تذکر: تعیین زمان برای بازارهای گاوی یا خرسی تقریبا غیرممکن است.
۶ نکته برای تشخیص روند نمودار قیمت(۶ tips for detecting price chart trends)
لینک فایل ویدویی معرفی شده در ویس بالا(یوتیوب)
در طول بیش از ۱۵ سال تجربه معامله کردن در بازارفارکس، به این نتیجه رسیدم که برای تشخیص روند حرکت قیمت، هیچ ابزار جادویی، اندیکاتور یا قوانین خاصی وجود ندارد. ما معاملهگران با وجود تلاشهایی که برای تحلیل نمودارها و تعیین تمایل حرکت قیمت و در نتیجه معامله کردن در آن جهت داریم، اما جهت حرکت بازار ممکن است در هر لحظه به سرعت تغییر کند. اگر قیمت مطابق پیشبینیهای ما حرکت نکرد، باید مجددا نمودار را تحلیل کنیم و ببینیم چه چیزهایی را در تحلیل اولیه نادیده گرفتیم و چه اشتباهاتی کردیم. فقط فراموش نکنید که تحلیل نمودارها کاملا توسط ابزار بسیار مهمی بنام چشم معامله گرانجام می شود و گاهی اوقات علیرغم تمام تلاشهایی که برای درک چگونگی حرکت نمودار قیمت داریم، بازارممکن است در خلاف جهت انتظار ما حرکت کند. پس همواره باید انعطاف لازم را در تحلیل اولیه داشته باشیم.
تحلیل روند تنها یکی از قسمتهای استراتژی معاملاتی من برای باز و بسته کردن معاملات است. این اصلا ایده خوبی نیست که تنها براساس یک دلیل وارد معامله شوید، به همین خاطر من همیشه به دنبال این هستم که تا حد ممکن تائیدیههای زیادی برای ورود به معاملات داشته باشم. من در برنامه معاملاتی شخصی خودم، ازترکیبی از تکنیکهای مختلف مانند تحلیل روند، تحلیل سطوح حمایتی و مقاومتی و تحلیل سیگنال با اندیکاتوراستفاده میکنم.
ضمن مطالعه این مقاله به یاد داشته باشید که من در این مطلب درباره «معامله کردن در جهت روند» صحبت نمیکنم، بلکه میخواهم بعضی از فیلترهایی که برای تشخیص روند واضح بازار به شما کمک میکند را توضیح دهم. بعلاوه، ممکن است گاهی اوقات اینطور به نظر برسد که بازار به یک سمت حرکت میکند، در حالیکه در واقع در خلاف آن جهتی که شما تشخیص دادهاید، در حال حرکت است. به این دلیل که بسیاری از بازارها اصلاحات کوتاهمدتی را تجربه میکنند و همین ممکن است بسیاری از معاملهگران را دچار اشتباه کند. به این خاطر، همیشه زوم نمودارها را کم کنید و تصویر بزرگتر نمودارها را ببینید، سپس با در نظر داشتن یک تصویر جامع و بزرگ از چگونگی حرکت قیمت، زوم نمودار را بیشتر کنید و آن را با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرار دهید. با این کار بعد از مدتی می توانید به زوم شخصی خود دست پیدا کنید.
۱- مهمترین کار مشاهده است
اولین چیزی که در مورد تشخیص روند باید درک کنید این است که یک علم کاملا دقیق نیست. من همیشه سعی میکنم تا حد ممکن نمودارها را ساده ببینم و به همین خاطر در ابتدا فقط و فقط پرایس اکشن را زیر نظر میگیرم، بدون هیچ اندیکاتوری.
اگر از چند معاملهگر بازار صعودی چیست؟ درباره روند حال حاضر بازار سؤال کنید، قطعا پاسخهای متفاوتی از هر کدام میشنوید. بعضی از آنها نوع روند کوتاهمدت بازار را به شما میگویند، برخی نوع روند بلندمدت را توضیح میدهند و تعدادی هم نوع روند میانمدت را بیان میکنند. ما میتوانیم با بکارگیری تحلیلهای کوتاهمدت و بلندمدت، که همگی با مشاهده ساده بازار شروع میشوند، نوع روند غالب حال حاضر بازار را تشخیص دهیم.
من معمولا از خودم میپرسم نمودار قیمت در طول یکی دوسال، ۶ ماه و ۳ ماه گذشته به چه صورت بوده است؟ پاسخ این سؤال، تصویری از چگونگی حرکت قیمت را به ترتیب در بلندمدت، میانمدت و کوتاهمدت به من نشان میدهد. این کار باعث میشود ایده کاملا واضح و شفافی از جهت حرکت نمودار قیمت بدست آورم. اگر هیچکدام اینها جواب نداد، در تایمفریم روزانه یا هفتگی زوم نمودار را کم کنید و خیلی ساده از خودتان بپرسید «الان قیمت در حال پایین آمدن است یا بالا رفتن؟». اصلا نیازی نیست پیچیده فکر کنید.
وقتی جهت کلی پرایس اکشن در بازار را ببینیم، میتوانیم به راحتی تشخیص دهیم که قیمت به سمت پایین حرکت میکند یا بالا، یا اینکه در یک روند سایدوی قرار دارد.
۲- سقف و کفهای واضح را شناسایی کنید
وقتی قیمت در یک روند حرکت کند، سقف و کفهایی تشکیل میدهد. اگر به این سقف و کفها دقت کنید، میتوانید خیلی سریع تشخیص دهید که قیمت به کدام سمت حرکت میکند.
در نمودار زیر مربوط به S&P500 مشاهده میکنید که یک روند صعودی واضح شکل گرفته است. به نواحی که با رنگ قرمز مشخص شده دقت کنید. این نواحی در واقع کفهای این روند صعودی هستند و اگر توجه کنید میبینید که این کفهای قیمتی به نوعی «پلههایی» تشکیل دادهاند که با پیشروی قیمت در جهت روند صعودی، این پلهها هم بالاتر و بالاتر میروند.
توجه داشته باشید که در یک روند نزولی، شما قاعدتا باید به سقفها بیشتر توجه کنید و ببینید آیا این سقفها یک الگوی پلهای به سمت پایین را تشکیل میدهند یا خیر.
