اوراق قرضه (علم اقتصاد)
اوراق قرضه یا Bonds از اصطلاحات علم اقتصاد و به معنای نوعی از سرمایهگذاری است که در آن سرمایهگذار به شخص حقوقی یا نهادی (شرکتی یا دولتی) پول قرض داده و شرکت سرمایهپذیر (اعتبار گیرنده) متعهد میشود تا وجه یا اعتبار مورد نظر را در بازه زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره ای ثابت بازپرداخت نماید. در اوراق قرضه بهدلیل تعیین بهره مشخص، ماهیت آن مطابق با قوانین بانکداری اسلامی نیست و ثانیا در اوراق قرضه برای وام گیرنده، محدودیت خاصی ایجاد نمیکنند.
اوراق قرضه ممکن است دارای ویژگیهایی باشند که به نفع فروشنده یا خریدار یا هر دوی آنها باشد. برخی از این نیازها از این قرارند: از جهت سررسید، از جهت ناشر، اوراق خزانه ملّی، اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه شهرداریها، اوراق قرضه شرکتها و از جهت بازده.
فهرست مندرجات
۱ - مقدمه
[ویرایش]
واژه Bond در لغت بهمعنای قید، بند، زنجیر، قرارداد الزامآور، عهد و میثاق، هرچیزی که شخص را مقیّدسازد، معاهده، قرارداد، کفیل، رابطه، پیوستگی، ضمانت، تضمیننامه یا تعهدنامه دایر به پرداخت وجه، رهن کردن، تضمین کردن و اوراق قرضه آمده است. اصطلاح "قرضه" در اقتصاد، بیانگر قراردادی است که انتشاردهنده آن سند، متعهد میشود تا در ازای قرض یا بدهی، مبالغی به صاحب آن سند بعد از گذشت مدت مشخص و تحقّق شرایط بپردازد.
این اصطلاح، از قرون وسطی متداول بوده است. قرضه در آن زمان، بهمعنی تعهد یک فرد به دیگری، نگهداری کالاها در انبار سرپوشیده و آزاد کردن آن در ازای شرایطی خاص، نظیر پرداخت مالیات یا تعرفه یا آزادی فردی از زندان در ازای قراردادن وثیقه توسط ضامن بهکار گرفته شده است.
در ادبیات اقتصادی معاصر، قرضه، ابزار بدهیای است که در آن، بدهکار (که عموما دولت یا شرکت تعاونی است)، وجهی از قرضدهنده میگیرد و متعهّد میشود، که در مدت قرارداد، بهرههایی به دارنده سند بپردازد و بعد از اتمام دوره قرارداد، اصل مبلغ را به صاحب آن برگرداند.
[۱] عیوضلو، حسین، تحلیل فقهی-اقتصادی اوراق قرضه در بازارهای پول و سرمایه ایران، تهران، پژوهشکده پولی و بانکی، ۱۳۸۳، ص۲۰-۲۱.
علیرغم سابقه طولانی کشورها در انتشار اوراق قرضه، قدمت انتشار این اوراق در ایران به سال ۱۳۲۰ باز میگردد. در این سال، دولت وقت برای اولین بار، دست به انتشار اسناد خزانه زد. اسناد خزانه اسناد بینامی است که خزانهداری کل برای تامین احتیاجات خزانه و در سررسیدهای کوتاهمدت منتشر میکرد. متعاقب آن و در فواصل زمانی متفاوت، اوراق قرضه مختلفی با اسامی اوراق قرضه ملّی، دفاعی، کشاورزی و غیره منتشر گردید.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تصویب قانون عملیات بانکداری بدون ربا و اجرای آن از اول سال ۱۳۶۳ و مطرح نمودن موضوع ممنوعیت شرعی فروش اوراق قرضه به بخش خصوصی، اوراق قرضه متعلق به افراد و بخش خصوصی در سررسید، توسط بانک مرکزی بازپرداخت گردید. در نتیجه، اوراق قرضهی در جریان، فقط در اختیار سیستم بانکی و تعدادی از مؤسسات دولتی قرار گرفت.
[۲] رحیمی، زهرا، بررسی آثار اقتصادی انتشار اوراق مشارکت و روشهای گسترش کاربرد آن در تامین مالی، تهران، پژوهشکده پولی و بانکی، ۱۳۸۲، ص۳.
۲ - ویژگیها
[ویرایش]
۱. اوراق قرضه، بیانگر مالکیت دارندگان آنها در طرحهای تجاری یا صنعتی که اوراق برای آنها انتشار یافته، نیست؛ بلکه بیشتر، نشانگر وام ربوی است؛ که خریداران اوراق، به صاحبان طرحها و در واقع طرفهای صادرکننده اوراق، دادهاند.
۲. در این اوراق، استرداد اصل سرمایه در پایان مدت آنها (اعم از اینکه طرح سود کند یا زیان)، تضمین شده و صادرکننده اوراق، فقط به بازگرداندن سرمایه همراه با سود مورد توافق متعهد شده است.
[۳] تسخیری، محمدعلی، مبانی شرعی اوراق بهادار اسلامی، فصلنامه علمی–پژوهشی اقتصاد اسلامی، تهران، فرهنگ واندیشه اسلامی، ۱۳۸۷، شماره ۲۷، ص۱۲-۲۳.
۳. اوراق قرضه، بدهی انتشاردهنده و طلب دارنده را نشان میدهد و با عقد "قرض" قابل تطبیق است.
۴. نرخ بهره قطعی از پیش تعیینشده، رکن اصلی این اوراق بهشمار میرود.
۵. ارزش بازاری (Market Value) اوراق قرضه، تحت تاثیر عرضه و تقاضا، با ارزش اسمی (Nominal Value) آن تفاوت میکند و دارنده آن، علاوهبر نرخ بهره ثابت، مشمول عایدی (یا زیان) سرمایه (Capital Gain or Loss) نیز میشود.
۶. ارزشیابی اوراق قرضه و تعیین ارزش فعلی آن، براساس نرخ تنزیل و مفهوم ارزش زمانی پول صورت میگیرد.
[۴] عیوضلو، حسین، تحلیل فقهی-اقتصادی اوراق قرضه در بازارهای پول و سرمایه ایران، تهران، پژوهشکده پولی و بانکی، ۱۳۸۳، ص۲۹.
۳ - انواع
[ویرایش]
اوراق قرضه در بازارهای سرمایه، بسیار متنوع است. علت این تنوع را میتوان نیازهای گوناگون سرمایهگذاران و سرمایهپذیران در بازارهای مالی دانست. به این نحو که این اوراق، با توجه به نوع نیازهای مالی سرمایهپذیران طراحی شده و به جریان میافتند.
[۵] عیوضلو، حسین، تحلیل فقهی-اقتصادی اوراق قرضه در بازارهای پول و سرمایه ایران، تهران، پژوهشکده پولی و بانکی، ۱۳۸۳، ص۲۳.
برخی از این نیازها از این قرارند:
۳.۱ - از جهت سررسید
اوراق قرضه از جهت سررسید، به سه گروه کوتاه مدت (Us Treasury Bill) سه ماهه تا پنج ساله؛ میانمدت (Us Treasury Note) پنج تا ده ساله و بلندمدت (Longs) ده تا بیست ساله تقسیم میشوند. البته این اوراق، قابلیّت خرید و فروش در بازار ثانویه را نیز دارند. در نتیجه، در بازار ثانوی، همیشه انواع اوراق قرضه با سررسیدهای متفاوت وجود دارد و خریداران میتوانند تقریبا با هر سررسیدی اوراق قرضه تهیه نمایند.
۳.۲ - از جهت ناشر
اوراق قرضه از حیث ناشر به موارد زیر تقسیم میشود:
۳.۳ - اوراق خزانه ملّی
اوراق خزانه ملّی (Federal Savings or Treasury Bonds)، قرضههایی میانمدت هستند، که از طریق دولت مرکزی انتشار مییابند. این نوع قرضهها دارای بهره ثابتاند؛ که نرخ بهره، طی مدت سرمایهگذاری افزایش مییابد.
