چرا پول فیات ارزشمند است؟

می‌توان گفت زمانی که ارز (یک کاغذ که به صورت قراردادی بهادار است) را در بانک سپرده‌گذاری می‌کنید، آن را به پول تبدیل کرده‌اید.

پول فیات چیست؟

پول فیات یک ارز صادر شده توسط دولت است که توسط یک کالای فیزیکی مانند طلا یا نقره پشتیبانی نمی شود، بلکه توسط دولتی صادر کننده آن پشتیبانی می شود.

ارزش پول فیات از رابطه بین عرضه و تقاضا و ثبات دولت صادرکننده به جای ارزش کالایی که پشتوانه آن است، به دست می‌آید.

اکثر ارزهای کاغذی مدرن، ارزهای فیات هستند، از جمله دلار آمریکا، یورو و سایر ارزهای اصلی جهانی.

ارزش پول های فیات در اکسچنج ها و از طریق رابطه بین عرضه و تقاضا بدست می آید.

برخی کشور ها برای توسعه صادرات سیاست های پولی خاصی را دنبال میکنند و تلاش میکنند ارزش پول خود کمی پایین تر از معمول نگه دارند.

برعکس برخی از کشورها مانند کشورهای صادر کننده نفت وظیفه دارند تا حد امکان ارزش پول خود را بالاتر از حد معمول نگه دارند تا به واردات کالاهای غیر ضروری دامن بزنند و زمینه های خروج ارز به کشور های غربی را فراهم کنند.

درک فیات مانی

اصطلاح “fiat” یک کلمه لاتین است که اغلب به عنوان “آن را باید” یا “اجازه دهید انجام شود” ترجمه می شود.

بنابراین، ارزهای فیات فقط به این دلیل ارزش دارند که دولت آن ارزش را حفظ می کند.

هیچ فایده ای برای فیات کردن پول به خودی خود وجود ندارد.

پول فیات زمانی به وجود آمد که دولت ها از یک کالای فیزیکی با ارزش مانند طلا یا نقره سکه ضرب می کردند یا پول کاغذی را چاپ می کردند که می توانست برای مقدار مشخصی از کالای فیزیکی بازخرید شود.

با این حال، فیات غیرقابل تبدیل است و صرفاً به این دلیل که هیچ کالایی پشتوانه آن وجود ندارد، قابل بازخرید نیست.

از آنجایی که پول فیات به ذخایر فیزیکی مانند ذخیره ملی طلا یا نقره مرتبط نیست، خطر از دست دادن ارزش به دلیل تورم یا حتی بی ارزش شدن در صورت تورم فوق العاده را دارد.

در برخی از بدترین موارد ابر تورم، مانند مجارستان بلافاصله پس از جنگ جهانی دوم، نرخ تورم می تواند در یک روز دو برابر شود.

علاوه بر این، اگر مردم اعتماد خود را به پول یک کشور از دست بدهند، پول دیگر ارزشی نخواهد داشت.

این بسیار متفاوت از ارزی است که برای مثال طلا پشتوانه آن است.

به دلیل تقاضا برای طلا در جواهرات و تزئینات و همچنین ساخت دستگاه های الکترونیکی، کامپیوترها و وسایل نقلیه هوافضا، ارزش ذاتی دارد.

تاریخچه فیات مانی در ایالات متحده

دلار آمریکا هم به عنوان پول واقعی و هم ارز قانونی در نظر گرفته می شود که برای بدهی های خصوصی و دولتی پذیرفته می شود.

مناقصه قانونی اساساً هر ارزی است که یک دولت قانونی اعلام کند. بسیاری از دولت‌ها ارز فیات صادر می‌کنند، سپس با تعیین آن به عنوان استاندارد بازپرداخت بدهی، آن را به عنوان ارز قانونی تبدیل می‌کنند.

پیش از این در تاریخ ایالات متحده، پول این کشور با پشتوانه طلا (و در برخی موارد، نقره) بود.

دولت فدرال با تصویب قانون بانکداری اضطراری در سال 1933 به شهروندان اجازه مبادله ارز با طلای دولتی را متوقف کرد.

استاندارد طلا که از پول ایالات متحده با طلای فدرال حمایت می کرد، در سال 1971 زمانی که ایالات متحده نیز صدور طلا به دولت های خارجی را در مبادله متوقف کرد، به طور کامل پایان یافت.

از آن زمان، دلارهای ایالات متحده توسط “ایمان و اعتبار کامل” دولت ایالات متحده، “پول رایج (Legal Tender) برای همه بدهی ها، دولتی و خصوصی” پشتیبانی می شود، اما “قابل بازپرداخت با پول قانونی در خزانه داری ایالات متحده یا در هیچ کشوری نیست.

بانک فدرال رزرو،” همانطور که قبلاً ادعا می شد اسکناس های دلار آمریکا را چاپ می کرد.

از این نظر، دلار آمریکا اکنون به جای «پول قانونی» که می‌تواند با طلا، نقره یا هر کالای دیگری مبادله شود، پول رایج یا «مناقصه قانونی» است.

مزایا و معایب فیات مانی

مزایای پول فیات

به عنوان یک ارز خوب عمل می کند اگر بتواند نقش هایی را که اقتصاد یک کشور به واحد پولی خود نیاز دارد که عبارتند از :

همچنین دارای اعتبار عالی است، به این معنی که تولید آن مقرون به صرفه تر از ارزی است که مستقیماً به یک کالا وابسته است.

ارزهای فیات در قرن بیستم تا حدی به این دلیل محبوبیت پیدا کردند که دولت ها و بانک های مرکزی به دنبال محافظت از اقتصاد خود در برابر بدترین اثرات رونق و رکود طبیعی چرخه تجاری بودند. از آنجایی که پول ثابت مانند طلا منبع کمیاب یا ثابت نیست، بانک‌های مرکزی کنترل بسیار بیشتری بر عرضه آن دارند که به آنها قدرت مدیریت متغیرهای اقتصادی مانند عرضه اعتبار، نقدینگی، نرخ بهره و سرعت پول را می‌دهد.

به عنوان مثال، فدرال رزرو ایالات متحده دارای وظایف دوگانه برای پایین نگه داشتن نرخ بیکاری و تورم است.

معایب

با این حال، بحران وام مسکن در سال 2007 و رکود مالی متعاقب آن، این باور را کاهش داد که بانک‌های مرکزی لزوماً می‌توانند با تنظیم عرضه پول از رکود یا رکود جدی جلوگیری کنند.

ارز یا پول فیات چیست؟ پولی که ارزش آن را دولت تعیین می‌کند

در اخبار و مقالات اقتصادی یکی از مفاهیم پایه‌ای که همیشه تکرار می‌شود و شاید مفهوم آن برای همه آشنا نباشد، پول فیات یا پول بدون پشتوانه است. مسئله مهم و ابتدایی در درک این مفهوم، تعریف پول و تفاوت آن با ارز است. با درک صحیحی از این اصطلاحات، می‌توان به توضیح مفهوم و کارکرد پول فیات پرداخت؛ این که منظور از آن چیست و چرا بدون پشتوانه است؟ اعتبار این پول از کجا تامین می‌شود؟ آیا بدون پشتوانه بودن آن موجب بی‌اعتباری‌اش نخواهد شد؟

تعریف پول و ارز

همان طور که در ابتدای مقاله اشاره شد، بهتر است همین ابتدا و پیش از آن‌ که بگوییم ارز یا پول فیات چیست، به تفاوت پول و ارز اشاره کنیم. چرا که بسیاری از ما معمولا این دو واژه را به صورت نادرست به جای یک‌دیگر استفاده می‌کنیم.