۳- سقفهای بالاتر، کفهای بالاتر، سقفهای پایینتر و کفهای پایینتر
وقتی سقف و کفهای واضح بازار را مشخص کردید، حالا میتوانید تعیین کنید که آیا بازار در حال ایجاد سقفهای بالاتر (Higher High) و کفهای بالاتر (Higher Low) است یا سقفهای پایینتر (Lower High) و کفهای پایینتر (Lower Low).
بطور کلی، در یک روند صعودی میتوانید الگوی واضحی متشکل از HHها و HLها ببینید و در یک روند نزولی نیز میتوانید الگوی مشخصی متشکل از LHها و LLها مشاهده کنید. در نمودار زیر با توجه به الگوی واضح HHها و HLها میتوانید مشاهده کنید که حرکت قیمت در یک روند صعودی بوده است.
۴- واکنش بازار در برابر سطوح مهم چگونه است؟
رفتار قیمت را بعد از اصلاحات بررسی کنید و ببینید وقتی به میانگین متحرک (مووینگ اورج) بلندمدتی مثل مووینگ ۲۱ روز یا یک مقاومت مهم میرسد، چگونه واکنش نشان میدهد. آیا پرایس اکشن بعد از اینکه در یک روند نزولی یا صعودی به سطح قیمتی مهمی میرسد، عقبنشینی میکند یا به حرکت خود ادامه میدهد؟ این نوع رفتار قیمت سرنخ خوبی است که تمایل یا روند کلی بازار را تائید میکند.
در نمودار بالا میتوانید مشاهده کنید که تمامی حرکات اصلاحی وقتی به دو سطح مقاومتی مشخص شده و میانگین متحرک نمایی با دوره ۲۱ رسیدند، با فشار فروش روبرو شدند و در نتیجه روند نزولی تغییری نکرده است.
یک میانگین متحرک نمایی (EMA) با دوره ۲۰۰ و یک EMA با دوره ۵۰ روی نمودار خود قرار دهید و شیب بلندمدت این دو میانگین متحرک را بررسی کنید. این یک روش سریع برای تشخیص روند کلی قیمت در بازار است. همچنین باید بررسی کنید که قیمت در مواجهه با این مووینگ اورجها چگونه واکنش نشان میدهد. اگر قیمت در چندین مورد به این مووینگ اورجها احترام میگذارد و از آنها عقبنشینی میکند، این نشانه خوبی است از اینکه بازار به روند خود ادامه میدهد. مثلا نمودار زیر نمونه خوبی از واکنش قیمت در برابر مووینگ اورجهای مذکور است، فقط انتظار نداشته باشید که همین شرایط را هر روز در بازار ببینید.
دقت کنید که در نمودار بالا، دو EMA با دورههای ۵۰ و ۲۰۰ خیلی سریع جهت روند کلی قیمت در تایمفریم روزانه را به ما نشان میدهند.
۵- آیا سیگنالی در حال شکلگیری هست؟
اگر میبینید سیگنالهای پرایس اکشنی همجهت با روند کلی بازار در حال شکلگیری هستند، خود این تائیدیه دیگری برای تمایل حرکت بازار به سمت روند است. ضمنا به یاد داشته باشید که وقتی سیگنالهای پرایس اکشنی برای چند مرتبه شکست میخورند یا اصطلاحا فِیل (fail) میشوند، ممکن است نشان از این باشد که روند بازار در آینده نزدیک تغییر میکند.
در نمودار بالا مشاهده میکنید که پینبار صعودی در ناحیه حمایتی، نقطه پایان حرکت اصلاحی و شروع مجدد روند صعودی را نشان میدهد.
۶- تغییر جهت روند
اگر بازار در یک روند نزولی قرار داشته باشد، باید به سقفهای اخیر تشکیل شده خیلی دقت کنیم و همینطور اگر روند بازار صعودی باشد، باید روی کفهای اخیر بازار تمرکز کنیم. دلیل این امر آن است که این کار نه تنها روند کلی قیمت را برای ما مشخص میکند، بلکه همچنین به ما نشان میدهد که آیا پرایس اکشن روند بازار همچنان منظم پیش میرود یا اینکه تغییراتی در آن به وجود آمده است.
برای مثال، اگر دنبالهای از سقفهای بالاتر (HH) و کفهای بالاتر (HL) در یک روند صعودی داشته باشیم، وقتی میبینید که قیمت از آخرین کف عبور میکند و پایینتر میرود، این نشانه قدرتمندی است از اینکه روند صعودی ممکن است به پایان خود نزدیک شده باشد. در مقابل، در یک روند نزولی شاهد کفهای پایینتر (LL) و سقفهای پایینتر (LH) هستیم، در این صورت اگر قیمت از آخرین سقف تشکیل شده عبور کند و بالاتر برود، این نشانه قدرتمندی است از اینکه روند نزولی ممکن است به انتهای خود رسیده باشد.
در آخر
وقتی بتوانید با اطمینان روند بازار را تشخیص دهید، در این صورت میتوانید به دنبال ناحیه یا سطح مناسبی در قیمت برای ورود به معامله باشید. شناسایی روند بازار ممکن است کمی مشکل باشد، به ویژه برای معاملهگران مبتدی. اینکه ستاپها و سیگنالهای معاملاتی مختلف را بدانید ایرادی ندارد، اما اگر در خلاف جهت روند کلی بازار معامله میکنید، احتمال موفقیت و کسب درآمد شما به شدت افت میکند. به یاد داشته باشید که بازار همیشه به یک سمت متمایل است، بنابراین اگر فقط در جهت روند و تمایل اصلی بازار معامله کنید، قطعا خیلی بیشتر به سود شما خواهد بود.
بازار دو طرفه در فارکس چیست و معاملات دو طرفه چگونه اند؟
بازار دو طرفه در فارکس و یا حتی در اکثر بازارهای مالی دنیا یک امر عادی و ثابت شده است. جای تعجب ندارد که بتوان در یک بازار هم از خرید سود گرفت و هم در فروش. برای درک کامل این موضوع لطفا تاپایان این مقاله با ما همراه باشید.
بازار دو طرفه فارکس چیست؟
در بازارهای دو طرفه این خصوصیت برای معامله گران وجود دارد که چه از طریق خرید و چه از طریق فروش در بازارهای صعودی یا نزولی در صورت تحلیل صحیح به سود برسند. در مقابل بازارهای دوطرفه بازارهای یکطرفه میباشد مانند بورس تهران
در بازارهای یکطرفه شما زمانی سود خواهید کرد که سهم خریداری شده توسط شما افزایش ارزش پیدا کند و با این افزایش قیمت باعث سود شما خواهد شد.
