایش یافته ‌است.

با احتساب تعداد ۲۴ میلیون و ۱۹۶هزار خانوار درکشور، سال ۹۵ کسری بیش از یک میلیون و هفتصد هزارواحد مسکونی وجود داشته و به همین علت است که تراکم خانوار در واحد مسکونی به رغم بهبود در سال‌های گذشته، همچنان بالاتر از یک و در سال ۹۵، برای کل کشور حدود ۱.۰۶ بوده است. به عبارت دیگر در سال ۹۵ در ۱۰۰ واحد مسکونی، ۱۰۶ خانوار سکونت داشته‌اند.

اما این اتفاقات چه تاثیری در بازار مسکن گذاشت؟ بسیاری از کارشناسان، ‌رکود در معاملات مسکن را پیش‌بینی کرده و معتقد بودند در ساخت‌و‌ساز اتفاق زیادی روی نمی‌دهد و دلیل آن را بومی بودن مصالح‌ ساختمانی و نیروی انسانی عنوان کردند. اما این امر که کاهش معاملات و خرید و فروش در تولید مسکن تاثیر مستقیم دارد برکسی پوشیده نیست و نمی‌توان از آن غافل بود.

بنابراین ارزش‌ افزوده فعالیت‌های بخش مسکن و ساختمان از سال ۹۲ روند نزولی به خود گرفتند. به طوری که از سال ۹۳ رشد منفی ۰.۴ درصد رخ داد. روند نزولی نرخ رشد ارزش‌ افزوده با فاصله بسیار زیادی در سال ۹۴ به منفی ۱۷.۱ درصد رسیده است و از سال ۹۵ ارزش افزوده بخش و ساختمان روند رو به بهبودی را آغاز کرده است، اگرچه این روند همچنان منفی است اما از ۱۷.۱ درصد در سال ۹۴ به منفی ۱۳.۱ درصد در سال ۹۵ رسید که این روند در سال ۹۶ با افزایش انتظار بهبود فضای اقتصادی رشد مثبت ۱.۳ درصدی را تجربه کرد.

تحولات جمعیتی بخش مسکن

تحولات تقاضای مسکن یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در به رونق رسیدن مسکن است و آگاهی از میزان آن می‌تواند در سیاست گذاری نقش مهمی ایفا کند. از سوی دیگر شناسایی خانه‌های خالی نیز ارزش افزوده‌های بسیاری برای سیاستگذاران جهت اعمال محرکات مالیاتی، با هدف روانه کردن این واحدها به بازار به همراه دارد. در این راستا و براساس نتایج سرشماری سال ۸۵ تعداد ۱۵ میلیون و ۸۵۹ هزار واحد مسکونی در تصرف در کشور وجود داشته است که در سرشماری سال ۹۵ به ۲۲ میلیون و ۸۲۵ هزار واحد مسکونی رسیده است.

گفتنی است، تعداد واحدهای مسکونی در 10 ساله ۸۵ تا ۹۵ حدود ۷ میلیون افزایش داشته است. با احتساب تعداد ۲۴ میلیون و ۱۹۶ هزار خانوار در کل کشور در سال ۹۵، کسری بیش از یک میلیون و هفتصد هزار واحد مسکونی وجود داشته و به همین علت است که تراکم خانوار در واحدمسکونی به رغم بهبود در سال‌های گذشته همچنان بالاتر از یک و در سال ۹۵، برای کل کشور حدود ۱.۰۶ بوده است. به عبارت آیا بازار سهام امن است؟ دیگر در سال ۹۵ در ۱۰۰ واحد مسکونی، ۱۰۶ خانوار سکونت داشته‌اند.

در همین رابطه بخوانید:

متغیرهای مهم اقتصادی و تاثیرات آن بر بخش مسکن

نقش قیمت وام مسکن در نوسانات قیمتی

لازم به ذکر است، طی دهه‌های اخیر همواره شاهد افزایش درصد مستاجران و کاهش درصد مالکیت در بازار مسکن تهران بوده‌ایم، به گونه‌ای که سهم مسکن ملکی از ۷۶.۴ در سال ۷۱ به ۶۴.۳ درصد در سال ۹۵ کاهش و در مقابل، سهم خانه استیجاری در همین فاصله زمانی از ۱۴.۵ درصد به ۲۶.۲ درصد رسیده است.