پول واسطه‌ای برای انجام مبادلات و ذخیره ارزش است و در گذر زمان ارزش خود را حفظ می‌کند. هم‌چنین از پول به عنوان واحد محاسبه نیز یاد می‌شود؛ یعنی می‌توان به کمک آن برای کالاها و خدمات مختلف ارزشی تعریف کرد. پول ارزشی ذاتی دارد و همیشه ارزشمند است. فلزات گران‌بهایی نظیر طلا و نقره که در گذشته به عنوان واسطه مبادلاتی مورد استفاده قرار می‌گرفتند، پول به شمار می‌روند.

در سمت مقابل اسکناس‌ها و سکه‌هایی که نزد خود دارید و در مبادلات روزمره از آن استفاده می‌کنید، ارز هستند. ارز نیز یک واسطه مبادلاتی و مقیاس محاسباتی است. می‌توان گفت ارز همان تکه کاغذ بهاداری است که ارزش آن توسط دولت‌ها مشخص می‌شود. در واقع ارزش ارز به پذیرش قراردادی آن مربوط است. این کاغذ بهادار نوعی از دارایی است که شهروندان یک جامعه بر سر آن و ارزشمندی‌اش توافق دارند. پس ارز یا همان اسکناس فاقد ارزش ذاتی است ولی با استناد به اعتبار دولت‌ از آن به عنوان ابزاری برای ذخیره ارزش استفاده می‌شود.

می‌توان گفت زمانی که ارز (یک کاغذ که به صورت قراردادی بهادار است) را در بانک سپرده‌گذاری می‌کنید، آن را به پول تبدیل کرده‌اید.

در جدول زیر می‌توانید تفاوت‌ها و شباهت‌های دو مفهوم پول و ارز را به صورت مقایسه‌ای مشاهده کنید:

موارد مقایسه	پول	ارز
تعریف پایه	غیرقابل لمس و فاقد بو است	قابل لمس است
شکل	با اعداد نشان داده می‌شود	به صورت اسکناس (کاغذ)، سکه یا پلاستیک است
پشتوانه	متنوع است. مثلا پول موجود در یک حساب بانکی در زمان صدور چک به عنوان پشتوانه در نظر گرفته می‌شود	توسط دولت پشتیبانی می‌شود
مصادیق	حساب بانکی یا چک، حساب آنلاین	سکه و اسکناس
ارزش ذاتی	دارد	ندارد
حالت انتقال	به صورت آنلاین و غیرفیزیکی	به صورت دستی و فیزیکی
قابلیت حمل	دارد	دارد
قابلیت معاوضه	دارد	دارد
تقسیم‌پذیری	دارد	دارد

ارز یا پول فیات چیست؟

ارز فیات، پولی قانونی به شمار می‌رود. ارزش این پول به نهاد صادرکننده آن یعنی دولت مربوط است. یعنی زمانی که می‌گوییم این پول بدون پشتوانه است، منظور این است که به یک کالای فیزیکی هم‌چون طلا یا نقره وابسته نیست و ارزش آن به میزان عرضه و تقاضا بستگی دارد. واژه فیات در زبان لاتین به معنای بگذارید انجام شود ترجمه شده است.

اکثر کشورها در سراسر دنیا از ارز فیات به منظور خرید کالا و خدمات و پرداخت مالیات استفاده می‌کنند. این ارز هم‌چنین گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاران و کسانی که قصد پس‌انداز دارند به شمار می‌رود.

پس از ایجاد سیستم فیات که ارزشی برای پول قانونی ایجاد می‌کرد، جایگزین مناسبی برای استاندارد طلا و سایر سیستم‌هایی پیدا شد که بر مبنای کالا فعالیت می‌کردند. اکنون بیشتر پول‌های کاغذی هم‌چون دلار و یورو در دسته پول فیات یا بدون پشتوانه قرار می‌گیرند.

افزون بر پول بدون پشتوانه، ارز فیات را با اسامی دیگری نیز می‌شناسند. از جمله این نام‌ها می‌توان به پول حکمی، پول دستوری و پول اعتباری هم اشاره کرد.

مفهوم ارزش‌گذاری در اقتصاد برای ایجاد ارز فیات

پول فیات تماماً بر پایه‌ی یک بهای قراردادی است و خود آن به تنهایی ارزشی ندارد. این بهای قراردادی در اقتصاد، به واسطه‌ی سازوکاری به نام ارزش‌گذاری انجام می‌شود. در گذشته‌های دور که مبادلات به کمک طلا، نقره و برنز انجام می‌شد، ارزش‌گذاری سیستمی کاملا مشخص داشت. یعنی ارزش دارایی‌ها به ارزش ذاتی همین فلزات گران‌بها مربوط بود. با کمیاب‌ شدن طلا، ارزش آن نیز به مراتب افزایش پیدا کرد. همین مسئله موجب ایجاد نخستین انقلاب در اقتصاد شد. پس از آن بود که استفاده از کاغذهایی با عنوان اسکناس و به نمایندگی از طلا و نقره رواج پیدا کرد.

با پیدایش این سیستم، اسکناس به منزله یک سند قرضی تلقی می‌شد. یعنی به کمک آن می‌شد دریافت که یک نفر چه میزان طلا به شخصی دیگر بدهکار است. با افزایش ارزش طلا و به منظور سهولت معاملات و پایین‌ نگه داشتن تورم، اسکناس‌ها رفته‌رفته کوچک‌تر شدند.

مزیت چنین شیوه ارزش‌گذاری آن است که قیمت‌ها می‌توانند ثابت بمانند. زیرا طلا نوسان کمی دارد و اگر مبنای ارزش‌گذاری در سیستمی دیگر باشد، آن سیستم نیز به تبعیت از همین مسئله نوسان کمی را تجربه می‌کند.

از آن جا که که ارز فیات یک پول بدون پشتوانه فیزیکی است، به دلیل تورم با خطر کاهش ارزش روبرو می‌شود. حتی در شرایطی که ابرتورم در جامعه وجود دارد، ممکن است ارزشش را به صورت کامل از دست بدهد.

بررسی تاریخچه ارز فیات

اگر بخواهیم به زادگاه اولیه پول فیات اشاره کنیم باید از استان سیچوان در کشور چین شروع کنیم. این استان نخستین بار در قرن یازدهم میلادی صدور پول کاغذی را در دستور کار قرار داد. در ابتدا پول کاغذی را می‌شد به ابریشم،‌ طلا یا نقره تبدیل کرد ولی پس از این‌ که در قرن سیزدهم قوبلای خان به قدرت رسید، سیستم ارز فیات ایجاد شد. مورخان می‌گویند این سیستم پولی نقشی پررنگ و اساسی در سقوط امپراتوری مغول به عهده داشت. به باور این افراد، هزینه‌های بیش‌ از اندازه و ابرتورم، مسائلی بودند که تیشه به ریشه امپراتوری مغول زدند.

در قرن ۱۷ میلادی در اروپا هم سر و کله این پول در کشورهای اسپانیا، سوئد و چرا پول فیات ارزشمند است؟ هلند پیدا شد. البته در کشور سوئد این سیستم با شکست مواجه شد و دولت به ناچار آن را کنار گذاشت. در طی دو قرن آینده، فرانسه نو در کشور کانادا و مستعمرات آمریکا و پس از آن دولت فدرال ایالات متحده به استفاده از ارز فیات روی آوردند. در آمریکا و طی سال ۱۹۳۳، دولت دیگر اجازه تبدیل پول کاغذی به طلا را صادر نکرد.