مثال برای بازار یکطرفه :
فرض کنید شما سهام یکی از شرکتهای پتروشیمی را خریداری میکنید به قیمت ۱۰۰۰ تومان شما فقط زمانی سود میکنید که ارزش این سهم بیش از ۱۰۰۰ تومان باشد. ولی شما اگر پیشبینی کنید که ارزش همان سهم قرار است از ۱۰۰۰ تومن به ۸۰۰ تومان کاهش پیدا کند نمیتوانید با درخواست فروش از آن سهم سود بگیرید چرا که بازار یکطرفه است.
مثال برای بازار دو طرفه
فرض کنید شما در بازارهای مالی چون فارکس پیشبینی میکنید قیمت طلا از ۲۰۰۰ دلار در انس به ۲۰۵۰ دلار افزایش دارد خوب میتوانید آنرا خریداری کنید و در صورت رسیدن به قیمت مورد نظر آنرا تسویه کنید و سود خود را برداشت کنید. حالا فرض کنید در قیمت ۲۰۵۰ پیشبینی و تحلیل شما این است که مجدد قیمت به ۲۰۰۰ دلار بازگشت خواهد داشت. در بازار دوطرفه شما از این کاهش قیمت هم میتوانید سود کنید و با یک معامله فروش در صورت تحلیل درست سود کسب خواهید کرد. تعجب نکنید بازار دو طرفه فارکس از قدیم بوده و خواهد بود دلیل آنهم بسیار ساده است. آیا تا بحال با عبارت نرخ برابری برخورد داشته اید؟
درواقع دلیل بر اینکه شما در فارکس از بازار دوطرفه میتوانید سود کنید همین نرخ برابری ارزی میباشد .
نرخ برابری ارزی
نرخ برابری به ارزش یک ارز در برابر دیگر ارز گفته می شود.
برای مثال اگر نرخ برابری جفت ارز پوند/دلار ۱.۳۷۱۵ باشد این یعنی هر یک پوند کشور انگلیس برابر است با ۱.۳۷۱۵ دلار.
یا بعنوان مثال اگر نرخ برابری جفت ارزی یورو ؟دلار اگر ۱.۱۸۵۷ باشد یعنی هر یک یورو برابر است با ۱.۱۸۵۷ دلار آمریکا .
و به این ترتیب هر جفت ارزی را که بررسی کنید میتوانید به نرخ برابری آنها پی ببرید
مثال ساده تر در ایران هر یک دلار بعنوان مثال برابر است با ۲۰ هزار تومان حال ممکن است این نرخ برابری
در بازه زمانی دیگری به ارزش باشد که هر دلار برابر با ۱۵ هزارتومان باشد .
نرخ برابری مدام درحال تغییر است و یک عدد ثابت نمیباشد .
بازار دو طرفه در فارکس با استفاده از نرخ برابری ارزی
همانطور که گفتیم در فارکس ما نرخ برابری ارزی داریم طبق توضیح بالا
پس شما هر زمان مبادرت به خرید در یک جفت ارزی میکنید درواقع ارزش آن جفت ارزی را در مقابل جفت ارزی
دیگر معامله کرده اید مثال : شما با خرید یورو/دلار پیشبینی میکنید که ارزش یورو در مقابل دلار افزایش خواهد داشت
پس درواقع به عبارتی ساده تر شما دارید یورو میخرید و دلار میفروشید
حال اگر جفت ارزی یورو / دلار را با معامله فروش همراه کنید
درواقع دارید یورو میفروشید و دلار میخرید و انتظار دارید که نرخ برابری ارزی با کاهش قیمت یورو و افزایش قیمت دلار
موجب این شود که شما سودی از این کاهش ارزش نیز داشته باشید .
همین اتفاق در خصوص تمامی سهامهای ارایه شده در فارکس یا طلا و نقره و نفت نیز صادق است و قابل اجرا .
انواع معاملات بازار دو طرفه در فارکس
حال که با مفهموم دوطرفه بودن فارکس آشنا شدیم وقت آن است که با شیوه ها و انواع معاملات در این بازار نیز آشنا شویم
در بازار دوطرفه فارکس ما چهار ۶ نوع معامله داریم که این ۶ نوع معامله را در دو دسته معاملات خرید و فروش تقسیم میکنیم
معاملات خرید در بازار دو طرفه فارکس :
۱ : خرید مستقیم : شما بصورت مستقیم نسبت به خرید BUY اقدام کرده
و در قیمت فعلی بازار در سهم یا چارت مورد نظر وارد معامله میشوید
۲: خرید بصورت شرطی در صورت افزایش قیمت (( Buy stop )) :
در این حالت شما پیش بینی میکنید که اگر قیمت به عدد بالاتری رسید
از آنجا یقینا بازار صعودی خواهد بود و میخواهید معاملات خرید
در قیمت بالاتری داشته باشید .
فرض کنید قیمت طلا اکنون در قیمت ۱۹۸۰ دلار در هر انس باشد
شما تحلیل کرده اید که اگر قیمت طلا به قیمت ۲۰۲۰ برسد
یقینا بازار صعودی خواهد بود و تا عدد بالاتری چون ۲۱۰۰ افزایش خواهد داشت
شما با تعیین دستور اردر بای استاپ در قیمت ۲۰۲۰ این امکان را دارید
تا در صورتی که قیمت به این عدد رسید برای شما
یک معامله خرید باز کند حتی بدون اینکه شما در کنار چارت باشید یا توجهی به بازار داشته باشید .
۳: خرید بصورت شرطی در صورتی که قیمت با کاهش روبرو باشد (( Buy Limit )) :
در این حالت شما پیشبینی میکنید که بازار اگر کمی نزول داشته باشد مجدد از قیمت خاص یا منطقه قیمتی خاصی شروع به صعود خواهد کرد
فرض کنید قیمت طلا اکنون ۲۰۵۰ است و شما پیشبینی و تحلیل کرده اید که اگر قیمت یک اصلاح کوچک انجام دهد تا ۲۰۲۰ مجدد روند
افزایشی خواهد گرفت و روند صعودی را شاهد خواهیم بود .