۳.۴ - اوراق قرضه دولتی
اوراق قرضه دولتی (States Bonds)، توسط دولت منتشر میشود و سررسید طولانی دارند. دولت برای تامین کسری بودجه و یا تامین سرمایه مورد نیاز طرحهای عمرانی خاص یا عام اقدام به انتشار اوراق قرضه دولتی میکند. معمولا نرخ بهره این اوراق، برای کل دوره ثابت است. در نتیجه در شرایط تورّمی، ممکن است خریداران این اوراق، نه تنها سود نکنند؛ بلکه متضرّر هم بشوند. مزایای این اوراق عبارتند از:
۱. این اوراق بدون ریسک و دارای بازده ثابتاند.
۲. قابلیت فروش این اوراق در بازار ثانویه سریع است.
۳. این نوع اوراق ابزار خوبی برای پسانداز خانوارها و مؤسسات بهحساب میآیند.
[۸] جهانخانی، علی و علی پارساییان، بورس اوراق بهادار، تهران، انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، ۱۳۷۴، ص۱۷۸-۱۸۸.
۳.۵ - اوراق قرضه شهرداریها
در بسیاری از کشورها، شهرداریها از طریق انتشار اوراق قرضه، نیازهای مالی خود را تامین میکنند و اینگونه اوراق، وثیقه یا ضمانت ملکی ندارند. معمولا اصل و بهره این وامها از محل عوارض شهرداریها یا از محل درآمد طرحهایی مثل عوراض بزرگراهها پرداخت میشود. این اوراق، با ارزش اسمی و سررسیدهای متفاوت منتشر میشوند.
۳.۶ - اوراق قرضه شرکتها
اوراق قرضه شرکتها، توسط شرکتهای خصوصی منتشر میشود و نرخ بازده آن از نرخ بازده اوراق قرضه دولتی بیشتر است. شرکتها به دو دلیل ترجیح میدهند پول مورد نیاز خود را از این طریق بهدست آورند: نخست اینکه نرخ بهره اوراق قرضه پایینتر از سایر روشهای تامین پول است. دوم؛ سهولت آن است. سررسید اوراق قرضه شرکتها معمولا بیست ساله است. البته گاهی اوراق پنج تا ده ساله هم منتشر میشوند.
۳.۷ - از جهت بازده
اوراق قرضه از جهت بازده یا بهره به انواع زیر قابل تقسیم است:
۳.۷.۱ - اوراق قرضه بدون بهره
اوراق قرضه بدون بهره (Stripped Bonds)، به اوراقی گفته میشود که بهره سالانه ندارد و شرکت انتشاردهنده در پایان سررسید، ارزش اسمی اوراق و بهره چند ساله آنها را یکجا میپردازد. ویژگی این اوراق، در ریسک بالای آنها نسبت به تغییرات نرخ بهره است. اگر در آینده، نرخ بهره بازار کاهش یابد، صاحبان این اوراق، سود زیادی بهدست میآورند.
۳.۷.۲ - اوراق قرضه با بهره متغییر یا شناور
اوراق قرضه با بهره متغییر یا شناور (Floaters Bonds)، به اوراقی گفته میشود که نرخ بهره آن متغیّر و تابعی از شاخصهای اقتصادی مثل تورّم یا نرخ بهره اوراق خزانه است. حسن این اوراق در این است که قیمت بازاری آنها، هیچگاه بهخاطر تغییر در نرخ بهره بازار تغییر نمیکند و همیشه با ارزش اسمی آن برابر خواهد بود.
۳.۷.۳ - اوراق قرضه کلاسیک با بهره ثابت
اوراق قرضه کلاسیک با بهره ثابت (Straight Bonds)؛ که به آن، اوراق قرضه غیرقابل تبدیل نیز گفته میشود؛ برای کل دوره اعتبار، دارای نرخ بهره اسمی ثابتی است. معمولا گواهینامه بهره (کوپن) که منعکسکننده میزان بهره است، همراه با اوراق بهادار ارائه میگردد.
۳.۷.۴ - اوراق قرضه با بهره ترکیبی
اوراق قرضه با بهره ترکیبی (Combined – Interest Bonds)، اینگونه قرضهها براساس توافق برای مدت مشخص دارای کوپن بهره نبوده، لیکن برای مدت باقیمانده از عمر قرضه، کوپنهایی با نرخ بالاتر از میانگین بهره دورهای صادر میشود. این اوراق، معمولا به نرخ ارزش اسمی انتشار یافته و بازخرید این اوراق معمولا به ارزش اسمی انجام میگیرد.
۳.۸ - سایر اوراق
علاوهبر اوراق فوق، اوراق قرضه دیگری هم وجود دارند که در ذیل موارد فوق نمیگنجند؛ این اوراق عبارتند از:
۳.۸.۱ - اوراق قرضه رهنی
در اوراق قرضه رهنی برخی از شرکتها با گرو گذاشتن داراییهای واقعی خود، خریداران اوراق قرضه را نسبت به بازپرداخت اصل و بهره قرضه، مطمئن میسازند. اگر شرکت نتواند در موعد مقرر اصل و فرع اوراق را بپردازد، دارندگان اوراق، با فروش داراییها، مطالبات خود را وصول میکنند و اگر داراییها کفایت نکند، به دادگاه شکایت کرده و از سایر داراییهای شرکت، مطالبات خود را وصول میکنند.
[۱۳] جهانخانی، علی و علی پارساییان، بورس اوراق بهادار، تهران، انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، ۱۳۷۴، ص۲۰۴.
۳.۸.۲ - اوراق قرضه تضمینی
در اوراق قرضه تضمینی اگر شرکت منتشرکننده اوراق قرضه برای خریداران اعتبار کافی نداشته باشد، شرکت دیگری را بهعنوان ضامن قرضه معرفی میکند. در اینصورت، اگر شرکت از پرداخت به موقع اصل و فرع وام ناتوان گردد، شرکت ضامن متعهد است که اصل و فرع اوراق قرضه را بپردازد.
[۱۴] جهانخانی، علی و علی پارساییان، بورس اوراق بهادار، تهران، انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، ۱۳۷۴، ص۲۰۵.
۳.۸.۳ - اوراق قرضه پست
اوراق قرضه پست یا"بنجل"، اوراق قرضهای که از نظر رتبهبندی اعتباری، در درجه پایینی قرار دارند. این اوراق، معمولا دارای نرخ بهره بالا و در عین حال ریسک زیادی هستند. معمولا هنگامی که یک شرکت، شرکت دیگری را میخرد و آنرا در خود ادغام میکند، این نوع اوراق قرضه را منتشر میکند.
۴ - ضرورت اوراق قرضه
[ویرایش]
در بازارهای مالی، همه انگیزههای مشارکتکنندگان مورد توجه قرار میگیرد. برخی به انگیزه دریافت سودهای بالاتر و مشارکت در مالکیت و تصمیمگیری بنگاهها، سهام میخرند. اما برخی دیگر بهدنبال نرخ مقطوع بازدهی هستند و بنابراین، انگیزه خرید اوراق قرضه را دارند.
واحدهای اقتصادی نیز بهعلت ریسک پایینتر اوراق قرضه، علاقه بیشتری به انتشار اوراق قرضه نسبت به سهام دارند. انتشار اوراق قرضه، در سطح کلان نیز یرای تنظیم اختلالات ناشی از افزایش نقدینگی در اقتصاد و تعدیل بازار پول ضرورت دارد.
[۱۶] عیوضلو، حسین، تحلیل فقهی-اقتصادی اوراق قرضه در بازارهای پول و سرمایه ایران، تهران، پژوهشکده پولی و بانکی، ۱۳۸۳، ص۱۱۶.