سرانجام در سال ۱۹۷۲ و در زمان ریاست جمهوری نیکسون، کشور آمریکا با استفاده از سیستم ارز فیات، استاندارد طلا را به صورت کامل کنار گذاشت. کشورهای مختلف نیز به تبعیت از آمریکا به استفاده از ارز فیات روی آوردند. از آن تاریخ تا به حال، پول آمریکا بدون پشتوانه است و پشتوانه آن اعتبار دولت و اعتماد مردم به آن است.

از آن‌ جا که ارزش پول فیات یا بدون پشتوانه به دولت صادرکننده آن محدود است، چنانچه این دولت از بین برود، پولش هم بی‌ارزش می‌شود. این اتفاق در کشور عراق پس از حمله نیروهای بین‌المللی رخ داد و پول این کشور با سقوط بسیار شدیدی مواجه شد.

بیشتر بخوانید

ویژگی‌های پول فیات چیست؟

برای پول بدون پشتوانه می‌توان چند ویژگی عمده را نام برد که به شرح زیر هستند:

• دولت این ارز را صادر و آن را قانونی می‌کند.
• ارزش مشخصی دارد.
• نمی‌توان آن را به کالای مشخص دیگری تبدیل کرد.
• فاقد ارزش ذاتی است و تنها به دلیل دستور دولت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ساز و کار ارز فیات

ارزش ارز فیات می‌تواند به دو عامل بستگی داشته باشد. یا دولتی که آن را صادر می‌کند در حفظ ارزش آن می‌کوشد یا طرفین یک تراکنش بر سر ارزش آن با هم توافق می‌کنند. اگر به تاریخچه پول نگاهی بیندازیم، می‌بینیم که در طول تاریخ دولت‌های مختلف با کمک فلزات گران‌بهایی نظیر طلا و نقره به ساخت سکه چرا پول فیات ارزشمند است؟ روی می‌آوردند. یا پولی را چاپ می‌کردند که می‌شد آن را به یک کالای ارزشمند تبدیل کرد. اما ویژگی ارز فیات غیرقابل تبدیل بودن آن است.

دلار آمریکا پول فیات است. هم‌چنین پولی قانونی است که به کمک آن می‌توان بدهی‌های عمومی و خصوصی را پرداخت کرد. در بسیاری از مواقع دولت‌ها ابتدا اقدام به صدور پول فیات می‌کنند و پس از آن پول صادرشده را به استانداردی برای پرداخت بدهی تبدیل می‌کنند. این مسئله موجب می‌شود فیات به عنوان پول قانونی در نظر گرفته شود.

در گذشته نوشته روی دلار آمریکا به این صورت بود:

دلار پولی قانونی است که تمام بدهی‌های عمومی و خصوصی دولت با آن پرداخت می‌شود. اما در خزانه‌داری ایالات متحده یا شعب بانک فدرال رزرو، نمی‌توان آن را به پول مشروع تبدیل کرد.

مزایا و معایب پول فیات چیست؟

پول بدون پشتوانه همان ‌طور که مزایای زیادی دارد، با معایبی نیز همراه است. طرفداران و منتقدان این ارز در دفاع از عقاید خود به مسائلی اشاره می‌کنند که‌ هر یک از منظری می‌تواند صحیح باشد.

• درآمد حاصل از چاپ و انتشار ارز فیات بسیار عالی است و این مسئله یکی از ویژگی‌های مثبت این ارز به شمار می‌رود.
• در ارز فیات خبری از محدودیت سیستم ارزی کالامحور نیست زیرا کمیابی کالای فیزیکی نظیر طلا اثری روی صدور ارز فیات ندارد.
• پول‌های کالامحور در مقایسه با ارز فیات هزینه‌های تولید بیشتری می‌طلبند.
• ارز فیات به سبب امکاناتی که در اختیار دولت و بانک مرکزی قرار می‌دهد، در مواجهه با شرایط نامطلوب و بحران‌های اقتصادی عملکرد بهتر و منعطف‌تری از خود نشان می‌دهد.
• ارز فیات در کشورهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد و از این منظر به لحاظ بین‌المللی مناسب است.
• ارزی که پشتوانه طلا دارد، نیازمند ذخایر فیزیکی است. در نظر بگیرید که نگهداری، حفاظت و نظارت بر این ذخایر تا چه میزان هزینه‌بر است. این در حالی است که ارز فیات به چنین ذخایری نیاز ندارد و این مسئله به لحاظ اقتصادی مقرون‌به‌صرفه است.
• درست است که دولت‌ها به سبب آن ‌که پول فیات فاقد ارزش ذاتی است، می‌توانند بدون هیچ محدودیت و یا پیش‌نیازی آن را تولید کنند؛ اما این مسئله موجب تورم و فروپاشی اقتصاد کشور خواهد شد. این مسئله بارها در تاریخ مشاهده شده است و به عنوان بزرگ‌ترین عیب ارز فیات از آن یاد می‌شود.

تفاوت ارز فیات با استاندارد طلا چیست؟

در استاندارد طلا امکان تبدیل اسکناس‌های کاغذی به طلا وجود دارد. در سیستمی بر پایه این استاندارد، مقدار مشخصی از طلا به عنوان پشتوانه پول‌های کاغذی توسط دولت نگهداری می‌شود. در یک سیستم ارزی کالامحور، دولت در شرایطی قادر به تزریق ارز جدید به چرخه اقتصاد خواهد بود که ذخایر طلای آن به اندازه کافی باشد. این سیستم موجب می‌شود که توانایی تولید پول و افزایش ارزش آن از جانب دولت با محدودیت‌هایی مواجه شود.

اما در سیستم پول فیات یا بدون پشتوانه امکان تبدیل وجود ندارد. مسئولین در چنین سیستمی می‌توانند به شکلی مستقیم در تعیین ارزش پول اثرگذار باشند و تغییرات قیمت آن را به شرایط اقتصادی مرتبط کنند. به این ترتیب دایره اختیارات دولت‌ها و بانک‌های مرکزی در هر کشور افزایش پیدا خواهد کرد و مسئولین با استفاده از ابزارهای مختلف واکنش‌های مناسبی در شرایط بحرانی انجام خواهند داد. اگر بخواهیم به نمونه‌ای از این ابزار اشاره کنیم، باید از بانک‌داری ذخیره کسری (Fractional Reserve Banking) و تسهیل کمّی (Quantitative Easing) نام ببریم.

در سیستم‌های پول بدون پشتوانه، امکان شکل‌گیری حباب وجود دارد که این مسئله به دلیل محدودیت در عرضه اتفاق می‌افتد. در طرف مقابل، سیستم‌هایی با پشتوانه طلا به دلیل عرضه محدود طلا، از ثبات بیشتری برخوردار هستند. افرادی که با استاندارد طلا موافق‌اند، معتقدند پشتوانه فیزیکی و ارزش‌مند یک سیستم ارزی کالامحور عاملی است که موجب ثبات بیشتر آن می‌شود. طرفداران ارز فیات نیز در پاسخ بیان می‌کنند که قیمت طلا هم دچار نوسان بوده و ثباتی در آن مشاهده نمی‌شود. پس این نقد وارد نیست؛‌ چرا که نوسان و افزایش و کاهش ارزش هم در ارزهای کالامحور و هم در ارزهای فیات دیده می‌شود. در عوض در سیستم ارز فیات، زمانی که شرایط خطرناک و بحرانی است دولت می‌تواند با آزادی و اختیار عمل بیشتری اقدامات لازم را انجام دهد.