شما با تعیین دستور اردر بای لیمیت تعیین میکنید که پس از نزول قیمت تا عدد مشخص شده برای شما یک معامله خرید باز کند
و بازهم بدون اینکه نیازی باشد شما پای چارت باشید و توجهی به بازار داشته باشید
معاملات فروش در بازار دو طرفه فارکس :
۱ : فروش مستقیم : شما بصورت مستقیم نسبت به معامله فروش یا همان SELL در قیمت فعلی اقدام میکنید
۲: فروش بصورت شرطی در صورت کاهش قیمت (( SELL stop ))
در این حالت شما پیش بینی میکنید که قیمت در صورت کاهش تا حد مشخصی روند کاملا نزولی به خود میگیرد
و میتوان در آن قیمت با یک فروش همراه بازار شد و کسب سود کرد .
تصور کنید قیمت طلا ۲۰۰۰ دلار در انس است و شما تحلیل کرده اید که اگر از ۱۹۸۰ دلار در هر انس پایینتر بیاید
روند نزولی خواهید داشت تا ۱۹۰۰ دلار در هر انس طلا پس با این دستور یک شرط فروش در قیمت ۱۹۸۰ قرار میدهید
بصورت دستور سل استاپ که اگر شما پای چارت نبودید و قیمت به این عدد رسید یک معامله فروش برای شما ایجاد کند .
۳: فروش بصورت شرطی در صورتی که قیمت با افزایش رو برو باشد (( SELL Limit )) :
در این حالت شما پیشبینی میکنید که اگر بازار کمی صعود داشته باشد
در قیمت خاصی مجدد با کاهش روبرو خواهد شد
در این حالت با استفاده از دستور سل لیمیت یک درخواست فروش در قیمت بالاتر را ثبت میکنید
تا اگر شما در پای چارت نبودید و قیمت افزایش داشت در قیمت تعیین شده با فروش وارد خواهید شد .
تصور کنید قیمت طلا در این لحظه ۱۹۸۰ دلار در انس است و شما پیشبینی و تحیلیل کرده اید که اگر قیمت به ۲۰۰۰ برسد
با یک مقاومت روبرو خواهد شد و مجدد ریزشی خواهد بود اینجاست که با یک دستور سل لیمیت یک درخواست فروش را
در قیمت ۲۰۰۰ ثبت میکنید تا اگر بازهم پای چارت نبودید و قیمت به آن عدد رسید با یک فروش معامله جدید شما باز شود
نکات مهم در معاملات در بازار دو طرفه فارکس
در هر بازاری میبایست برخی نکات را رعایت کرد تا بتوان به سود منطقی رسید و از ضرر احتمالی آن جلوگیری کرد
۱ : برای معاملات خود حتما از حد سود و حد ضرر استفاده کنید
هیچ تحلیل گری نمیتواند بگوید که من صد در صد تحلیل درستی انجام میدهم پس برای جلو گیری از ضرر بیشتر
باید برای تمامی معاملات خودتان حتما حتما حتما نقطه خروجی در ضرر مشخص یا همان استاپ لاس داشته باشید
همچنین ممکن است تحلیل شما درست باشد اما گفتیم که بازار دوطرفه است و بازار دوطرفه یک بازار پر نوسان است
شاید پوزیشن شما به سود بنشیند و تا منطقه مورد نظر شما نیز حرکت بازار را همراهی کند اما شما به هر دلیلی
دسترسی به بازار نداشته باشید تا از آن خارج شوید دلایلی چون قطعی اینترنت یا قطع بودن برق یا حتی درگیری
کاری شما که باعث شود شما توجهی به چارت و بازار نداشته باشید و شاید حتی نوسان شدید بازار در یک لحظه
پس استفاده از حد سود نیز حتما توصیه میشود
۲: مدیریت سرمایه و حجم ورودی به معاملات
در بازار دو طرفه در فارکس مهمترین اصل مدیریت سرمایه است
حتما برای معاملات خود از مدیریت سرمایه بهره کافی را ببرید
به این معنی که بسته به نوع حساب و بالانس خودتان و جفت ارزی که روی آن معامله انجام میدهید
حتما حجم ورودی را کنترل کنید و از حجم معاملاتی معقول استفاده کنید
۳: استفاده منطقی از اهرم یا لوریج
لوریج یک تیغ دو لبه است و ممکن است در هر بازاری چه یک طرفه و چه دوطرفه منجر به ضررهای جبران
ناپذیری گردد پس از لوریج منطقی استفاده کنید تا بهترین استفاده را از آن ببرید .
در خصوص لوریج در مفاهیم فارکس توضیحات کامل داده شده است که با سرچ در سایت میتوانید آنرا بیابید
مزایای بازار دوطرفه فارکس
دوطرفه بودن معاملات در هر بازار مالی مزایای فراوانی دارد که این مزایا در فارکس نیز به خوبی مشهود میباشد
ما به برخی از این مزایا بصورت خلاصه اشاره خواهیم کرد
تا بدانید تفاوت فعالیت در یک بازار دوطرفه با بازار یکطرفه در چیست
۱: سود ساز بودن بازار در هر شرایطی
۲: کوتاه شدن دست سفته بازان و دلالان
۳: کاهش سوء استفاده از بازار و دور شدن دست باند بازان از بازار
۴: امکان معاملات پیوسته در بازار فارکس در هر ساعتی از شبانه روز چه در روندهای صعودی و چه نزولی
علاوه بر این موارد میتوتن به موارد بسیار دیگری نیز اشاره کرد اما بدلیل طولانی شدن این پست از آن صرف نظر میکنیم
امید است که شما نیز در این بازار دو طرفه با تحلیل های صحیح به سود آوری رسیده باشید.
اگر از این مقاله راضی بودید حتما به آن امتیاز دهید و آنرا با دوستان خود به اشتراک بگذارید.
پیشنهاد میکنیم حتما از اولین دوره آموزش فارکس که بصورت رایگان در اختیار شماست استفاده کنید. لینک اولین جلسه دوره آموزش فارکس را در زیر مشاهده میکنید.
الگوی سر و شانه چیست؟ آموزش روش معامله با الگوی سر و شانه
الگوی سر و شانه یکی از ساده ترین الگوهای معاملاتی در بازارهای سرمایه ای محسوب می شود که شما می توانید از آن در انواع بازارهای سرمایه ای، به خصوص بازار دو طرفه استفاده کنید. این الگو در هر تایم فریمی قابل استفاده است و تقریبا از اطمینان خوبی برخوردار است. در ادامه خواهیم دانست الگوی سر و شانه و چگونه می توان از الگوی سر و شانه در معامله استفاده کرد. با ما همراه باشید.
