استودیو نوبین
تأمین مالی جمعی یکی از عرصه‌هایی بوده که در سال‌های اخیر رشد و پیشرفت چشمگیری داشته. همین پیشرفت باعث شده تا شکل و فرم تأمین مالی برای بسیاری از طرح‌ها و پروژه‌ها تغییر کند. پیش‌بینی می‌شود تا گسترش تأمین مالی جمعی، باعثِ تغییر طرز فکر عمومی درباره سرمایه‌گذاری شود.
در انواع سرمایه‌گذاری‌ای که پیش از این مرسوم بود و در اینجا به آنها با نام سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی سنتی اشاره می‌کنیم، معمولاً شرکت‌ها و بنیان‌گذارانشان، ایده‌های خود را برای سرمایهگذاران خطرپذیر یا بانک‌ها ارائه می‌کردند تا بتوانند یک سرمایه خوب جذب کنند. اما در تأمین مالی جمعی، این «جمع» است که در این باره تصمیم می‌گیرد، نه یک تعداد افراد محدود. این جمعی که در موردش صحبت کردیم، از طریق پلتفرم‌های آنلاین با طرح‌های موجود آشنا می‌شود و می‌تواند در قالب سرمایه‌های کوچک، به هر کدام از پروژه‌ها که خواست، کمک کند.
مشخص است که تأمین مالی جمعی با دیگر روش‌های سرمایه‌گذاری یا همان سرمایه‌گذاری سنتی، تفاوت‌های زیادی دارد. در این نوشتار می‌خواهیم به بررسی همین تفاوت‌ها بپردازیم.
تأمین مالی جمعی چیست؟
تأمین مالی جمعی نوعی سرمایه‌گذاری است که در آن، تعداد زیادی از افراد و در قالب سرمایه‌های نسبتاً کوچک، در یک طرح یا پروژه مشارکت می‌کنند. تأمین مالی جمعی انواع مختلفی دارد اما نوع معمول آن به این ترتیب است که سرمایهگذاران در ازای مشارکت خود، سهام دریافت می‌کنند و در سود و زیان پروژه شریک می‌شوند.
در تأمین مالی جمعی، بنیان‌گذاران و ایده‌پردازانی که به دنبال سرمایه برای اجرا و راه‌اندازی طرح خود هستند، با انتشار ویدیو و اطلاعات مختلف درباره طرح خود، سعی می‌کنند تا از آن نوآوری آن بگویند و ثابت کنند که این طرح به احتمال قوی سودآور خواهد بود. به این ترتیب افراد تشویق می‌شوند تا در این طرح‌ها سرمایه‌گذاری کنند. همه‌ی این کارها معمول از طریق پلتفرم‌های تأمین مالی جمعی، وبسایت‌های تأمین مالی جمعی و یا شبکه‌های اجتماعی صورت می‌گیرد.
تفاوت های تأمین مالی جمعی و دیگر روش های سرمایه گذاری
به عبارت دیگر، در تأمین مالی جمعی، سه بازیگر اصلی وجود دارد:
1.ایده‌پرداز یا بنیان‌گذار که به دنبال تأمین سرمایه برای طرح و پروژه‌ی خود است.
2.سرمایهگذاران که متشکل از تعداد زیادی از افراد هستند که در قالب سرمایه‌های کوچک در پروژه مشارکت می‌کنند
3.پلتفرم یا وبسایتی که به عنوان واسطه عمل می‌کند و افراد از طریق آن با طرح‌ها آشنا می‌شوند و در آنها سرمایه‌گذاری می‌کنند.
تأمین مالی به شکل سنتی چگونه بود؟
منظور از تأمین مالی سنتی یا سرمایه‌گذاری سنتی، روشی است که پیش از سرمایه گذاری جمعی این تأمین مالی جمعی مرسوم بود و هم اکنون نیز بیش از هر روش دیگری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این روش، فردی که ایده راه‌اندازی یک طرح را در ذهن دارد، به دنبال سرمایهگذاران یا شرکت‌های سرمایه‌گذاری می‌رود و ایده خود را جهت جذب سرمایه ارائه می‌کند. همچنین جذب سرمایه به شکل سنتی می‌تواند از طریق وام گرفتن از بانک، وام قرض الحسنه یا از طریق بنیادهای خیریه صورت بگیرد.