بیشتر بخوانید

تفاوت پول فیات با رمزارز چیست؟

اگر بخواهیم به تنها شباهت و ارتباط بین پول فیات و بیت کوین اشاره کنیم، باید بگوییم هر دو ارز مذکور بدون پشتوانه هستند و این مسئله نقطه اشتراک میان این دو ارز است. اما تفاوت آن‌ها چیست؟

• برخلاف ارز فیات، ارز دیجیتال از طرف بانک‌ها و دولت‌ها پشتیبانی نمی‌شود. رمزارز به دلیل ماهیت غیرمتمرکز آن، نمی‌تواند مانند ارز فیات به صورت مستقیم توسط دولت‌ها و بانک مرکزی کنترل شود.
• نحوه تولید این دو ارز با هم تفاوت دارد. تولید اکثر رمزارزها مانند بیت کوین محدود بوده و مقدار مشخصی از آن‌ها به وجود می‌آید، اما ارزهای فیات بدون محدودیت و از طریق چاپ اسکناس تولید می‌شوند و به عبارتی نقطه‌ی اتمام ندارند.
• برای رمزارزها معادل و همتای فیزیکی تعریف نشده است و حد و مرزی ندارند. به همین دلیل در مقایسه با پول فیات در تراکنش‌های بین‌المللی با محدودیت‌های کمتری مواجه‌اند.
• تراکنش‌های ارز دیجیتال برگشت‌ناپذیر هستند ولی در ارز فیات چنین نیست.
• ویژگی غیرمتمرکز بودن رمزازها باعث می‌شود که دنبال کردن و پیگیری امور مالی مرتبط با آن‌ها در مقایسه با ارز فیات امری دشوارتر و حتی در شرایطی غیرممکن باشد.

اکنون بازار ارز دیجیتال از بازارهای سنتی کوچک‌تر است و نوسان بیشتری دارد. احتمالا به دلیل همین نوسان زیاد است که رمزارزها تا کنون در بخش‌های اصلی اقتصاد پذیرفته نشده‌اند. هر چند احتمال می‌رود که با ادامه رشد این بازار و فعالیت افراد زیادی در این بستر، این نوسان به مرور کاهش پیدا کند.

جمع‌بندی

پول بدون پشتوانه یا ارز فیات به پولی گفته می‌شود که دولت آن را صادر می‌کند و همین مسئله موجب ارزش‌مندی آن می‌شود؛ یعنی به جای دارایی‌های ارزشمندی مثل طلا، عرضه و تقاضای مردم یک جامعه پشتوانه این پول است و ارزش آن را تعیین می‌کند. در کشورهایی که سیستم اقتصادی قدرت‌مندی دارند و ارز آن‌ها در تمام دنیا مطرح است، این شیوه‌ ارزش‌گذاری موجب نوسان کمتری خواهد شد اما در سمت مقابل، در کشورهای بحران‌زده چنین شرایطی حکم‌فرما نیست و اثرات منفی این سیستم پولی، فلج‌کننده خواهد بود.

پول فیات چیست | آیا ارزهای رمز پایه جایگزین پول کاغذی می‌شوند؟

پول فیات یک پول ملی است که پشتوانه‌ای مثل طلا و نقره ندارد. ارزش پول فیات تا حد زیادی بر اساس اعتقاد عموم مردم به صادر کننده ارز است که به طور معمول دولت یا بانک مرکزی آن کشور است.

واحد ارز فیات که به آن پول فیات نیز گفته می‌شود، نقطه مقابل پول رایج و فیزیکی است. تفاوت بین پول فیات و پول فیزیکی به ارزش ذاتی آنها مربوط می‌شود؛ ارزش پول فیزیکی به مواد تشکیل دهنده‌ و پشتوانه‌ی آن مثل سکه‌های طلا و نقره بستگی دارد؛ در مقابل ، پول فیات هیچ ارزش ذاتی ندارد و ارزش و پشتوانه‌ی آن وعده‌ای است که از طرف دولت یا بانک مرکزی به آن داده می‌شود تا در مبادله‌ی کالاها از آن استفاده شود.

از نمونه‌های معروف ارزهای فیات می‌توان به پوند استرلینگ، یورو و دلار آمریکا اشاره کرد. در حقیقت، تعداد معدودی از ارزهای جهان ارز واقعی کالایی هستند و بیشتر آنها به طریقی یا روش دیگر، نوعی پول چرا پول فیات ارزشمند است؟ فیات هستند.

به این ترتیب پول فیات، ارز دولتی یک کشور است و به بانک‌های مرکزی دولتی کنترل بیشتری روی اقتصاد می‌دهد زیرا مقدار ارز چاپ شده در کنترل بانک‌های مرکزی است. اما مشکل عمده‌ی پول فیات چاپ بیش از اندازه‌ی آن است که باعث افزایش تورم می‌شود.

برخلاف ارزهای کالایی که می‌تواند با کشف یک معدن طلای جدید تحت تأثیر قرار گیرد، عرضه ارزهای فیات توسط دولت ارز مربوطه، تنظیم و کنترل می‌شود.

معایب ارز فیات

از آنجا که ارز فیات به دارایی ملموسی وابسته نیست، ارزش آن به سیاست مالی مسئولانه و تنظیم آن توسط دولت بستگی دارد. سیاست پولی بدون برنامه‌ریزی می‌تواند منجر به تورم و حتی تورم بیش از حد ارز فیات شود.

علاوه بر این، فرصت بیشتری برای حباب با ارز فیات وجود دارد؛ یک چرخه اقتصادی که در آن قبل از یک کاهش سریع، افزایش سریع قیمت وجود دارد.

افزایش حباب به این دلیل است که ارزهای فیات تقریبا عرضه نامحدود دارند، اگرچه احتمالا محرک اقتصادی است، اما کاهش کمی نیز می‌تواند نرخ تورم بیشتری ایجاد کند. این موضوع می‌تواند از قیمت مسکن تا سطح بدهی ملی تأثیر بگذارد که به نوبه خود بازارهای مالی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

سیستم فیات چگونه کار می‌کند

سیستم پولی جهانی همان سیستمی است که در آن پول فیات ذخیره‌ای برای خرید قدرت و جایگزینی مبادله کالا است؛ هر اسکناس دلار، یورو، ین، شمش طلا یا هر ارز دیگری که انتخاب کنید شما را قادر می‌سازد در صورت نیاز یا خواسته چیزهایی را خریداری کنید، بنابراین سیستم مبادله کالا (تجارت یک سرویس یا محصول با کالای دیگر) را عمدتا منسوخ می‌کند.

پس از آن پول شرکت‌ها را قادر می‌سازد تا توسعه یافته و جوامع بتوانند زیرمجموعه‌های خاص را ایجاد کنند، بنابراین نوعی پیشرفت پویا به سمت آینده را تقویت می‌کند. به عنوان مثال قبل از پول هر کسی که زمین داشت مایحتاج خود را تولید می‌کرد و مازاد آن را با افراد دیگر برای چیزهای مورد نیاز خود تجارت می‌کرد.

پول با توانایی ذاتی خود در ذخیره قدرت خرید، آن سیستم را تغییر داد و به این ترتیب به مردم این فرصت را داد که برای آینده برنامه ریزی کنند. به عبارت دیگر، اگر شما یک گندم کار خوب هستید‌، می‌توانید در صنعت گندم کسب و کار خوبی راه‌اندازی کنید، تجهیزات خود را بخرید، کارگر استخدام کنید و برای توسعه مزرعه گندم خود به دنبال زمین همسایگان برای خرید باشید.

سپس بازارها و بانک‌های مرکزی ارزش نسبی کاغذ (ارز) را بر اساس درک چگونگی اداره یک کشور خاص بر خود، وضعیت فعلی اقتصاد خود و تأثیرات این دو عامل بر نرخ بهره ارزیابی می‌کنند.