الگوی سر و شانه چیست؟
به طور کلی الگوی سر و شانه یکی از انواع الگوهای بازگشتی محسوب می شود. به عبارت ساده تر الگوی سر و شانه در دسته الگوهایی قرار می گیرد که می تواند به ما نشان دهد یک روند صعودی یا نزولی تمام شده است و قرار است روند دیگری شروع شود.
اما بیایید کمی مفهومی تر بدانیم الگوی سر و شانه چیست. چرا که برای معامله با الگوی سر و شانه همواره لازم نیست دنبال چند قله پی در پی یا چند دره پی در پی باشیم. با یادگیری مفهوم و با استفاده از چند نشانه می توانیم این الگو را به سادگی پیدا کنیم.
به شکل آکادمیک الگوی سر و شانه در انتهای روند صعودی به شکل دو شانه و یک سر مطابق شکل تشکیل می شود. همچنین الگوی سر و شانه در انتهای روند نزولی نیز از همین دو شانه و یک سر اما به شکل برعکس ( دره ) ایجاد می شود. آن چیزی که متداول است این است که اساسا الگوی سر و شانه در انتهای روند صعودی اطمینان بخش تر است و کمتر می توان این الگو را در انتهای یک روند نزولی پیدا کنیم.
از این روست که گفته می شود که غالبا الگوی سر و شانه کارایی خوبی در بازارهای دو طرفه دارد. زیرا شما با تشخیص این الگو در بازار هایی مانند بازار فارکس و … از نزول قیمتی سهم سود ببرید. اما در بازارهایی مانند بازار بورس ایران و … عملا شما تنها برای تشخیص زمان خروج از بازار می توانید از الگوی سر و شانه صعودی استفاده کنید.
در کنار شانه ها و سر مفهوم دیگری به نام گردن وجود دارد. گردن خطی است که شانه و سر در آن تشکیل شده است. برای درک بیشتر این مسئله به تصویر زیر توجه کنید.
اما همانطور که می دانید پیدا کردن یک الگو یا حتی یک روند ساده در بازار کار چندان ساده ای نیست. در واقع هیچ گاه الگوها در بازار به شکل شارپ و مشخص تشکیل نمی شود و حتی ممکن است یک الگو نیمه کاره بماند. از این روست که گفته می شود سعی کنید در یادگیری الگوی سر و شانه و اینگونه موارد مفاهیم را بدانید تا بتوانید بر اساس این مفاهیم پیش بروید و عملا بتوانید ساده تر این الگو ها را پیدا کنید. از این رو در ادامه به شکل مفهومی می خواهیم بدانیم الگوی سر و شانه چیست و چگونه می توان بر اساس الگوی سر و شانه در معامله موفق بود.
الگوی سر و شانه و مفهوم واقعی آن
همانطور که گفته شد الگوی سر و شانه یک الگوی بازگشتی است. از این رو شما برای تشخیص این الگو باید به روند بازار نگاه کنید. در واقع شما در وسط یک روند صعودی یا نزولی نمی توانید این الگو را پیدا کنید. همچنین در یک روند متعادل و رنج نیز کمتر پیش می آید که الگوی سر و شانه تشکیل شود. اما در انتهای روند صعودی یا انتهای یک روند نزولی شما می توانید برای تایید تغییر روند به دنبال الگوی سر و شانه باشید.
در واقع شما باید به واسطه الگوها یا شاخص های دیگر متوجه انتهای مسیر صعودی یا نزولی شده باشید و یا حداقل احساس کرده باشید که این روند بنا به دلایلی مانند رسیدن به یک سطح مقاومت یا حمایتی قوی در حال تغییر روند است. نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که اساسا این خط حمایتی یا مقاومتی قوی می تواند همان گردن الگوی سر و شانه را تشکیل دهد.
به عبارت ساده تر گردن الگوی سر و شانه می تواند در کانال حمایتی یا مقاومتی پیدا شود و شما بر اساس همین گردن می توانید سر و شانه های را پیدا کنید.
نکته مهم دیگری که باید بدانید این است که نقاط برخورد و بازگشت سر و شانه ها اساسا در یک خط ( خط گردن ) قرار دارد. بنابراین شما برای پیدا کردن الگوی سر و شانه باید بتوانید یک روند کوچک در انتهای روند صعودی یا نزولی پیدا کنید. این مسئله می تواند شما را برای پیدا کردن الگوی سر و شانه راهنمایی کند.
بنابراین اگر بخواهیم به شکل خلاصه تر بیان کنیم، اساسا شما می توانید بر اساس چند فاکتور ساده مانند پیدا کردن خط روند و انتهای آن، پیدا کردن خط گردن و همچنین پیدا کردن کانال های حمایتی و مقاومتی مهم عملا این الگو را پیدا کنید.
بر اساس پیدا کردن این الگو شما می توانید نسبت به تغییر روند بازار مطمئن شوید. به عبارت ساده تر در بسیاری از آموزش ها گفته می شود که شما با پیدا کردن الگوی سر و شانه می دانید که روند در حال تغییر است. اما نکته ای که وجود دارد این است که اساسا الگوهایی مانند الگوی سر و شانه در معامله نقش تایید کننده را بر عهده دارد.
از این رو شما باید خودتان بیشتر مسیر را بروید و اگر در انتهای مسیر تایید کننده هایی از جنس الگوی سر و شانه را پیدا کردید می دانید که روش شما درست بوده و می توانید از آن در جهت اطمینان خاطر از ورود به بازار یا خروج از معامله استفاده کنید. این مفهوم اصلی است که شما باید آن را بدانید و بتوانید بر اساس آن شروع به معامله گری در بازار کنید.
حد سود و ضرر توسط الگوی سر و شانه
نکته مهم دیگری که شما باید در مورد الگوی سر و شانه بدانید این است که اساسا این الگو می تواند حد سود و ضرر خوبی برای ورود به بازار به شما نشان دهد.