به صورت کلی، سرمایه‌گذاری به شکل سنتی می‌تواند در سه فرم انجام شود:
وام: وام گرفتن احتمالاً یکی از رایج ترین روش‌های تأمین مالی است. در این روش، فرد سرمایه‌پذیر از بانک یا موسسات مالی، وامی دریافت می‌کند که باید آن را در مدت محدود و با یک سود مشخص، به وام دهنده برگرداند.
سرمایه خطرپذیر: افراد با سرمایه زیاد، بانک‌ها و یا موسسات مالی می‌توانند شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر تأسیس کنند. این گونه شرکت‌ها بر روی استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای کوچک که به تشخیص خودشان آینده خوبی دارند، سرمایه‌گذاری می‌کنند و در عوض کنترل بخشی از سهام آنها را بر عهده می‌گیرند. به خاطر ریسک بالایی که در این نوع سرمایه‌گذاری وجود دارد، به آن سرمایه‌گذاری خطرپذیر گفته می‌شود.
سرمایه‌گذار فرشته: افراد با سرمایه زیاد که از ایده‌پردازان و کسب‌وکارهای کوچک (معمولاً در ابتدای راه) حمایت می‌کنند، سرمایه‌گذار فرشته یا Angel Investor گفته می‌شود.
تفاوت های تأمین مالی جمعی و دیگر روش های سرمایه گذاری
تا به اینجا که در مورد تأمین مالی جمعی و دیگر روش‌های سرمایه‌گذاری صحبت کردیم، تفاوت‌هایی از آنها عیان شد. در ادامه به طور خاص به تفاوت‌های اصلی آنها می‌پردازیم:
1.در تأمین مالی جمعی، سرمایه از سوی تعداد زیادی از افراد معمولی (صدها و هزاران نفر) در قالب مقادیر کوچک تأمین می‌شود. در حالی که در دیگر روش‌های سرمایه‌گذاری، سرمایه از طریق وام از بانک، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و افراد محدود تأمین می‌شود.
2.پیدا کردن سرمایه‌گذار در تأمین مالی جمعی ساده‌تر است. چرا که افراد قرار نیست تا سرمایه‌ی زیادی را در ریسک قرار دهند. ضمن این که افراد زیادی این توانایی را دارند. در حالی که در روش‌های سرمایه‌گذاری دیگر، باید وقت و زمان زیادی صرف این شود که شرکت‌های سرمایه‌گذار و افراد سرمایه‌گذار را قانع کرد که سرمایه خود را به سرمایه‌پذیر بدهند. اغلب این تلاش‌ها هم بی‌نتیجه می‌ماند.
3.در تأمین مالی جمعی، ایده‌ی مورد نظر به صورت عمومی مطرح می‌شود و از دید هیچ کس پنهان نمی‌ماند. در حالی که در دیگر روش‌های سرمایه‌گذاری، ایده فقط برای سرمایهگذاران مطرح می‌شود.
4.مطرح شدن ایده به صورت عمومی، می‌تواند احتمال دزدی ایده را افزایش دهد. این درحالی است که در روش‌های دیگر سرمایه‌گذاری، ایده معمولاً به صورت یک راز میان سرمایه‌پذیر و سرمایه‌گذار باقی می‌ماند. بنابراین این مورد می‌تواند به عنوان یکی از نقاط ضعف تأمین مالی جمعی نیز سرمایه گذاری جمعی سرمایه گذاری جمعی شناخته شود.
5.در تأمین مالی جمعی، ایده و اطلاعات طرح در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به صورت عمومی مطرح می‌شود. بنابراین در همان ابتدا می‌توان فیدبک‌های مثبت و منفی را مشاهده کرد و با بازار احتمالی آشنا شد. ضمن این که مطرح شده ایده به صورت عمومی، می‌تواند به ارتقا آگاهی از برند از همان ابتدا و پیش از شروع کار کمک کند.
6.در تأمین مالی جمعی، کنترل و مدیریت کسب‌وکار در اختیار ایده‌پردازان و بنیان‌گذاران باقی می‌ماند. چرا که هر کدام از سرمایهگذاران در مقادیر محدود سرمایه‌گذاری کرده‌اند. اما در روش‌های دیگر سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذار در قالب مقادیر بسیار بزرگ سرمایه‌گذاری می‌کند و سهام قابل توجهی را در دست می‌گیرد. بنابراین می‌تواند در مسائل مدیریت و راه و روش کسب‌وکار نیز دخالت کند.