۵ - اثرات اقتصادی انتشار اوراق قرضه
[ویرایش]
اثرات اقتصادی انتشار اوراق قرضه عبارت است از:
۵.۱ - عملیات بازار باز
انتشار اوراق قرضه برای سیاست پولی از طریق عملیات بازار باز؛ عملیات بازار باز عبارت از خرید و فروش اوراق قرضه دولتی توسط بانک مرکزی است. مقامات بانک مرکزی برای کنترل حجم نقدینگی از این ابزار انواع اوراق قرضه آمریکا استفاده میکنند. زمانیکه اقتصاد با نرخ بهره بالا بهجهت عرضه پول کم، مواجه است و مؤسسات تولیدی و تجاری با کمبود نقدینگی و بالا بودن هزینه بهره مواجهاند، بانک مرکزی به خرید اوراق قرضه دولتی از بانکهای تجاری و مردم اقدام میکند و به این وسیله موجب افزایش پایه پولی میگردد؛ در نتیجه، عرضه پول افزایش یافته و نرخ بهره کاهش مییابد.
بهدنبال آن، مشکل نقدینگی حل شده و هزینه تولید پایین میآید و سرمایهگذاری و رشد اقتصادی افزایش مییابد. در مقابل، زمانیکه اقتصاد بهجهت بالا بودن حجم نقدینگی و کاهش تقاضای کل و در نتیجه پایین آمدن سطح عمومی قیمتها، بانک مرکزی اقدام به فروش اوراق قرضه میکند.
۵.۲ - تامین کسری بودجه
انتشار اوراق قرضه برای تامین کسری بودجه؛ زمانیکه دولتها با کسری مواجه میشوند، بهمنظور تامین آن، سه راه حل در پیش رو دارند: استفاده از منابع خارجی، استقراض از نظام بانکی و بانک مرکزی و انتشار اوراق قرضه و استفاده از منابع بخش خصوصی. استفاده از منابع خارجی علاوهبر محدودیتهای فراوان، در صورت تکرار و تراکم قرضهای خارجی، بازپرداخت اصل و فرع آنها، روی اقتصاد داخلی فشار آورده، بهتدریج بر نرخهای داخلی تاثیر گذاشته و آنها را افزایش میدهد.
استقراض از بانک مرکزی گرچه راه حل آسانی است، لکن از طریق بسط پایه پولی موجب افزایش نقدینگی شده و قیمت کالا و خدمات را بالا میبرد. راه سوم، انتشار اوراق قرضه و فروش آن به مردم انواع اوراق قرضه آمریکا و استفاده از منابع بخش خصوصی برای تامین کسری بودجه است. این راه، در کوتاهمدت اثر تورمی نداشته و از طریق کنترل نقدینگی ضد تورمی است؛ با اینهمه، در بلندمدت موجب کاهش توان بخش خصوصی و افت سرمایهگذاریها و فعالیتهای تولیدی میشود.
۵.۳ - تامین مالی طرحها
انتشار اوراق قرضه برای تامین مالی طرحها؛ یکی از راههای تامین مالی پروژههای عمرانی و سرمایهگذاری که در اکثر کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته، انتشار اوراق قرضه است. دولتها و شرکتها، گاهی بهجای استفاده از منابع سیستم بانکی، برای تامین مالی طرحهای اقتصادی، به انتشار اوراق قرضه اقدام کرده و منابع حاصله را در احداث پروژهها بهکار میبرند.
انتشار این اوراق، توسط شرکت خصوصی مورد تایید اقتصاددانان است؛ اما انتشار آنها توسط دولت، هرچند برای تامین مالی طرحهای اقتصادی است، تنها در صورتی مورد تایید است که اولا؛ بتواند سرمایههای کوچک و سرگردان در دست مردم را جذب نماید؛ ثانیا منابع بهدست آمده را در طرحهای مشخص تولیدی و عمرانی و با بازدهی مطلوب به مصرف برسد؛ ثالثا انتشار آنها بهتدریج به ابزار سادهای برای استقراض بیبرنامه تبدیل نگردد.
۵.۴ - استقراض از بانک مرکزی
وثیقهگذاری اوراق قرضه بهمنظور استقراض از بانک مرکزی؛ اگر بعضی از اوراق قرضه، استانداردها را رعایت نمایند، میتوانند توسط بانکها بهعنوان وثیقه برای استقراض از بانک مرکزی اروپا و بانکهای مرکزی ملی در چارچوب مقررات سیستم بانکهای مرکزی اروپا بهکار برده شوند. لیست این اوراق، توسط بانک مرکزی اروپا بهطور مستمر منتشر میشود.
اوراق قرضه چیست؟ و معرفی انواع آن
به احتمال زیاد تا به حال عبارت اوراق قرضه به گوشتان خورده است و برایتان در این راستا سوال پیش آمده که اوراق قرضه چیست و در چه زمینههایی مورد استفاده قرار میگیرد؟ در پاسخ به این سوال باید متذکر شد که ما امروزه با توجه به شرایط موجود، توان انجام برخی از کارها مانند خرید خانه، ماشین، ادامه تحصیل و موارد اینچنینی را نداریم و مجبور میشویم گاهی اوقات به دریافت وام بپردازیم تا شرایط برایمان راحتتر شود. بسیاری از کسب و کارها نیز چنین شرایطی دارند، یعنی آنها میتوانند برای تامین بودجه مالی لازم برای فعالیتهای خود هزینهای را به عنوان وام دریافت کنند؛ اما دقت داشته باشید که وام مورد نظر آنها در توان بانک نیست از همین جهت باید به شکل دیگری اقدام کنند. دریافت اوراق قرضه از راههایی به حساب میآید که کسب و کارها میتوانند از طریق آن مبلغ مورد نیاز خود را تامین کنند. به نوعی باید گفت اوراق قرضه نوعی وام است که کسب و کارها میتوانند به استفاده از آن بپردازند و فعالیتهای خود را از طریق آن شروع و ادامه دهند.
آشنایی با اوراق قرضه
استفاده از اوراق قرضه در ایران به این شکل است که گویا شما به شرکت صادرکنندهای که اوراق را برای شما صادر کرده است، پولی را قرض دادهاید و این شرکت نیز در قبال آن به شما وامی را میدهد که از طریق آن امور خود را انجام دهید. دقت داشته باشید که نرخ بهرهوری برای این نوع از وام، بلند مدت است و پرداخت های آن به طور معمول به صورت نیم ساله انجام میشود. البته این مدت زمان گاهی اوقات به یک سال، سه ماه و حتی یک ماه نیز میرسد. حال در راستای پاسخ به سوال اوراق قرضه چیست، شاید برای شما سوال پیش آید که در زمان سررسید مهلت، چه اتفاقی میافتد که باید متذکر شد در چنین زمانی، صادر کننده، اصل پولی را که از فرد گرفته بوده است، بازپرداخت میکند.
انواع اوراق قرضه
حال تا به اینجا در رابطه با پاسخ سوال اوراق قرضه چیست؟ اطلاعاتی را در اختیارتان قرار دادیم؛ اما توجه داشته باشید که این نوع از اوراق انواع گوناگونی دارند که باید از آنها مطلع باشید. در ادامه این موضوع را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد تا با آنها آشنا شوید.
اوراق قرضه دولتی
دولت برای انجام امور گوناگونی چون تامین مالی برنامههای گوناگون، پرداخت لیستهای حقوق، پرداخت صورتحسابها و … به صادرات اوراق قرضه پرداخته است. باید متذکر شد که اوراق قرضه کشورهایی چون آمریکا، ثبات دارند و میتوان استفاده از آنها را یک سرمایهگذاری امن دانست. البته در طرف دیگر اوراق کشورهایی وجود دارد که در حال توسعه هستند. از همین جهت ریسک اوراق قرضه که چنین شکلی دارد، بیشتر خواهد بود.