در عین حال درصد مستاجران مناطق شهری با نرخ رشد بیشتری نسبت به کل‌ کشور افزایش یافته که این اتفاق عمدتا به دلیل رشد جمعیت شهری ناشی از تشکیل خانوارهای جدید و مهاجرت از روستا به شهر بوده است. همچنین بروز تورم درسال‌های متمادی، کاهش قدرت خرید خانوار و کاهش توان تامین مسکن ملکی را به دنبال داشته که این موضوع بیانگر افزایش شکاف طبقاتی ایجاد شده در سال‌های اخیر است.

گزارش معاونت مسکن و ساختمان، بیانگر تحولات تولید مسکن است که نشان می‌دهد تعداد واحدهای مسکونی تکمیل شده درکل کشور در دوره مورد بررسی، روند سینوسی داشته است. این روند در استان تهران با دامنه تغییرات کوتاه‌تری قابل مشاهده است. علت اساسی این امر از دیدگاه معاونت مسکن و ساختمان را می‌توان در نوسانات اقتصاد کلان، جذابیت بازارمسکن در جذب سرمایه‌ها و سودآوری این بازار جستجو کرد.

بر اساس نمودار، با افزایش سود انتظاری بازار مسکن در پی انتظارات تورمی، تعداد ساختمان‌های تکمیل شده در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵ روند افزایشی داشته است.

سهم تسهیلات پرداختی به بخش مسکن از ۱۷ درصد در سال ۹۰ به ۹.۱ درصد در پایان سال ۹۵ و ۸.۵ درصد در شش ماهه اول سال ۹۷ رسید. در سال‌های گذشته، همواره بالاترین سهم تسهیلات متعلق به بخش بازرگانی و خدمات، و کمترین سهم تسهیلات پرداختی متعلق به بخش‌های کشاورزی، مسکن و ساختمان بوده است. این امر با توجه به بانک محور بودن تامین مالی مسکن در کشور، دستیابی به مسکن را برای خانوارهای ایرانی، محدود می‌کند.

متوسط قیمت فروش و اجاره یک مترمربع آپارتمان در شهر تهران (۹۸)

بر اساس اطلاعات سامانه کیلید، بیشترین قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در مناطق یک، سه و شش تهران رقم خورده و همچنین متوسط قیمت در کل تهران در حدود هر مترمربع ۱۱.۴ میلیون تومان است که از قیمت مسکن در این سه منطقه کمتر است.

با توجه به میزان تقاضا، توان خرید مردم و سایر مولفه‌ها، افزایش قیمت مسکن بیش از 2 الی 3 درصد روی نخواهد داد. البته این ثبات نسبی در قیمت‌ها تا روزی اتفاق می‌افتد که هزینه ساخت و مصالح ساختمانی افزایش زیادی نداشته‌ باشند و بعد از آن به طورحتم افزایش قیمتی در این بازار را شاهد خواهیم بود. در این بازه زمانی طبق برآورد کارشناسان در انتهای آذر ماه 98‌ حداقل هزینه ساخت یک مترمربع واحد مسکونی در تهران 2 میلیون و 200 هزار تومان اعلام شده است که پس از اعلام افزایش نرخ سوخت و هزینه‌های جانبی، تا متری 3 میلیون تومان نیز می‌رسد.

در نتیجه می‌توان بدون در نظر گرفتن مولفه‌های مختلف،‌ سرمایه‌گذاری در تمام بازارهای فوق‌الذکر را سودده دانست و دلار را پیشرو در افزایش قیمت عنوان کرد. اما باید مدنظر داشت،‌ فعالانی که به صورت تخصصی در بازارهایی همچون بورس به نوسان‌گیری پرداختند،‌ یا توانستند از نوسانات بازار ارز استفاده بیشتری کنند، منافع مالی بیشتری کسب کرده و سرمایه خود را همسو با تورم افزایش دادند.

آیا کسب درآمد از بورس به عنوان شغل اصلی امکان پذیر است؟

آیا کسب درآمد از بورس به عنوان شغل اصلی امکان پذیر است؟

آیا کسب درآمد از بورس به عنوان شغل اصلی امکان پذیر است؟ | همه افراد به دنبال پیدا کردن شغلی هستند که برای فعالیت در آن روشی را برای کسب درآمد داشته باشند که کمترین زمان را به آن اختصاص دهند و مابقی زمان آزادشان را به فعالیت های روزمره شان اختصاص دهند. و اما بشنوید از طرف دیگر ماجرا:

تنها کافیست که در یک روز غیرتعطیل بین ساعت 9 تا 12.30 صبح وارد تالار بورس شوید و با جمیعیت زیادی از افراد رو به رو شوید که با حضور در تالار از نزدیک شاهد روند معاملات بورس هستند. اما با توجه به اینکه این فعالیت را از طریق اینترنت نیز می توان پیگیری کرد، گروهی نیز در خانه و پشت سیستم های شخصی شان مشغول به فعالیت هستند.