7.در تأمین مالی جمعی، بنیان‌گذاران بیشتر به دنبال ایده‌های جدید و نوآورانه هستند تا بتوانند سرمایهگذاران را قانع کنند. در سرمایه‌گذاری‌های دیگر، سرمایه‌گذار تمرکزش را فقط بر روی بازگشت سرمایه و افزایش سودآوری می‌گذارد.
سرمایه گذاری جمعی در حوزه مسکن و املاک
سود بسیار خوبی در سرمایه‌گذاری جمعی در مسکن وجود دارد. همین موضوع باعث می‌شود سرمایه‌گذاری در مسکن مورد توجه قرار بگیرد. همه سرمایه‌داران ترجیح می‌دهند در کوتاه‌ترین زمان به بیشترین سود برسند و چه چیزی بهتر از سرمایه گذاری در حوزه مسکن؟
سرمایه گذاری جمعی راهی جدید برای مشارکت کردن در حوزه مسکن و املاک است. سرمایه‌گذاری جمعی در سال‌های اخیر بسیار با استقبال سرمایه‌داران روبرو شده است. این روش می‌تواند کاری پرسود در حوزه مسکن و املاک باشد، اما برای همه افراد مناسب نیست. با در نظر گرفتن این موضوع، در ادامه این مطلب به ارائه توضیحاتی در خصوص این روش سرمایه گذاری خواهیم پرداخت.
سرمایه گذاری جمعی چیست؟
سرمایه گذاری جمعی عبارت است از تامین سرمایه از طریق چند فرد یا چند گروه برای یک پروژه مشخص. البته ورود به این حوزه آسان نیست و به تجربه زیادی نیاز دارد. اینکه بازگشت سرمایه در چه مقطع زمانی بر می‌گردد و چگونه باید در این زمان مدیریت مالی کرد، خود به تنهایی به عوامل مختلفی بستگی دارد.
سرمایه گذاری جمعی در حوزه مسکن و املاک
سرمایه‌گذاری جمعی در حوزه مسکن و املاک به مشارکت گروهی از افراد سرمایه‌گذار که هر کدام مبلغ مشخصی در یک معامله ملکی سرمایه‌گذاری می‌کنند گفته می‌شود. در این حالت، سرمایه‌دارانی که بودجه لازم برای سرمایه‌گذاری بر روی یک پروژه مسکن را ندارند با کمک دیگر سرمایه‌داران، پروژه را پیش می‌برند. بعد از سوددهی پروژه هر یک از سرمایهگذاران باتوجه به مبلغی که وارد پروژه کرده‌اند سود می‌برند.
ساز و کار این سرمایه گذاری در حوزه مسکن و املاک
به طور کلی حقیقت سرمایه‌گذاری جمعی در حوزه مسکن و املاک این است که یک شخص سرمایه‌دار هنگامی که با پروژه‌های سودآور و موفق آشنا می‌شود، امکان دارد نتواند از پس مخارج تمام پروژه بربیاید. در این حالت بهترین کار کمک گرفتن از سرمایه‌دارانی است که سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن را انجام می‌دهد. با مشارکت چند سرمایه‌گذار پروژه کلید خورده و پیش می‌رود.
سه عنصر اصلی در سرمایه گذاری جمعی
بخش اول مربوط به صاحب طرح است. همانگونه که گفته شد معمولا ایده‌های نو و سودآور توسط استارت‌آپ‌ها و جوانان نخبه پیشنهاد می‌شوند. آنها با کمک سرمایهگذاران شروع به آغاز فعالیت می‌کنند و بر روند کاری خود از لحاظ عملکردی و مالی نظارت دارند.
پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری جمعی، عنصر دوم است. جایی که سرمایهگذاران با ایده‌های مختلف روبرو می‌شوند و آنها هستند که با توجه به تجربه و سابقه خود تشخیص می‌دهند کدام ایده موفق می‌شود و کدام ایده آینده خوبی ندارد. در واقع این پلتفرم‌ها رابطی میان سرمایه گذاری جمعی پروارننده ایده و سرمایه‌دار هستند.
مورد آخر سرمایه‌دار است. سرمایه‌دار با توجه به مبلغی که سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن می‌کند، در نهایت از سود پروژه سهم می‌برد.