اگر فرض کنیم شما در یک بازار دوطرفه فعالیت می کنید. یعنی می توانید از طریق نزول قیمتی نیز سود به دست بیاورید، در الگوی سر و شانه ای که انتهای روند صعودی تشکیل می شود قله ی شانه دوم یا انتهایی به عنوان حد ضرر شناسایی می شود. به عبارت ساده تر اگر روند الگو تکمیل شده باشد و بعد از آن خط گردن رو به پایین شکسته شده باشد اما بر اساس هر دلیلی این روند ادامه دار نبود و به حالت صعودی برگردد شما باید در حد ضرری به اندازه قله شانه دوم از معامله خارج شوید.
حد سود بر اساس الگوی سر و شانه نیز ساده است. به اندازه فاصله قله سر تا گردن شما می توانید حد سود خوبی در نظر بگیرید. به طور مثال اگر نقطه قله سر در عدد ۱۰۰ دلار قرار داشته باشد و خط گردن در محدود ۸۰ دلار باشد. عملا شما از محل ورود ( گردن ) به اندازه ۲۰ دلار انتظار سود می توانید داشته باشید.
بنابراین اگر شما بعد از شکسته شدن خط گردن پس از شانه دوم وارد معامله شده باشید می توانید بر اساس حد سود و ضرر گفته شده معامله خودتان را انجام دهید.
در مورد الگوی سر و شانه معکوس یا همان الگویی که در انتهای خط روند نزولی تشکیل می شود نیز تقریبا داستان بدین شکل است. در واقع در این حالت شما باید حد ضرر خود را در قعر دوم ( شانه دوم ) قرار دهید و بر اساس فاصله میان سر تا گردن ( قعر سر تا گردن ) حد سود خودتان را مشخص کنید. بر این اساس است که حد سود و ضرر شما مشخص می شود.
بنابراین اگر بخواهیم به طور کلی بیان کنیم الگوی سر و شانه یک تایید کننده و راهنما در انتهای مسیر صعودی یا نزولی است. این که شما بخواهید با جست و جوی این الگو انتهای روند صعودی یا نزولی را تشخیص دهید، اشتباه است. شما باید کار و استراتژی خودتان را پیش ببرید و در صورتی که این الگو را در انتهای روند مشاهده کردید از تایید و راهنمایی آن در جهت تعیین سود و حد ضرر استفاده کنید.
سوالات متداول
۱- آیا شیب گردن الگوی سر و شانه اهمیت دارد؟
به طور کلی شیب گردن الگوی سر و شانه در معامله تاثیری ندارد. در واقع این شیب بازار صعودی چیست؟ می تواند تا حدودی قدرت بازار را نشان دهد. به طور مثال اگر شیب مثبت باشد نشان می دهد که قدرت خوبی در بازار وجود دارد و احتمالا الگوی سر و شانه سریع تر تشکیل می شود ولی اگر این شیب منفی باشد عملا قدرت بازار کم است و روند به کندی تکمیل می شود. اما این چیزی نیست که بخواهد چندان تاثیری در معاملات شما داشته باشد.
۲- آیا الگوی سر و شانه همواره کامل است؟
خیر – نه تنها الگوی سر و شانه، بلکه هیچ الگوی دیگری همواره کامل تشکیل نمی شود. در واقع در برخی از مواقع این احتمال وجود دارد که الگو نیمه رها شود و به طور کلی خاصیت خود را از دست دهد. از این رو همواره پیشنهاد می شود که بعد از تکمیل الگوی سر و شانه و شکسته شدن خط گردن بعد از شانه دوم اقدام به معامله کنید. در غیر این صورت ممکن است متضرر شوید.
بورس صعودی میشود؟
بورس در هفتهای که گذشت افت کمتر از یک درصدی را تجربه کرد و در سطح یک میلیون و ۴۵۴ هزار واحدی ایستاد. کارشناسان معتقدند بورس هفته آینده روند مثبتی به خود میگیرد.
به گزارش تجارتنیوز، در این هفته شاخص کل بورس با افت ۰٫۶ درصدی به محدوده یک میلیون و ۴۵۴ هزار واحدی رسید.
برخلاف شاخص کل، شاخص هم وزن هفته را مثبت به پایان رساند رشد ۱٫۴ درصدی را تجربه کرد. شاخص فرابورس نیز با رشد ۰.۹۲ درصدی به تراز ۲۰ هزار و ۳۸ واحد رسید.
در هفته گذشته شاهد خروج یک هزار میلیارد تومان پول حقیقی از بازار بودیم. به طوری که در روز شنبه ۳۲۸ میلیارد تومان خروج، یکشنبه ۱۱۸ میلیارد تومان ورود، دوشنبه ۱۵۹ میلیارد تومان خروج، سهشنبه ۹۵۰ میلیارد تومان خروج و روز چهارشنبه ۳۰۹ میلیارد تومان ورود پول حقیقی ثبت شد.
مشکل بورس چیست؟
جواد فلاحیان، کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با تجارتنیوز درباره وضعیت بورس در هفته آینده،میگوید: به نظر میرسد هفته آینده بازار نسبتاً مثبتی را در پیش خواهیم داشت. خبر مربوط به عوارض شرکتهای صادراتی در روز سهشنبه جو منفی در بازار به وجود آورد و با اینکه تاثیر این بخشنامه کمتر از آن بود که بازار را به این شدت منفی کند. اما خوشبختانه روز چهارشنبه بازار برگشت و معاملات رو به مثبتی انجام گرفت.
وی ادامه میدهد: در برخی از مقاطع سال گذشته ارزش معاملات پایینی در بازار ثبت میشد. ولی الان ارزش معاملات به محدوده شش هزار میلیارد تومان رسیده و میتواند نشانه مثبتی برای بازار به حساب بیاید.
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر لزوم افزایش معاملات، تاکید میکند: اگر در مقطع کنونی، ارزش معاملات در محدودههای کنونی باقی بماند. پیشبینی میشود بازار روند خنثی را در پیش بگیرد و روند صعودی نداشته باشد. زمانی میتوان نسبت به رشد بازار در میان مدت به قطعیت رسید که میانگین ارزش معاملات هر روز نسبت به روز گذشته هر چند به صورت اندک افزایش پیدا کند. مهمترین عاملی که باعث میشود بازار همچنان صعودی باشد، ارزش معاملات است.
فلاحیان در نهایت میگوید: بیاعتمادیها و افسردگیهای بازار طی ماههای گذشته کمتر شده و امیدواریم این روند ادامه پیدا کند و دولت هم ریسک جدید و ریستماتیکی را وارد بازار نکند.