اغلب افراد زمانی که در مورد ساعات کاری بازار بورس مطلع می شوند و از دور و نزدیک متوجه سود خوبی که در این بازار موجود می باشد قرار می گیرند هیجان زده می شوند و بدون کسب اطلاع و آگاهی وارد این بازار می شوند و فعالیت های خود را از سر می گیرند. فعالیت در بازار بورس این روزها بیش از هر زمانی مورد نظر افراد قرار گرفته است. تصور شیرین این که شغلی برای خودتان داشته باشید، که رئیس آن خودتان باشید و البته در هر زمان و هرمکان بتوانید به امورتان رسیدگی کنید و از طرفی سود خوبی هم کسب کنید بسیار وسوسه‌کننده است.

کسب درآمد از بورس به عنوان شغل اصلی امکان پذیر است؟

اما به راستی چه اتفاقی درحال رخ دادن است؟ آیا فعالیت در بازار بورس می تواند به عنوان یک روش امن برای سرمایه گذاری باشد؟ آیا افراد می توانند بدون اینکه در مورد علم بورس آگاهی کاملی داشته باشند در این بازار مشغول به فعالیت بشوند؟ آیا صرفا وارد کردن سرمایه به این بازار می تواند دلیل خوبی برای ادامه کسب سود باشد؟ برای پاسخ دادن به این سوال ها با ما همراه باشید.

تا به چند سال پیش، اکثریت مردم تنها راه پس‌انداز را سرمایه‌ گذاری کردن پول شان در بانک ها می ‌دانستند و اغلب با سایر روش های موجود برای سرمایه گذاری ناآشنا بودند. برای مثال نمی‌ دانستند که یک شخص عادی خواهد توانست با سرمایه‌ گذاری در واحدهای یک شرکت تولیدی، برابر با دارایی اش در مالکیت شرکت مذکور شرکت کند یا اینکه به اندازه دارایی خود در یک شرکت سرمایه ‌گذاری سهیم شود.

و اما سوال اصلی این است که آیا یک شخص عادی می ‌تواند با سرمایه کم خود، در سرمایه‌گذاری‌ های بزرگ شریک شود؟ بله، بازار سرمایه و به ویژه بازار بورس اوراق بهادار این امکان را فراهم می‌کند تا هر شخص برابر با دارایی و سرمایه‌ای که در دست دارد در یک یا چند شرکت بزرگ سرمایه‌گذاری کند، و در سود آن ‌ها شریک شود.

همه افراد تمایل دارند که سرمایه خود را در جایی مطمئن سرمایه‌ گذاری کرده تا از این طریق سود بیشتری نصیب شان شود. همچنین می خواهند که از قانونی بودن محلی که در آن سرمایه ‌گذاری می‌ کنند مطمئن باشند. و اما از دیگر مسائلی که افراد خواهان آن هستند این است که در جریان شفافیت اطلاعات درخصوص سرمایه‌گذاری شان، سرعت و سهولت نقدشوندگی آن باشند. بنابراین در مجموع می توان گفت که افراد بایستی در انتخاب روش سرمایه ‌گذاری شان، به نکات زیر توجه داشته باشند:

• کسب سود بیشتر نسبت به سایر روش‌های سرمایه‌ گذاری
• حصول اطمینان از قانونی بودن روش سرمایه ‌گذاری
• اطلاع از بازار مورد نظر در هر زمان (وجود شفافیت در بازار)
• قابلیت نقدشوندگی سریع و راحت

بورس از جمله مواردی می باشد که علاوه بر پوشش اهداف مذکور، نقشی اساسی در بهره‌مندی کل جامعه از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده دارد که از آن جمله می‌توان به ایجاد اشتغال اشاره کرد. اما آنچه نباید از آن غافل شد این است که بی گدار به آب زدن همواره مشکلاتی را ایجاد می کند. ورود به این بازار و دریای پهناور، قبل از اینکه شنا کردن را آموخته باشد می تواند منجر به غرق شدن شما شود.