بیشتر پول‌های جهان پول فیات نامیده می‌شود، به این معنی که به عنوان پول پذیرفته می‌شود زیرا یک دولت می‌گوید که این پول قانونی است و مردم به توانایی و اعتبار پول در خدمت به عنوان وسیله ذخیره سازی قدرت خرید اعتماد و اعتقاد کافی دارند.

یک سیستم فیات براساس دستور دولت بنا شده است که ارز کاغذی چاپ شده آن پول قانونی برای انجام معاملات مالی است. پول قانونی به معنای این است که پول با ایمان و اعتبار کامل دولتی که آن را صادر می‌کند پشتیبانی شود.

پول فیات در مقابل پول کالا است، یعنی پولی که بر اساس کالای ارزشمندی ساخته شده است، روشی برای ارزیابی که در گذشته استفاده می‌شد. در بعضی مواقع، خود کالا به عنوان پول استفاده می‌شد. به عنوان مثال استفاده از طلا، دانه و حتی پوست و سایر محصولات حیوانی به عنوان پول کالا مقدم بر سیستم فعلی فیات بود.

آیا ارز دیجیتال در آینده جایگزین پول فیات خواهد شد؟

موضوع ارزهای رمزپایه به تازگی بسیار خبرساز شده است، به ویژه بیت کوین که پس از مدت زمان کوتاهی ارزش قابل توجهی کسب کرد.

اما آیا ارزهای رمز پایه می‌توانند به عنوان جایگزین پول تأثیر زیادی بر سیستم مالی کل جهان بگذارند. با محبوبیت روزافزون و افزایش ارزش آنها، ممکن است این اتفاق بیفتد.

به گفته کارشناسان و تحلیلگران بازار، ارز رمزنگاری شده قطعا جایگاه خوبی در آینده در اقتصاد کشورها خواهند داشت و پیش بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ جایگزین تقریبا ۲۵ درصد از ارزهای ملی شود.

جای تعجب نیست که موسسات مالی شروع به شناسایی استفاده از ارز رمزنگاری شده به عنوان یک دارایی با ارزش واقعی کرده‌اند. این می‌تواند نشانه خوبی باشد که ارزهای رمزگذاری در آینده نزدیک جایگزین پول فیات خواهد شد.

در واقع در آینده معاملات بدون استفاده از اسکناس و سکه‌های بانکی انجام خواهند شد. اما چطور یک کشور با تبدیل شدن به بی پول‌ترین جامعه روی کره زمین می‌تواند پیشرفت کند.

ایده حذف پول رایج از معاملات روزانه، برای تعدادی از بانک‌ها به منظور استفاده از فناوری بلاکچین در تأمین انرژی یک پول ملی متمرکز، گزینه جذابی است. این گزینه مطمئناً دارای چند مزیت است که می‌تواند به نفع نحوه انجام معاملات باشد.

مزایای جایگزین شدن رمز ارزها به جای پول فیات

بدون واسطه

از آنجا که ارز رمزنگاری شده غیرمتمرکز است، هیچ موسسه یا شخصی نمی‌تواند آن را تنظیم کند یا به عنوان یک واسطه برای تأثیرگذاری بر ارزش آن عمل کند. این امر از لحاظ نحوه خرید و معامله در حالی که ارزش بالاتری نسبت به پول فیات در هر واحد دارد، کاملا ساده‌تر است.

امنیت

با افزایش روزافزون حوادث مربوط به سرقت هویت از کارت‌های اعتباری، ارز رمزپایه اکنون به گزینه‌ای مناسب برای معاملات امن‌تر با رمزگذاری از فناوری بلاکچین خود تبدیل شده است. با این کار دارایی‌های دیجیتالی شما ایمن‌تر می‌شود و احتمال سرقت کاهش می‌یابد.

بدون کنترل دولت‌ها

دولت‌ها همیشه تأثیر بسزایی در نوسان ارزش پول فیات داشته‌اند که خود اقتصاد کل کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد. وقتی ارزش آن سقوط می‌کند یا افزایش می‌یابد، ممکن است دولت در این امر سهیم باشد. با رمزنگاری، هیچ بانک مرکزی تحت کنترل دولت نمی‌تواند بر نحوه اداره آن نفوذ داشته باشد یا آن را کنترل کند.

چرا پول فیات ارزشمند است؟

پول فیات ارز دولتی یک کشور است که پشتوانه ی فیزیکی مانند طلا و نقره ندارد، بلکه پشتوانه ی آن دولتی است که آن را صادر کرده است. ارزش پول فیات از ارتباط میان عرضه و تقاضا و ثبات دولت حاصل شده و به ارزش کالای فیزیکی، مانند ارزش پول، وابسته نیست. بیشتر ارزهای کاغذی مدرن مانند دلار امریکا، یورو و دیگر ارزهای مهم همگی پول فیات هستند.

فیات ریشه در زبان لاتین دارد و به معنی حکم "باید بشود" و یا "بگذار که بشود" است.

پول فیات

• پول فیات ارز دولتی یک کشور است که پشتوانه ی فیزیکی مانند طلا ندارد.
• پول فیات به بانک های مرکزی دولتی کنترل جامع تری روی اقتصاد میدهند زیرا مقدار ارز چاپ شده در کنترل بانک های مرکزی می باشد.
• مشکل عمده ی پول فیات چاپ بیش از اندازه ی آن است که باعث افزایش تورم میشود.

پول فیات چگونه کار میکند؟

پول فیات ارزشمند است فقط بدلیل این که دولت ارزشش را حفظ میکند و به واسطه این که دو طرف در یک تراکنش ارزش آن را می پذیرند.

در طول تاریخ، دولت ها سکه های خود را از کالاهای فیزیکی ارزشمند مانند طلا و نقره میساختند و یا پول کاغذی چاپ میکردند که در ازای آن سکه های طلا و نقره قابل دریافت بود. اما پول فیات این گونه تعریف نشده که ما به ازای آن مقدار معینی کالای ارزشمند و یا فلزات گرانبها دریافت شود.

بیشتر ارزهای مهم دنیا، مانند دلار امریکا، پول فیات هستند.

پول فیات چگونه بوجود آمد؟

از آنجا که پول فیات با ذخایر فیزیکی مانند ذخایر ملی طلا یا نقره ارتباطی ندارد، باعث می شود ارزش خود را به دلیل تورم از دست بدهد و یا حتی در صورت افزایش تورم، کاملا بی ارزش شود. اگر مردم اعتماد خود نسبت به پول ملی را از دست بدهند، پول ارزش خود را از دست خواهد داد. البته که این با پولی که طلا پشتوانه ی آن است، متفاوت است؛ برای مثال، طلا به دلیل استفاده شدن در جواهرات و تزئینات و همچنین تولید دستگاه های الکترونیکی، رایانه و وسایل نقلیه هوافضا دارای ارزش ذاتی است.

در گذشته در تاریخ امریکا، ارز این کشور پشتوانه ی طلا داشت (و حتی گاهی نقره). دولت فدرال با تصویب قانون بانکداری اضطراری سال 1933، اجازه نامه ی شهروندان در مبادله ارز با طلای دولت را لغو کرد، هنگامی که امریکا اجازه ی دادن طلا به کشورهای خارجی در ازای گرفتن دلار امریکا را لغو کرد، پشتوانه این ارز به طور کامل در سال 1971 حذف شد. از آن زمان تا به حال دلار امریکا، همانگونه که رویش هم چاپ شده، تنها پشتوانه ی "ایمان و اعتبار" دولت امریکا" را دارد و به عنوان ارز رایج برای کلیه بدهی ها، دولتی و خصوصی چاپ میشود. از این رو، دلار آمریکا قانونا فقط ابزار رفع بدهی محسوب می شود و هیچ گونه ارزش اعتباری مرتبط با طلا، نقره و غیره ندارد.