مدل‌های تامین مالی جمعی
حوزه تامین مالی جمعی فقط به یک مدل ختم نمی‌شود و تقریباً هر ایده‌ای می‌تواند از انواع مدل‌های تامین مالی جمعی نفع ببرد، از بازی‌های ویدئویی، مد و پروژه‌های خیریه گرفته تا لوازم الکترونیکی مصرفی. در این مقاله از آکادمی مسکن پلاس قصد داریم به انواع مدل‌های تامین مالی جمعی و کارکرد هر یک در کمپین‌های متنوع جمع‌آوری منابع خرد از مردم بپردازیم.
کمپین‌های موفق بی‌شماری را می‌توان نام برد که به شکل‌های مختلفی از انواع مدل‌های تامین مالی جمعی برای تأمین منابع مالی خود استفاده نموده‌اند، از جمله Ouya که یک کنسول بازی متن‌باز که در طول ۲۹ روز بیش از ۵/۸ میلیون دلار در کیک‌استارتر جمع‌آوری کرد، و پروژه فیلم Veronica Mars که از ۹۱.۰۰۰ حامی ۷/۵ میلیون دلار جمع‌آوری کرد و از لحاظ بیشترین تامین مالی تبدیل به سومین پروژه در کیک‌استارتر شد. با نگاهی به طیف گسترده کمپین‌های تامین مالی جمعی که به‌طوری گسترده باتوجه‌به پروژه و ماهیت و همچنین مقیاس متغیر هستند، دسته‌بندی آنها به چهار نوع بر اساس طریقه تهیه سرمایه در جهان رایج است که به بررسی هریک می‌پردازیم:
1- مدل مبتنی بر قرض یا وام (Lending-Based Crowdfunding)
در مدل وام مبلغ دریافت شده به علاوه سود آن به حامیان بازگردانده می شود. ویژگی این مدل ارائه تعداد زیادی وام کوچک است و کمک کنندگان یا سرمایهگذاران در ازای ارائه وام نرخ ثابتی از بهره را دریافت می کنند. این وام ها می تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شده یا اینکه شرکتی از تعداد زیادی از این وام های کوچک استفاده کند.
مزایا و معایب تامین مالی جمعی مبتنی بر وام:
برای سرمایهگذاران این مدل یک مدل کم ریسک نسبت به سایر مدل‌های تامین مالی جمعی به شمار می‌رود که صرف نظر از عملکرد فرد یا شرکت جمع‌آورنده منابع، سود ثابتی را برای سرمایهگذاران به همراه دارد.
برای شرکت یا فرد تامین شونده نیز همانند وام‌گیری از بانک و نهادهای مشابه مبلغ جمع‌آوری شده مانند اهرمی عمل خواهد کرد که می‌تواند سودآوری و رشد را و همچنین ضرر را با نسبت مشخصی افزایش دهد.
2- مدل مبتنی بر سرمایه گذاری جمعی پاداش (REWARDS-BASED CROWDFUNDING)
در تامین مالی جمعی مبتنی بر پاداش سرمایهگذاران سرمایه خود را در اختیار استارت‌آپ موردنظر خود گذاشته و در ازاء پرداخت هزینه از خدمات و محصولات آن استفاده می‌نمایند. عایدی سرمایهگذاران در این روش شامل محصولات تولیدی خود استارت‌آپ بوده و باتوجه‌به مبلغ پرداخت شده متمایز خواهد بود. برای نمونه در مورد پاداش حمایت از تولید یک فیلم می‌توان اکران اختصاصی برای حامیان در نظر گرفت و در سطوح مختلف حمایت ردیف صندلی در این اکران، ملاقات با ستارگان فیلم و درج نام سرمایه‌گذار به عنوان حامی در تیتراژ پایانی را به آنان پیشنهاد داد.
این نوع از تامین مالی جمعی به‌عنوان روش سرمایه‌گذاری غیر سهمی (non-equity) شناخته می‌شود و این روش اغلب در کمپین‌ها برای تامین سرمایه موردنیاز توسعه محصولات نرم‌افزاری مورداستفاده قرار می‌گیرد.
نکته قابل‌توجه در این مدل این است که افراد در برابر پرداخت پول و سرمایه خود به استارت‌آپ، سودی دریافت نمی‌کنند.
مزایا و معایب تامین مالی جمعی مبتنی بر پاداش:
باتوجه‌به اینکه در این روش میزان سرمایه‌گذاری کمتر از سایر روش‌های تامین مالی است، میزان ریسک آن کمتر بوده و درنتیجه میزان استقبال سرمایهگذاران افزایش می‌یابد.