اوراق قرضه شهرداری
نوع دیگر از اوراق که برای تامین هزینههای مربوط به پروژههای گوناگون صادر میشود، اوراق قرضه شهرداری است که توسط ایالات، شهرها، کشورها و مناطق مختلف به تولید میرسد. از جمله هزینههایی که توسط این نوع از اوراق تامین میشود، میتوان هزینه مربوط به ساخت مدارس، بیمارستانها، دفاتر اداری، فرودگاهها، نیروگاهها و … را نام برد. در رابطه با اوراق قرضه شهرداری نکتهای وجود دارد و آن این است که سود حاصل از آن، شامل مالیات نمیشود.
اوراق قرضه شرکتی
اوراق قرضه شرکتی در جهت تامین هزینههای مربوط به کسب و کار صادر میشود. نکته که در رابطه با این نوع از اوراق قرضه وجود دارد، این است که ریسک آن نسبت به اوراق دولتی بیشتر خواهد بود؛ اما از آنجایی که میتواند شما را صاحب پول بیشتری کند، مناسبتر به نظر میرسد. البته معایبی نیز برای این نوع از اوراق وجود دارد و آن معاف نبودن اوراق از مالیات است.
نحوه انتشار اوراق قرضه
شرکت سهامی عام در برخی از شرایط خاص میتواند اقدام به صدور اوراق قرضه کند. حال نکتهای که در رابطه با این اوراق وجود دارد، این است که شما میتوانید آنها را همچون سهام معامله، واگذار و یا همچنین در دفتر نقل و انتقالات به ثبت برسانید. حال در رابطه با انتشار این اوراق نیز نکات و شرایطی وجود دارد که در ادامه به نحوه چگونگی آن خواهیم پرداخت. دقت داشته باشید که انتشار اوراق قرضه در کشور ما از سمت و سوی دولت و موسساتی که به آنها وابسته است، انجام میشود. همچنین باید بدانید که انتشار این دسته از اوراق در بخشهای خصوصی به دلیل آنکه به سرمایههای عظیم نیازی ندارند، رایج و متداول نیست.
انتشار این دست از اوراق زمانی صورت میگیرد که یک شرکت سهام عام خود را که به ثبت رسیده است، به طور کامل پرداخت کرده باشد و دو سال از آن نیز بگذرد. در چنین شرایطی اوراق قرضه برای فرد و شرکت منتشر میشود. همچنین در این راستا ترازنامههای مربوط به دو سال گذشته نیز باید توسط مجمع عمومی تصویب و به ثبت رسیده باشند تا مشکلی برای انتشار وجود نداشته باشد.
اوراق قرضه قابل بازخرید
تا به اینجا توضیحاتی در رابطه با پاسخ به سوال اوراق قرضه چیست در اختیارتان قرار گرفته است. حال تصمیم داریم اطلاعاتی را در رابطه با بازخرید اوراق قرضه در اختیارتان قرار دهیم. به احتمال زیاد شما نیز تا به حال عبارت اوراق قرضه قابل بازخرید را شنیده باشید. منظور از چنین اوراقی در واقع این است که صادر کننده قبل از رسیدن به تاریخ سررسید که برای اوراق اعلام شده است، آن را بازخرید کند. این موضوع میتواند به شرکتهایی که صادر کننده هستند این امکان را بدهد که بدهیهای خود را زودتر بپردازند.
دقت داشته باشید که اگر نرخ بهره بازار مناسب باشد، به احتمال زیاد یک شرکت تجاری امکان دارد به بازخرید اوراق قرضه بپردازد و در ادامه نرخ سود مطلوب تری را از طریق وام به دست آورد. همچنین باید متذکر شد که اوراق قرضه قابل بازخرید انواع گوناگونی دارند که به صادرکننده اجازه میدهند که اوراق را متناسب با شرایطی که در آن قرار دارند انتخاب کنند. البته دقت داشته باشید که تمامی اوراق قابل بازخرید نیستند که در این راستا میتوان به اوراق قرضه خزانه اشاره کرد. توجه داشته باشید که اوراق قرضه شهرداری در بیشتر مواقع و اوراق قرضه شرکتی در برخی از مواقع قابل بازخرید نیستند. دقت داشته باشید که شما باید پیش از اقدام به بازخرید اوراق، در رابطه با این موضوع اطلاعات لازم را داشته باشید تا دچار مشکل نشوید. در راستای پرداختن به جواب اوراق قرضه چیست، باید به مواردی که گفته شد، اشاره داشت. شما میتوانید در صورت نیاز، این اوراق را تهیه کنید و به استفاده از آن بپردازید تا مشکل مالی شما برطرف شود و بهترین نتیجه را به دست آورید.
برای یادگیری “انواع اوراق” مسیر زیر را به شما پیشنهاد میکنیم:
اوراق قرضه
افراد زیادی هستند که بدون اخذ وام قادر به خرید برخی وسایل ضروری مانند ملک، خودرو و ببا حتی تحصیل ندارند. همان طور که مردم برای کسب منفعتی، وام می گیرند، کسب و کار ها نیز برای توسعه خود نیاز به وام دارند.
کسب و کار ها معمولا جهت رفع نیاز فعالیت هایشان و همچنین به منظور تامین مالی و حضور قوی در بازار به وام نیاز دارند که مقدار وام درخواستی آنان معمولا از توان بانک خارج می باشد. در این جور مواقع روش دیگری برای شرکت ها وجود دارد که با استفاده از آن به تامین مالی می پردازند که این روش به اوراق قرضه معروف می باشد.
اوراق قرضه:
اوراق قرضه یا Bonds به سرمایه گذاری گفته می شود که بر اساس آن، سرمایه گذار به شخص حقوقی یا یک شرکت پولی را قرض می دهد و شرکت سرمایه پذیر (اعتبار گیرنده) تعهد می کند که در بازه رمانی مشخصی وجه یا اعتبار مورد نظر را همراه با پرداخت سود دوره ای ثابت آن باز پرداخت نماید.
اوراق قرضه دارای یک سری ویژگی های مفید می باشد که به نفع طرفین معامله هستند که در ادامه به برخی از مهم ترین آنها اشاره می شود.
موعد سررسید (Maturity):
هر نوع اوراقی دارای مدت زمان و عمری می باشد ه با توجه به نوع اوراق قرضه، این طول عمر در بازه 1 ماه تا 50 سال متغیر است.
فراخوانی (Callability):
فراخوانی یعنی شرکت و یا آژانس صادر کننده اوراق مورد نظر می تواند هر لحظه ای که بخواهد، اقدام به فراخوانی اوراق قرضه نماید. در واقع می توان گفت شرکت مورد نظر قبل از زمان سررسید می تواند اقدام به بازخرید اوراق نماید.
ممکن است استفاده از این ویژگی زمانی صورت گیرد که نرخ بهره در حال کاهش باشد که می تواند در این صورت اوراق قرضه بیشتری را عرضه نماید تا بتواند پول بیشتری را حفظ نماید.
علی رغم این که این کار به نفع شرکت عرضه کننده می باشد، می تواند برای خریدار هم مفید باشد زیرا باعث می شود که بهره بیشتری به او تعلق گیرد.
امکان فروش (Put Provision):
برخی از اوراق دارای شرایط بازخرید قبل از موعد سررسید هستند که به خریدار این امکان را می دهند که اوراق مورد نظر خود را قبل از زمان سررسید و با ارزش اصلی به فروشنده بفروشند. این عمل را نمی توان در هر زمان و به دلخواه انجام داد و لازم است که فروشنده از قبل برای آن زمانی را در نظر بگیرد.
در برخی مواقع مالکان اوراق زمانی که نرخ بهره افزایش می یابد آن را فروخته و پول به دست آمده را برای کسب درآمد مجدد سرمایه گذاری می نمایند.
اوراق قرضه قابل تبدیل (Convertible Bonds):
اوراق قرضه قابل تبدیل یعنی این که در برخی موارد می توان اوراق مورد نظر را به سهام شرکت تبدیل نمود. زمانی که این گونه اوراق صادر می شوند، زمان و قیمت تبدیل آنها به سهام به طور دقیق مشخص می گردد.