در ابتدا بهتر است خیال تان را راحت کنم که کسب سود از روشی که نسبت به آن علم نداشته باشید یک روش موقت و لحظه ای می باشد. این که شما سرمایه ای را وارد این بازار کنید و با خط گرفتن از اطرافیان تان در این بازار فعالیت کنید قطعا دیر یا زود با شکست وارد می شوید و چه بسا با ضررهای جبران ناپذیری مواجه شوید. بنابراین شرط اولیه برای فعالیت در زمینه ای و تداوم آن، این است که در خصوص حرفه مورد نظرتان به یادگیری مشغول شوید و بتوانید حساب شده قدم بردارید. به منظور کسب تجربه در مورد بازار بورس می توانید در حضور اساتید با تجربه ای که در این بازار فعالیت داشته اند کسب مهارت کنید.

شرکت در دوره های آموزشی بورس

به خاطر بسپارید که انتخاب مدرس است از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است اینکه چه کسی قرار است به شما مفاهیم بورسی را آموزش دهد و شما را با روش های تکنیکال برای فعالیت در این بازار آشنا کنند از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. لذا در انتخاب خود دقت کنید. موسسه آموزش عالی فن پردازان با سال ها تجربه در امر آموزش و با استفاده از حضور اساتید مجرب به شما این اطمینان را می دهد که با شرکت در دوره بورس در این موسسه می توانید صفر تا صد فعالیت در این بازار را آموخته و همچون یک حرفه ای کار خود را آغاز کنید.

نکته قابل توجهی که در مورد این موسسه وجود دارد این است که مدرسان ما افرادی هستند که سالیان سال است در این بازار فعالیت می کنند و در آموزه های خود به مسائل تئوری نمی پردازند بلکه تجربه های خود را با شما به اشتراک می گذارند و در پایان دوره شما همچون فردی که خاک این بازار را خورده است با کوهی از تجربه آماده برای فعالیت در این بازار خواهید شد.

کسب درآمد از بورس

مد نظر داشته باشید که هر کس به شما گفت صرفاً ورود به این بازار می تواند برای شما منجر به کسب سود شود آن را نپذیرید و به خاطر داشته باشید که اگر قواعد بازی را ندانید متحمل ضررهای جبران ناپذیری خواهید شد. چه بسا افرادی که سرمایه کل زندگی خود را در این بازار از دست داده اند و هیچ راهی برای جبران نداشتند. اما یکی از سوالاتی که نیاز به تامل دقیق دارد این است که آیا افراد می توانند تنها از طریق فعالیت در بازار بورس کسب درآمد کنند و به عنوان شغل اصلی شان به این کار نگاه کنند؟

کسب درآمد از بورس به عنوان شغل اصلی امکان پذیر است؟

در ابتدا بهتر است این مسئله برای شما روشن شود که اگر به این حرفه به عنوان شغل اصلی تان نگاه می کنید، فکر اینکه تنها از ساعت هشت و نیم صبح تا دوازده و نیم ظهر را به آن اختصاص دهید را از سرتان بیرون کنید. برای اینکه بتوانید در این راه کسب درآمد کنید و از ضررهای احتمالی جلوگیری کنید باید در قدم اول سهم های موجود و آنچه قصد ورود و یا بالعکس خروج از آن را دارید آنالیز کنید تا بتوانید حساب شده قدم بردارید. برای آنالیز کردن نیاز به دانشی عمیق در مورد این علم خواهید داشت. بنابراین اگر به صورت قطعی می خواهید که در بازار بورس فعالیت کنید چه بسا نیاز باشد که روزانه 8 الی 10 ساعت از زمان تان را به مطالعه و کسب مهارت اختصاص دهید.

اما اغلب افرادی که تنها به این فعالیت بسنده کرده اند بعد از مدتی به خرید ملک، مغازه و … رو می آورند تا با اجاره آن درآمد ثابتی برای خودشان داشته باشند و در کنارش با فعالیتی که در بورس دارند سرمایه خود را دو چندان کنند. برای فعالیت در این بازار و انتخاب این شغل به عنوان حرفه اصلی اشخاص باید 2 الی 3 سال حضور فعال و کارآمد در بازار بورس داشته باشند، سواد بورسی و اقتصادی بالا و توانایی تحلیل سهام نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، برخورداری از قدرت ریسک و شجاعت و قدرت در تصمیم گیری نیز از دیگر ویژگی های مورد نیاز برای دوام آوردن در بازار بورس است. فعالان بایستی از روند منطقی بازار مطلع باشند و هراسی از آن به خود راه ندهند.