این روش از تامین مالی اغلب برای کسب‌وکارهایی استفاده می‌شود که صرفاً به دنبال جذب سرمایه نبوده و تمایل دارند سرمایهگذاران از ایده استارت‌آپ موردنظر پشتیبانی کرده و یا آنها را علاقه‌مند به توسعه محصولی به‌خصوص نمایند. پس از تولید و انتشار آن محصول، سرمایهگذاران از آن محصول استفاده کرده و علاوه بر معرفی محصول، ارزیابی و تست آن انجام می‌گیرد.
سرمایهگذاران در کنترل کردن کسب‌وکار و یا تصمیم‌گیری‌های آن دخالتی ندارند و باعث اخلال در اجرای تصمیمات مربوط به آن نمی‌شوند و این مورد برای صاحبان ایده بسیار حائز اهمیت است.
سرمایهگذاران این روش از ابتدا می‌دانند که در ازای میزان سرمایه‌گذاری چه پاداشی دریافت می‌کنند که این امر موجب شفافیت در عایدی حاصل از سرمایه‌گذاری آنها می‌شود.
بعد از جمع‌شدن سرمایه موردنیاز، صاحبان کسب‌وکار ملزم به ارائه پاداش به سرمایهگذاران هستند و حتی در صورت شکست خوردن ایده پس از تامین مالی، استارت‌آپ متعهد به ارائه پاداش‌ها طبق قرار قبلی است.
باتوجه‌به اینکه میزان سرمایه‌گذاری افراد در این روش اندک بوده و به دنبال آن تعداد ذی‌نفعان افزایش می‌یابد، عایدی سرمایهگذاران به همان میزان کاهش خواهد یافت.
3- مدل مبتنی بر اهدا یا خیریه (Donation-Based Crowdfunding)
در این نوع پروژه‌ها سرمایهگذاران هیچ‌گونه انتظاری در مقابل سرمایه‌گذاری خود ندارند و به‌منظور تامین عایدی آنها نیازی به تأمین پاداش یا سهم در مقابل سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها و کمپین‌ها نیست.
این نوع تامین مالی برای خیریه‌ها و پروژه‌های بشردوستانه مناسب است. طول مدت تأمین مالی در این روش حدوداً ۱ تا ۳ ماه بوده و مبلغ هدف سرمایه‌گذاری پروژه عموماً خیلی زیاد نیست.
مزایا و معایب تامین مالی جمعی مبتنی بر خیریه:
در این نوع سرمایه‌گذاری، سرمایه گذاری جمعی سرمایه گذاری جمعی سرمایهگذاران احساس رضایت قلبی و خشنودی از سرمایه‌گذاری خود داشته و برای سود مالی و ریالی سرمایه‌گذاری نمی‌کنند.
سرمایه‌گذار با رضایت قلبی از پروژه پشتیبانی می‌کند زیرا آن را دارای منفعت اجتماعی می‌داند.
در اینجا نیز مانند هر مؤسسه خیریه دیگری ممکن است اهدافی که برای جمع‌آوری وجوه عنوان شده است با آنچه که واقعاً منابع صرف آن می‌شوند تفاوت داشته باشد و لذا لازم است فرد یا نهاد جمع‌کننده وجوه در هزینه کرد منابع شفافیت کافی را داشته باشد.
4- مدل مبتنی بر سهام یا مدل مشارکت (Equity-Based Crowdfunding)
در تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام، سرمایهگذاران با سرمایه‌گذاری و مشارکت در تامین مالی یک پروژه، در مالکیت آن سهیم شده و در صورت وقوع رویدادهای خاص همچون عرضه اولیه یا فروش مالکیت، می‌توانند سهام‌دار آن کسب‌وکار شوند.
تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام یک انتخاب خوب برای کسب‌وکارهایی است که قابلیت رشد بسیار بالایی داشته و برای کارآفرینانی مناسب است که در فکر توسعه کسب‌وکار کوچکشان هستند و هدفشان توسعه محصولات بیشتری است.
تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام بر روی یک پلتفرم تامین مالی و در بستر اینترنت انجام می‌شود. صاحبان استارت‌آپ‌ها، شرح کسب‌وکار و جزئیات اطلاعات تجارت خود را (شامل صورت‌های مالی و سابقه فعالیت خود) در اختیار سرمایهگذاران قرار می‌دهند و آنها با مطالعه اطلاعات مربوط به استارت‌آپ، قابلیت رشد آن را ارزیابی کرده و در نهایت شانس و اقبال ایده را با استفاده از اطلاعات ارائه شده برای پذیرش در بازار مشتریان بررسی می‌کنند.
تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام فرایندی است که در آن سرمایهگذاران در توسعه یک کسب‌وکار درحال‌رشد که سهام آن هم در بازار منتشر نشده است، مشارکت می‌کنند. در مرحله بعد طی مدت‌زمان ۴ الی ۶ ساله و در صورت وقوع رویدادهای خاص و موفقیت استارت‌آپ، سرمایه سهام‌داران به سهام تبدیل شده و قابلیت نقدشوندگی خواهد داشت (در طرح‌های بلند مدت). در این حالت سهام‌داران بر اساس قوانین و شرایط تعیین شده، مالک جزئی از شرکت می‌شوند.
در حالتی دیگر اگر استارت‌آپ با شکست مواجه شود، سرمایهگذاران سرمایه خود را ازدست‌داده و متضرر خواهند شد.
درنتیجه سرمایهگذاران موظف هستند قبل از سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها از ریسک آن مطلع شده و با درنظرگرفتن همه شرایط به سرمایه‌گذاری بپردازند.
البته در این مدل مشارکت کوتاه‌مدت نیز رخ می‌دهد. برای مثال سرمایه گذاری جمعی استارت‌آپ‌هایی که برای گسترش فعالیت و افزایش تولد نیاز به سرمایه در گردش دارند می‌توانند با این روش برای مدت کوتاهی (برای مثال 6 ماه تا 1 سال) در تولید محصولی خاص مشارکت افراد را جذب نمایند و هر دو طرف از این طریق به ارزش موردنیاز خود دست یابند.
مزایا و معایب تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام:
استارت‌آپ‌ها و سرمایهگذاران برای تامین مالی کسب‌وکارها نیازی به چک اعتباری یا وثیقه ندارند.
جمع‌شدن سرمایه چندین سرمایه‌گذار سبب جمع‌آوری مبالغی باارزش زیادی سرمایه گذاری جمعی شده و کارکرد سرمایه افزایش می‌یابد.
در این مدل از مدل‌های تامین مالی جمعی با جذب سرمایه‌های خرد سرمایهگذاران و به‌کاربردن آن در رشد و توسعه کسب‌وکارها، می‌توان بازدهی منابع مالی سرگردان را افزایش داد.
پلتفرم تامین مالی جمعی با تجمیع سرمایه‌ها و سرمایه‌گذاری واحد، سبب سادگی در حسابداری و گزارش‌گیری مالی می‌شود.
در این روش ارائه گزارش‌های مورداستفاده سرمایهگذاران از طریق پلتفرم به‌سادگی انجام می‌گیرد.
سرمایهگذاران با سرمایه‌گذاری در این روش از تامین مالی جمعی، انتظار بازپرداخت بدهی سرمایه خود را نداشته و درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری خود را می‌توانند به‌صورت سهام دریافت کنند.
اگر سرمایهگذاران تصمیم به اعمال‌نفوذ در عملیات شرکت کنند ممکن است این امر سبب ایجاد مشکل در بخشی از کسب‌وکار شما شود.
سرمایهگذاران با مشارکت مالی در رشد استارت‌آپ‌ها، ممکن است تمایل داشته باشند در تصمیم‌گیری‌های مربوط به کسب‌وکار اعمال‌نظر نمایند اما باتوجه‌به قوانین این امکان برای آنها وجود نداشته و ممکن است در این حالت استارت‌آپ‌ها دچار مشکل شوند.
ازآنجایی‌که سرمایهگذاران ازطریق مطالعه اطلاعات موجود در شرح استارت‌آپ (pitch) در خصوص سرمایه‌گذاری خود تصمیم‌گیری می‌نمایند، درنتیجه اطلاعات موجود در این قسمت می‌بایست کامل بوده و شامل کلیه اطلاعات مربوط به کسب‌وکار از جمله اطلاعات مربوط به محصول، مشتریان، گزارش‌های مالی و … باشد. در نتیجه صحت و درستی اطلاعات در این بخش بسیار مهم است.
در حین و پس از طی تامین مالی استارت‌آپ، شرکت مربوطه موظف است در چهارچوب قواعد و قوانین تأیید شده فعالیت نماید و در خصوص نحوه استفاده از سرمایه موردنظر به پلتفرم و سرمایهگذاران گزارش دوره‌ای ارائه دهد.