بازار گاوی و خرسی در بورس چیست؟
در بازار بورس بعضی روزها با روند صعودی مواجهیم و بعضی روزهای دیگر با روند نزولی. اگر آمار بازار را بر روی یک نمودار ترسیم کنیم به شکل نمودار سینوسی در میآید، حال ممکن است نرخهای متفاوتی داشته باشند. اصطلاح گاوی و خرسی به بازاری اشاره دارد که شرایط در آن در جهت مخالف یکدیگر در حرکتند و به این دلیل معروفیت جنگ بین خرس و گاو وحشی است.
در بازار بورس اصطلاحات خاصی برای روند صعودی و نزولی وجود دارد که دانستن آن برای فعالان در این بازار ضروری است.
«گاو» و «خرس» از کجا آمدهاند؟
ریشه اصلی این دو واژه به طور قطع شناخته شده نیست، اما دو گمانه در رابطه با این مساله وجود دارد که استناد به آنها رایجتر است.
1) اولین توضیح، به نحوه جنگیدن این دو حیوان اشاره دارد. از طرفی، با توجه به اینکه گاو به هنگام حمله به دشمن، شاخهای خود را به طرف بالا میگیرد، روند صعودی بازار را گاوی مینامند. اما از سوی دیگر، خرس در مقابله با رقیب خود، پنجههایش را به سمت پایین میگیرد و با او میجنگد. برخی بر این باورند که این مساله علت استفاده از نام خرس به هنگام توصیف بازار نزولی است.
2) در گذشتهای دور، دلالانی وجود داشتند که پوست خرس میفروختند. در واقع، آنها پوست خرس را با قیمت همان روز به مشتریان پیشفروش میکردند و چون اعتقاد داشتند که قیمت آن در آینده نزدیک کاهش خواهد یافت، در موعد تحویل پوست با پرداخت مبلغی کمتر به شکارچیان، از تفاوت قیمت خرید فعلی و پیشفروش سود کسب میکردند.
این افراد به «خرسیها» شهرت یافته بودند و چون روند نزولی قیمت را پیشبینی میکردند، عدهای عقیده دارند که ریشه «بازار خرسی» از این افراد بر گرفته شده است. این مفسران در توجیه نام گاو نیز اشاره به مبارزات تاریخی گاو و خرس دارند که همواره در طول تاریخ، گاو نقطه مقابل خرس بوده است (جنگ گاو و خرس، از جمله تفریحات مردم مکزیک به شمار میآمده که هماکنون نیز در برخی نقاط دنیا این عمل انجام میگیرد و مردم شهر را به تماشای این مبارزه جذب میکند).
بازار گاوی چیست؟
بازار گاوی به بازاری گفته میشود که روند صعودی دارد. دلیل دقیقی برای این نامگذاری وجود ندارد، اما شاید بتوان گفت چون گاوها در هنگام جنگ شاخهای خود را بالا نگه میدارند، به بازارهایی با روند صعودی نیز بازار گاوی میگویند.
همانطور که گفتیم در بازارهای گاوی با نرخ صعودی مواجه هستیم این به آن معنا است که همزمان با زیاد شدن تقاضا قیمتها نیز بالا رفته است، اما در این زمان عرضه نیز کم میشود، انگار با بالا رفتن قیمتها سرمایهگذاران انتظار سود بیشتری دارند و حاضر نیستند سهامی که سودآور است را از دست بدهند.
اغلب بازارهای گاوی در شرایط آرامش و در نتیجه اوضاع خوب سیاسی و اقتصادی اتفاق میافتد. شرایطی را در نظر بگیرید که چرخ کارخانهها به خوبی میچرخد، در نتیجه فعالیتهای مفید کارخانهها سوددهی سهامشان بالا رفته، تقاضا بالا میرود و با افزایش قیمت هر سهم عرضه نیز کاهش مییابد. همان طور که گفته شد کمتر کسی حاضر میشود تا سهام ارزشمندی را از دست بدهد.
بازار خرسی چیست؟
گفته میشود اصطلاح بازار خرسی از زمانی استفاده میشود که عدهای دلال فروش پوست خرس که به «خرسیها» معروف بودند با پیشبینی آینده قیمتها که به احتمال زیاد روندی نزولی خواهند داشت، پوستها را به قیمت روز میفرختند و هنگامی که قیمتها کاهش مییافتند پولی کمتر به فروشندگان اصلی میپرداختند.
اتفاقی که در بازار سهامی که از آن به عنوان بازار خرسی یاد میکنند، به همین صورت است، یعنی نرخ بازار نزولی است و قیمتها در حال کاهش و معمولا این اتفاق در نتیجه رکود اقتصادی اتفاق میافتد. البته هر صعودی در نرخ سهام به معنای قدرت اقتصادی نیست، بلکه ممکن است کاذب باشد.
اما در مورد بازارهای خرسی باید گفت که برعکس شرایطی که در بازار گاوی با آن مواجهیم، یعنی تقاضای زیاد و عرضه کم، در اینجا تقاضا کم و عرضه زیاد است، قیمتها کاهش پیدا کرده اما رمقی در بازار برای خرید وجود ندارد. بازار خرسی شرایطی است که بورس ریزش پیدا کرده و سرمایهگذاران ضرری را متحمل شدهاند.
در بازار خرسی ارزش سهام در نتیجه تصمیمها و رفتار سرمایهگذاران کاهش پیدا میکند. به عبارت دیگر باید گفت در بازار خرسی واقعی که نزول ارزش ۲۰% یا بیشتر اتفاق بیفتد و ارزش سهام کاهش پیدا میکند و قیمت کالاها افزایش مییابد و به طور کلی شرایط اقتصادی متزلزل و ناپایدار میشود.
علاوه بر آن اوضاع به گونهای است که اغلب سرمایهگذاران از تداوم آن اطمینان دارند. در نتیجه رکود اقتصادی تعدیل نیرو، اخراج کارگران و افزایش نرخ بیکاری اتفاق میافتد.