به طور معمول در این نوع از اوراق قرضه ابتدا عرضه با نرخ بهره پایین صورت می گیرد اما سهام عادی بالقوه بیشتری را کسب می کنند.
اوراق قرضه تضمین شده (Secured Bonds):
اوراق قرضه تضمین شده عبارت است از اوراق قرضه ای که به وسیله یک وثیقه تضمین می شوند. یعنی شرکت صادر کننده اوراق ضمانت کند که دارایی کافی برای پوشش ارزش اوراقی که صادر می کند را دارد و اگر شرکت مورد نظر ورشکست گردد، دارایی های آن به صاحبان سهام تعلق می گیرد.
اوراق قرضه تضمین نشده (Unsecured Bonds):
به اوراقی گفته می شود که هیچ تضمینی برای آنها صورت نمی گیرد و تنها می توان به اعتبار شرکت صادر کننده اوراق قرضه اکتفا نمود. از این نوع اوراق می توان به اوراق دولتی اشاره نمود که دارای اعتبار کافی می باشند.
موسسه مشاوران مطالعه مقاله افزایش و کاهش سرمایه را به شما عزیزان پیشنهاد می نماید.
اوراق قرضه قابل تبدیل
دسته بندی اوراق بهادار:
- اوراق مبتنی بر بدهی: اوراق قرضه، اوراق مشارکت، صکوک
- اوراق حقوق صاحبان سهام: سهام شرکت ها
- ابزار های مشتقه: قرارداد های آتی، اختیار معامله
انواع اوراق قرضه:
اوراق قرضه دارای انواع زیر می باشد:
اوراق قرضه دولتی:
در واقع این اوراق به منظور تامین مالی برنامه ها و پرداخت لیست حقوق صادر می گردند که می توانند برای پرداخت صورت حساب ها نیز مورد استفاده قرار گیرند.
کشور هایی مانند آمریکا که اقتصاد آنها دارای ثبات می باشد، از امن ترین سرمایه گذاری ها در اوراق قرضه دولتی به شمار می روند و همچنین بر خلاف این امر، این نوع سرمایه گذاری دارای ریسک بالایی در کشور های در حال توسعه می باشند.
نکته: دولت آمریکا اوراق قرضه دولتی را از طریق خزانه داری کشور و همچنین از طریق چندین نهاد دولتی مختلف صادر می نماید.
اوراق قرضه شهرداری:
اوراق قرضه شهرداری به وسیله ایالت ها، کشور ها، شهر ها و همچنین سایر مناطق صادر می شوند که به منظور تامین مالی پروژه ها و عملیات صورت می گیرد.
اوراق قرضه شهرداری شامل موارد زیر است:
- هزینه های ساخت بیمارستان
- هزینه های ساخت مدرسه
- هزینه های ساخت نیروگاه
- هزینه های ساخت خیابان
- هزینه های ساخت دفاتر اداری
- هزینه های ساخت فرودگاه
- هزینه های ساخت پل و غیره
معمولا زمانی شهرداری ها اقدام به صدور اوراق قرضه می کنند که به منبع مالی بیشتر از درآمد حاصل از جمع آوری مالیات ها احتیاج داشته باشند. که یکی از مهم ترین ویژگی های مثبت این اوراق این است که سود به دست آمده از آنها معاف از مالیات می باشد.
اوراق قرضه شرکتی:
این نوع از اوراق توسط یک شرکت یا یک کسب و کار صادر می گردد که به منظور تامین مالی و جبران هزینه های آنها صورت می گیرد. ریسک این نوع از اوراق از ریسک اوراق قرضه دولتی بیشتر می باشد اما دارای سود بیشتری است.
نکته جالب توجه دیگر در این گونه از اوراق، تنوع بالای آنها می باشد که تعداد گزینه های بیشتری برای خرید وجود دارد اما از عیوب آن می توان به مالیاتی که به آنها تعلق می گیرد اشاره نمود.
ویژگی های اوراق قرضه:
- دارنده این اوراق بستانکار شرکت محسوب می گردد که حق دریافت اصل مبلغ اسمی و بهره آن را دارد و حقوق وی در سند قرارداد تعیین می گردد.
- دارنده این اوراق حق هیچ نوع مالکیتی در شرکت را ندارد و سود سهمی که به سهامداران پرداخت می شود، به وی تعلق نمی گیرد.
- این اوراق دارای سر رسید مشخص هستند که برخی از آنها در یک مقطع معین زمانی سررسید می شوند و برخی دیگر نیز به تدریج.
- این اوراق معمولا دارای ارزش اسمی مشخصی هستند.
- اگر ناشر این نوع از اوراق ورشکست شود، دارندگان اوراق حق تقدم نسبت به صاحبان سهام برای دریافت اصل و فرع سرمایه خود دارند.
- بعضی از شرکت ها با هدف ایجاد جذابیت و انگیزه بیشتر در سرمایه گذاران اقدام به انتشار اوراق قرضه همراه با وثیقه می نمایند.
- دارندگان این اوراق حق رای ندارند مگر در مواردی مانند انتشار اوراقی دیگر و یا ادغام شرکت با سایر شرکت ها.
- اگر این اوراق عرضه خصوصی شوند، فقط ناشر و خریدار حق فروش دارند.
تفاوت اوراق قرضه با سهام:
اوراق قرضه نیز همانند سهام جز انواع سرمایه گذاری محسوب می شود با این تفاوت که سهام جز وام محسوب نمی شوند و یک نوع مالکیت هستند و بازدهی آن بر اساس میزان سود شرکت مورد نظر تعیین می گردد.
این موضوع، دلیل محکمی براس پر ریسک بودن سهام نسبت به اوراق قرضه که دارای نرخ ثابتی است، می باشد. همچنین برخی از اوراق قرضه دارای نرخ شناور هستند یعنی نرخ بهره آنها با توجه به شرایط بازار تعیین می شود.
موسسه مشاوران مطالعه مقاله اوراق مالی اسلامی را به شما عزیزان پیشنهاد می نماید.
اوراق قرضه تضمین شده
اوراق مشارکت:
اوراق مشارکت (Participation Papers)، به اوراق بهاداری می گویند که بیانگر مشارکت دارنده اوراق در یک طرح مشخص است.
در واقع این شخص، سرمایه خود را در اختیار شرکت، کارخانه ها و … قرار داده است تا آن سازمان بتواند توسعه یابد و سود سرمایه گذار را به وی پرداخت نماید.
ویژگی های اوراق مشارکت:
- قابلیت خرید و فروش در بازار ثانویه را دارد
- بازده بدون ریسک برای سرمایه گذاران دارد
- مالکیت بدون حق رای برای دارندگان اوراق دارد
- دارای معافیت مالیاتی برای سرمایه گذاری در اوراق مشارکت می باشد
- دارای تضمین سود و اصل مبلغ سرمایه گذاری برای دارندگان اوراق است
- پرداخت سود دوره های معین با کوپن های ماهانه، سه ماهه یا سالانه صورت می گیرد
- پرداخت سود به صورت علی الحساب و سود قطعی در سررسید می باشد
- سود ۱۸ تا ۲۲ درصد برای اوراق مشارکت تعیین شده است که ممکن است درصد های دیگری نیز پیشنهاد گردد
تفاوت اوراق قرضه با اوراق مشارکت:
اوراق مشارکت یک نوع اوراق بدهی محسوب می شود که در کشور ایران به وسیله دولت، شهرداری و همچنین شرکت های دولتی یا خصوصی به منظور تامین نیاز مالی برای اجرای طرح های عمرانی، تولیدی و خدماتی انتشار می یابند که وظیفه طرح دستور العمل و مقررات انتشار آنها به عهده بانک مرکزی می باشد.
به بیان واضح می توان گفت که اوراق مشارکت، دارای تفاوت زیادی با اوراق قرضه نمی باشند.
اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله ثبت انواع شرکت را به شما پیشنهاد می کنیم.