به طور خلاصه می‌توان این مدل‌ها را به‌صورت زیر معرفی نمود:
| مدل جمع‌سپاری | نوع | ماهیت پروژه | برگشتی تأمین کنندگان مالی | نمونه‌های پلتفرم |
|---|---|---|---|---|
| وام‌دهی یا قرض | وام‌های خرد | متنوع | بازپرداخت وام با مقداری سود؛ |
مسکن پلاس اولین پلتفرم تامین مالی جمعی در ایران است که با مدل تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام (مدل آخر) در همه حوزه‌ها از جمله حوزه عمران و ساختمان‌سازی ورود کرده است و شما می‌توانید با هر میزان سرمایه که در اختیار دارید، در انواع پروژه‌ها سرمایه‌گذاری نمایید یا برای پروژه و شرکت خود جذب منابع مالی نمایید.
با راه اندازی سامانه تامین مالی جمعی محقق می شود؛ کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های ایرانی
یکی از مشکلات اصلی شرکت های دانش بنیان و استارتاپ ها برای تبدیل ایده به کار و کسب نو، بحث های مربوط به چگونگی تامین سرمایه کار است، معضلی که شاید برخی تصور کنند با اعطای وام و تسهیلات کم بهره قابل رفع باشد.
یکی از مشکلات اصلی شرکت های دانش بنیان و استارتاپ ها برای تبدیل ایده به کار و کسب نو، بحث های مربوط به چگونگی تامین سرمایه کار است، معضلی که شاید برخی تصور کنند با اعطای وام و تسهیلات کم بهره قابل رفع باشد.
اما تجربه نشان داده است که بسیاری از این مبتکران به دلیل پاره ای از مشکلات از جمله معضل فروش، بازار یا عدم برنامه ریزی مناسب و اقدامات نسنجیده در همان ابتدای انجام کار با مشکل مواجه شده و در این بین تنها چیزی که برای آنها مانده معوقات بانکی است.
حال آن که اگر سرمایه این نوع کسب و کارها به صورت خرد از تعداد زیادی از سرمایه گذاران تامین شده بود، حتی در صورت شکست نتیجه کار جبران این شکست مالی در مقایسه با اینکه سرمایه تنها از یک منبع تامین شده باشد بسیار ساده تر خواهد بود.
تجربه ای که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری را برآن داشته است که پس از مدتی سعی و خطا «سامانه تامین مالی جمعی» را با کمک سازمان فرابورس و صندوق نوآوری و شکوفایی در زیست بوم کسب و کارهای دانش بنیان و استارتاپ ها طراحی کند.
در واقع این نوع سامانه ها که نخستین مورد آن در روزهای اخیر رونمایی شد، به دنبال ایجاد مسیر مطمئن برای جذب سرمایه اولیه استارت‌آپ‌های ایرانی از سرمایهگذاران خبره و تامین مالی جمعی براساس تخصیص سهام است و البته به دنبال ایجاد بستر ارتباطی مناسب بین سرمایه‌گذار، سرمایه‌پذیر و مشاوران کسب‌وکار است.
در این روش سرمایه‌گذار پس از انتخاب استارت‌آپ مورد نظر خود، مقداری از سرمایه خود حتی اندک را روی طرح سرمایه گذاری می کند و در ازای این مبلغ سهامی را از این کسب و کار نو دریافت می کند و در آن شریک می شود.
یکی از نکات مثبت این سامانه ها به حداقل رساندن ریسک سرمایه گذاری است به طوری که سرمایه‌گذار در این روش می‌تواند به جای آنکه کل یا بخش زیادی از پول خود را روی یک طرح استارتاپی سرمایه گذاری کند، این مبلغ را روی تعداد بیشتری از شرکت های نوپا سرمایه گذاری کند.
سازوکارهای شورای عالی بورس برای تامین مالی استارتاپ‌ها
مدیرعامل فرابورس به نقش این شرکت در توسعه شرکت های دانش بنیان و استارتاپ ها اشاره کرد و گفت: شورای عالی بورس سازوکارهایی را برای تامین مالی استارتاپ ها در همان مراحل اولیه فعالیت آنها در قالب تامین مالی جمعی یا همان کراود فاندینگ CrowdFunding طراحی و مصوب کرده است که با کمک سازمان بورس و کارگروه ارزیابی این نوع پلتفرم‌ها که یکی از سرمایه گذاری جمعی آنها رونمایی شده است، بتوانیم از طرق قانونی آنها را حتی در مراحل اولیه کار وارد بازار سرمایه کنیم.