مزایا و معایب پول فیات

پول فیات ارز خوبی محسوب می شود در صورتی که بتواند نقشهایی را که اقتصاد یک کشور در واحد پولی خود به آن نیاز دارد، اجرا کند: این ارز همچنین، فواید خوبی برای دولت ها از طریق ایجاد ارزش حبابی فراهم می کند.

پول فیات در قرن بیستم تا حدودی معروف شد زیرا دولت ها و بانک های مرکزی به دنبال قطع ارتباط اقتصاد خود از فراز و نشیب های چرخه تجارت بودند. از آنجایی که پول فیات منبع ثابتی مانند طلا ندارد، دولت ها میتوانند کنترل بیشتری روی آن داشته باشند و اینگونه میتوانند متغیرهای اقتصادی مانند عرضه ی اعتبار، نقدینگی، نرخ بهره و سرعت پول را مدیریت کنند. به عنوان مثال، فدرال رزرو آمریکا وظیفه ی پایین نگه داشتن بیکاری و تورم را با این ابزار دارد.

با این حال، بحران وام و به دنبال آن سقوط مالی سال 2007 ، این باور را ایجاد کرد که بانک های مرکزی می توانند با تنظیم عرضه ی پول، مانع از سقوط و رکودهای جدی شوند. به طور مثال یک ارز مرتبط با طلا ثبات بیشتری دارد زیرا منبع طلا محدود است. اما به دلیل عرضه ی نامحدود پول فیات، امکان ایجاد حباب در این ارز وجود دارد.

دولت آفریقایی زیمبابوه نمونه ای از بدترین حالت تورم در دهه ی اول سال 2000 را ارائه داد. در پاسخ به مشکلات جدی اقتصادی، بانک مرکزی کشور شروع به چاپ پول با سرعتی عجیب کرد. این چاپ زیاد منجر به تورم اقتصادی شدیدی شد که در سال 2008 بین 230 تا 500 میلیارد درصد بود. قیمت ها به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرد و خریداران مجبور شدند برای خرید مایحتاج ساده، با سبدها و ساک های پر پول به فروشگاه بروند. هنگامی که تورم در بالاترین مقدار بود، ارزش یک تریلیون دلار زیمبابوه تنها 40 سنت به دلار آمریكا بود.

پول فیات چه تفاوتی با ارز رمزنگاری شده دارد؟

فیات به معنای "بگذار انجام شود" است. ارز رمزنگاری شده به "یک ابزار غیرمتمرکز و دیجیتال مبادله ای که توسط رمزنگاری اداره می شود." دلالت دارد. هردوی اینها ارز هستند اما چندین تفاوت با یکدیگر دارند:

پول فیات همان پول رایج است که دولت از آن حمایت میکند. این ارز میتواند مانند دلار کاغذی و یا به طور الکترونیکی و به صورت کارت های اعتباری، پی پال و غیره باشد. دولت عرضه آن را کنترل میکند و میتوان با استفاده از آن مالیات خود را پرداخت کرد.

ارز رمزنگاری شده یک وجه رایج نیست و از طرف دولت و یا بانک پشتیبانی نمیشود. (این ارز غیرمتمرکز و جهانی است.) شکل آن بیشتر شبیه اعتبار بانکی است که در بانک چرا پول فیات ارزشمند است؟ وجود دارد. (این ارز دیجیتال است اما توسط بانک و یا دولت پشتیبانی نمیشود.) یک الگوریتم عرضه ی آن را کنترل میکند و شما می توانید با ارز رمزنگاری شده خرید کنید اما نمیتوانید با آن مالیات بپردازید. (و البته که باید برای آن هم مالیات بپردازید.)

تفاوت ارز رمزنگاری شده با پول فیات

قانون سکه ی سال 1965، به طور خاص، بخش 31 امریکا 5103 با عنوان "پول رایج" می گوید: سکه و ارز امریکا (از جمله اسکناس های ذخیره شده فدرال و اسکناس های منتشر شده از بانکهای ذخیره فدرال و بانکهای ملی) پول رایج قانونی برای کلیه بدهی ها، عوارض عمومی، مالیات ها و حقوق، هستند.

برای اهداف مالیاتی فدرال، پول مجازی هم به عنوان دارایی محسوب می شود. اصول مالیاتی عمومی قابل اعمال در معاملات ملکی در معاملات ارز مجازی هم اعمال می شود.

در مواقع تورم زیاد، مردم باید بتوانند ثروت خود را به واحدی با ثبات بیشتر تبدیل کنند و یا با پایین آمدن ارزش پول فیات، سرمایه ای عظیم را از دست بدهند. اینجا ارزش ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت کوین مشخص میشود. از آنجا که هیچ بانک مرکزی یا دولتی برای تغییر سیاست پولی بیت کوین وجود ندارد، این ارز دیجیتال به عنوان فرار از پول متمرکز به کار میرود و می تواند کمکی به سیاست های پولی ضعیف باشد.

با اینکه امروزه به خاطر تراکنش های طولانی مدت و نوسانات زیاد بیت کوین هنوز این نقش را ندارد، اما ممکن است که در آینده ای نزدیک و به خاطر تورم زیاد، مردم همه ی دارایی خود را تبدیل به بیت کوین کنند، همانگونه که امروزه همگی در پی خرید طلا هستند. تا زمانی که بیت کوین به ثبات برسد و قیمتش ثابت شود، سکه های باثبات دیگری مانند تتر،همچنان ارزشمند خواهند ماند. از آنجا که تتر به دلار امریکا متصل است، روشی کارآمد برای کسانی است که از تورم رنج میبرند و به دنبال ارزی باثبات و دولتی میگردند.

ارز فیات چیست و چه تفاوتی با ارز دیجیتال دارد؟

تا حالا به این فکر کرده‌اید که پول‌های کاغذی امروز، از کجا آمدند؟ یا مثلا چرا پول به صورت کاغذ درآمد؟ ارز فیات چیست؟ اینکه گفته می‌شود ارزش پول یک کشور بالاست، این ارزش چگونه ایجاد می‌شود؟ امروز، مفهوم «ارز» یا همان پول در حال تغییر است و ما شاهد آن هستیم که روز به روز استفاده از ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین، بیشتر می‌شود.

اگر به شناخت مفهوم پول و تاریخچه آن علاقه‌مند هستید، توصیه می‌کنیم حتما ارز فیات چیست را بخوانید.

ارز فیات چیست؟

معنای دقیق ارز فیات چیست؟ آیا ارز فیات همان پول‌های کاغذی است که امروز در جیب همه افراد وجود دارد؟ عجله نکنید، ابتدا بهتر است بدانید که به هر چیز انتقال‌دهنده ارزش بین دو نفر، ارز گفته می‌شود. گاهی این ارزش از طریق همان پول رایج منتقل می‌شود. ممکن است از ارزهای دیگری مثل ارزهای دیجیتال هم برای انتقال ارزش استفاده شود.بهتر است فعلا به بحث خودمان برگردیم.

پول یا ارز فیات، آن دسته از ارزهایی هستند که توسط دولت‌ها (بانک‌های مرکزی) چاپ و توزیع می‌شوند. ممکن است برخی از این ارزهای فیات با طلا یا نقره‌ای که در خزانه بانک مرکزی قرار دارد، پشتیبانی شوند.