با در نظر گرفتن مسائلی که به آن پرداخته شد، این شما هستید که در نهایت باید در خصوص انتخاب این حرفه به عنوان شغلی اصلی و یا شغل دوم تان تصمیم گیری کنید.همواره داشتن اهداف مشخص افراد را به جلو سوق می دهد. زمانی که شما یک هدف همچون خرید زمین، ملک و یا … را برای خود به عنوان الویت قرارمی دهید قطعا انگیزه مضاعفی برای کار و فعالیت تان خواهید داشت و به این زودی ها دست از تلاش بر نخواهید داشت. و اما هدف داشتن یک طرف داستان است، قسمت دیگری ازآن به رسیدن به اهداف بر می گردد. زمانی که شما بتوانید لذت رسیدن بهاهداف تان را بچشید بیشتر از قبل برای آینده تان برنامه ریزی خواهید کرد و به تبع تلاش تان را نیز افزایش خواهید داد، بنابراین اگر قصد ندارید که از طریق دیگری کسب درآمد کنید بهتر است که آیا بازار سهام امن است؟ برای خودتان اهدافی را در نظر بگیرید و به محض اینکه به آن ها رسیدید و سرمایه ای را برای خود فراهم کردید با خرید ملک و یا مغازه ای و اجاره آن درآمد ثابتی را برای خود داشته باشید.

کسب درآمد از بورس به عنوان شغل اصلی امکان پذیر است؟

اگر تازه کار هستید به خاطر بسپارید که آموزش خود را تکمیل کنید و با سرمایه ای کم وارد بازار شوید و فعالیت خود را آغاز کنید. سعی کنید که هیجانات خود را کنترل کنید و از اطرافیان تان خط نگیرید. این مسئله را به خاطر بسپارید که هر کسی روش خاص خود را برای آنالیز کردن سهم های موجود دارد بنابراین خط مشی گرفتن از افراد متفاوت تنها شما را در این مسیر سردرگم میکند. بنابراین چنانچه برای یادگیری این مهارت از شخص خاصی کمک گرفتهاید و در دوره به خصوصی شرکت کرده اید با توجه به آموزه های خود مسیر مشخصی را طی کنید.

فعالیت در این بازار همانطور که می تواند برای شما سودآور باشد، شما را متحمل ضرر نیز خواهد کرد.

بنابراین در این مسیر نذر کردن هراسی به خود راه ندهید فکر کنید که با تکیه بر دانش خود و همچنین تجزیه و تحلیل هایی که متکی بر علم حاضر می باشد میزان ضرر خود را به حداقل برسانید. برای اینکه بتوانید فعالیت در بازار بورس را به عنوان حرفه اصلی خود در پیش بگیرید بایستی در این مسیر حرفه ای عمل کنید و لازمه حرفه ای شدن کسب تجربه و علم می باشد. به خاطر بسپارید که برای کسب تجربه در یک زمینه به زمان نیاز دارید بنابراین نباید از خود انتظار داشته باشیم که در زمانی کوتاه به فردی حرفه ای تبدیل شوید.

از جمله فوایدی که فعالیت در بازار بورس برای شما می تواند به همراه داشته باشد به شرح زیر است:

• می توانید در مدتی کوتاه با انجام سرمایه گذاری های صحیح و البته محاسبه شده و با قبول ریسک به مقدار ثروت قابل توجهی دست پیدا کنید.
• به خاطر داشته باشید که سهام خریداری شده توسط شما مثل یک وجه رایج می باشد و بر خلاف سایر سرمایه گذاری ها از قبیل ملک و مسکن و اتومبیل و… به سرعت قابل فروش است.
• به دلیل امکان انجام تمامی مراحل سرمایه گذاری به صورت آنلاین، در تمامی مراحل روند کار به طور کامل می توانید نظارت خود را حفظ کنید.

به منظور شرکت در دوره بورس تنها کافیست از سایت فن پردازان دیدن کنید و با ثبت نام در این دوره علاوه بر کسب مهارت در پایان گواهی مورد تایید وزارت علوم، فناوری و تحقیقات را دریافت نمایید.