وی افزود: ارتباط معاونت علمی و فرابورس در راستای همین پلتفرم یعنی بحث تامین مالی و ارایه مجوز به شرکت هاست. در واقع ما به استارتاپ ها و طرح ها مجوز نمی دهیم بلکه به پلتفرم ها و سامانه هایی که به تامین مالی طرح ها کمک می کنند به عنوان سکوها و پلتفرم هایی مجوز می دهیم که ضمن قرارداد با نهاد مالی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که تاکنون چند سامانه جمعی تامین مالی مجوز کار دریافت کرده اند، اظهارداشت: درواقع ارزیابی کار برعهده یک کارگروه است که البته پنج تا شش درخواست نیز در این ارتباط دریافت کرده ایم.
وی در خصوص اینکه یک سامانه باید از چه شرایطی برخوردار باشد، گفت: قراردادی بین پلتفرم ها و نهادهای مالی بایستی منعقد شود که به نوعی بتواند تامین مالی موفق جمع سپاری شده از سوی مردم را تامین کند. بعضا در پذیره نویسی هایی که در قدیم از سوی سیستم بانکی انجام شده است اینکه چقدر برای مخارج طرح پول جمع آوری می شد زیاد مهم نبود، اما در این بستر جدید سامانه ها تضمین می کنند که اگر مردم پولی می دهند مطمئن باشند که برای سرمایه گذاری در کسب و کار مورد نظرشان هزینه خواهد شد.
وی تاکید کرد: سامانه تامین مالی جمعی در واقع بر پایه اعتماد به یکدیگر استوار است. اگر آن طرح استارتاپی و یا مجموعه دانش بنیان خدای ناکرده دچار انحراف شود و سرمایه مردم را در جایی که نباید هزینه کند خود و مردم را دچار مشکل می کند.
مقاله کنفرانس
تأمین مالی از طریق سرمایه گذاری جمعی: روش ها، بسترها و انگیزه ها
چکیده:
كسب و كارهاي نوآورانه همواره از مهمترين عوامل مؤثر در رشد اقتصادي يك كشور بوده و هستند. پيش نياز اثربخشي اين عامل مهم، ايجاد راه هايي است كه اتصال سرمايه با ايده هاي نوآورانه ميسر شود. روشهاي مختلفي براي تأمين مالي پروژه ها و كسب و كارهاي نوآورانه وجود دارد اما Crowdfunding يا سرمايه گذاري جمعي، يكي از جديدترين روشهايي است كه در ابتدا در كشورهاي توسعه يافته و سپس به تازگي در برخي كشورهاي در حال توسعه به كار گرفته ميشود. در سالهاي اخير تعداد زيادي از بسترهاي سرمايه گذاري جمعي به وجود آمده و اغلب نشان داده اند كه در تأمين سرمايه بسيار موفق عمل كرده اند. سرمايه گذاري جمعي از طريق اعلام عمومي و دعوت از گروه بزرگي از مردم در جهت مشاركت در تأمين سرمايه يك پروژه يا رويداد به خصوص ممكن ميشود. با توجه به اينكه پژوهشهاي علمي در اين زمينه تا امروز، بسيار محدود است، مفهوم و مقياس اثربخشي سرمايه گذاري جمعي به خوبي تعريف نشده است و جاي زيادي براي بحث و بررسي دارد. هدف اين مقاله گسترش بدنه دانشي و ادبيات مرتبط با سرمايه گذاري جمعي به منظور درك بهتر اين پديده است. سرمايه گذاري جمعي از طريق بسترهاي اينترنتي خاص خود به وقوع ميپيوندد. اين بسترها به عنوان رابط ميان كارآفرين و افرادي كه تمايل به سرمايه گذاري دارند نقش ايفا ميكنند. كمك مالي يا اعانه، اعطاي وام، پيش خريد و سرمايه گذاري در ازاي سهام چهار شكل متفاوت سرمايه گذاري جمعي ميباشند كه بسترهاي آن بر طبق همين چهار شكل، از نظر مدل كسبوكار، قابل دسته بندي هستند. اين دسته بندي در واقع پاسخي است به نيازها و انگيزه هاي جامعه شناختي مردمي كه ميخواهند مشاركت داشته باشند.
دیدگاه شما