البته، گاهی هم یک ارز فیات با کالای فیزیکی مثل طلا پشتیبانی نمی‌شود و ارزشش را از دولتی که آن را چاپ کرده، می‌گیرد. یعنی زمانی که مردم یک کشور به دولتی اعتماد کرده و آن را انتخاب می‌کنند، ناخودآگاه به پول چاپ‌شده آن نیز اعتماد خواهند کرد.

ارزش پول یا ارز فیات به میزان عرضه آن و ثبات سیاسی و اقتصادی دولتی که آن را منتشر کرده، بستگی دارد. همین پول‌های رایج مثل دلار، یورو و ریال که به‌طور روزمره از آن استفاده می‌کنید، ارز فیات هستند.

پول یا ارز فیات چگونه کار می‌کند؟

ارزشی که در ارز فیات وجود دارد، فقط به این دلیل است که یک دولت از آن پشتیبانی می‌کند. این عامل موجب می‌شود مردم نیز به‌طور ناخواسته به ارزشمند بودن این ارزها اعتماد کنند. قبلا دولت‌ها برای اینکه پول‌های کاغذی چاپ و توزیع کنند، مقدار مشخصی از کالای فیزیکی ارزشمند مثل طلا یا دلار را در خزانه بانک مرکزی قرار می‌دادند. مردم هم می‌توانستند این پول‌های کاغذی را هر زمان که خواستند به بانک‌ها بازگردانند و به جای آن طلا بگیرند.

پشتوانه ارز فیات چیست؟

امروزه خبری از پشتوانه طلا یا نقره برای پول یا همان ارزهای فیات نیست! در واقع، مردم به اعتبار دولت‌ها به ارزشمند بودن ارز فیات اعتماد می‌کنند. دلار، یورو و دیگر ارزهای مطرح جهان، همگی ارز فیات هستند. جالب است بدانید کلمه فیات، ریشه لاتین داشته و به «توافق طرف‌ها روی یک چیز» اشاره دارد. پس ارز فیات، ارزی است که طرف‌ها روی ارزشمند بودن آن به توافق می‌رسند.

به دلیل اینکه ارزهای فیات از پشتوانه فیزیکی برخوردار نیستند، بنابراین این ارزها ممکن است در طول زمان، ارزش خودشان را در نتیجه تورم از دست بدهند. بخشی از این تورم هم می‌تواند در اثر چاپ و عرضه زیاد این ارزها توسط بانک مرکزی ایجاد شود.

حالا با توضیحاتی که دادیم، تصور کنید روزی، مردم اعتمادشان را به دولت از دست بدهند. در این صورت، ارزش ارز رایج آن کشور روز به روز کمتر می‌شود. در مقابل، ارزهایی که پشتوانه‌ آن‌ها طلاست، اینگونه نیستند. این ارزها به دلیل اینکه همیشه تقاضا برای طلا و جواهرات وجود دارد، ارزش خود را در هر حالتی حفظ می‌کنند.

بررسی تاریخچه ارز فیات

حالا که با مفهوم ارز فیات آشنا شدید، بهتر است بدانید که تاریخچه ارز فیات چیست. ارزهای فیات، اولین بار در قرن دهم میلادی و در چین متولد شدند. این ارزها از اواخر حکومت سلسله مینگ در چین به وجود آمدند. اما چگونه؟ چین در آن زمان هم جمعیت بالایی داشت و تقاضا برای سکه و پول‌های فلزی، بیشتر از کل موجودی فلزات گرانبها در این کشور بود.

حکومت تصمیم گرفت که روی تکه‌های کاغذ، ارزشی معادل پول‌های فلزی بگذارد تا مردم بتوانند به‌جای سکه، از سفته‌های اعتباری استفاده کنند. مردم چین نیز از قبل با مفهوم این سفته‌ها آشنا بودند، بنابراین، خیلی زود استفاده از این کاغذها را به جای سکه پذیرفتند.

با روی کار آمدن سلسله سونگ در چین، تجارت نیز در این کشور و به‌ویژه منطقه سیچوان رونق زیادی گرفت. کم‌کم تجار و کسب و کارهای خصوصی هم اقدام به صدور سفته‌های اعتباری کردند. کار به جایی رسید که صدور این کاغذهای اعتباری به وزارت دارایی چین سپرده شد.

غربی‌ها هم استفاده از پول کاغذی را از قرن هجدهم شروع کردند. کشورهایی مثل فرانسه و آمریکا اوراق اعتباری را صادر کردند که افراد می‌توانستند از آن‌ها برای پرداخت‌های خودشان استفاده کنند.

در ابتدای قرن بیستم، دولت آمریکا به مردم وعده داد که هرکس بخواهد، می‌تواند در قبال اسکناس یا پول کاغذی خود، کالاهای ارزشمندی مثل طلا دریافت کند. البته، به دلیل جنگ داخلی آمریکا و نیاز به بازسازی بسیاری از زیرساخت‌ها در این کشور، این برنامه لغو شد.

در نهایتا این ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا بود که در سال 1971، اقدامات اقتصادی و پولی جدید را به اجرا درآورد. در نتیجه این اقدامات، آمریکا قابلیت تبدیل مستقیم دلار به طلا را لغو کرد، چون ذخیره طلا در آن زمان روبه کاهش بود. پس از آن، بیشتر کشورها هم تولید ارزهای فیات را آغاز کردند.

مزایای ارز فیات چیست؟

ارز فیات اگر بتواند اهداف مشخص‌شده برای اقتصاد کشورها را به‌درستی انجام دهد، مزایای مناسبی خواهد داشت. مهم‌ترین این اهداف، حفظ ارزش دارایی‌ها و ساده‌سازی مبادلات و داد و ستد بین افراد است. استفاده از ارزهای فیات، حساب و کتاب در خرید و فروش کالا را هم ساده‌تر می‌کند.

از آنجا که موجودی ارزهای فیات مثل طلا یا نقره محدود نیست، بانک مرکزی کنترل بیشتری روی توزیع و موجودی این ارزها دارد. بانک‌های مرکزی می‌توانند متغیرهای اقتصادی مثل سیستم اعتبار (وام‌دهی)، نقدینگی و نرخ بهره بانکی را مدیریت کنند. برای نمونه، فدرال رزرو آمریکا (بانک مرکزی) دو وظیفه دارد: پایین نگه‌داشتن نرخ بیکاری و تورم.

معایب ارز فیات چیست؟

بحران مسکن آمریکا در سال 2007 ، باعث زنجیره‌ای از بحران‌ها و رکود بزرگ اقتصادی در جهان شد. به‌دنبال همین اتفاقات بود که همه متوجه شدند بانک‌های مرکزی همیشه قادر به جلوگیری از رکود و نابسمانی اقتصادی نیستند.

به‌علاوه، زمانی که از ارزهای فیات در اقتصاد یک کشور استفاده می‌شود، امکان بروز حباب قیمتی هم بالا می‌رود. دلیل، این است که موجودی و عرضه ارزهای فیات نامحدود است و بانک مرکزی هرچقدر که بخواهد می‌تواند پول چاپ کند.

بهتر است با ذکر یک مثال، درک بهتری از معایب ارز فیات داشته باشیم. بدترین شیوه استفاده از ارزهای فیات، در ابتدای دهه اول سال 2000 و در کشور زیمباوه اتفاق افتاد. بانک مرکزی این کشور در پاسخ به عمیق‌ترین مشکلات اقتصادی، چاپ پول با سرعت بالا را در دستور کار قرار داد. این سیاست به بروز ابرتورم منجر شد. این ابرتورم به رقم باورنکردنی 230 تا 500 میلیارد درصد در سال 2008 رسید! قیمت‌ها به سرعت سر به فلک کشیدند و مردم زیمباوه مجبور بودند برای خرید یک تخم مرغ، چند کیف پر از پول پرداخت کنند. در اوج این ابرتورم، هر 100 تریلیون دلار زیمباوه، ارزشی معادل 40 سنت آمریکا داشت.