اوراق قرضه (Bond)
گاهی اوقات کسب و کارها نیز مانند افراد عادی برای تامین مالی فعالیتهای خود از دیگران وام میگیرند.
این تامین مالی معمولا برای ورود به یک بازار جدید، نوآوری و رشد در کسب و کار است که میتواند از طریق انتشار اوراق قرضه (اوراق بدهی) انجام شود.
شرکت با انتشار اوراق قرضه، از سرمایهگذاران مبالغی را جمعآوری میکند و سودی را نیز بابت سرمایهگذاری اشخاص، در بازههای زمانی مشخص پرداخت میکند.
بنابراین اوراق قرضه (به انگلیسی Bond) به نوعی از سرمایهگذاری گویند که در آن سرمایهگذار به شخص حقوقی یا نهادی (شرکتی یا دولتی) پول قرض داده و شرکت سرمایهپذیر (اعتبار گیرنده) متعهد میشود تا وجه یا اعتبار مورد نظر را در بازه زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره ای ثابت بازپرداخت نماید.
این بازه زمانی مشخص برای بازپرداخت اصل پول سررسید نام داشته و سود ثابت دورهای (دورههای از قبل تعیین شده) کوپن اوراق نام دارد.
اوراق معمولا توسط نهادهای دولتی از جمله شهرداریها، دولتهای داخلی و خارجی انتشار یافته و ابزار تامین مالی پروژهها و فعالیتهای دولتی و شهری میباشند. اوراق قرضه به نام “اوراق با درآمد ثابت” نیز شناخته میشود.
در موعد سررسید اوراق قرضه، صادر کننده این اوراق، اصل مبلغ را بازپرداخت میکند.
اوراق قرضه در کنار سهام و وجه نقد یکی از 3 دسته داراییهای اصلی بحساب میرود.
در اوراق قرضه، شرکت منتشر کننده اوراق (ناشر) که نیاز به تامین مالی پروژههای خود دارد به سرمایهگذاران این تعهد را میدهد که با پرداخت سود ثابت دورهای (کوپن) اصل سود آنها را در سررسید بازپرداخت کند.
در بسیاری از موارد این امکان وجود دارد که شرکت ناشر خود نیاز مالی نداشته و برای شرکت دیگری که نیاز مالی دارد (بانی) اوراق را منتشر میکند.
پس باید به این نکته توجه داشت که ناشر صرفا بانی نخواهد بود، هرچند این امکان وجود دارد که ناشی و بانی یک نفر (شخص حقوقی) باشد.
بطور معمول شرکتها ابزار اوراق قرضه را به فروش سهام برای تامین مالی خود ترجیح میدهند، چراکه دارندگان اوراق قرضه بر خلاف سهامداران، صاحبان شرکت محسوب نشده و حق دخالت در امور شرکت را ندارند. دارندگان اوراق قرضه صرفا طلبکاران شرکت میباشند.
دستهبندی اوراق بهادار را میتوان به این شکل تعریف کرد:
1 – اوراق مبتنی بر بدهی
2 – اوراق حقوق صاحبان سهام
3 – ابزارهای مشتقه
- قراردادهای آتی
اختیار معامله
انواع اوراق قرضه
اوراق قرضهی دولتی: برای تأمین مالی برنامهها، پرداخت لیست حقوق و به خصوص پرداخت صورتحسابها، دولتها اوراق قرضه صادر میکنند. اوراق قرضهی کشورهای باثباتی مثل آمریکا، جزو امنترین سرمایهگذاریها شناخته میشود. اما در طرف دیگر، اوراق قرضهی کشورهای در حال توسعه، دارای ریسک بالاتری هستند.
اوراق قرضهی شهرداری: این اوراق توسط شهرها، کشورها و مناطق مختلف برای تأمین مالی عملیاتها یا پرداخت هزینهی پروژهها صادر میشود. اوراق قرضهی شهرداری هزینههای ساخت بیمارستان، مدرسه، نیروگاه، خیابان، دفاتر اداری، فرودگاه، پل و غیره را از نظر مالی تأمین میکند. شهرداریها معمولا زمانی به صدور اوراق قرضه اقدام میکنند که به پولی بیشتر از پول حاصل از جمعآوری مالیاتها احتیاج داشته باشند.
اوراق قرضهی شرکتی: اوراق قرضهی شرکتی توسط کسبوکار و برای کمک به تأمین هزینهی آنها صادر میشود. با وجود اینکه ریسک این اوراق بالاتر از اوراق قرضهی دولتی است، اما گاهی اوقات سود بیشتری میتوان از آن کسب کرد. همچنین تعداد گزینهها برای انتخاب از میان اوراق قرضهی شرکتی بیشتر است.
تفاوت اوراق قرضه با سهام
اوراق قرضه مانند سهام، یک نوع سرمایهگذاری محسوب میشود. اما تفاوت در این است که سهام، وام به حساب نمیآید بلکه به معنای مالکیت در یک شرکت است و بازدهیاش هم به میزان سود آن شرکت بستگی دارد.
به همین علت، سهام پرریسکتر و پرنوسانتر است و سود سهام نیز به انواع اوراق قرضه آمریکا عملکرد یک شرکت بستگی دارد. در طرف دیگر، اوراق قرضه غالبا دارای نرخ بهرهی ثابت هستند. بعضی از اوراق قرضه دارای نرخ شناور هستند به این معنا که نرخ بهرهی آنها بسته به شرایط بازار تنظیم میشود.
مطالب مرتبط:
اوراق قرضه را مثل سهام میتوان مبادله کرد. وقتی شخصی اوراق قرضهی خود را با قیمتی پایینتر از ارزش اسمی سهام (face value) بفروشد، گفته میشود که فروش با تنزیل (discount) انجام گرفته است. اما اگر با قیمتی انواع اوراق قرضه آمریکا بالاتر از ارزش اسمی فروخته شود، گفته میشود که با صرف (premium) به فروش رسیده است.
تفاوت اوراق قرضه با اوراق مشارکت
اوراق مشارکت نیز نوعی اوراق بدهی است که در ایران توسط دولت، شهرداری و شرکتهای دولتی یا خصوصی برای تأمین اعتبار طرحهای عمرانی، تولیدی و خدماتی کشور منتشر میشود.
دستورالعمل و ضوابط انتشار این اوراق بر عهدهی بانک مرکزی است.
در ایران اوراق قرضه یا Bond منتشر نمیشود ولی ویژگیهای اوراق مشارکت با اوراق قرضه شباهت زیادی دارد.
در ایران اوراق مشارکت شرکتها و دولتی در بورس تهران معامله میشود.
لیست اوراق مشارکت را میتوانید در سایت Tsetmc.com و در منوی بورس اوراق بهادار تهران > مشتقه – آتی و اوراق بدهی مشاهده کنید. (مطابق تصویر زیر)
این اصطلاح در واژهنامه جامع بورسینس منتشر شده است.سایر اصطلاحات و واژههای اقتصادی و مالی را ببینید .
قصد شروع سرمایهگذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاریها انجام دهید:
برای سرمایهگذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه میشود:
اوراق قرضه دولتی چیست؟
اوراق قرضه دولتی، اوراق بهاداری بر پایههای بدهی (debt based bonds) میباشند که توسط دولت بهمنظور حمایت از هزینههای دولت و پرداخت تعهداتش مورد استفاده قرار میگیرند.
اوراق قرضه دولتی میتوانند بهصورت دورهای، بهرههایی را تحت عنوان بهره های کوپنی (coupon payments) به شما بپردازند.
اوراق قرضه دولتی که توسط دولتهای ملی منتشر میشود، معمولاً بهعنوان یک سرمایهگذاری کمریسک محسوب میشود زیرا دولتی که آنها را منتشر کرده است از این اوراق حمایت میکند.