حرکت معکوس ارز و بورس

دنیای اقتصاد: بورس تهران پس از یک دوره رونق در دو ماه ابتدای سال، از ابتدای خرداد و به‌دنبال فروکش هیجانات مربوط به انتخابات ریاست‌جمهوری، روندی اصلاحی در پیش گرفته است؛ به‌طوری‌که روز گذشته با ریزش 295 واحدی، شاخص کل سهام کانال 79 هزار واحدی را نیز واگذار کرد. گرچه حجم پایین معاملات روزانه، امید چندانی را برای رونق مجدد این بازار در کوتاه‌مدت باقی نگذاشته است، اما کارشناسان معتقدند به‌تدریج قیمت‌ها در بسیاری از سهام جذاب می‌شود که با ورود خریداران می‌تواند منجر به تغییر مسیر بورس تهران در آینده شود. در سوی دیگر، بازارهای ارز و سکه مسیر متفاوتی را تجربه می‌کنند. جایی که دلار آمریکا با افزایش یازده تومانی توانست به بیشترین سطح خود از سوم خرداد برسد. سکه نیز در ادامه جهش روز شنبه، دیروز به قیمت یک میلیون و 220 هزار تومان رسید. نزدیک شدن به عید فطر، یکی از مهم‌ترین دلایل رشدهای مقطعی این دو بازار محسوب می‌شوند. به‌عبارت دقیق‌تر، تقاضای مسافرتی برای ارز و خریدهای مناسبتی برای سکه اهرم‌های کمکی در مقطع کنونی به‌شمار می‌آیند. در این میان، عبور از سطح تکنیکال 3742 تومانی، بالا رفتن آیا بازار سهام امن است؟ تقاضای آربیتراژی با رشد نرخ درهم و افزایش تحرک معامله‌گران آتی یا همان خالی‌فروش‌های دلار نیز از بازار ارز و در نتیجه سکه حمایت کرده است.

دنیای اقتصاد- هاشم آردم: شاخص بورس تهران طی معاملات روز گذشته با افت 295 واحدی (معادل 37/ 0 درصد) مواجه شد و پس از تقریبا دو ماه دوباره به کانال 78 هزار واحدی رسید. شاخص کل هم‌وزن نیز روز گذشته افت قابل توجهی را ثبت کرد و 83/ 0 درصد از ارتفاع آن کاسته شد. با احتساب این افت، بازدهی شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن از ابتدای اردیبهشت‌ماه تا کنون صفر شد. همان‌طور که انتظار می‌رفت پس از جریان انتخابات ریاست جمهوری، بورس تهران وارد فاز اصلاحی شد و رفته‌رفته بازدهی بی‌دلیل خود را از دست داد. در ابتدای جریان اصلاح قیمت‌ها، برخی اشخاص حقوقی خاص به هدف مثبت نگه داشتن نماگرهای بورس تهران معاملاتی را انجام می‌دادند تا روند کاهشی بازار کندتر صورت بگیرد. حالا اما، چند آیا بازار سهام امن است؟ روزی است که این اشخاص حقوقی دست از انجام معاملات حمایتی برداشته‌اند و بورس فعال‌تر و پویاتر به سمت اصلاح قیمت‌ها می‌رود. با ادامه روند کنونی، به نظر می‌رسد بورس با سرعت بیشتری متعادل خواهد شد. انتظار می‌رود حالا با این اقدام بجای اشخاص حقوقی قدرتمند بازار، ارزش معاملات نیز که پیش‌تر به دلیل مداخلات حقوقی‌ها به شدت کاهش یافته بود، رفته‌رفته افزایش یابد.در حال حاضر که سایه رکود همچنان بر بورس تهران خودنمایی می‌کند، دو سناریوی عمده پیش پای فعالان بورس قرار دارد. چنانچه رفتار سال‌های اخیر فعالان بورس تهران تکرار شود، احتمالا باید انتظار داشته باشیم که قیمت‌های سهام با شناسایی کف‌های جدید، روندی صعودی را در میان‌مدت طی کنند. در غیر این صورت و با فرض آنکه رفتار بورس‌بازان تغییر کرده باشد، احتمالا شاخص بورس به سمت شکستن کف‌های میان‌مدت خود پیش می‌رود. از امروز روند شاخص بورس و قیمت برخی نمادهای بزرگ بازار، می‌تواند نقشه راه را برای چند ماه آینده روشن کند.