سوالات متداول

چرا ارز فیات با ارزش است؟

بر خلاف ارزهای با پشتوانه فیزیکی مثل طلا، ارزهای فیات کاملا بر پایه اعتماد مردم به دولت‌ها شکل می‌گیرند. دولت‌ها از افراد می‌خواهند تا مالیات خودشان را از طریق پول فیات بپردازند. این موضوع هم باعث اعتماد بیشتر افراد به ارزهای فیات می‌شود.

برخی دیگر هم باور دارند که ایده اصلی پول، همان ایده اعتبار در برابر بدهی است. یعنی شما با پول، اعتباری را منتقل یا دریافت می‌کنید. پس مهم نیست که پول حتما از یک پشتوانه فیزیکی برخوردار باشد.

چرا اقتصادهای مدرن پول فیات را ترجیح می‌دهند؟

تا پیش از قرن بیستم، بیشتر کشورها پول‌شان را بر پایه یک پشتوانه مثل طلا یا دیگر کالاهای اولیه چاپ و توزیع می‌کردند. با رشد و توسعه تجارت بین‌الملل و جهانی شدن امور مالی، نیاز به پول هم افزایش فوق‌العاده‌ای داشت.

از طرف دیگر، مقدار طلایی که از معادن استخراج می‌شد، محدود بود و بانک‌‌های مرکزی نمی‌توانستند پشتوانه طلا را برای پول‌های زیادی که چاپ می‌کنند، قرار دهند. این موضوع باعث اختلال در بازارها و بازرگانی جهانی شد. ارزهای فیات کنترل و انعطاف بیشتری را در اختیار دولت‌ها قرار می‌دهند تا سیاست‌های مالی و پولی خودشان را بهتر مدیریت کنند.

چند گزینه جایگزین ارز فیات چیست؟

امروزه بیشتر کشورها در مبادلات روزمره خودشان از ارزهای فیات استفاده می‌کنند؛ چرا که فراوانی، در دسترس بودن و قابلیت حمل آن نسبت به فلزات ارزشمندی مثل طلا بسیار بیشتر است. البته، در همه کشورها امکان خرید طلا یا سکه‌های طلا وجود دارد، اما کاربرد آن بیشتری برای ذخیره‌سازی و سرمایه گذاری بلندمدت است.

رمز ارزهایی مثل بیت کوین در یک دهه اخیر متولد شده‌اند. گفتیم که ارزهای فیات ممکن است به‌صورت فراوان توسط بانک‌های مرکزی چاپ شوند. این موضوع می‌تواند باعث تورم یا ابر تورم شود. اما رمز ارزهایی مثل بیت کوین، شکل دیجیتالی از پول هستند که در یک دهه گذشته ساخته شده‌اند. موجودی بیت کوین محدود بوده و از این نظر شبیه به طلاست. یعنی در برابر تورم مقاوم است.

شاید از خودتان بپرسید که آیا ارز فیات و رمز ارزها مشابه هستند؟ هم بله هم خیر. ادامه مطلب را بخوانید تا متوجه اصل موضوع شوید!

تفاوت ارز دیجیتال و ارز فیات چیست؟

ارزها از هر شکل و جنسی که باشند، دو هدف اصلی را دنبال می‌کنند: ابزاری برای مبادله و حفظ ارزش دارایی. رشد ناگهانی استقبال از ارزهای دیجیتال، این سوال را برای بسیاری ایجاد کرده که آیا ارزهای فیات همچنان رایج‌ترین ارز برای مبادلات خواهند بود؟

با تولد بیت کوین در سال 2009، مفهوم رمز ارزها هم خلق شد. رمز ارزها، ارزهای مجازی هستند؛ یعنی وجود فیزیکی ندارند و با استفاده از فناوری بلاکچین ایجاد می‌شوند. بلاکچین یک بستر برای ذخیره و تایید تراکنش‌ها است. بلاکچین که بستری برای مبادلات با استفاده از رمز ارزهاست، توسط همه اعضای آن کنترل و مدیریت می‌شود. یعنی خبری از یک نهاد مرکزی مثل بانک نیست.

بسیاری از کارشناسان باور دارند که ارزهای دیجیتال به‌زودی جایگزین ارزهای فیات می شوند. به این دلیل که با استفاده از ارزهای دیجیتال می‌توانیم تراکنش‌های فوری را انجام دهیم. در واقع، اگر مردم قرار باشد برای استفاده از ارزهای فیات به دولت‌ها اعتماد کنند، با استفاده از رمز ارزها به فناوری بلاکچین اعتماد می‌کنند.

این روزها، بسیاری از فروشندگان آنلاین، رمز ارزها را به‌عنوان روش پرداخت می‌پذیرند. با این حال، مقیاس استفاده از بیت کوین، خیلی محدودتر از ارزهای فیات است. پس بیت کوین و سایر رمز ارزها، مسیر درازی را برای رسیدن به ارزهای فیات پیش رو دارند.

البته، رمز ارزها منتقدانی هم دارند. این عده می‌گویند که ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین، نوسان بالایی دارند. نوسان بالا باعث شده تا این ارزها برای استفاده روزمره مناسب نباشند. تصور کنید که یک چک را از محل کارتان را به شکل بیت کوین می‌گیرید. ممکن است صبح که از خواب بلند می‌شوید، ارزش بیت کوین افزایش یا کاهش یافته باشد!

مقایسه بیت کوین و ارز فیات

در واقع، رایج‌ترین کاربرد بیت کوین، ذخیره ارزش دارایی افراد است. بیت کوین به دلیل موجودی محدودی که دارد، نقشی شبیه به طلا را پیدا کرده است. بیشتر افراد بیت کوین می‌خرند تا یک سرمایه‌گذاری بلندمدت را انجام دهند.

بیت کوین هم مثل فلزات گرانبها، استخراج می‌شود، اما نه توسط کارگران در دل کوه. در استخراج بیت کوین به‌جای کارگران معدن، از کامپیوترهای استخراج (ماینینگ) استفاده می‌شود. به‌علاوه، خبری از معدن‌های زیر زمینی هم نیست و بلاکچین، جایی است که بیت کوین از آن استخراج می‌شود. تعداد کل بیت کوین‌هایی که وجود دارد، 21 میلیون بوده و تاکنون حدود 5/18 میلیون بیت کوین استخراج شده است.

در مقابل، موجودی ارزهای فیات مثل دلار، نامحدود است و بانک مرکزی می‌تواند بی‌نهایت از آن را چاپ و توزیع کند.

سخن آخر

ارز فیات، همان اسکناسی است که در دست دارید. ارزهای فیات مثل دلار و یورو، توسط بانک‌های مرکزی چاپ و توزیع می‌‌شوند. در قرن‌های گذشته، به ازای هر اسکناس، مقداری طلا یا نقره در بانک نگهداری می‌شد که پشتوانه آن بود.

اما حالا خبری از پشتوانه طلا یا نقره نیست و ارزهای فیات امروز، هیچ پشتوانه‌ای ندارند. در واقع، اعتبار ارزهای فیات، دولت‌هایی هستند که آن‌ها را چاپ می‌کنند و مردم هم به همین دولت‌ها اعتماد می‌کنند.