اوراق قرضه دولتی همچنین ممکن است تحت عنوان (بدهی حکومتی – sovereign debt) نیز شناخته شوند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اوراق قرضه میتوانید از مطلب آموزشی «اوراق قرضه چیست؟» دیدن نمایید.
نکات کلیدی:
- اوراق قرضه دولتی نشاندهندهٔ بدهیهایی میباشد که دولت بهمنظور رفع آنها، این اوراق را منتشر کرده و آنها را به سرمایهگذاران میفروشد تا بتواند مخارج دولتی را پرداخت کند.
- برخی از اوراق قرضهٔ دولتی ممکن است بهرههایی را بهصورت دورهای به شما بپردازند. بقیهٔ اوراق قرضه دولتی ممکن است بهره نپردازند و به جای آن، با تخفیف به شما فروخته شود.
- اوراق قرضه دولتی بهعنوان سرمایهگذاریهای کمریسک شناخته میشود زیرا دولت از آنها پشتیبانی میکند. انواع مختلفی از اوراق قرضه وجود دارد که توسط خزانهداری ایالات متحده آمریکا پیشنهاد میشوند و بهعنوان امنترین نوع سرمایهگذاری در سرتاسر جهان شناخته میشوند.
- به دلیل ریسک پایینشان، اوراق قرضه دولتی معمولاً سود و بهرهٔ کمتری به شما میپردازند.
توضیحات کامل در مورد اوراق قرضه دولتی
اوراق قرضه دولتی توسط دولتها به منظور تأمین مالی پروژهها و یا انجام عملیاتها منتشر میشوند. دپارتمان خزانهداری ایالات متحده آمریکا اوراق منتشرشده را طی مزایدههایی در طول سال بهفروش میرساند.
برخی از اوراق قرضه خزانهداری نیز در بازارهای ثانویه (secondary markets) معامله میشوند. سرمایهگذاران منفرد، که با یک مؤسسه سرمایهگذاری و یا یک کارگزار کار میکنند، میتوانند اوراقی که از پیش منتشر شدهاند را در این بازارها بخرند و یا بهفروش برسانند.
اوراق قرضه خزانهداری بهصورت گستردهای از طریق خزانهداری ایالت متحده، کارگزاریها و صندوقهای قابل معامله در بورس، که شامل سبدی از اوراق بهادار میباشند، در دسترس میباشند.
اوراق قرضه با نرخ ثابت دولتی (fixed–rate government bonds) میتوانند ریسک نرخ بهره داشته باشند که این زمانی رخ میدهد که در صورت افزایش نرخ بهره، سرمایهگذاران دارای اوراقی هستند که سود آنها کمتر از سودی است که در بازار پرداخت میشود.
همچنین، تنها اوراق قرضهای را انتخاب کنید که همراه با تورم بالا برود، نرخی که اندازهگیرندهٔ مقدار افرایش هزینهها در یک اقتصاد میباشد.
اگر یک اوراق قرضه دولتی با نرخ بهره ثابت، بهصورت سالانه 2 درصد به شما بهره بپردازد: اگر در نظر بگیریم که قیمتها در یک اقتصاد به میزان 1.5 درصد رشد کردهاند، سرمایهگذار در حالت واقعی تنها 0.5 درصد سود به دست آورده است.
دولتهای محلی نیز ممکن است اوراق قرضهای بهمنظور تأمین هزینههای پروژهها مانند: بنای زیر ساختها، کتابخانهها و یا پارکها منتشر کنند.
این اوراق قرضه، تحت عنوان اوراق قرضه شهرداری (municipality bonds) شناخته میشوند و معمولاً مقادیری تخفیف مالیاتی (tax advantages) را برای سرمایهگذاران به ارمغان میآورند.
اوراق قرضه دولتی ایالات متحده آمریکا در مقابل اوراق قرضه دولتی خارجی
خزانهداری ایالات متحده آمریکا، ریسک سرمایهگذاریای نزدیک به عدد صفر دارد. ریسک بسیار کم این اوراق، به دلیل پشتیبانی دولت آمریکا از این اوراق قرضه میباشد.
اوراق قرضهای که توسط خزانهداری ایالات متحده آمریکا منتشر میشوند یکی از امنترین نوع سرمایهگذاری در سرتاسر جهان میباشد، در حالی که اوراق قرضهای که توسط دولتهای کشورهای دیگر منتشر میشود، ممکن است درجات ریسک بالاتری همراه باشند.
با توجه به ریسک ذاتی نزدیک به صفر این اوراق، شرکتکنندگان بازار و تحلیلگران از اوراق قرضه خزانهداری بهعنوان یک معیار، بهمنظور مقایسه کردن ریسکهای همراه با اوراق بهادار استفاده میکنند.
اوراق قرضهٔ 10 سالهٔ خزانهداری نیز معمولاً بهعنوان معیاری برای بررسی نرخهای بهرهٔ وامها استفاده میشود. با توجه ریسک پایین آنها، خزانهداری ایالات متحده آمریکا تمایل دارد تا نرخ سود کمتری را برای این اوراق قرضه اعلام کند. این نرخ سود، کمتر از نرخ سود سهام و اوراق قرضه مشارکتی میباشد.
هر چند، اوراق قرضهای که توسط دولت پشتیبانی میشوند، بهخصوص آنهایی که در بازارهای نوظهور مبادله میشوند، میتوانند شامل ریسکهای: ریسک کشور (country risk)، ریسکهای سیاسی (political risks) و ریسک بانک مرکزی (central bank risk) باشند.
در ریسک بانک مرکزی، به این مهم توجه میشود که آیا سیستم بانکداری قادر به پرداخت قروض خود میباشد یا خیر.
سرمایهگذاران، خاطرات تاریکی از برخی اوراق قرضه دولتی در طی دوران بحران مالی آسیایی در سالهای 1997 و 1998 بهخاطر دارند.
در طی این بحران، کشورهای آسیایی مجبور به کاهش ارزش ارزهایشان شدند که این اتفاق بازتابهای زیادی را در سرتاسر جهان ایجاد کرد. این بحران حتی باعث شد که کشور روسیه نیز نتواند بهموقع بدهیهایش را پرداخت کند.
موارد استفاده از اوراق قرضه دولتی
اوراق قرضه دولتی برای تأمین مالیِ کسریهای بودجه فدرال، بهمنظور افزایش سرمایه برای انجام پروژههایی مانند پروژههای زیرساختی استفاده میشوند.
هر چند، اوراق قرضه دولتی توسط بانک مرکزی ایالات متحده آمریکا همچنین بهمنظور کنترل عرضه پول در کشور مورد استفاده قرار میگیرد.
زمانی که فدرال رزرو به بازپرداخت اوراق قرضه دولتی آمریکا میپردازد، مقدار عرضه پول در اقتصاد افزایش میبابد و فروشندگان میتوانند مبالغی که بهدست آوردهاند را در بازار خرج کرده و یا سرمایهگذاری کنند.
هرگونه سپردهای که در بانکها گذاشته شده است، توسط آن مؤسسات مالی به شرکتها و اشخاص قرض داده میشود، که خود باعث تقویت هر چه بیشتر فعالیتهای اقتصادی میگردد.
مزایا و معایب اوراق قرضه دولتی
مانند تمامی سرمایهگذاریها، اوراق قرضه دولتی نیز دارای مزایا و معایبی میباشند. این اوراق بهادار بر پایهٔ بدهی، مقدار مشخصی از درآمد بهره را به شما پرداخت میکنند.
هرچند، این سود عموماً کمتر از سود دیگر تولیدات بازار میباشد زیرا ریسکهایی که این نوع از سرمایهگذاری دُچارش میشوند نیز بههمان نسبت کمتر میباشد.
بازار اوراق قرضه ایالات متحده امریکا بازاری بسیار نقدینه میباشد، که به صاحب این اوراق اجازه میدهد تا آنها را در بازارها به آسانی بهفروش برسانند.