خصوصیات بازار گاوی و بازار خرسی
عرضه و تقاضای سهام
در بازار گاوی تقاضا بسیار زیاد است و عرضه بهندرت صورت میگیرد؛ بهعبارتدیگر، سرمایهگذاران با امید به آینده رو به رشد بازار، اقدام به خرید سهام جدید میکنند و فروشندگان نیز تمایلی برای فروش ندارند (صفهای خرید سنگین در بورس ایران در حالت گاوی قابل مشاهده است). عکس این ماجرا در بازار خرسی حاکم است و عرضه افزایش و تقاضا بهشدت کاهش مییابد و حجم معاملات بهشدت افت میکند و بازار دچار رکود و تنبلی میشود(ناامیدی وصفهای فروش طولانی نشانههایی از چنین بازاری است)
روانشناسی سرمایهگذار
روند بازار و جو روانی حاکم بر سرمایهگذاران تأثیری دوجانبه بر یکدیگر دارند. برای فهم بیشتر، رابطه اقتصاد و سیاست را در نظر بگیرید، تصمیمات سیاسی روی اقتصاد جامعه تأثیرگذار است و از طرف دیگر، شرایط اقتصادی بسیاری از تصمیمات سیاسی را تحت تأثیر قرار میدهد. با این تفاسیر، در بازار گاوی، بیشتر افراد به امید کسب سود بیشتر، در بازار سرمایهگذاری میکنند، اما در بازار خرسی، جوی منفی بر بازار حاکم است و همین امر رمقی برای سرمایهگذاران بهمنظور خرید سهام جدید باقی نمیگذارد. عکس این اتفاق نیز ممکن است؛ به عبارتی، اخبار ناخوشایند میتواند منجر به بازار خرسی شود و در مقابل، اخبار خوب بازار گاوی را رقم زند.
نکته قابلتوجه در رابطه با بازار گاوی و خرسی، عدم نگاه کوتاهمدت به روند بازار است. افت قیمتها در یک روز یا یک هفته یا افزایش آنها نشان از بازار خرسی و گاوی نیست؛ بلکه آنچه نوع بازار را مشخص میکند، روند بلندمدت آن است؛ مثلا ممکن است در دو هفته اخیر روند بیانگر بازار گاوی باشد، درحالیکه طی دو سال اخیر روند بازار حاکی از بازار خرسی است.
در بازار خرسي احتمال زياندهي بالاست چراكه قیمتها مدام ارزش خود را از دست میدهند و اغلب پايان آن نيز نزديك نيست، حتي اگر به اميد بهبود وضعيت سرمایهگذاری كنيد قبل از اینکه شرايط بهتر شود شما در زیان زیادی وارد شدهاید. (چون بازار خرسی با روند نزولی و فرسایشی قیمت همراه است، نقد شوندگی سهام افت میکند و یاس و ناامیدی در بازار نیز غالب میشود).
چگونه بازار گاوی به بازار خرسی تبدیل می شود؟
زمانی که اغلب مردم در بازار باشند، بازار گاوی که یک بازار صعودی است میل زیادی برای تبدیل شدن به بازار خرسی که یک بازار نزولی است دارد به این دلیل که كه اغلب مردم كمترین میزان تحمل ریسک را دارند و ریسک گریز هستند و احتیاج دارند كه تضمینی در میان باشد تا كاری كه انجام میدهند یك سرمایهگذاری مطمئن باشد. در نهایت بیشتر آنها آخرین افرادی می باشند كه متقاعد میشوند بازار صعودی است و فرصتهای خوبی برای خرید در آن وجود دارد. جدا از این موضوع كه بازار گاوی و صعود قیمتها، نیاز به اضافه کردن پول به طور دائم توسط معاملهگرانی دارد كه خواهان خرید در قیمتهای بالاتر و بالاتر باشند. هر چقدر از عمر بازار گاوی بگذرد و قیمت بالا رود، مشخصا تعداد زیادی از معاملهگران خریدهای خود را انجام دادهاند و كمتر مشتری جدیدی باقی می ماند و در نهایت تعداد افرادی كه حاضر باشند قیمتهای بالاتری برای خرید بپردازند كمتر می شود. خریدارانی که در پایین ترین قیمت خریداری کرده اند دلشان می خواهد كه شاهد افزایش روز افزون قیمتها باشند ولی دلشان هم نمیخواهد تا با توقف رشد قیمت، خریدهایشان روی دستشان بماند بنابراین هر چقدر قیمت بالاتر رود مردد خواهند شد كه آیا زمان شناسایی سود رسیده است یا نه.
زمانی که افراد زیادی وارد بازار میشوند و بصورت دسته جمعی خرید میكنند، حرفهایها میدانند كه پایان راه نزدیك می باشد به این دلیل که حرفهایها بر خلاف مردم عادی عمل می کنند و زمانی که تعداد خریداران و حجم پولی بازار صعودی چیست؟ كه باید در خرید صرف شود محدود می باشد و در نهایت زمانی فرا می رسد كه در آن هر شخصی كه قادر بوده خرید خود را انجام داده است و دیگر خریداری باقی نمانده است. در واقع تعداد خریداران و حجم پولی که باید در خرید صرف شود محدود می باشد و سرانجام نقطهای فرا خواهد رسید که در آن هر کس که میتوانسته در حکم خریدار ظاهر شود، خرید خود را انجام داده و دیگر خریداری باقی نمانده است. در این شرایط با عدم استقبال خرید قیمت سهام کاهش مییابد و نمی تواند حرکتی جز رو به پایین داشته باشد.
چطور روند تغییرات بازار را تخمین بزنیم؟
بازه زمانی طولانی نکته کلیدی برای تشخیص گاوی بودن یا خرسی بودن بازار است، تنها اینکه مثلا در مدت یک هفته تعداد زیادی سهام فروخته شده و عده زیادی پولشان را خارج کردهاند به معنای خرسی بودن بازار نیست.
اتفاقاتی که در بازه زمانی کوتاهمدت میافتد، نشاندهنده اصلاح یا روندی است که در آن زمان صورت میگرفته است. حال قضاوت شرایط بازار مبنی بر اینکه بازار گاوی است یا خرسی فقط در بلندمدت ممکن است.
هرچند همیشه هر اتفاقی را نمیتوان نتیجه یا عاملی برای گاوی بودن یا خرسی بودن بازار در نظر گرفت. ممکن است کشور درگیر رکود اقتصادی بوده باشند و حالا رو به التیام است.
تذکر:
تعیین زمان برای بازارهای گاوی یا خرسی تقریبا غیرممکن است.
مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی اصفهان در آشنایی هرچه بیشتر با اینگونه مسائل پیرامون بورس ایران در کنار شما خواهد بود و با تدارک دوره های مختلف در زمینه های گوناگون راهگشای کسب و کار شما عزیزان است.
دیدگاه شما