اگر فرض کنیم هیجان ناشی از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید در سال 1392 و شوک افزایش نرخ ارز در سال‌های 93 و 94 اصلاح شده بود، آخرین انگیزه‌های عمده برای رشد شاخص بورس اول اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و پس از آن رشد قیمت‌های جهانی در سال 95 بوده است. در ابتدای سال 1395، فعالان بورس سرمست از رشد کم‌سابقه شاخص بورس، متأثر از اخبار مثبت در گروه‌های صنعتی (به ویژه گروه خودرویی)، به دنبال صنعتی می‌گشتند که بتواند نقش لیدری بازار (مانند آنچه در سه ماه پایانی سال 1394 برای گروه خودرو رخ داد) را ایفا کند.در آن دوره نیز به نظر می‌رسید شاخص بورس با بیش‌واکنشی فعالان بازار، وارد محدوده‌های حبابی شده است. پس از آن حقوقی‌های بزرگی از جمله صندوق گنجینه آرمان‌شهر و صندوق توسعه بازار اقدام به خرید سهام و حمایت از بازار کردند. به گونه‌ای که با وجود افت کلیت قیمت‌ها در ماه‌های تیر و مرداد، شاخص بورس وضعیت بدی نداشت. پس از آن، از بخت خوب، قیمت‌های جهانی رشد مناسبی را آغاز کردند. رشد قیمت‌ها از زغال‌سنگ و نفت آغاز شد و رفته رفته در سایر بازارهای جهانی از جمله سنگ آهن، فلز روی، مس و در نهایت در بازار محصولات پتروشیمیایی مانند متانول بروز پیدا کرد. این افزایش قیمت‌ها غول‌های به خواب‌رفته بورس تهران را به حرکت درآورد و در نهایت شاخص بورس را در محدوده‌های بالاتر از 77 هزار واحدی تثبیت شد.

در واقع در سال گذشته، با وجود آنکه افزایش قابل توجهی در سودآوری شرکت‌ها مشاهده نشد، اما دو انگیزه مهم باعث شد قیمت‌ها از محدوده‌ای خاص پایین‌تر نیایند. در وهله اول انتظار به بار نشستن برجام باعث می‌شد فعالان بازار حاضر نباشند پایین‌تر از قیمتی خاص دارایی خود را به فروش برسانند. ضمنا در برهه‌های مختلف خریداران نیز نشان داده بودند که حاضرند در قیمت‌هایی که چندان با واقعیت‌های بنیادین همخوانی نداشت، سهام بخرند. نکته دیگری که باعث شد فعالان بورس به آینده امیدوارتر شوند، رشد قیمت‌های جهانی بود. در نتیجه میانگین نسبت قیمت به درآمد (P/ E) به محدوده‌های بالاتر از 3/ 7 مرتبه رسید. این در حالی بود که سود بدون ریسک 22 تا 25 درصدی در بازار پول قابل استحصال بود و P/ Eسپرده‌گذاری در بانک‌ها رقمی در حدود 5/ 4 تا 5 مرتبه بود. هربار که P/ E بازار زیر 3/ 7 مرتبه قرار می‌گرفت فعالان بازار با خریدهای خود موجب رشد قیمت‌ها می‌شدند.اما حالا نسبت P/ E بازار تا محدوده 8/ 6 مرتبه تنزل پیدا کرده است. چنانچه فعالان بازار همچنان معتقد باشند سودآوری شرکت‌های بورسی می‌تواند در آینده رشد مناسبی را تجربه کند، قاعدتا باید به نرخ‌های فعلی بازار واکنش نشان دهند. اما اگر قرار است رفتار دو سال اخیر بورس‌بازان دچار تغییر شود، احتمالا باید شاهد ادامه افت قیمت‌ها باشیم.

همان‌طور که اشاره شد، افت اخیر قیمت‌ها در بورس و به تبع آن افت شاخص کل از محدوده 81 هزار واحدی تا 78 هزار واحد کنونی، باعث برگشت قیمت‌ها به سطوح حمایتی خود در ماه‌های اخیر شده است. بنابراین می‌توان انتظار داشت به زودی قیمت‌ها توسط فعالان بازار مورد حمایت قرار گرفته و تا حدودی رشد کند. شاخص بورس نیز به محدوده حمایتی مهم خود یعنی سطح 78 هزار و 800 واحد نزدیک شده است. برای آنکه سطوح حمایتی فعلی در بازار عمل کنند، به محرک‌هایی مانند آنچه در سال گذشته تجربه شد نیاز است. اما حالا رفته‌رفته نتایج برجام به‌صورت واقعی نمایان می‌شود. از آنجا که اثر برجام در بورس تا حدودی پیش‌خور شده است، بنابراین حالا دیگر نمی‌توان به آن به چشم یک محرک نگاه کرد. ضمنا احتمالا قرار نیست شاهد رشد معنادار قیمت‌های جهانی باشیم. بنابراین حالا نسبت قیمت به درآمد بازار مورد تهدید قرار می‌گیرد. در این باره باید به این نکته توجه داشت که نسبت قیمت به درآمد فعلی بورس نسبت به رقیب بورس (بازار پول) بالاتر است. به عبارت دقیق‌تر اگر قرار باشد شرکت‌ها با روند فعلی به فعالیت ادامه دهند، سپرده‌گذاری در بانک‌ها به صرفه‌تر به نظر می‌رسد. اما سه عامل مهم می‌تواند نسبت قیمت به درآمد بازار سهام را همچنان بالا نگه دارد.