حتی ما شاهد صندوقهای قابل معامله در بازار بورس و همچنین صندوقهای سرمایهگذاری مشترکی هستیم که تمرکزشان را بر روی سرمایهگذاری در اوراق قرضه خزانهداری گذاشتهاند.
اوراق قرضه با نرخ بهره ثابت ممکن است زمانی که تورم در جامعه افزایش یافته و یا بهره بازارها حرکتی صعودی داشتهاند از رقابت عقب بیفتند.
همچنین، اوراق قرضه خارجی در معرض ریسکهای دولتی، تغییر در نرخهای ارزی و حتی ریسکهای مهمتری مانند عدم پرداخت تعهدات مواجه میباشند.
برخی از اوراق قرضه خزانهداری ایالات متحده آمریکا از بند قوانین محلی و مالیات فدرال رها میباشند. اما، یک سرمایهگذار که بر روی اوراق قرضه خارجی سرمایهگذاری میکند ممکن است به درآمدهای حاصله از این سرمایهگذاریها مقادیری مالیات تعلق گیرد.
- این اوراق بهصورت ثابت به شما بهره میپردازند.
- ریسک عدم پرداخت تعهدات کمتری برای اوراق قرضه ایالات متحده آمریکا وجود دارد.
- از مالیاتهای محلی یا ایالتی معاف میباشند.
- بازاری بسیار نقدینه بهمنظور فروش دوباره دارند.
- از طریق صندوقهای سرمایهگذاری مشترک و صندوقهای قابل معامله در بازارهای بورس قابل دسترسی میباشند.
- مقدار سود کمی را پیشنهاد میکنند.
- درصورت افزایش تورم در جامعه، نرخ بهره ثابت پیشنهاد شده توسط این اوراق قرضه از نرخ تورمی که در حال افزایش میباشد، عقب میافتد.
- زمانی که نرخ بهره در بازار افزایش مییابد ریسک این اوراق بالا میرود.
- احتمال عدم پرداخت تعهدات و دیگر ریسکها در مورد اوراق قرضه خارجی وجود دارد.
مثالهای واقعی از اوراق قرضه منتشرشده توسط دولت ایالات متحده آمریکا
انواع گوناگونی از اوراق قرضه ارائهشده توسط دولت ایالات متحده آمریکا و خزانهداری وجود دارند که تاریخهای انقضا متفاوتی دارند.
همچنین، برخی از آنها مقادیر سود پرداختی مشخصی دارند، در حالی که برخی دیگر فاقد این گزینه میباشند.
اوراق قرضه پسانداز (Saving Bonds)
خزانهداری ایالات متحده آمریکا سری اوراق قرضه (EE bonds: که از آن با نام «اوراق قرضه میهنپرستی» نیز یاد میکنند، اوراقی غیرقابل عرضه در بازار میباشد.) و سری اوراق قرضه پسانداز 1 (series 1 saving bonds) را پیشنهاد میکند.
این اوراق قرضه دارای ارزش اسمی بوده و مقدار سود ثابتی را پرداخت میکنند. اگر این اوراق بهمدت 20 سال نگهداری شوند، به مبلغ ارزش اسمیشان میرسند و 2 برابر میگردند.
اوراق قرضه سری 1 بهصورت شش ماهه، سودهایی محاسبه شده با نرخ ثانویه (که وابسته به نرخ تورم در بازار است) را دریافت میکند.
قبوض منتشرشده خزانهداری (Treasury Notes)
قبوض منتشرشده خزانهداری، اوراق قرضهای میانمدت هستند که در طی 2، 3، 5 یا 10 سال منقضی میشوند. در طی این مدت، این قبوض مقدار سود ثابتی را به شما پرداخت میکنند.
قبوض منتشرشده توسط خزانهداری معمولاً دارای ارزش اسمی 1,000 دلاری میباشند. هرچند، قبوض منتشرشده که دارای تاریخ انقضاء 2 و یا 3 ساله هستند دارای ارزش اسمی 5 هزار دلاری میباشند.
با وجود اینکه این بازدهها بهصورت روزانه تغییر میکنند، بازده قبوض منتشرشده 10 ساله در تاریخ 31 مارس 2019 در سطح 2.406 درصد بسته شد، و در همان زمان بهمدت 52 هفته در محدودهٔ 2.341 درصد تا 3.263 درصد بوده است.
اوراق قرضه منتشرشده توسط خزانهداری (Treasury Bonds)
اوراق قرضه منتشرشده توسط خزانهداری، اوراق قرضهٔ بلندمدتی هستند که دارای تاریخ انقضا بین 10 تا 30 سال میباشند.
اوراق قرضه منتشرشده توسط خزانهداری بهصورت 6 ماهه، به صاحب این اوراق سود پرداخت میکنند و دارای ارزش اسمی 1,000 دلاری میباشند.
این اوراق قرضه بهجبران کسری در بودجه فدرال کمک میکند. همچنین، آنها بهتنظیم عرضه پول در کشور و اجرای سیاستهای پولی ایالات متحده آمریکا کمک میکنند. یک اوراق قرضه 30 ساله تاریخ 31 مارس سال 2019 با بازدهای 2.817 درصدی بسته شد.
اوراق بهادار محافظتشده در برابر تورم خزانهداری ایالات متحده آمریکا (Treasury Inflation-Protected Securities, TIPS)
اوراق بهادار محافظت شده در برابر تورم خزانهداری، اوراق بهاداری است که توسط خزانهداری منتشر میشود. این اوراق بهادار از سرمایهگذاران در برابر اثر منفی افزایش قیمتها محافظت میکند.
ارزش هر یک از آنها همراه با افزایش تورم، افزایش پیدا کرده و با کاهش تورم نیز کاهش پیدا میکند. این اوراق، شاخص قیمت مصرفکنندگان (Consumer Price Index) را دنبال میکند.
اوراق بهادار محافظتشده در برابر تورم، مقدار سود ثابتی را که در طی مزایده این اوراق قرضه مشخص شدهاند بهصورت 6 ماهه میپردازند.
با این وجود، مقادیر سود پرداختشده متغیر میباشند زیرا که این نرخها بر روی مقدار اصلی هر سهم اعمال میشوند.
اوراق بهادار محافظتشده در برابر تورم دارای تاریخهای انقضا 5 ساله، 10 ساله و 30 ساله میباشند. در تاریخ 29 مارس سال 2019، یک اوراق بهادار محافظتشده در برابر تورم با نرخ سود سالانه 0.875 درصدی بهحراج گذاشته شد.
نکتهٔ مهم: اوراق قرضهٔ دولتی میتوانند مجموعهای از بازگشت سرمایهٔ زیاد و همچنین امنیت را به شما پیشنهاد دهند.
هر چند، سرمایهگذاران باید آگاه باشند که گاهی اوقات دولتها فاقد توانایی بازپرداخت بدهیهایشان هستند و یا حتی علاقهای به انجام این کار ندارند.
اگر علاقه مند به یادگیری بیشتر در این حوزه هستید میتوانید از نقشه راهنمای دیجی کوینر به نام «درخت یادگیری» دیدن نمایید که از نقطه ابتدایی تا انتهای مسیر را ریل گذاری کرده است.
شما با مطالعه درخت یادگیری تا حد مطلوبی دانش خود را افزایش دادهاید اما برای حرفه ای شدن و انجام معاملات در این بازار نیاز به یک راهنمای مجرب و با تجربه دارید.
مجموعه دیجی کوینر بر آن است که با برگزاری کلاسهای آموزشی تجریبات چند ساله خود را در اختیار هم وطنان عزیز قرار دهد تا در این بحران اقتصادی بتوانند در آمد دلاری کسب نمایند. (تاریخ برگزاری کلاسها متعاقبا از طریق وبسایت اعلام خواهد شد.)
تیم تحریریه دیجی کوینر
این مقاله به کوشش هیئت تحریریه دیجی کوینر تولید شده است. تک تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در آگاه سازی فعالان حوزه رمز ارزها و بازارهای مالی داشته باشیم.
دیدگاه شما