بروز تورم انباشته: در سال‌های اخیر دولت موفق شده است که تورم اقتصاد را که ماهیتی ساختاری دارد، تا حدود قابل توجهی کنترل کند. این در حالی است که حجم نقدینگی اقتصاد در چهار سال اخیر آهنگی صعودی داشته است. ضمنا به نظر می‌رسد پس از ایجاد رشد اقتصادی قابل قبول در سال گذشته، حالا رفته‌رفته سیاست‌های دولت به سمت انبساط بیشتر پیش خواهد رفت. بسیاری از بورس‌بازانی که پیش از انتخابات سهام می‌خریدند، بر این باور بودند که احتمالا تورم امسال بیش از سال گذشته خواهد بود.در نتیجه می‌توان انتظار داشت که در نیمه دوم سال هم شاخص قیمت‌ها رشد کند و هم نرخ ارز افزایش یابد و ریال ایران تا حدودی تضعیف شود. این موضوع می‌تواند باعث افزایش سودآوری شرکت‌ها از یک طرف و مشمول تورم شدن دارایی‌ها از جمله سهام از طرف دیگر شود.

اصلاح نظام بانکی: تقریبا همه فعالان و کارشناسان اقتصادی می‌پذیرند که گران بودن نرخ تسهیلات و بالا بودن میزان سود سپرده‌های بانکی اقتصاد ایران را فلج کرده است. ریشه اصلی بالا بودن نرخ سود بدون ریسک، در واقع از ساختار مشکل‌دار بانک‌ها نشأت گرفته است. احتمالا دولت و بانک مرکزی اصلاح نظام بانکی را در سال جاری به‌صورت جدی پیگیری خواهد کرد. بسته به آنکه عملیات اصلاح نظام بانکی و ادغام بانک‌ها تا چه اندازه موفق باشد، می‌تواند باعث کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی شود. در این صورت نیز می‌توان انتظار داشت که فعالان بازار به خرید سهام رغبت بیشتری نشان دهند.

ورود سرمایه‌‌های خارجی: ورود فاینانس خارجی و سرمایه‌گذاران بین‌المللی نیز می‌تواند سیگنالی مثبت برای سرمایه‌گذاران داخلی در بورس باشد. نهایی شدن فاینانس 13 میلیارد یورویی کره‌جنوبی و ادامه این روند احتمالا بورس تهران را با رونق مواجه خواهد کرد.عوامل فوق‌ در صورت وقوع می‌توانند باعث شوند که بورس‌بازان انگیزه لازم برای خرید سهام را داشته باشند. در این صورت احتمالا باید شاهد افزایش تقاضا در نمادهای مختلف بازار شویم. همه چیز بستگی به این دارد که استنباط بازار سهام از روند کنونی اقتصادی حاکم بر کشور چیست. طبیعی است که هریک از موارد فوق برای اثرگذاری واقعی بر اقتصاد نیازمند زمان هستند، اما چنانچه فعالان بازار به آینده امیدوار باشند زودتر از موعد به پیشواز آثار مثبت احتمالی این عوامل خواهند رفت. در این صورت رفته‌رفته باید شاهد افزایش تقاضا، ارزش معاملات و در نهایت قیمت‌ها در بازار سهام باشیم.از طرف دیگر این امکان وجود دارد که انتظارات بورس‌بازان از آینده شرکت‌ها تغییر کرده باشد. فعالان بورس طی دو سال اخیر به P/ E کمتر از 3/ 7 مرتبه واکنش نشان داده‌اند. اما آیا بازار سهام امن است؟ این رفتار می‌تواند تغییر کرده باشد. در این شرایط باید انتظار داشت که فعالان بازار مبنای ارزش‌گذاری خود را نه P/ E 3/ 7مرتبه‌ای دو سال گذشته، بلکه P/ E 5مرتبه‌ای بازار پول در نظر بگیرند.امروز سطح حمایت 78 هزار و 800 واحدی می‌تواند به‌عنوان اولین بزنگاه بازار سهام مطرح باشد. چنانچه این سطح شکسته شود و شاخص کل برای مدتی زیر این محدوده تثبیت شود، اولین نشانه تغییر رفتار فعالان بازار سهام روشن خواهد شد.